Nomenclatuur alkanen

1. Nomenclatuur alkanen (Naamgeving aan de alkanen) College Den Hulster - Venlo - Sectie Scheikunde VMBO-T

2. Methaan C1H4 Undecaan C11H24 Ethaan C2H6 Dodecaan C12H26 Propaan C3H8 Tridecaan C13H28 Butaan C4H10 Tetradecaan C14H30 Pentaan C5H12 Pentadecaan C15H32 Hexaan C6H14 Hexadecaan C16H34 Heptaan C7H16 Heptadecaan C17H36 Alkanen zijn verbindingen tussen koolstof en waterstof. De verhouding tussen de koolstof atomen en de waterstof atomen is altijd gelijk aan: CxH2x+2 Octaan C8H18 Octodecaan C18H38 Nonaan C9H20 Nonadecaan C19H40 Decaan C10H22 Eikosan C20H42 Zoals je ziet hoef je alleen maar het aantal koolstof atomen met 2 te vermenigvuldigen en er dan nog twee bij op te tellen en je hebt het aantal waterstof atomen bv. decaan. Aantal C’s is 10, dus 2 x 10 = 20 + 2 = 22 waterstof atomen, C10H22.

3. 1 2 3 4 Opgaves: Zijn de volgende stoffen alkanen? C5H10 C23H48 C34H72 C12H26 Bereken het aantal waterstof atomen. C7HC16 HC42 HC104H Bereken het aantal koolstof atomen. C H12 C H38 C H156 C H24 1 2 3 4 1 2 3 4

4. 1 2 3 4 Opgaves: Zijn de volgende stoffen alkanen? C5H10 C23H48 C34H72 C12H26 nee C5H12 ja nee C34H70 ja Bereken het aantal waterstof atomen. C7H16C16 H34C42 H86C104H210 Bereken het aantal koolstof atomen. C5H12 C18H38 C77H156 C11H24 1 2 3 4 1 2 3 4

5. De formules van de alkanen noemen we MOLECUUL-FORMULES Maar met deze molecuulformules komen we niet verder, omdat de alkanen een ruimtelijke struc-tuur hebben. Deze ruimtelijk structuur zorgt er voor dat er van alkanen met meer dan 4 koolstof atomen er meerdere stoffen zijn. Bij de eerste drie (methaan, ethaan en propaan hebben we dit probleem nog niet).

6. Hieronder zie je de eerste drie alkanen als model en met een structuurformule, dit is een twee dimensionale afbeelding van een drie dimensionaal model.

7. Zoals gezegd ontstaat bij het vierde alkaan (butaan) een probleem omdat hier meerdere structuren mogelijk zijn. Hieronder zie je de twee mogelijkheden. De twee stoffen kunnen NIET dezelfde naam krijgen, omdat ze verschillende eigenschappen hebben. We moeten ze dus verschillende namen gaan geven.

8. Kijken we naar het eerste butaanmodel: Dan kun je er de volgende structuurformule bij bedenken: Je kunt nu zien dat de langste koolstofketen 4 koolstof heeft en dat er geen zijketens aan zitten, dus heet dit molecuul dan ook n-butaan

9. Het tweede butaanmodel en de structuur formule zien er als volgt uit: De langste koolstofketen is een keten met 3 koolstof dit is dus een propaan. Aan dit propaan zit een zijketen van een koolstof.

10. Het tweede butaanmodel en de structuur formule zien er als volgt uit: De langste koolstofketen is een keten met 3 koolstof dit is dus een propaan. Aan dit propaan zit een zijketen van een koolstof. Zijketens krijgen dezelfde naam als de alkanen maar hebben alleen een –Yl uitgang in plaats van –AAN uitgang. De stof heet nu methyl-propaan

11. Ook dit is nog niet voldoende. Je moet van elke zijketen ook melden aan welk koolstof deze vast zit. Om dat een hoofdketen twee einden heeft moet je altijd het kleinste nummer geven. In dit geval maakt het niets uit of je aan de linker of de rechter kant van de koolstofketen begint te tellen. In beide gevallen zit de zijketen aan het 2e koolstof-atoom. De naam wordt dus: 2-methyl-propaan

12. Van de stof hexaan (C6H14) zijn maar liefst vijf verschillende molecuul-modellen en dus vijf verschillende structuurformules bekend.

13. Het eerste model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten

14. Het eerste model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten Er zijn geen zijketens dus is de naam: n - hexaan

15. Het tweede model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten

16. Het tweede model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten Bepaal de zijketen(s) en nummer(s) de koolstofatomen in de hoofdketen. 2-methyl-pentaan

17. Het derde model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten

18. Het derde model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten Bepaal de zijketen(s) en nummer(s) de koolstofatomen in de hoofdketen 3-methyl-pentaan

19. Het vierde model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten

20. Het vierde model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten Bepaal de zijketen(s) en nummer(s) de koolstofatomen in de hoofdketen 2,2-dimethyl-butaan

21. Het vijfde model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten

22. Het vijfde model heeft de volgende structuurformule Zoek als eerste de langste keten Bepaal de zijketen(s) en nummer(s) de koolstofatomen in de hoofdketen 2,3-dimethyl-butaan

23. Van de stof hexaan (C6H14) zijn maar liefst vijf verschillende molecuul-modellen en dus vijf verschillende structuurformules met andere namen bekend. n - hexaan 2-methyl-pentaan 3-methyl-pentaan 2,2-dimethylbutaan 2,3-dimethylbutaan

24. Maar uitgaande van de naam kun je ook afleiden wat de molecuulformule moet zijn: Alle stoffen hebben dus de molecuulformule C6H14 en zijn dus hexanen.

25. 2 Zo nu kunnen we zelf aan de slag, geef aan de volgende stoffen de juiste naam en geef ook aan bij welke alkanen ze horen 1 3 4

26. 1 De langste keten is een BUTAAN Er zijn géén zijketens dus de naam is: n-butaan

27. 2 De langste keten is een HEPTAAN Er zijn twee METHYL zijketens Deze zitten op van beide kanten op het 3een 5e koolstof atoom dus de naam is: 3,5-dimethyl-heptaan

28. 3 De langste keten is een HEXAAN Er zijn twee METHYL zijketens De kleinste nummers zijn 2 en 4 zo als je ziet dus de naam is: 2,4-dimethyl-hexaan

29. 4 De langste keten is een HEXAAN Er is een METHYL zijketen Het kleinste nummer is 3 zoals je ziet dus naam is: 3-methyl-hexaan

30. Einde Auteur: Hans Op het Roodt, naSK2 docent College Den Hulster - Venlo - Sectie Scheikunde VMBO-T