140 likes | 438 Views
ARTE ERROMANIKOA Sarrera. Europako nazioarteko lehenbiziko estiloa XI eta XII. Mendeetan zehar Aurre erromanikoaren gailurra Clunyko monastegia estiloaren sortzailea Gurutzadetan eta erromesaldietan parte hartu Erromes bideetatik hedatzen da Hargin ibiltariei esker.
E N D
ARTE ERROMANIKOASarrera • Europako nazioarteko lehenbiziko estiloa • XI eta XII. Mendeetan zehar • Aurre erromanikoaren gailurra • Clunyko monastegia estiloaren sortzailea • Gurutzadetan eta erromesaldietan parte hartu • Erromes bideetatik hedatzen da • Hargin ibiltariei esker
Arkitektura erromanikoaElementuak A) Erdi puntuko arkua B) Estalkia • Kezka nagusia: harrizko gangak egitea • Suteak ekiditzeko • Sendotasun estetikoaren nahia
Arkitektura erromanikoa:Elementuak a.-Erdi puntuko kanoi ganga • Horman deskantsatzen da • Hormak oso lodiak • Ganga indartzeko: • Fajoi-arkuak edo parpainak • Gangaren pisuaren zati bat jasotzen du • Barruko espazioa artikulatzeko medio bat • Fajoi-arkuen pisua barruko euskarrietan deskantsatzen da • Kanpoan: kontra-hormak kokatzen dira • Barruko fajoi-arkuak kanpoko kontra-hormei dagokie • Kontra-hormen bertikaltasunak eta paralelismoak kanpoko dekorazioari laguntzen diote
Arkitektura erromanikoaElementuak b.- Ertz-ganga • Kanoi-ganga bi perpendikularki gurutzatu ondoren sorturikoa • Lau sostengatze-puntutan deskantsatzen da c.- Kupula • Gurutzaduran gain-altxatze bat nabaritzen da: • kupula edo linterna • Tronpa gainean • Petxina gainean
Arkitektura erromanikoaElementu sostengatzaileak A) Murrua edo horma • Sostengatzeko eta ixteko • Kanpo aldean: kontra-hormak • Multzoaren estetikarako balio du ere • Sistema ezberdinak: • Zerrenda lonbardarra • Arkutxo itsuak • Arkuteria, e.a • Tenplua nabe bakarrekoa bada presio guztia murruak jasotzen du. • Hiru nabe ba ditu, pilarea beharko du
Arkitektura erromanikoaElementu sostengatzaileak B) Pilarea • Erdi nabeko euskarria edo pilarea lau arkuen pisua jaso behar du: • Erdi nabeko fajoi-arkua • Alboko nabeko fajoi-arkua • Nabeak komunikatzen duten arkuterien arku formero biena • Horregatik pilare konposatuak zutabe handiekin tartekatzen dira • Pilarearen aberastasuna progresiboa da
Arkitektura erromanikoaElementu sostengatzaileak C) Zutabea • Garrantzia galtzen du • Pilarearekin tartekatzen da • Absideetan, kriptetan, atarietan, klaustroetan, e.a.-etan erabiltzen da • Proportzio klasikoaren zentzua desagertzen da • Kapitela dekoraziorako toki garrantzitsuena
Tenplu erromanikoaren oinplanoa • Gurutz latindarra • Luzeran egindako nabe bat edo gehiagokoa • Buruan erdi-zirkuluko absidearekin • Zeharkako nabe bat: Gurutzadura edo transeptoa • Nabe bat baino gehiago duenean kapera nagusiaren inguruan: girola edo deanbulatorioa • Erromes elizak dira
Oreka sistema • Eliza nabe bakarrekoa bada, gangaren indarrak hormetara doaz. Soluzioa: • Horma lodia gehi kontra-hormak • Nabe askok arazo asko sortzen dituzte. Soluzioa: • Indarrak leundu • Alboko nabeak leunduz. Beraz, erdiko nabea itsua izango da • Tribunaren kanoi-laurdenaren gangak nabe zentralaren presioak kanpoko kontra-hormetan deskargatzen dituzte • Elizaren kapazitatea handitzen da alboko bigarren solairuarekin
Ezaugarri orokorrak A) Baoarekiko mazizoaren nagusitasuna. Barneko iluntasuna • Eraikuntzaren premiagatik • Efektu hori lortzeko nahiarekin eginda • Leihoarekiko murruaren nagusitasuna • Leiho estuak, abozinatuak • Gainazal leunak: • Horma pinturaren garapenerako • Fresko eran margotuak • Absideetan eta barneko hormetan • Erlijio eszenak • Eraikuntzen barne aldeak ilunak dira • Arrazoi teknikoagatik • Arrazoi estetikoagatik, barnebilkuntzarako
Ezaugarri orokorrak B) Bertikaltasunarekiko horizontaltasuna nagusi • Astuntasunaren zentzazioa • Barne aldean, sarreratik bururaino mugimendu bat dago. Aldarea dagoen tokiraino • Apurka apurka kontrajartze bat emango da biren artean. Bertikaltasuna gora • Apaingarri gutxitik askotara
Ezaugarri orokorrak C) Bolumen zehatzak, multzoaren artikulazioa • Erromanikar eraikuntza • profil argiak • Bolumen zehatzak • Oinplano antolatu baten gainean altxatzen • Kanpoko bolumena barrukoari dagokio • Bolumen paralelepipedoak nagusi
Ezaugarri orokorrak D) Espazioa eta sinboloa • Eliza erromanikoa ez da elementu batuketa bat soilik • Lurrean Jainkoaren etxea da • Orden unibertsala isladatu behar zuen • Bere oinplanoak giza gorputza gogora arazten du: • Beretergoa (aldarea dagoen tokia), burua • Gurutzadura, besoak eta eskuak • Nabea gorputzaren gainerakoa • Elizaren barnea iluna da, ikararen zentzazioa sortzen zuena
Ezaugarri orokorrak • Espazioa eta sinboloa (jarraia) • Ataritik bururaino banatzen duen espazio-bideak hiru esparru bereizten ditu: • Lurrekoa: Luzerako nabea • Iragapenekoa: Gurutzadura • Jainkozkoa: Absidea. Ekialderantz zuzenduta