СҮҮ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, НИЙЛҮҮЛЭЛТ, БОЛОВСРУУЛАЛТ

1. СҮҮ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, НИЙЛҮҮЛЭЛТ, БОЛОВСРУУЛАЛТ МХХолбоо Сүү үйлдвэрлэлийн тогтвортой хөгжлийн зөвлөл Õ.Ãèéìàà

2. НЭМҮҮ ӨРТӨГ ШИНГЭСЭН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ 13 дэд сэдэвт бүлэглэн сургалтыг зохион байгуулна. Бэлтгэн нийлүүлж буй сүүний эрүүл ахуй, чанарыг сайжруулах мэдлэг, чадвар дадалга эзэмшүүлнэ Сүүний чанарыг муутгахгүйгээр хөргөж хадгалах, техник, технологийн мэдлэг чадвар эзэмшүүлэх Сүүнд анхан шатны шинжилгээ хийх арга зүй, аргачлалыг сургах Сүү боловсруулах цех байгуулж ажиллах чадвар эзэмшүүлэх

3. Сургалтын үндсэн агуулга Дэд сэдэв Сүү саах үеийн ариун цэвэр, эрүүл ахуй • Сүү саах үеийн хувийн ариун цэвэр • Саалийн хугацаанд сүү бохирдох нөхцөл, түүнээс урьдчилан сэргийлэх арга зам • Сүү хөргөхийн ач холбогдол • Хөргөлтийн цэг, төв байгуулах тоног төхөөрөмж • Байршил, ажилуулах зарчим Хөргөлтийн цэг төв байгуулах үндэслэл, ач холбогдол • Малчин өрхөөс сүү цугллуулах эрүүл ахуйн нөхцөл • Цуглуулссан сүүний бүртгэл, хөтлөлт • Сүүний төлбөр тооцоо хийх аргачлал Сүү цуглуулах, бүртгэл, хөтлөх, сүүний тооцоо хийх аргчлал

4. Сүү шүүх, хөргөх технологи • Сүү хадгалах тээвэрлэх • Сүү хөргөх цэг, төвийн тоног төхөөрөмжийн угаалга ариутгал хийх аргчлал Сүү шүүх хөргөх, хадгалах, тээвэрлэх технологи ажилбар • Дээж авах,хугацаа, дээжийг шинжилгээнд бэлтгэх • Сүүний мэдрэхүй эрхтний шинжилгээ • Сүүний нягт, исгэлэн, тос, спиртын сорьц тодорхойлох Сүүнээс дээж авах, анхан шатны шинжилгээ хийх арга, аргачлал • Сүү боловсруулах цехийн барилга байгууламжид тавих эрүүл ахуйн шаардлага • Тоног төхөөрөмөж, технологийн сонголт • Цех ажиллуулах ерөнхий зарчим Сүү боловсруулах цех байгуулаж ажиллах зарчим

5. Сүү халааж хөргөх технологи ажилбар 2. Сүүнээс тос ялгах 3. Ариутгасан сүү, төрөл бүрийн тараг үйлдвэрлэх технологи 4. Аарц , ааруул үйлдвэрлэх технологи 5. Төрөл бүрийн зайрмаг үйлдвэрлэх технологи • Сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл дэх халаах, хөргөх, технологи, ажилбаруудын ерөнхий ойлголт • Тос ялгах сеператор, түүний ажиллагаа, тос ялгах технологи • Сүүнд тосны тохируулга хийх хийх технологи ажилбар • Ариутгасан сүү , тараг үйлдвэрлэх технологи • Үйлдвэрийн болон уламжлалт аргаар аарц үйлдвэрлэх технологи ажилбар • Зайрмаг үйлдвэрлэх технологи ажилбар

6. Сүүний үхэр, сүүний эрэлт, нийлүүлэлт, стандарт, сүү бэлтгэлийн тогтолцоог сайжруулах арга зам

7. Бүгд 7 дэд сэдэвт хуваан сургалтыг зохион байгуулна. Дэд сэдэв Үндсэн агуулга Сүүний үйлдвэрлэл, эрэлт, хэрэгцээ Сүүний үхрийн аж ахуй эрхлэх бүс нутгийн онцлог Сүүний үнэ улирлын хэлбэлзэл Сүүний үйлдвэрлэлийн салбарт мөрдөж буй хууль эрх зүйн орчин Сүү үйлдвэрлэлийн өрсөлдөх чадвар Сүү бэлтгэлийн тогтолцоог сайжруулах арга зам Шинэ технологи, арга барилыг нэвтрүүлэх • Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хэрэглээ, албан болон албан бус сүү үйлдвэрлэл • Сүүний үхрийн аж ахуйн хэлбэр, бүс нутгийн онцлог • Сүүний үйлдвэрлэл, зах зээлд нөлөөлөх хүчин зүйлс • Бэлтгэлийн сүүний стандарт • Сүүний үнийн улирлын хэлбэлзэл, түүнийг бизнест ашиглах арга зам • Импортын сүүн бүтээгдэхүүн орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломж • Орон нутагт тохирсон сүү бэлтгэл, сүүний чанартай холбосон төлбөрийн систем

8. Сургалт явуулах арга, хэлбэр

9. Нийт хэрэгöээ 380.2 мян.тн Хүн амын хоол тэжээлийн øèíý÷èëñýí íîðì зөвлөмж хэмжээгээр нэг хүний хоногт хэрэглэх сүү, сүүбүтээгдэхүүний хэрэгцээ ºâºë : 380 гðàìì çóí: 495 ãðàìì жилд 140.8 кг Íèéñëýë Óëààíáààòàð õîòîä æèëäýý 84.0 ñàÿ ëèòð ñ¿¿, ñ¿¿í á¿òýýãäýõ¿¿í õýðýãëýñýí áàéíà. 1 УБ хотод æèëä 168.9 мян тн 2 ÓÁ õîòîä õîíîãò 462.9 мян.ë 3

10. Сүүн бүтээгдэхүүний зах зээл • Õîíîãò 220.0 ìÿíãàí ëèòð ¿íýýíèé öýâýð ñ¿¿ áîëîâñðóóëàõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé 23 ¿éëäâýð àæ àõóé íýãæ¿¿ä áàéãàà áîëîâ÷ òàñðàëòã¿é ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé 10 гаруй ¿éëäâýð áàéíà. Õ¿÷èí ÷àäëûí 30 õóâèéã àøèãëàæ áàéíà. • Төмөр зам дагуу хот орчмын фермерүүдээс нийлүүлж задгайгаар борлуулж буй , анхан шатны боловсруулалт хийгдээгүй сүү борлогдож байна. • Èìïîðòîîð îðæ èðæ áóé ñ¿¿, ñ¿¿í á¿òýýãäýõ¿¿íèéã øèíãýí ñ¿¿íä øèëæ¿¿ëñýí õýìæýý, төрийн зохицуулалт байхгүй. ¯éëäâýðèéí àðãààð 18.8 ñàÿ ëèòð Ò¿¿õèé, çàäãàéãààð 39.5 ñàÿ ëèòð Èìïîðòîîð 27.0 ñàÿ ëèòð

11. Үйлдвэрийн аргаар боловсруулсан сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хэмжээ Үйлдвэрийн аргаар боловсруулсан сүүний хэмжээ жил ирэх тутам нэмэгдэæ áàéãàà Хºäºº àæ àõóéä үйлдвэрлэсэн сүүний 18.8 сая литр буюу 4.2% - ийг ¿éëäâýðèéí àðãààð áîëîâñðóóëсан áàéíà. Îëîí óëñûí õýìæýýíä ¿éëäâýðëýëòèéí ò¿âøèí 80-90 õóâü.

12. ѯ¯ ¯ÉËÄÂÝÐËÝËÈÉÍ ÑÀËÁÀÐÒ • Íýã ¿íýýíýýñ àâàõ ñààëèéí õýìæýý áàãà • ªâºë çóíû ñ¿¿íèé ãàðö æèãä áèø • Çóíû ñ¿¿íèé èë¿¿äëèéã àøèãëàõ áîëîìæ ìóó • Ò¿¿õèé ñ¿¿íèé ÷àíàð ýð¿¿ë àõóéí ¿ç¿¿ëýëò øààðäëàãà õàíãàõã¿é • Ñ¿¿íèé òºëáºðèéí ñèñòåì õýìæýýíýýñ õàìààðàëòàé • Ñ¿¿íèé ¿íý ºíäºð • Ñ¿¿íèé зориулалтын тээвэр байхгүй.

13. Ìàë÷èä ôåðìåð Ìàë÷èä ôåðìåð Ñ¿¿íèé õºðãºëòòýé òºâ Ñ¿¿íèé õºðãºëòòýé òºâ Ñ¿¿ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð Ñ¿¿ áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð Çàõ çýýë Çàõ çýýë Ìàë÷èä, ôåðìåð¿¿äýýñ ñ¿¿ õ¿ëýýí àâ÷ áîðëóóëäàã ÷åíæ¿¿ä Ìàë÷èä, ôåðìåð¿¿äýýñ ñ¿¿ õ¿ëýýí àâ÷ áîðëóóëäàã ÷åíæ¿¿ä ТҮҮХИЙ СҮҮ БЭЛТГЭН НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ЗУРАГЛАЛ -100 150 100-150

14. ѯ¯ ¯ÉËÄÂÝÐËÝËÈÉÍ ÑÀËÁÀÐÒ • Чанартай сүү бэлтгэхэд сүүний хөргөлтийн танк, төвүүдийг ажиллуулах шаардлагатай. • Зуны улиралд сүүгээ хөргөх боломж муугаас чанарыг алдагдуулж, гашилгах явдал түгээмэл байна.

15. ѯ¯ ¯ÉËÄÂÝÐËÝËÈÉÍ ÑÀËÁÀÐÒ Малчид фермерүүдийн сүүг ченжүүд хямд үнээр худалдан авч борлуулж байна.

16. ѯ¯ ¯ÉËÄÂÝÐËÝËÈÉÍ ÑÀËÁÀÐÒ Сүүний хөргөлтийн танк, төвүүдийг байгуулж байгаа боловч, сүү тээвэрлэх хөргөлттэй цистерн байхгүйгээс зориулалтын бус саваар зөөж байна.

17. Сүү хөргөх, хадгалах, тээвэрлэх

18. Ò¿¿õèé ñ¿¿íèé ¿íийн харьцуулалт Манай улсад борлуулж байгаа үнээний түүхий 1 ëèòð сүүний үнэ äэлхийí улс орнуудад мөрдөгдөж буй үнээс 200-300 òºãðºãººð илүү байна.

19. Сүү боловсруулах үйлдвэрт нийлүүлэгдэж буй 1 литр сүүний үнэ

20. Сүүний суурь үнэ тогтоох систем Зарим оронд Засгийн газраас нь 1 литр сүүний суурь үнийг тогтоож өгдөг байна. Малын тэжээл, түлш шатахууны үнийн өөрчлөлттэй нь уялдуулж суурь үнэ өөрчлөгддөг.

21. ҮНЭ – ЧАНАР

22. Сүүний ЧАНАР Механик бохирдолт: I , II зэргийн бүлэгт хамрагдсан Сүүний хөргөлт: < 5хэм - + 40 төг 5 – 10 хэм + 20 төг 10-15 хэм + 10 төг 15 хэм >- 10 төг Спиртийн сорьц: 72% - ийн этилийн спиртын сорьцоор ямар нэгэн тунадасгүй

23. Төлбөрийн систем Суурь үнэ + тосны шагнал сүүгээ хөргөсөний урамшуулал Жнь: 1 литр сүү Суурь үнэ – 700 төг Тос 3,8 - + 30 төг Хөргөлт >10С - + 20 төг нийт сүүний үнэ – 750 төг

24. Сүүний үнийг чанартай нь холбох Фермерүүдэд: • Сүүнээс олох ашиг нэмэгдэнэ • Жилийн 4 улиралд нэг үнээр борлуулах нь эдийн засгийн хувьд ашигтай • Чанартай сүү бэлтгэх сонирхол нэмэгдэнэ • Сүүгээ борлуулах хүндрэл учирахгүй • Фермерүүдийн тоо нэмэгдэнэ Сүүний үйлдвэрүүдэд: • Чанарын баталгаатай түүхий эдээр хангагдана • Үйлдвэрлэгч, фермерүүдийн хоршин ажиллах нөхцөл бүрдэнэ • Бүтээгдэхүүний чанар дээшилнэ • Үйлдвэрлэлтийн хэмжээ нэмэгдэнэ

25. СҮҮНИЙ ХӨРГӨЛТТЭЙ ТАНКНЫ ЗАГВАРУУД

27. ÁÀßÐËÀËÀÀ