Europa a Ameryka

1. Antropologia społeczna Europy Europa a Ameryka Dr Janusz Mieczkowski

2. Robert Kagan • Potęga i Raj. Ameryka i Europa w nowym porządku świata, tłumaczenie Witold Turopolski,Wydawnictwo Emka, Warszawa 2003.

3. Robert Kagan Amerykanie są z Marsa, Europejczycy z Wenus.

4. Robert Kagan Amerykanie działają w „anarchicznym hobbesowskim świecie”, w którym poszczególne narody muszą stosować siłę militarną, gdy tymczasem Europejczycy przenoszą się do świata „praw i zasad międzynarodowych negocjacji (…), postbohaterskiego raju pokoju i względnego dobrobytu, urzeczywistnienia >wiecznego pokoju< Immanuela Kanta”

5. „Amerykanie wola stosować przymus niż perswazje, politykę sankcji niż zachęty do poprawy postępowania, kij niż marchewkę. Chcą szybkich i stanowczych rozstrzygnięć w sprawach międzynarodowych: problemy maja być rozwiązane, zagrożenia wyeliminowane. [. . . ] coraz bardziej skłaniają się do jednostronnych działań [. . . ] mniej są skłonni do korzystania z pośrednictwa instytucji międzynarodowych [. . . ] bardziej sceptycznie odnoszą się do prawa międzynarodowego i gotowi są przekraczać jego zapisy, ilekroć uznają to za niezbędne lub nawet tylko użyteczne. Europejczycy podchodzą do problemów z większa subtelnością i wyrafinowaniem. Starają się wpłynąć na innych bardziej delikatnie, okrężnymi metodami. [. . . ] Wola pokojowe rozwiązania, przedkładają negocjacje, dyplomacje i perswazje nad przymus”.

6. Robert Kagan • Dlaczego? Jakie są ku temu przyczyny? • Historia - W Europie zawsze toczyły się wojny, natomiast USA to ideały Oświecenia (80 lat temu USA krytykowały politykę mocarstw europejskich) • Realizm: kiedyś USA po prostu były państwem słabszym (i nie były w stanie stosować polityki siły), Europa odwrotnie. • II przyczyna: najnowsza historia Europy (wiek XX to wiek dwóch kataklizmów-wojen, Amerykanie byli pozbawieni tego doświadczenia) • Upadek ZSRR (zamiast być początkiem okresu przebudowy) stał się „początkiem strategicznej beztroski” • Państwa europejskie nie były zaangażowane militarnie w konflikty zbrojne (po II Wojnie Światowej), natomiast USA tak

7. Robert Kagan • Co dalej? • Wraz z końcem Zimnej Wojny zniknął wspólny wróg, zniknęło też strategia mająca na celu wzmocnienie i zachowanie tzw. zachodniej kultury i porządku świata • Zasadnicze wyzwanie dla Europy to wzmocnienie potencjału militarnego (jeśli to nie nastąpi Europa będzie ciągle zależna od USA)

8. Jeremy Rifkin • Europejskie Marzenie. Jak europejska wizja przyszłości zaćmiewa American Dream?, tłumaczenie Witold Falkowski, Wydawnictwo Nadir, Warszawa 2005

9. Amerykanie i Europejczycy w zupełnie inny sposób postrzegają świat, dlatego też mają odmienne wizje przyszłości. Jeremy Rifkin

10. Ameryka Synonim autonomii i mobilności Podstawowy cel samodzielność i samowystarczalność. Wolność jako niezależność i mobilność, które wymagają gromadzenia bogactw Europa Osobista autonomia ma niewielki sens Wolność to przynależność i dostęp do możliwie dużej liczby wspólnot. Im szerszy jest ten dostęp, im bliższe związki i relacje z innymi, tym większy jest krąg wspólnot, do których się należy. Europejczycy definiują wolność w ramach społeczności, widzą ją w przynależności, a nie w posiadaniu. Wolność

11. Ameryka priorytet swobód politycznych Europa prawa człowieka obejmują uwarunkowania społeczno-gospodarcze, kulturowe i środowiskowe Prawa człowieka

12. Ameryka „albo płyniesz, albo toniesz” Europa Każdy Europejczyk ma zagwarantowane podstawowe warunki egzystencji. Większa społeczna redystrybucja i infrastruktura pozwala uboższym Europejczykom prowadzić bardziej zrównoważone życie. Sprawy socjalne

13. Ameryka Ostentacyjne obnoszenie się z przesadną religijnością. Przekonanie, że mogą liczyć na szczególne Boże błogosławieństwo i mają specjalne stosunki ze stwórcą. Ameryka traktowana jako „ziemia obiecana” Europa Coraz większa laicyzacja Religia

14. Ameryka USA najbardziej patriotyczne wśród państw uprzemysłowionych Europa Europejczycy bardziej chłodni Tożsamość Europejczyka i jego lojalność bardziej złożona (region, państwo, Europa) Patriotyzm

15. Ameryka Zachwalają pluralizm kulturowy według swojej recepty Przyjmują przybyszów z zewnątrz i proponują im swój model adaptacji. Europa Wiara w zróżnicowanie kultur Różnorodność kulturowa wyżej ceniona niż asymilacja Szacunek do prawa każdego do czerpania z własnej tożsamości. Nie potrafią poradzić sobie z nowymi imigrantami. Wielokulturowość

16. Jeremy Rifkin • Europa bardziej egalitarna, wspólnotowa oraz kosmopolityczna niż Ameryka. • Europejczycy wykształcili kosmopolityczne instytucje, które krzewią pokój i współpracę między odmiennymi kulturowo, lecz zintegrowanymi gospodarczo narodami. • Rozwiązywanie konfliktów według procedur państwa obywatelskiego, takich jak dyplomacja, handel i ogólnie uznawane prawo międzynarodowe. • Europa atrakcyjniejszym wzorem cywilizacyjnym. • Unia Europejska jako wielowymiarowy model dla całego świata

17. Timothy Garton Ash • Wolny świat. Dlaczego kryzys Zachodu jest szansą naszych czasów?, przekład Dominika Chylińska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005

18. Timothy Garton Ash • Czy twierdzenie o cywilizacyjnej odmienności Ameryki i Europy jest prawdziwe? • Czy wszystkie kraje europejskie mają więcej wspólnego ze sobą wzajemnie niż z Amerykanami? • Najważniejsze różnice między Europą a Ameryką grupują się wokół 6 zagadnień:

19. Timothy Garton Ash • Religia • Rola państwa • Nierówność • Środowisko • Suwerenność narodowa • Posiadanie broni i kara śmierci • Ale różnice w gronie 25 państw Unii Europejskiej są ogromne • Równocześnie: niebieska i czerwona Ameryka (liberalne wybrzeża oraz konserwatywne południe i centrum

20. Timothy Garton Ash • Europa: oddzielenie religii od polityki. • Europejska wiara w „formatywną zdolność państwa” do korygowania zaburzeń rynku.

21. Timothy Garton Ash Religia: Amerykanie bardziej religijni niż Europejczycy.

22. Timothy Garton Ash Rola państwa: Amerykanie uważają, że ważniejsze jest, by rząd pozostawił im swobodę w dążeniu do własnych celów. Europejczycy uważają, ze najważniejsze jest, aby rząd zagwarantował, że nikt nie będzie żył w biedzie.

23. Timothy Garton Ash Nierówność: Amerykanie uważają, że sukces lub niepowodzenie zależy bardziej od ich indywidualnych wysiłków. W dystrybucji dóbr w Ameryce panuje większa nierówność niż w większości krajów europejskich. Europa ma więcej „państwa opiekuńczego”.

24. Timothy Garton Ash Patriotyzm: Amerykanie na ogół są większymi patriotami niż Europejczycy.

25. Timothy Garton Ash Stosunek do broni palnej: W Ameryce wielka broni palnej, inaczej jest w Europie (za wyjątkiem Europy wschodniej i Bałkanów)

26. Timothy Garton Ash Praca: W Stanach Zjednoczonych można być brutalniej pozbawionym pracy, ale też łatwiej zostać zatrudnionym. Amerykanie pracują coraz więcej, większość zachodnich Europejczyków pracuje coraz mniej.

27. Timothy Garton Ash Badania naukowe: Ameryka wydaje znacznie więcej pieniędzy na badania naukowe i rozwój niż Europa. Amerykanie opracowują najnowsze, „najbardziej oryginalne sposoby na odbieranie ludziom życia, ale i na jego ratowanie”

28. Timothy Garton Ash Ameryka i większość tak różnych od siebie krajów Europy należą do wielkiej rodziny rozwiniętych, liberalnych demokracji, Ameryka jest lepsza w jednych dziedzinach, Europa w innych