ZASADNICZE I DODATKOWE NALEŻNOŚCI ŻYWNOŚCIOWE STOSOWANE W CZASIE „W”

1. ZASADNICZE I DODATKOWE NALEŻNOŚCI ŻYWNOŚCIOWE STOSOWANE W CZASIE „W”

2. Praca pod kierunkiem Kmdr ppor. Kowalewski Prace wykonał : Lewandowski Mariusz

3. ORGANIZACJA ŻYWIENIA W WARUNKACH POLOWYCH Żywienie żołnierzy organizuje się w zależności od: • Rodzaju i charakteru działań, • Rodzaju użytej broni masowego rażenia, • Sytuacji bojowej, • Warunków klimatycznych i terenowych, • Posiadanych sił i środków Rozróżnia się następujące sposoby żywienia; • Gotowanymi posiłkami – wydaje się je trzy lub cztery razy dziennie, zależnie od rodzaju wojsk, sytuacji bojowej i stosowanych należności. • Suchymi należnościami żywnościowymi - umożliwiają spożycie trzech posiłków w ciągu dnia zarówno na zimno, jak i po podgrzaniu. • Sposobem mieszanym – polega na wydawaniu dwóch posiłków gotowanych i jednego w postaci suchej należności żywieniowej. • Gotowanymi posiłkami w puszkach – stosuje się je dla małych grup pojedynczych żołnierzy wykonujących zadanie samodzielnie, poza swoim pododdziałem

4. Żywienie żołnierzy gorącymi posiłkami organizuje się : • Według zasadniczej należności żywnościowej skoncentrowanej „WS” na podstawie jadłospisów umieszczonych w opakowaniach tych należności, • Według innych należności na podstawie jadłospisów sporządzonych przez szefa zaopatrzenia żywnościowego. Ustalając jadłospis należy brać pod uwagę: • Rodzaj przewidzianego do wykonania przez żołnierzy zadania bojowego, • Przyjęty do zastosowania w danym czasie rodzaj należności żywnościowej, • Rodzaj i asortyment środków spożywczych znajdujących się w składzie (magazynie) żywnościowym, • Możliwości i sposób przyrządzania gotowanych posiłków, • Warunki klimatyczne, terenowe, porę roku.

5. Środki spożywcze dziennej należności żywnościowej należy dzielić tak, aby wartość energetyczna wyrażona w procentach wynosiła: 1. W razie wydawania czterech posiłków gotowanych dziennie: • Śniadanie pierwsze - 20-25 %, • Śniadanie drugie - 10-15 %, • Obiad - 35-40 %, • Kolacja - 25-30 %. 2. W razie wydawania trzech posiłków gotowanych dziennie: • Śniadanie - 30-35 %, • Obiad - 40-45 %, • Kolacja - 20-30 %. 3. W razie wydawania dwóch posiłków gotowanych dziennie: • Śniadanie - 50-60 %, • Obiad - 40-50 %, W razie wydawania jednego posiłku gotowanego dziennie wartość energetyczna tego posiłku powinna wynosić 50-60 %, przy czym pozostałą należność środków spożywczych wydaje się w postaci suchego prowiantu.

6. Objętość gotowanych posiłków, przysługujących żołnierzowi według dziennej należności żywnościowej, powinna wynosić: • Zupa wydawana na śniadanie, obiad i kolację – 0.8 litra • Drugie danie w postaci: • Ziemniaków -400-500 g, lub • Kaszy - 60 - 90 g, • Makaronu - 70 - 80 g, • Strączkowych - 60 - 80 g, • Koncentratu spożywczego - 60 - 80 g, • Mięsa -150-170 g, • Warzyw świeżych -100-150 g, • Sosu -100-150 g, W razie jednorazowego lub dwukrotnego przyrządzania dziennie posiłków – objętość posiłku jednodaniowego powinna wynosić 0,9 – 1.0 litra.

7. RODZAJE NALEŻNOŚCI I FORMY STOSOWANIA NALEŻNOŚCI NA OKRĘTACH Zasadnicza należność żywnościowa wojenna „W” – przysługuje w postaci gotowanych posiłków lub suchego prowiantu; • Żołnierzom wojsk operacyjnych, • Żołnierzom wojsk obrony terytorialnej kraju, • Żołnierzom WL i OP, • Żołnierzom wojsk powietrznodesantowych, • Słuchaczom szkół wojskowych, Zasadnicza należność skoncentrowana „WS”– przysługuje żołnierzom wojsk operacyjnych zamiast należności „W” w czasie działań bojowych uniemożliwiających przygotowanie posiłków z produktów świeżych, Zasadnicza należność żywnościowa „Z”– przysługuje w postaci gotowanych posiłków lub suchego prowiantu: • Wszystkim żołnierzom, jeżeli nie korzystają z żywienia według innych zasadniczych należności żywnościowych; • Pracownikom cywilnym zatrudnionym w wojskowych zakładach leczniczych, stołówkach i piekarniach, • Żołnierzom i osobom cywilnym przebywającym w aresztach wojskowych, • Jeńcom wojennym

8. Zasadnicza należność marynarska „M” – przysługuje: 1)Według zestawu „A” w postaci zestawu gotowych posiłków: • Żołnierzom pełniącym służbę na jednostkach pływających, wyposażonych w kuchnie umożliwiające codzienne przyrządzanie posiłków, • Rozbitkom morskim w czasie pobytu na tych jednostkach • Osobom wojskowym i cywilnym, przebywającym służbowo na jednostkach pływających, w czasie pobytu jednostki pływającej na morzu, • Żołnierzom pełniącym służbę na małych jednostkach pływających (o wyporności do 250 ton) i na okrętach podwodnych – w okresie postoju w porcie, 2)Według zestawu „B” w postaci gotowanych posiłków albo suchego prowiantu, w czasie pobytu jednostki pływającej w morzu, jeżeli są ograniczone możliwości przyrządzenia posiłków gotowanych, • Żołnierzom wchodzącym w skład załóg, • Żołnierzom przewożonym jako grupy desantowe na środkach pływających w czasie wykonywania zadania bojowego – przysługuje im dodatkowa należność żywnościowa „DM”, tak jak żołnierzom pełniącym wachty nocne, 3)Według zestawu „C” w postaci gotowanych posiłków lub suchego prowiantu: • Żołnierzom pełniącym służbę na okrętach podwodnych wyłącznie w czasie wykonywania zadań bojowych lub ćwiczeń połączonych z wyjściem w morze, trwających powyżej 8 godzin, • Rozbitkom morskim w czasie przebywania na okrętach podwodnych, • Osobom wojskowym i cywilnym, przebywającym służbowo na okrętach podwodnych.

9. Zasadnicza należność żywnościowa skoncentrowana marynarska „WS – m „przysługuje żołnierzom pełniącym służbę na jednostkach pływających marynarki wojennej zamiast należności żywnościowej „M” w warunkach uniemożliwiających przygotowanie posiłków z produktów świeżych. Zasadnicza należność żywnościowa sucha „S”– przysługuje żołnierzom wojsk lądowych w czasie działań bojowych, w warunkach uniemożliwiających przygotowanie posiłków ze środków spożywczych należności „W” i „WS” decyzje o stosowaniu należności „S” podejmuje dowódca OG – można ją stosować w uzasadnionych wypadkach (zadanie specjalne, okrążenie, pościg) Zasadnicze należności żywnościowe awaryjne „AL” i „AM”– przeznaczone są: • Awaryjna lotnicza „AL” dla załóg samolotów w razie przymusowego lądowania w miejscach oddalonych od źródeł zaopatrzenia, • Awaryjna marynarska „AM” dla łodzi ratunkowych po opuszczeniu jednostek pływających z powodu ich awarii lub zatonięcia. Należność zaopatrzenia tytoniowego– przysługuje żołnierzom oraz jeńcom wojennym, którzy ukończyli 18 rok życia, • Kadrze przysługuje zaopatrzenie tytoniowe w podwójnym wymiarze • Żołnierzom, którzy nie korzystają z zaopatrzenia tytoniowego, przysługuje dziennie 50g cukierków, • Zaopatrzenie tytoniowe wydaje się raz na 10 dni.

10. Dodatkowa należność żywieniowa marynarska „DM” -przysługuje w postaci suchego prowiantu: 1) Według zestawu „A” należności żywnościowej „M”: • Żołnierzom o specjalności nurka lub szkolonym na nurków w wymiarze godzin określonych przepisami służby nurkowej, • Pełniącym służbę w jednostkach awaryjno – ratunkowych, na jednostkach pływających, w ośrodkach szkolenia nurków, 2) Według zestawu „B” należności żywnościowej „M”: - załogom jednostek pływających do wyporności 250 ton w czasie pływania poza portem przez okres nie dłuższy niż 4 godziny, 3) Według zestawu „C” należności żywnościowej „M”: • Żołnierzom wchodzącym w skład załóg jednostek pływających poza bazą, • Załogom maszynowni jednostek pływającym w okresie utrzymywania turbin i maszyn w gotowości do wyjścia w morze oraz w okresie pływania, • Żołnierzom wchodzącym w skład wachty maszynowej jednostek pływających w czasie postoju w porcie – w okresie utrzymywania kotłów głównych i pomocniczych pod parą, • Podstawę do rozchodowania należności „DM” stanowi dziennik okrętowy lub rozkaz dzienny dowódcy OG. • Otrzymywanie należności żywnościowej „DM” nie pozbawia prawa do korzystania z innych należności żywnościowych. Dodatkowa należność żywnościowa marynarska sucha „DOP”– przysługuje żołnierzom pełniącym służbę na okrętach podwodnych, jako uzupełnienie należności „WS – m” stosowanej zamiast należności „M”, w warunkach uniemożliwiających przygotowanie posiłków z produktów świeżych.

11. ZASADY PRZYZNAWANIA NALEŻNOŚCI ŻYWNOŚCIOWYCH LUDNOŚCI CYWILNEJ • Uprawnieni do korzystania z bezpłatnego żywienia z zapasów żywnościowych wojska są pracownicy cywilni, jeżeli: • Wykonują zadania na rzecz wojska i są skoszarowani w jednostkach wojskowych, • Osoby cywilne (nie będące pracownikami wojska); • Świadczące na rzecz wojska usługi poza miejscem zamieszkania, • Skierowane na leczenie do wojskowych zakładów leczniczych, • Przebywające w aresztach wojskowych • Doraźnie – ewakuowane z regionów przyfrontowych. ZASTĘPOWANIE USTALONYMI PRZEPISAMI ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCHINNYMI ŚRODKAMI SPOŻYWCZYMI • Środki spożywcze dzieli się w zależności od ich przeznaczenia na: • Zasadnicze środki spożywcze, • Zastępcze środki spożywcze – stosuje się je dla urozmaicenia strawy, do przyrządzania posiłków dietetycznych według wskazań lekarskich, • W razie braku zasadniczych środków spożywczych. • Sposób zmiany zasadniczych środków spożywczych określają tabele zawarte w przepisach o gospodarce żywnościowej i organizacji żywienia w czasie „W”. Określonych w tabelach zmian środków spożywczych nie wolno zmieniać na inne środki spożywcze, nie wymienione w tabelach.

12. ORGANIZACJA ŻYWIENIA SIŁ MW Dla zapewnienia wymagającego poziomu żywienia określonych grup w zależności od warunków służby i rodzaju wykonywanych czynności – ustalone zostały zasadnicze i dodatkowe należności żywnościowe , dla których określono ; • poziom wartości energetycznej , • zawartość ważniejszych składników odżywczych – takich jak ; białko , tłuszcze , węglowodany , • wybrane składniki mineralne i witaminy. Wartość energetyczna i odżywcza należności żywnościowych dla załóg jednostek pływających powinna w pełni rekompensować zapotrzebowanie organizmów marynarzy związane z określonymi warunkami służby oraz intensywnością procesu szkolenia.

13. Zwiększone zapotrzebowanie organizmu w okresie pływania na okrętach nawodnych zaspokojone jest dodatkową należnością żywnościową 110 , a okrętów podwodnych zasadniczą należnością żywnościową 040 zwiększoną o 70 % dodatkowej należności żywnościowej 110. Zwrócić należy uwagę , że o jakości wyżywienia decydują nie tylko parametry wartości odżywczej i energetycznej ale również takie czynniki jak m. in.; • urozmaicenie posiłków , • jakość przyrządzanych potraw , a szczególnie smak , zapach , konsystencja , objętość i waga porcji oraz temperatura posiłków , • estetyka podawanych dań , jakość sprzętu stołowego oraz miejsce spożywania posiłków , • częstotliwość i regularność podawania posiłków , • dostosowanie żywienia do upodobań i przyzwyczajeń kulinarnych konsumentów. Czas wydawania poszczególnych posiłków w stołówkach brzegowych powinien być dostosowany do aktualnego planu szkolenia i rozkładu dnia , natomiast spożywanie posiłków przez załogi okrętów określa regulamin służby okrętowej ( RSO ),w zasadzie nie może zbyt odbiegać od podanych poniżej propozycji ; • śniadanie I 6.30 – 7.30; • śniadanie II 10.00 – 11.00; • obiad 14.00 - 15.00; • kolacja 18.00 - 19.00

14. Ramowa dzienna struktura spożycia podstawowych grup produktów żywnościowych wskazana w stołówkach brzegowych marynarki wojennej.

15. W czasie przyrządzania posiłków w kuchniach okrętowych należy przestrzegać następujących zasad : Podczas obróbki wstępnej ziemniaków dążyć do minimalizacji odpadków , które w określonych okresach nie mogą przekraczać granic maksymalnych , i tak: • lipiec - sierpień ( młode ) - 15% • wrzesień - listopad - 35% • grudzień - marzec - 40% • kwiecień - maj - 45% • czerwiec - lipiec - 55% Ziemniaki obierać z takim wyliczeniem aby jak najkrócej przechowywać je w wodzie , ze względu na duże straty witaminy C. Straty te średnio wynoszą po 24 godzinach ; • nierozdrobnione - 15 - 20% • przepołowione - 25 - 35% • drobno rozdrobnione - 35 - 45% Warzywa i owoce obierać bezpośrednio przed kolejnym procesem technologicznym. W wyjątkowych przypadkach obrane warzywa przechowywać w chłodnym pomieszczeniu.

16. Poszczególne potrawy powinny być przygotowane w określonej wielkości. Orientacyjna waga potraw wynosi ; • zupy mleczne na śniadanie 500 - 600g • dodatki w postaci wędlin , konserw mięsnych lub sera pełnotłustego do śniadań 60 - 80g • masło naturalne lub roślinne 15 - 20g • napoje do posiłków 400 - 500g • zupy na obiad 500 - 600g • porcje mięsa lub ryby do drugiego dania 80 - 120g • ziemniaki do drugiego dania 300 - 350g • dania z kasz i makaronów 300 - 360g • owoce w ramach deserów 100 - 200g • bigos , gulasze mięsno – warzywne na kolację 200 - 300g • dodatek w postaci wędlin , konserw lub sera pełnotłustego do kolacji 80 - 100g Posiłki powinny być wydawane bezpośrednio po przyrządzeniu w odpowiedniej temperaturze co stwarza konieczność przygotowania ich na 15 - 20 minut przed wydaniem do spożycia. • Temperatura potraw powinna wynosić ; • zup + 75stopni C • drugich dań + 65 stopni C • gorących napojów + 80 stopni C • dań i napojów podawanych na zimno 0 – 14 stopni C

17. ZASADY ŻYWIENIA ZAŁÓG JEDNOSTEK PŁYWAJĄCYCH W CZASIE POSTOJU W PORTACH Wyżywienie przygotować należy w oparciu o jadłospisy. Dla załóg jednostek pływających które żywione są w stołówkach brzegowych oraz na okrętach zaopatrywanym w systemie dekadowym - jadłospisy opracowuje KPW. Okręty które prowadzą uproszczoną gospodarkę żywnościową i rozliczają się skróconym bilansem – jadłospisy opracowuje kwatermistrz w przypadku nie występowania tego stanowiska na okręcie – podoficer żywnościowy. Żywienie załóg okrętów przebywających w remoncie organizuje się w stołówkach brzegowych , a w przypadku braku takich możliwości ; • na remontowanym okręcie jeżeli istnieją warunki do zachowania wymaganego stanu sanitarnohigienicznego kuchni okrętowej , • na innym okręcie z zachowaniem wymogów sanitarnych.

18. ŻYWIENIE ZAŁÓG JEDNOSTEK PŁYWAJĄCYCH W CZASIE PŁYWANIA Na okrętach nawodnych. Jednostki pływające posiadające urządzenia kuchenne i etatowych kucharzy przygotowują dla osób zaokrętowanych posiłki w kuchniach okrętowych. W czasie pobytu okrętu na morzu żywienie organizowane jest w systemie czteroposiłkowym według normy 020 plus 100% normy 110. Czwarty posiłek przyrządza się z produktów dodatkowej należności żywnościowej 110. Czas posiłku dodatkowego określa dowódca okrętu. Na okrętach podwodnych. Załogi okrętów podwodnych oraz osoby przebywające na tych okrętach w czasie rejsów uprawnione są do zasadniczej należności żywnościowej 040 i 70% dodatkowej należności żywnościowej 110. Wyżywienie przygotowywane jest w kuchniach okrętowych na podstawie jadłospisu opracowanego każdorazowo na czas rejsu przez służbę żywnościową KPW z udziałem wyznaczonego przez dowódcę okrętu przedstawiciela załogi. Dowódca okrętu ma prawo dokonywania zmiany jadłospisu oraz decyduje o liczbie posiłków , ich wielkości i rodzaju dań.