สิทธิ/สวัสดิการแรงงานหญิง

2. สิทธิ/สวัสดิการแรงงานหญิงสิทธิ/สวัสดิการแรงงานหญิง ศุภชัย ตรีศักดิ์ชาติ กลุ่มงานแรงงานหญิง เด็ก และเครือข่ายการคุ้มครองแรงงาน สำนักคุ้มครองแรงงาน

3. กรอบการบรรยาย @ กฎหมายแรงงาน * เจตนารมณ์ของกฎหมาย * พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน * การใช้แรงงานหญิง * สวัสดิการ @ การบริหารกฎหมาย * การควบคุม กำกับ บังคับใช้กฎหมาย * การส่งเสริมให้ปฏิบัติ

4. รัฐ นายจ้าง (องค์กรนายจ้าง) ลูกจ้าง (องค์กรลูกจ้าง) กฎหมายคุ้มครองแรงงาน สิทธิ – หน้าที่ การจ้างงาน การใช้แรงงาน ความสัมพันธ์ที่เหมาะสม

5. สาระทั้งหมดแห่ง กม.คุ้มครองแรงงาน’๔๑ ๑๖หมวด ๑๕๙ มาตรา ไม่รวมบทเฉพาะกาล 5

6. เจตนารมณ์ของกฎหมาย 1. กำหนดมาตรฐานการคุ้มครองแรงงานขั้นต่ำที่นายจ้างพึงปฏิบัติต่อ ลูกจ้าง 2. กำหนดเพื่อรับรองสิทธิประโยชน์ขั้นพื้นฐานที่ลูกจ้างพึงได้รับจากนายจ้าง 3. กำหนดเพื่อให้การบริหารงานคุ้มครองแรงงานของประเทศเป็นไปในทิศทางเดียวกัน

7. นัยแห่งกฎหมาย เป็น กม.ที่บัญญัติถึงสิทธิ – หน้าที่ ระหว่าง นจ.-ลจ. โดยกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำในการจ้างงาน การใช้แรงงาน การจัดสถานที่และอุปกรณ์ในการทำงาน ลักษณะสำคัญของกฎหมาย เป็นกฎหมายที่มีโทษทางอาญา เป็นกฎหมายเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย ขอบเขตการใช้บังคับ หลัก..ลูกจ้างทุกราย นายจ้างทุกประเภทกิจการ ยกเว้น..ราชการ รัฐวิสาหกิจ โรงเรียนเอกชน ลจ.งานบ้าน(ไม่มีธุรกิจอื่นรวมด้วย) นจ.-ลจ.ทำงานที่ไม่แสวงหากำไรทางเศรษฐกิจ 7

8. การตีความกฎหมายคุ้มครองแรงงานการตีความกฎหมายคุ้มครองแรงงาน การตีความกฎหมายคุ้มครองแรงงานในส่วนที่กำหนดความผิดและมีโทษทางอาญาจะต้องให้เป็นไปเช่นเดียวกับการตีความกฎหมายทั่วไปส่วนการตีความในกรณีมีปัญหาหรือข้อสงสัยว่าจะตีความบทกฎหมายที่ไม่ชัดแจ้งไปในทางใดให้ตีความไปในทางหรือนัยที่จะให้การคุ้มครองลูกจ้างและสร้างปทัสถานที่ดีแก่สังคมแรงงานยิ่งกว่าที่จะตีความไปในทางหรือนัยที่จะให้ประโยชน์แก่นายจ้างหรือปัจเจกบุคคล

9. บุคคลสำคัญตามกฎหมายแรงงานบุคคลสำคัญตามกฎหมายแรงงาน นายจ้าง-ลูกจ้าง(มาตรา 5) นายจ้างหมายความว่าผู้ซึ่งตกลงรับลูกจ้างเข้าทำงานโดยจ่ายค่าจ้างให้ตามกฎหมายคุ้มครองแรงงานนายจ้างมี 4 ประเภทคือ (มาตรา 5) 1.นายจ้างตัวจริงหมายถึงบุคคลที่ตกลงรับลูกจ้างเข้าทำงานโดยจ่ายค่าจ้างให้ซึ่งเป็นนายจ้างตัวจริง 2.นายจ้างตัวแทนหมายถึงผู้มีอำนาจกระทำการแทนนิติบุคคล 3.นายจ้างรับมอบหมายถึงผู้ซึ่งได้รับมอบให้ทำงานแทนนายจ้างตัวจริงหรือนายจ้างตัวแทน 4.นายจ้างรับถือหมายถึงผู้ประกอบการที่มีกิจการจ้างเหมาค่าแรงซึ่งถือว่าเป็นทั้งนายจ้างของลูกจ้างตนเองและนายจ้างของลูกจ้างซึ่งมารับเหมาค่าแรงในกิจการของตนด้วย

10. ลูกจ้างหมายความว่าผู้ที่ตกลงทำงานให้แก่นายจ้างโดยได้รับค่าจ้างไม่ว่าจะเรียกชื่ออย่างไรลูกจ้างหมายความว่าผู้ที่ตกลงทำงานให้แก่นายจ้างโดยได้รับค่าจ้างไม่ว่าจะเรียกชื่ออย่างไร ลูกจ้าง จึงหมายถึงลูกจ้างทุกประเภทไม่ว่าจะเป็นลูกจ้างทดลองงานลูกจ้างชั่วคราวลูกจ้างประจำลูกจ้างที่มีกำหนดระยะเวลาแน่นอนลูกจ้างที่ทำงานไม่เต็มเวลาลูกจ้างสัญญาพิเศษและรวมถึงลูกจ้างซึ่งทำงานเกี่ยวกับงานบ้านด้วย

11. เงินตามพระราชบัญญัตติคุ้มครองแรงงานนี้ 11 อย่าง 1.ค่าจ้าง 2.ค่าล่วงเวลา 3.ค่าทำงานในวันหยุด 4.ค่าล่วงเวลาในวันหยุด 5.ค่าชดเชย 6.ค่าชดเชยพิเศษ 7.เงินเพิ่ม 8. เงินสะสม 9.ค่าจ้างในวันทำงาน 10.ดอกเบี้ย 11.ค่าชดเชยพิเศษแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า

12. การใช้แรงงานหญิง 12

13. การใช้แรงงานหญิง (38-43) งานที่ห้ามไม่ให้ ลจ.หญิงทำ คุ้มครองหญิงทำงานในการเวลาวิกาล คุ้มครอง ลจ.หญิงมีครรภ์ สิทธิการลาคลอดบุตร

14. ห้าม (นายจ้าง) ไม่ให้ ลจ.หญิงทำงาน - เหมือง/ก่อสร้าง ที่ทำใต้ดิน ใต้น้ำ อุโมงค์ ปล่องภูเขา เว้นแต่ลักษณะงานไม่เป็นอันตราย..... - นั่งร้านสูง ๑๐ เมตรขึ้นไป • ผลิต/ขนส่งวัตถุระเบิด วัตถุไวไฟ เว้นแต่..... กรณี ลจ.หญิงทำงานระหว่างเวลา 24.00 – 06.00 น.พ.ตรวจฯเห็นว่างานนั้นเป็นอันตรายต่อสุขภาพและความปลอดภัย ให้อธิบดีหรือผู้ซึ่งอธิบดีมอบหมาย สั่งให้ นจ.เปลี่ยนเวลาทำงานหรือลดเวลาการทำงานได้ตาที่เห็นสมควร

15. ห้าม (นายจ้าง) ไม่ให้ ลจ.หญิงมีครรภ์ทำงาน - เครื่องจักร/เครื่องยนต์ ที่มีความสั่นสะเทือน - ขับเคลื่อน/ติดไป กับยานพาหนะ - ยก เบก หาม หาบ ทูน ลาก ของเกิน ๑๕ กิโล - งานในเรือ - งานล่วงเวลา วันหยุด และกลางคืน ๒๒ – ๐๖ *ถ้ามีใบรับรองแพทย์มาแสดงว่าไม่อาจ ทำงานหน้าที่เดิมมีสิทธิขอเปลี่ยนงาน ชั่วคราวก่อนหรือหลังคลอดได้ และ นจ.ต้องเปลี่ยนงานที่เหมาะสมให้

16. สิทธิลาคลอด หลัก.. - หญิงซึ่งมีครรภ์ มีสิทธิลาเพื่อคลอดบุตร - ลาได้ครรภ์หนึ่ง ไม่เกิน 90 วัน - นับวันหยุดระหว่างลาเพื่อคลอดบุตรให้ถือเป็นวันลาเพื่อคลอดบุตรด้วย *ถ้ามีใบรับรองแพทย์มาแสดงว่าไม่อาจทำงานหน้าที่เดิมมีสิทธิขอเปลี่ยนงานชั่วคราวก่อนหรือหลังคลอดได้ และ นจ.ต้องเปลี่ยนงานที่เหมาะสมให้

17. ห้าม...มิให้ นจ.เลิกจ้าง ลจ,หญิงเพราะเหตุมีครรภ์ ข้อสังเกตุ - บทบัญญัตินี้ห้ามเด็ดขาด ไม่มีข้อยกเว้น - นจ.จะเลี่ยงทำสัญญากับ ลจ.ว่ามีครรภ์ให้ลาออกหรือยอมให้เลิกจ้าง ไม่มีผลใช้บังคับ - แม้ ลจ.หญิงรับรองก่อนเข้าทำงานว่าไม่มีครรภ์ เมื่อเข้าทำงานปรากฏภายหลังว่าตั้งครรภ์มาก่อน ก็เลิกจ้างไม่ได้ - แม้งานบางอย่าง หญิงมีครรภ์ทำไม่ได้หรือไม่เหมาะที่จะทำหรือมี่งานจะเปลี่ยนให้ทำ นจ.ก็เลิกจ้างไม่ได้

18. ฎ.1956/2548 ระหว่างลาคลอด นจ.เลิกจ้าง ลจ.หญิงนั้นได้ หากไม่ปรากฏว่าเลิกจ้างเพราะเหตุมีครรภ์ ฎ.1394/2549 ข้อตกลงว่าภายใน 2 ปีนับแต่เริ่มสัญญา หาก ลจ.ตั้งครรภ์ ถือว่าบอกเลิกสัญญาจ้างได้ ขัด ม.43

19. ให้ นจ.ปฏิบัติต่อลุกจ้างชาย/หญิงโดยเท่าเทียมกันในการจ้างงาน เว้นแต่ลักษณะหรือสภาพของงานไม่อาจปฏิบัติเช่นนั้นได้ ตัวอย่าง การกำหนดการเกษียณอายุ โดยกำหนดให้หญิงเกษียณเมื่อครบ 55 ปี ชายเกษียณเมื่อครบ 60 ปี ไม่ได้ นจ.จะกำหนดว่างานบางตำแหน่งให้จ้างแต่ ลจ.ชายเท่านั้นไม่ได้ เว้นแต่.....

20. การยกของหนัก (ม.๓๗) ห้ามให้ ลจ. ยก แบก หาม หาบ ทูน ลาก หรือเข็นของ หนักเกินอัตราน้ำหนักที่กำหนด เด็กหญิงอายุ ๑๕-๑๘ปี ไม่เกิน ๒๐ กิโลกรัม เด็กชายอายุ ๑๕-๑๘ ปี และลูกจ้างหญิงไม่เกิน ๒๕ กิโลกรัม ลูกจ้างชาย ไม่เกิน ๕๐ กิโลกรัม

21. เพศ - การเลือกปฏิบัติ 21

22. สิทธิไม่เท่าเทียมกัน คำพิพากษาฎีกาที่ 6011-6017 / 2545 คดีนี้โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ออกจากงานเพราะเกษียณอายุ เมื่ออายุครบ 50 ปี ส่วนลูกจ้างชายนายจ้างให้เกษียณอายุเมื่ออายุครบ 55 ปีซึ่งเป็นการปฏิบัติต่อลูกจ้างชายหญิงไม่เท่าเทียมกัน ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อบังคับของจำเลยซึ่งเป็นนายจ้างกำหนดให้ลูกจ้างหญิงเกษียณอายุ เมื่ออายุครบ 50 ปีและลูกจ้างชาย นายจ้างให้เกษียณอายุเมื่ออายุครบ 55 ปี เป็นการปฏิบัติต่อลูกจ้างชายหญิงไม่เท่าเทียมกัน โดยไม่ปรากฏว่าลูกจ้างชายหญิงทำงานที่มีลักษณะแตกต่างกันอย่างไร จึงเป็นการขัดต่อ พ.ร.บ.คุ้มครองฯ ม.15 ซึ่งเป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน

23. ฎ.๑๕๖๒/๒๕๔๘ นายจ้างกำหนดให้ลูกจ้างเกษียณอายุ ต่างกันโดยอาศัยตำแหน่งงาน ไม่ถือเป็นการเลือกปฏิบัติ สิทธิเท่าเทียมกัน 23

24. “มาตรา ๑๖ ห้ามมิให้นายจ้าง หัวหน้างาน ผู้ควบคุมงาน หรือผู้ตรวจงาน กระทำการล่วงเกินคุกคาม หรือ ก่อความเดือดร้อนรำคาญ ทางเพศ ต่อลูกจ้าง

25. หลักเกณฑ์ - ห้ามนายจ้าง หัวหน้างาน ผู้ควบคุมงาน ผู้ตรวจงาน - กระทำการล่วงเกินทางเพศ กระทำการไม่สมควรทางเพศโดยผู้ถูกกระทำไม่ยินยอม ทั้งด้วยวาจาหรือวิธีอื่นใด - ต่อลูกจ้าง (หญิง/ชาย/เด็ก/เพศทางเลือก)

26. พจนานุกรม“ล่วงเกิน”= แสดงอาการเกินสมควรต่อผู้อื่นโดยล่วงจารีตประเพณี หรือจรรยา มารยาท เช่น ลวนลาม ดูหมิ่น สบประมาท • ตัวอย่างการล่วงเกินทางเพศ ไม่ถึงขั้นอนาจารหรือกระทำชำเรา เช่น • การแทะโลม • การใช้โทรศัพท์หรือการพูดลามก • การเอารูปลามกให้ดู • การเกี้ยวพาราสีในเชิงลามกเรื่องเพศ • การจับมือถือแขน

27. น้ำดื่ม ห้องน้ำ/ส้วม ปัจจัยพยาบาล ห้องพยาบาล หมอ สวัสดิการ

28. สวัสดิการ 99 ให้ นจ.ปิดประกาศการจัดสวัสดิการตามกฎกระทรวง/ตามที่การตกลงกันกับ ลจ.ในที่เปิดเผย • น้ำดื่มสะดาด 1/40 • ห้องน้ำ/ส้วม สะอาด แยก ช/ญ ช.1/15 ญ 2/15 • ปัจจัยปฐมพยาบาล 10+ จำนวนที่เพียงพอ อย่างน้อยต้อง 29 รายการ 200+ เวชภัณฑ์ ห้องพยาบาล 1 เตียง พยาบาลเทคนิค แพทย์ 2 ครั้ง/ สัปดาห์/ 6 ชม. 1,000+ เวชภัณฑ์ ห้องพยาบาล 2 เตียง พยาบาลเทคนิค 2 คน แพทย์ 3 ครั้ง/สัปดาห์/12 ชม ยานพาหนะ

29. การบริหารกฎหมาย ด้านการกำกับ/ควบคุม • นจ.ที่มี ลจ.10คน+ ต้องจัดให้มีข้อบังคับเป็นภาษาไทย/ประกาศ/ส่งสำเนาให้อธิบดีหรือผู้รับมอบหมาย/เก็บสำเนา/เผยแพร่เปิดเผย/อธิบดี-ผู้รับมอบ สั่งแก้ไขได้ • ให้มีทะเบียน ลจ./เอกสารการจ่ายค่าจ้าง • การยื่นคำร้อง/พิจารณาคำร้อง ยื่น พ.ตรวจฯ/ออกคำสั่ง • พ.ตรวจฯ มีอำนาจเข้าไปใน สปก.ตรวจสภาพการจ้าง/สภาพการทำงาน/ออกคำสั่ง

30. การบริหารกฎหมาย ด้านการส่งเสริม/จูงใจ • โครงการ/กิจกรรม สปก.ดีเด่น แรงงานสัมพันธ์/สวัสดิการ/ความปลอดภัยฯ/โรงงานสีขาว/มาตรฐานแรงงาน/โรงเรียนในโรงงาน • โครงการสร้างและพัฒนาเครือข่ายการคุ้มครองแรงงาน • กิจกรรมการมอบรางวัลสตรีทำงานดีเด่น วันสตรีสากล • มุมนมแม่ • สถานรบเลี้ยงเด็กก่อนวัยเรียน

31. โทษตามกฎหมายคุ้มครองแรงงานโทษตามกฎหมายคุ้มครองแรงงาน

32. ผู้ใดฝ่าฝืนพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มีโทษอาญา ตามมาตรา 144 สูงสุด จำคุก 1 ปี ปรับ 2 แสน ผู้กระทำผิดเป็นนิติบุคคล กรรมการผู้จัดการต้องรับโทษมาตรา 158 พ.ร.บ. คุ้มครองฯ

33. ด้วยความปราถนาดี ศุภชัย ตรีศักดิ์ชาติ กลุ่มงานแรงงานหญิง เด็ก และเครือข่าย การคุ้มครองแรงงาน โทร 085 4803529 E-mail Sup_labour@hotmail.com โชคดี....มีเงินใช้จ่ายอย่างพอเพียง เพียงพอ