TARİHİ ( PREHİSTORİK ) DEVİRLER

1. TARİHİ ( PREHİSTORİK ) DEVİRLER Emel YAMAN 200910106028

2. İnsanoğlunun yeryüzünde görülmesiyle başlayıp, yazının icadına kadar olan dönemlerdir. • Dönemler kendi aralarında Karanlık Devir, Taş Devri ve Maden Devri olmak üzere üçe ayrılmıştır.

3. TARİH ÖNCESİ DEVİRLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ • Tarih öncesi dönemleri kesin sınırlarla birbirinden ayırmak olanaksızdır. • Tarih öncesi dönemlerin başlama ve bitiş tarihleri bölgelere göre farklılıklar göstermiştir. • Homo sapiens homo erectus ve neandertal insanları bu dönemde yaşamışlardır. • İnsanlığın gelişim sürecinde kullandıkları malzemeler sırasıyla taş, toprak ve maden olmuştur. • Tarih öncesi devirler, insanların kullandıkları araç ve gereçlere göre dönemlere ayrılmıştır.

4. Taş Devri bölümlere ayrılırken insanların taşa uyguladığı işlem göz önünde bulundurulmuştur (Kabataş, Yontma taş ve Cilalı taş gibi ). • Maden Devri bölümlere ayrılırken aletlerin yapıldığı madenler dikkate alınmıştır ( Bakır, Tunç ve Demir gibi ). • Tarih öncesi dönemler yazının olmadığı dönemleri kapsar. Bu nedenle bu dönemlerin tam aydınlatılması mümkün değildir. • Bu dönemler, dünyanın her yerinde aynı zamanda ve aynı sürede yaşanmamıştır. • Başka toplumlarla etkileşim içinde olmayan toplumlar tarih öncesi dönemleri sırasıyla yaşamıştır.

6. KARANLIK DEVİR • İnsanların bu döneme ait bilgilerinin olmadığı için bu döneme karanlık çağ denmiştir. • Ancak, duvar resimleri, araç-gereçler, fosiller vb. bulgular sonucu bazı bilgilere ulaşılmıştır.

7. TAŞ DEVRİa) Kaba Taşb) Yontma Taşc ) Cilalı Taş

8. A ) Kaba Taş Devri ( M.Ö 60.000 - 10.000 ) • Paleotik Devir’de yaşanmıştır. • İnsanoğlunun yaşadığı en uzun ve en ilkel dönemdir. • Avcılık ve toplayıcılık geçim kaynaklarını oluşturur. • Alet yapımı başlamadığından doğadaki taşlardan olduğu gibi yararlanılmıştır. • Uzun ve sivri taşlar silah aleti olarak kullanılmıştır.

9. B ) Yontma Taş Devri ( M.Ö.10.000 - 8.000 ) • Mezolitik Devir’de yaşanmıştır. • Buzul çağının yaşanmasından dolayı soğuklardan ve aynı zamanda vahşi hayvanlardan korunmak için ağaç kovuklarında ve mağaralarda yaşamışlardır. • Heidelberg, neanderthal ve cromangnon insanlarının yaşadığı zaman dilimlerini içerir. • Besin üretimine geçilmemiştir. Bu sebeple insanlar avcılık ve toplayıcılık faaliyetlerine devam etmişlerdir.Mevsimlere göre yer değiştiren hayvan sürülerini takip etmişler ve meyvelerin olgunlaşma dönemlerine göre yer değiştirip, göçebe hayat tarzı sürdürmüşlerdir. • Daha çok kan bağına bağlı olan, ilk insan toplulukları olan klanlar bu dönemde ortaya çıkmıştır.

10. İnsanların yaşadıkları mağaraların duvarlarına avladıkların hayvanların resim ve figürlerini yaparak ilk sanat etkinliklerini oluşturmuşlardır. • İnsanlar kullandıkları araç ve gereçleri şekillendirmeye başlamışlardır. Doğadaki çakmak taşları ilkel şekillerle yontularak veya kemikler kullanılarak silahlar yapılmıştır.

11. Tarih öncesi dönemlerin en önemli gelişmesi olan ateşin bulunması, dönemin sonlarına doğru gerçekleşmiştir. • Ateşin bulunmasıyla insanlar ısınma, aydınlanma, korunma ve pişirme gibi bazı ihtiyaçlarını gidermeye başlamışlardır. • Dönemin sonunda buzullar çözülmeye başlamış ve iklim düzelmiştir. • Yontma Taş Devri’nin Anadolu’da yerleşmeleri : - Antalya Karain, Beldibi ve Belbaşı mağaraları - Gaziantep yakınlarındaki Dülük ve - Antalya’daki Mağarcık ‘ tır.

13. C )Cilalı Taş Devri ( M.Ö. 8000- 5.000 ) • Yeni Taş Devri veya Neolitik Dönem olarak da adlandırılır. • Taş devrinin en kısa süren dönemidir. • Buzul devrin sona erip havaların ısınmasıyla beraber insanlar mağaralarından çıkmışlardır. • Hayvan evcilleştirilmiştir. Evcilleştirilen ilk hayvanlar ; köpek, koyun, keçi, at ve sığır gibi hayvanlar olmuşlardır.

14. Toprak işlenmeye başlamıştır ve insan üretici bir karakter kazanmıştır. • Tarımsal faaliyetin sonucu olarak da yerleşik hayata geçilmiştir. • Birbirine yakın aileler topluca bir yerde oturarak köyleri meydana getirmişlerdir. İlk köyler kurulmuştur. • Besinlerin daha iyi ve daha uzun süre korunabilmesi için toprağı ateşte pişirerek çanak-çömlek yapmaya başlamışlardır. Böylece de seramik sanatı doğmuştur. • Bu devirdeki insanlar bilgi ve teknikte önceki devirlerdeki insanlara göre daha ileri bir düzeye çıkmışlardır.

15. Kemik ve taştan daha kullanışlı aletler yapılmıştır. • Bu dönemdeki insanlar diğer dönemlere göre daha sert ve daha düzgün taş aletler yapmışlardır. • Çakmaktaşından yapılan balta ve mızraklar keskinleştirmek amacıyla cilalanıyordu. • Tahıl üretiminin olması üretim fazlasının meydana gelmesini sağlamıştır ve ticaret başlamıştır. • Bitki liflerinden dokumacılık yapılmıştır ve dokumacılık ilk defa bu dönemde gelişmiştir. • Neolitik Devir Anadolu yerleşmelerinde önemli bir bölümü höyükler oluşturur. Bunlar arasında Konya Hacılar Höyüğü, Diyarbakır Çayönü, Gaziantep Sakçagözü’ dür.

16. MADEN DEVRİa) Bakır Devrib) Tunç Devri c) Demir Devri

17. Maden Devri’nin Genel Özellikleri • Cilalı Taş Devri’nin sonlarına doğru taşlardan yapılmış eşyaların yanında madenlerden yapılmaya başlanmış eşyalar da bulunmuştur.Böylece insanlar çok sağlam olan bu maddeden yararlanma yolunu bulmuşlardır. Bunun sonunda da Maden Devri başlamıştır. • Bu dönemde sırasıyla bakır, tunç ve demir işlenmiştir. • Sıralanışın bu şekilde olmasının nedeni; bu madenlerin işlenmesindeki kolaylıktır.

18. A ) Bakır Devri ( M.Ö.4800- 3000) • Taş Devri’ nden Maden Devri’ ne geçiş olarak da adlandırılır. • Kalkolitik Devir’ de yaşanmıştır. • Maden Devri’ nin en uzun devridir. • İlk insanların kullandıkları madenler bakır, altın ve gümüş’ tür. Fakat bakır daha kolaylıkla istenilen şekle girebildiği için yapılan aletler önceleri hep bakırdan olmuştur. • Bu sebeple maden devrinin ilk bölümünü Bakır Devri alır. Bundan sonra kalay da bulunmuş bakırla karıştırılarak bakırdan daha sert bir maden elde edilmiştir.

19. Tarım ve hayvancılık ilerlemiş, yerleşim merkezleri büyümüştür. • Anadolu Yerleşim Merkezleri: - Çanakkale Truva, Denizli Beycesultan, Burdur Hacılar, Yozgat Alişar, Çorum Alacahöyük, Van Tilkitepe bu dönemin önemli yerleşim merkezleridir.-Truva'da, Priamus'un hazineleri olarak adlandırılan altın ve gümüş süs eşyaları-Alacahöyük'te ise; prens mezarları, elbise ve süs eşyaları, toprak ve maden kaplar, boğa ve geyik heykelleri ile güneş kursları bulunmuştur.

20. B ) Tunç Devri( M.Ö. 3000-1200 ) • Bakır ve kalayın karıştırılmasıyla elde edilen alaşıma tunç ( bronz ) denilmektedir. • Yapılan araç-gereçler bakıra göre daha dayanıklı hale gelmiştir. Özellikle kalay çok sert bir maden olduğu için bu alaşım silah yapımında kullanılmıştır. • İlk şehir devletleri ( site ) kuruldu. • Devlet düşüncesi ortaya çıktı. • Ticaret gelişti.

21. Anadolu’ daki Tunç Devri yerleşmeleri Eski Tunç, Orta Tunç ve Yeni Tunç olmak üzere üçe ayrılır. • Eski Tunç Devri Anadolu’da tarihi devirlere geçiş dönemidir.Bu dönemde Anadolu’ da Malatya ile Konya arasındaki bölgede Mezopotamyalı olan Asurlular ticaret amacıyla pazaryeri kurdular. • Asur Koloniler Çağı olarak adlandırılan bu dönemde Anadolu ve Asurlular arasında yoğun bir şekilde ticaret yapılmaktaydı.Anadolu’ ya yazı Asurlu tüccarlar aracılığıyla MÖ 2000-1800 yılları arasında gelmiş ve Anadolu’da tarihi çağlar ve yazılı dönem başlamıştır. • İlk yazılı belgeler Kayseri civarındaki Kültepe (Kaniş)'de bulunan ticari ve hukuki tabletlerdir. Bu tabletler çivi yazısı ile yazılmıştır.

22. C ) Demir Devri ( M.Ö. 13 - 6.Yüzyıl ) • Demirin işlenmesi zor olduğundan bakır ve tunçtan sonra işlenmiştir. • Demirin işlenmesiyle bakır ve tunçtan çok dayanıklı ve kullanışlı araç ve gereçler yapılmaya başlandı. • Bu durum daha etkili silahların yapılması anlamına da geliyor. • Demirden yapılmış silahlara sahip olan toplumlar diğer toplumlara göre üstünlük kazanmış oldu. • Demirden eşyalar ve silahlar insanlara hem ekonomik hem de siyasal anlamda güç kattı.

23. Site adı verilen şehir devletlerinin sayısı artmış ve toplumlararası ilişkiler artmıştır. • Demirin yüksek ısıda işlenmesi sanayinin gelişmesine neden olmuştur ve sanayinin temelleri atılmıştır. • Yazının bulunması ile tarihi devirler sona ermiştir. • Maden devrinin önemli yerleşmeleri ; - Yozgat’ ta Alişar - Burdur’ da Hacılar - Çorum’ da Alacahöyük - Çanakkale’ de Truva’ dır.