IZMIR Y KSEK TEKNOLOJI ENSTIT S

1. IZMIRY�KSEK TEKNOLOJI ENSTIT�S� PSIKOLOJIK DANISMA VE REHBERLIK BIRIMI

2. YENI BIR ZEKA ANLAYISI �OKLU ZEKA TEORISI

3. GIRIS �nceleri insanlarin dogustan geldigine inanilan belirli bir zekaya sahip oldugu,yasamini onunla s�rd�rd�g� g�r�s� hakimken,g�n�m�zde insan zekasinin sinirlari,artik neyin m�mk�n olabileceginin arastirilmasiyla �izilmeye baslandi. 1900�l� yillarin baslarindan 1980�li yillara kadar t�m d�nya egitimcileri insanlarda IQ denilen yalnizca matematiksel ve dilsel becerilerin islendigi zeka kavrami �zerinde durdular.1980�lere kadar bir insanin zeki oldugunu s�yleyebilmek onun normalin �zerinde bir IQ puani olmasina bagliydi. Insanlar,�zellikle teknolojinin gelisimi ile birlikte �ocuklarini bu �zeki� kategorisine dahil etmenin yollarini bulabilmek i�in �ocuklarina matematiksel ve s�zel bilgiler y�klediler. Alinan �zel kurslar veya yogun bireysel �alismalar sonunda,�ocuklarin y�ksek okul basarisi g�stermesi,zeki diye adlandirilmasi ailelerce �ok �nemliydi. Bu inan� dogrultusunda yillarca yillarca �grencilere yalnizca s�zel ve mantiksal y�nlerini gelistirici tekd�ze bir egitim verildi.

4. Ge�en yillar sonucunda,okul hayati boyunca olduk�a basarili sayilan �grenciler,mezuniyet sonrasi b�y�k sikintilarla is hayatina girebiliyor ve ger�ek hayata uyumda y�zlerce sikinti yasiyorlardi. Bununla birlikte �zeki� olarak adlandirilan bir �ok �grenci inanilmaz davranislarla toplumu sasirtiyor ve hayatini alt-�st edebiliyordu. 1900�l� yillarin baslarindan itibaren gelen s�re�te aileler ve bilim adamlari farkli d�sler kurmuslardi.Bunu ger�eklestirmek i�in de daha k���k yaslardan �grencilere yogun bilgi y�klemeleri yaptilar.�ocuklar hayati �grenmeden kendilerini bilgisayarlar �n�nde bularak farkli kanallardan bilgi bombardimanina tutuldular. 1980�li yillar egitim ve �gretimde yasanan sikintilarin yaninda,insan beyni �zerinde yapilan �alismalarin en yogun yasandigi yillar oldu. 1990�li yillarda ifade edilen ana d�s�nce su idi: �INSAN BEYNI VE BEYNIN D�S�NME SISTEMI ILE ILGILI EDINILEN BILGILERIN %95�INE SON 5 YILDA ULASILDI�.

5. Elde edilen bulgular pek �ok teorinin ortadan kalkmasina sebep oldu.Her yeni bulgu beraberinde binlerce soru getirdi Harward �niversitesi egitim profes�rlerinden Haward Gardner,1983�te yazdigi �Aklin �er�eveleri� adli kitabinda k�lt�rel zekayi �ok kisitli olarak tanimlayip ele aldigi ve her insanda 7 zeka alaninin bulundugu tezini ortaya atti.Prof. Gardner�in amaci;zeka testlerinin belirlediginin �st�nde insan beyninin daha fazla sayida zeka i�erdigi ger�egini vurgulamakti.Gardner�in arastirmasi bizim ger�egi bilmemizi ve �grenmemizi saglayan 7 t�r zeka alani ortaya �ikardi.Gardner,daha baska zeka alanlarinin da var olduguna inanmaktaydi.B�ylece Gardner zekayi yeniden tanimladi;Zeka,yasam boyu karsilasilan farkli durumlarda problemleri ��zme ve yeni �r�nler ortaya �ikarma kapasitesidir.Zeka t�m insanlarda farkli derecelerde bulunan bir beceridir.Bu beceri okul basarisi �zerinde de belirleyicidir.

6. �RNEGIN;Iki �grenci zeka tesine girer,biri digerinden y�ksek not alir.Y�ksek IQ�lu olarak degerlendirilenlerin okul basarisinin da y�ksek olacagi d�s�n�l�r.Tahmin edilecegi gibi,digerinden daha y�ksek bir basari ile okuldan mezun olur.Is hayatinda y�ksek IQ�lu ile digeri arasindaki fark �ok manidar degildir.IQ okul basarisi �zerinde dogru bir belirleyici role sahipken,is yasaminda ayni belirleyici role sahip degildir. IQ yalnizca matematiksel dil zekayi �l�er.IQ testleri okul disi ortamlardaki basarinin tahmin edilmesinde belirleyici degildir

7. Haward Gardner�in arastirmasi,bizim ger�egi �grenmemizi ve bilmemiz saglayan 8 t�r zeka ortaya �ikardi; S�ZEL-DILSEL ZEKA MANTIKSAL-MATEMATIKSEL ZEKA G�RSEL-MEKANSAL ZEKA BEDENSEL-KINESTETIK ZEKA M�ZIKSEL-RITMIK ZEKA KISISEL-I�SEL ZEKA KISILER ARASI-SOSYAL ZEKA DOGA-VAROLUSSAL ZEKA Son iki yildir sosyal ve kisisel zekalar �duygusal zeka� basligi altinda ele alinmaktadir. 1995 yilinda doga zekasi,dogadaki nesneleri tanima ve siralama becerisi,8.zeka olarak kabul edilmis ve �zerinde �alisilmaktadir.

8. S�ZEL-DILSEL ZEKA Siir,mizah,hikaye anlatma,gramer,mecazlar,soyut ve simgesel d�s�nme,kavram olusturma ve kelime yazma gibi karmasik olaylari i�eren dil �retim sorumlulugudur.Insanin s�zel zekasi,konusulan kelimelerin,okunan siirin,yazilan yada tartisilan fikir ve d�s�ncelerin farkindadir.

9. S�ZEL-DILSEL ZEKAYA SAHIP INSANLARIN �ZELLIKLERI Farkli kelimeleri, sesleri, ritimleri, renkleri dinler ve tepkide bulunur. Diger insanlarin seslerini, dil �slubunu, okumasini ve yazmasini taklit edebilir. Dinleyerek, okuyarak, yazarak ve konusarak �grenir. C�mleleri dinler, yorumlar, farkli bir tarzda ifade eder ve s�ylediklerini hatirlar. Okuduklarini anlar, �zetler ve kolaylikla hatirlar. Farkli zamanlarda, farkli ama�lar i�in, farkli gruplara etkili bir bi�imde hitap eder.

10. Dinleyicileri konusmalari ile etkiler. Okuma yazma, dinleme ve konusma gibi dil sanatlarinda farkli yapilar olusturabilir. Dilbilgisi kurallarini etkili bir bi�imde kullanarak yazar. Kelime dagarcigi zengindir. Farkli dilleri �grenme becerisine sahiptir. Bu zek�si y�ksek olan kisiler; her hik�yeyi, masali, fikrayi anlatir. Iyi bir hafizalari vardir. Kelime oyunlarini severler. Etkili dinleme becerilerine sahiptir. Yeni dil formlari olusturur.

11. S�ZEL ZEK�LILARDAN �GRENME-ORTAMINDA NASIL YARARLANILABILIR? S�zel zek�lilarin konusma, anlatma ve yazma becerilerinden yararlanilabilir. Bunun i�in, derslere �n d�zenleyici �zelligi olan, o g�n islenecek konu hakkinda arkadaslarina �agrisim yaptiracagini d�s�nd�kleri kelime ve c�mleleri getirmeleri, hatta tahtaya bunlari yazmalari istenebilir. Tartisma, bilmece, bulmacadan Evet-hayir, ge�iniz, belli bir s�rede anlatim, kulaktan kulaga gibi kelime oyunlari Kendi yazdiklari masal ve hik�yeler. Konuyla ilgili masal ve hik�yeler. Kendi yazdiklari siir ya da sairlerin �esitli eserleri

12. MANTIKSAL-MATEMATIKSEL ZEKA Bilimsel d�s�nme yada t�mdengelimci d�s�nmeyi ifade eder.Bunu yanisira t�mevarimsal d�s�nme de yani g�zlemler yapma,inceleme,sonu� �ikarma,hipotez kurma yetenegi de mantiksal zeka alanina girer.Mantiksal zeka; problem ��zme,sorgulama e tenkit�i d�s�nme durumlarinda harekete ge�er.Sayilar,geometrik sekiller gibi soyut sembollerle �alisma,bilginin par�alari arasinda iliski kurma becerilerini gelistirir.

13. MATEMATIKSEL � MANTIKSAL ZEK�YA SAHIP OLAN INSANLARIN �ZELLIKLERI Neden-sonu� iliskisi kurabilme, bir seyin �alisma ilkelerini ortaya koyabilme ve sayilarla oynama yetenegidir. Bu bireyler sorgulayarak neden-sonu� iliskisi kurarak d�s�n�rler. Somut cisimleri soyut sembolik ifadelere d�n�st�rebilir. Mantiksal problem ��z�mlerinde basarilidir.

14. Nesnelerin nasil �alistigina dair sorular sorar. Hipotezler kurar ve sunar. Bulmaca ve zek� oyunlarini sever. Miktar tahminlerinde bulunur. Grafikler ya da sekiller halinde verilen(g�rsel) bilgileri yorumlar. Bilgisayar programlari hazirlar. Grafik, sema, sekillerle �alismaktan hoslanir.

15. MATEMATIKSEL-MANTIKSAL ZEK�LILARDAN �GRENME ORTAMINDAN NASIL YARARLANILABILIR? Matematiksel- mantiksal �grenme ortamlari, �grencilerin i�inde bulundugu aktif �grenme ortamlaridir. Matematiksel-mantiksal zek� �grenme ortamlari olusturmada ama� �grencilerin y�ksek d�zeyde d�s�nme ve muhakeme yapabilme becerileri gelistirmelerine yardimci olmak ve �grencilerin beyinlerini s�rekli aktif halde tutabilmelerini saglamaktir.

16. M�ZIKSEL-RITMIK ZEK� NEDIR? M�ziksel-ritmik zek�, sesler, notalar, ritimlerle d�s�nme, farkli sesleri tanima ve yeni sesler, ritimler �retme, ritmik ve tonal kavramlari tanima ve kullanma, �evreden gelen seslere ve m�zik aletlerine karsi duyarli olabilme becerisidir.

17. M�ZIKSEL ZEK�YA SAHIP OLAN INSANLARIN �ZELLIKLERI Insan sesi ve �evreden gelen sesler gibi �ok farkli seslere duyarlidir, dinler ve tepkide bulunur. M�zigi yasaminda kullanmak i�in firsatlar olusturur. Seslerle nota ve ritimlere karsi �zel bir ilgiye sahiptir. M�zigi hareketlerle birlestirerek farkli fig�rler ortaya �ikarabilir. M�ziksel enstr�manlara karsi ilgilidir. Enstr�manlari kullanmayi kolaylikla �grenebilir. Orijinal m�zik kompozisyon olusturabilir. Ritim tutar. �grendigi sarkilari mirildanarak gezer.

18. M�ZIKSEL-RITMIK ZEK�LILARDAN �GRENME ORTAMINDAN NASIL YARARLANILABILIR? �n d�zenleyicileri bir siir ve beste ile ya da bilinen bir melodi ile verebilirler. Siir, sarki t�r� Bir �algi Playback Kendi yazdiklari siir ve besteledikleri sarki

19. G�RSEL � MEK�NSAL ZEK� NEDIR? G�rsel-Uzaysal Zek�, resimlerle, sekillerle d�s�nebilme, g�rsel d�nyayi algilayabilme, sekil, renk ve dokulari zihnin g�zleriyle g�rebilme ve bunlari sanatsal formlara d�n�st�rebilme yetenegidir. Psiko-motor becerilerin gelismesiyle baslar, el-v�cut-beyin koordinasyonunun gelisimi k���k kas gelisiminin m�kemmel �alismalariyla gelistirilebilir.

20. �IZGILERIN G�C� �Sarah�in m�kemmel oldugu tek alan �izimdi. Sarah ders esnasinda k�gitlarin kenarlarini s�sler, y�zlerce karmasik sekille doldururdu. �gretmenleri, �ogu zaman Sarah�in bu sanat �alismalarini birakmasi gerektigini �nerirlerdi. Sarah, g�nl�k �alismalarinda nadiren bilgileri hatirlardi. Zamanla Sarah 5. sinifa geldiginde �gretmeni, Sarah�in �izim yapmasina izin verildigi zaman, derse katiliminin arttigini fark etti. �gretmen bir g�n fen dersinde d�nyanin yapisi hakkinda konusuyordu. Sarah, ders esnasindaki �izimlerini �gretmene g�sterdi. �izimler konunun anlasildigini g�steriyordu. T�m ayrintilar �izimlerde g�sterilmisti. Sarah�in �izimleri konunun t�m �zetini i�eriyordu. Sarah�in �izdigi diyagramlarla bilgi sembolize edilerek onun yasamina �grenme olarak geliyordu. Sarah bilgiyi g�rsellestiriyor, kavramlari g�rsel ifadelere d�n�st�rerek t�m zihinsel becerileri kullaniyordu.�

21. G�RSEL VE MEK�NSAL ZEK�YA SAHIP INSANLARIN �ZELLIKLERI G�rerek ve g�zleyerek �grenir. Kolaylikla y�n bulma becerisine sahiptir. Grafik, diyagram, harita, sekil ve modelleri yorumlayabilir. Dinlediklerinden zihinsel objeler, hayaller, resimler �retir. �grendigi bilgileri hatirlamada bu zihinsel resimleri kullanir. �izmek, resim yapmak, boyamak ve modeller olusturmaktan zevk alir. �� boyutlu �r�nler hazirlamaktan hoslanir.

22. G�RSEL � MEK�NSAL ZEK� �GRENME ORTAMLARI Leonardo Da Vinci g�rsel zek�nin dehalarindandir. G�rsellik, G�rsel-Uzaysal Zek�nin merkezi olmasina ragmen, dogrudan g�r�sle ilgili degildir. Ger�ekten de bu yetenek k�r bir insanda bile gelismis olabilir. Ders �ncesi, �zenle hazirlanmis estetik bir sinif, �grenciler i�in harika bir ortama d�n�st�r�lebilir. Fotograflar, diyagramlar, renkli kalem ve k�gitlar, kameralar, bilgisayarlar, videolar g�rsel ara�lara �rnek olarak verilebilir.

23. AKIL HARITALARI Akil haritalari, �ok farkli ama�lar i�in kullanilabilecek g�rsel bir �grenme teknigidir. Akil haritalari hazirlanirken beynin hem sag, hem de sol lobu birlikte �alisir. Akil haritalari d�s�nce g�c� ve bellegin gelistirilmesinde �ok �nemli ara�lardir. Akil haritalari, yazili ve s�zl� bilgileri hatirlamayi kolaylastirir. Bilgilerin belli bir d�s�nce sistemi i�inde organize olmasini saglar.

24. AKIL HARITALARININ KULLANIM YERLERI: Akil haritalari, sinif ortamlarinda yeni bir konuya baslarken �grencilerin bilgi birikimlerinin belirlenmesinde veya konu bitiminde degerlendirme ama�li kullanilabilir. Not almada veya pek �ok alanda bilgilerin degerlendirilmesinde kullanilabilecek bir tekniktir. Proje ve rapor taslaklarinin hazirlanmasinda ve degerlendirilmesi asamasinda kullanilabilir. Kompleks bilgileri �alisirken bilgi baglari arasindaki iliskilerin saglanmasinda akil haritalari kullanilabilir. Sorun ��zme, planlama i�in akil haritalari idealdir.

25. AKIL HARITALARI NASIL HAZIRLANIR? Akil haritalarini hazirlamada ve kullanmada �ok farkli yollar kullanilabilir. Bu tamamiyla �gretmenin ve �grencilerin yaraticiligina baglidir. �ok farkli t�r akil haritalari hazirlanabilir. �nemli olan temel teknigin bilinmesidir. Akil haritalari stratejik ya da kisitlayici degildir; sonradan ek ya da d�zeltme yapilabilir. Akil haritalari hazirlamada kullanilacak genel teknik bilgiler vardir, fakat bazen �grenciler kendi hayal g��leri ve yaraticiliklariyla �ok farkli ve harika akil haritalari olusturabilirler. Bu sebeple akil haritalari hazirlanirken belli kurallara uyma zorunlulugu yoktur.

26. AKIL HARITASI I�IN GENEL KURALLAR: Akil Haritalarina merkezi bir imgeyle baslanir ve bu imge i�in en az �� renk kullanmak yeterlidir. Akil haritalari hazirlamak i�in resim yeteneginizin olmasi gerekir. Akil Hartanizin g�rsel y�nlerini istediginiz gibi, basit ya da karmasik yapabilirsiniz. Ama buna zaman ayirmaniz ve elinizden geldigince g�zel yapmaniz, akil haritanizla gurur duymanizi (ve daha iyi hatirlamanizi) saglayacaktir. Imgeleriniz, a�ik ve farkli b�y�kl�klerde olabilir.

27. Merkezi imgenizden yayilan d�s�ncelerinizi �nemlerine g�re d�zenleyin ve temel s�zc�kleri vurgulayin. Akil Haritanizin iskeletini olusturan �izgilerin �st�ne s�zc�kler yazin. Her bir �izgi i�in tek bir s�zc�k kullanin ve �izgilerin uzunlugunu, s�zc�klerin uzunluguna g�re ayarlayin. Yayilan �izgileri m�mk�n oldugunca yatay yapmaya �alisin; b�ylece �stlerindeki s�zc�klerin okunmasi kolaylasacaktir. S�zc�kleri b�y�k harflerle yazin ve b�y�kl�klerini �nemlerine g�re ayarlayin. S�zc�kler dik olsun; b�ylece beyniniz onlari daha kolay okuyacak ve hatirlayacaktir.

28. Temel s�zc�kleri vurgulamak i�in en sevdiginiz renkleri kullanmaniz yararli olabilir. �izgilerin kalinligini �nemlerine g�re ayarlayin; Akil Haritasi�nin merkezine yaklastik�a �izgiler kalinlassin. �izgileri birbirleriyle birlestirin-fikirleri halkalar, kivrimlar ve oklar kullanarak birbirleriyle iliskilendirin.

29. GELENEKSEL NOT ALMA TEKNIGINE KARSI AKIL HARITALARI Akil Haritalari, s�zc�klerin yani sira renk, boyut ve g�rsel imge i�erir. Beyaz A4 k�gitlara ve bir d�zine kadar renkli ke�e u�lu kalemler, kullanilarak �izilmeleri uygun olur. Akil Haritalarinin geleneksel not alma y�ntemine g�re pek �ok avantajlari vardir; Zaman kazandirir. �nemli konular �zerinde yogunlasilmasina firsat verir. Beynin ve yaraticiligin maksimum kullanilmasini saglar. Hatirlama g�c�n� arttirir.

30. KINESTETIK-BEDENSEL ZEK� PAULA�NIN DANSI �2.sinifa basladiginda sinif arkadaslarindan pek �ok y�nde geriydi. Okuma yazmayi bilmiyordu ve kendine g�veni, korkudan masanin altina girecek kadar zayifti. �gretmenlerinin �ogu Paula�nin �grenme g��l�g� �eken algilama ve kavramasi zor bir �ocuk oldugunu d�s�n�yordu. Paula okula gitmek istemiyordu ve intihari bile denemisti. Ve bir g�n, �gretmenlerden biri bos bir sinifta Paula�yi dans ederken g�rd�. Paula �zg�rce mirildanarak farkli hareketler yapiyordu. �gretmeni heyecan ve dikkatle onu izledi. Paula�ya yaklasarak; �Bana ismini hareketlerinle anlatabilir misin?� dedi. Paula �nce biraz utandi fakat sonra �gretmenin istedigini yapti. �gretmen Paula�nin dansta ve hareket etmede kullandigi becerisini, onun �grenmesinde yardimci olarak nasil kullanabiliriz? diye d�s�nd�. Ve isminden sonra Paula�ya alfabedeki diger harfleri de bu yolla �gretti. Paula bunlari basardik�a kendine olan g�veni de geliyordu. Birka� hafta i�inde Paula yazmayi denedi ve yazmaya basladi. Birka� ay i�inde Paula herkesi sasirtacak kadar ilerleme g�sterdi. O yilin sonunda Paula sene sonu g�sterisinde Sheakspear�in bir oyununda sahne aldi ve rol�n� basariyla tamamladi.�

31. KINESTETIK-BEDENSEL ZEK� NEDIR? Kinestetik-Bedensel Zek�, aklin ve v�cudun m�kemmel bir fiziksel performansla birlestirilerek belli bir amaca y�nelik faaliyetlerin sergilenebilmesi yetenegidir.

32. KINESTETIK VE BEDENSEL ZEK�YA SAHIP INSANLARIN �ZELLIKLERI Zihin ve v�cut koordinasyonlarini etkili bir bi�imde kullanirlar. Saglikli yasam konusunda v�cutlarina �zen g�sterirler. Fiziksel islerde, g�revlerde denge, zerafet, maharet ve dakiklik g�sterirler. �evresini, nesneleri, esyalari dokunarak ve hareket ederek inceler. �grendiklerine dokunmayi, ellemeyi ya da onlari kullanmayi tercih ederler. Fiziksel maharet isteyen alanlarda (dans, spor�) yenilikler kesfeder ve farkliliklar ortaya �ikarirlar. Rol yapma, atletizm, dans, dikis-nakis gibi alanlarda yetenekleri vardir.

33. KISILERARASI SOSYAL ZEK� �ETKININ G�Cܔ �Anasinifinda davranislariyla diger �ocuklardan fakliligi hemen dikkat �ekiyordu. 1. sinifa basladigi ilk g�nlerden itibaren teneff�slerde �ocuk oyunlarinin organizasyonunu hep o yapardi. �gretmenlerinin onun hakkindaki s�yledikleri ilk sey �m�this bir liderlik �zelligi var� olurdu. Yalniz kendi arkadaslariyla yasanan sikintilari degil, diger siniflardaki �grencilerin yasadigi problemlerin ��z�mlerinde hep arabuluculuk g�revi onun olurdu. Sinif i�i alinan kararlarda kendi fikrini mutlaka belirtir ve onun fikrini belirtmesiyle yaninda mutlaka birka� �ocuk onu desteklerdi. Arkadaslarini nasil etkiledigini �gretmenleri pek anlayamadilar ama su bir ger�ek ki onunla birlikte �alismakta her zaman istekli ve her zaman her seyi yaptirabilecegi destek�iler bulmak onun i�in hi� de zor degildi.

34. KISILERARASI-SOSYAL ZEK� NEDIR? Kisilerarasi-Sosyal Zek�, insanlarla birlikte �alisabilme, S�zel ve Bedensel Zek� dilini etkili bir bi�imde kullanarak �ok farkli karakterlere sahip insanlarla kolaylikla iletisim kurabilme, insanlari y�netebilme onlarla uyumlu �alisabilme ve insanlari ikna edebilme becerisidir.

35. SOSYAL ZEK�YA SAHIP OLAN INSANLARIN �ZELLIKLERI: Yasitlari ile ya da farkli yas gruplari ile birlikte olmaktan zevk alirlar. Diger insanlarin duygularina karsi duyarlidirlar. Diger insanlari konusmalariyla etkilerler. Grup ve takim �alismalarindan, �ok �zel ve m�kemmel �r�nler ortaya �ikararak; gruplar halinde �alismaktan zevk alirlar. Farkli k�lt�rler, farkli yasam tarzlari konusunda �ok meraklidirlar. �ok k���k yaslarda bile, toplumsal ve politik sorunlarla ilgilenebilirler.

36. KISISEL � I�SEL ZEK� NEDIR? Kisisel � I�sel Zek�, kendimiz hakkindaki duygu ve d�s�nceleri sekillendirebilme, yasami s�rd�rebilme ve yasadiklarimizdan �grendiklerimizle, hayat felsefemizi olusturabilme, yasamimizi bu dogrultuda planlama, kisisel istek ve hayaller olusturabilme becerisidir.

37. KISISEL ZEK�YA SAHIP INSANLARIN �ZELLIKLERI Yalniz kalmaktan hoslanirlar. Yasadiklarini her olay veya deneyim �zerinde �ok fazla d�s�n�rler. Kendi i�lerinde bir deger ve anlayis sistemi olustururlar. Her seyde kendilerinden bir sey ararlar. Kendi duygu ve d�s�ncelerinin farkindadirlar. Kendilerini farkli tarzlarda ifade edebilirler; yazar, ressam, heykeltiras vb.

38. KISISEL-I�SEL ZEK� BILL�IN I� D�NYASI �Esinden yeni ayrilmisti. Iki bebegiyle yasam onun i�in �ok zor ve berbat g�r�n�yordu. B�y�k oglu Bill, daha k���k yaslardan beri annesi i�in, bakimi zor bir bebekti. K���kken ge�irdigi bir rahatsizlik sonucu kismi fel� yasamisti. Annesi, Bill�i 9 yasini tamamlar tamamlamaz zihinsel engelliler i�in egitim veren bir devlet kurumuna g�nderdi. Bill arkadaslarindan, ailesinden, yasadigi o g�zel evden ayrilmis onun i�in farkli bir yasama hazirlaniyordu. Okul g�revlileri Bill�in IQ sunun 50nin altinda oldugunu d�s�n�yorlardi. Bu sebeple hi� kimse Bill�e okuma-yazma �gretme geregini duymadi.

39. Bill uzun yillar bu yerde yasadi. 25 yasindan sonra kurum, onu degisik yardim etkinliklerine y�nlendirdi. Bill, huzurevi, hastaneler, bakimevleri gibi farkli yerlerde �alisti. �alistigi ortamlardaki y�neticiler Bill�e verilen islerin kisa s�rede tamamlandigini ve Bill�in kendine k���k hedefler olusturdugunu fark ettiler ve bunu Bill�in okulundaki yetkililer ile paylastilar. Bill yasaminin en b�y�k hedefi olan, okuma-yazma �grenmeye karar verdiginde, 31 yasindaydi. Bill�in okudugu okul, ona bir okuma �gretmeni sagladi ve okuma yazma �alismalari basladi. Bill�in �grenmesini kolaylastirmak i�in �ok farkli y�ntemler denendi. Resimler, maketler, bilgisayarlar vs� Bill okumaya ve yazmaya basladiginda kendine g�veni inanilmaz derecede artmisti. Hemen kendine bir hedef belirledi; �Kitap Yazmak�. Bill, yeni hedefini �gretmeniyle paylasti. �gretmeni i�in son derece sasirtici bir hedefti bu, fakat Bill kitabinin adini bile bulmustu. �I� D�nyam� Bill�in hedefi, zihinsel engelliler okulunda yasadiklarini ve okuma yazmayi basarmaya kadar gelen s�re�te basindan ge�enleri diger insanlara anlatmakti. 6 ay sonra Bill, kitabini tamamladi.

40. KISISEL ZEK� VE KENDINE G�VEN Pek �ok egitim-�gretim programinin amaci, �grencilerin kendilerine olan g�venlerini gelistirmektir. Kendine g�ven, Kisisel Zek�nin en �nemli �gelerindendir. �Kendine g�ven, bir insanin kendi hakkindaki duygulari ile birlikte kendine saygisini ve kendi dogrularini olusturabilme, kendini yeterli g�rme yetenegidir.� Okul ortamlari kendine g�venin en �ok desteklendigi ortamlar olmalidir. Olumlu samimi ve sicak bir egim ve �gretim ortami, �grencilerin kisisel gelisimleri i�in en �nemli yardimcidir.

41. KENDINE G�VENIN DESTEKLENDIGI �GRENME ORTAMLARININ �ZELLIKLERI B�t�n �grenciler esit �grenme firsatina sahiptirler. Okul toplumundaki t�m bireyler okulun genel ama� ve hedeflerini bilirler. Okuldaki hemen her alanda �grenci katilimina �nem verilir. Aktif �grenme s�reci yasanir.

42. DOGA ZEK�SI DOGAYI IZLIYORUM �Daha 5-6 yaslarimdayken degisik tas ve bitki kurulari toplamak bana �ok eglenceli gelirdi. 2. sinifa giderken mevsimler konusunda �gretmenimizle birlikte yaptigimiz bah�e gezisi, �grencilik hayatimin belki de unutamadigim en zevkli anlariydi. Gezdigim farkli yerlerden topladigim degisik bitki t�rleri, deniz kabuklarini odama doldurur, �ogu zaman da bunlardan �t�r� annemle defalarca tartisirdim. Ortaokulda kendimi en mutlu hissettigim dersler fen bilgisi dersleriydi. �gretmenimin anlattiklarini saatlerce dinleyebilirdim. �gretmenimi dinlerken Allah�in ne kadar b�y�k oldugunu, her defasinda bir kez daha anlardim. Bu kadar inanilmaz g�zellikleri yaratan ve bu kadar muhtesem dengeyi yapan kim bilir ne kadar y�ce diye d�s�n�rd�m. Lise sonda yaptigim tek tercihle birlikte iyi bir �niversitenin Biyoloji b�l�m�ne girdim. Su an ayni �niversitede �gretim �yesi olarak �alisiyorum ve yine odam topladigim yaprak ve bitki t�rleri ile dolu��

43. DOGA ZEK�SI NEDIR? Doga zek�si, dogadaki t�m canlilari tanima, arastirma ve canlilarin yaratilislari �zerine d�s�nme becerisidir.

44. DOGA ZEK�SI GELISMIS INSANLARIN �ZELLIKLERI: Dogadaki hemen her canlinin yasamina ilgi duyarlar. Farkli canli t�rlerinin isimlerine karsi dikkatlidirler, �i�ek t�rleri hayvan t�rleri onlar i�in �ekicidir. Zooloji, botanik, organik kimya, tip, fotograf�ilik, dagcilik, izcilik vs. gibi alanlara ilgi duyarlar. Seyahat etmeyi, belgeseller izlemeyi severken, doga ve gezi dergilerini incelemekten hoslanirlar. Kendilerine �zg� out-door etkinlikler d�zenlerler dogayla her seyi paylasirlar. Dogadaki bitki t�rlerine karsi duyarlidirlar. Doganin insanlar �zerindeki ya da insanin doga �zerindeki etkisi ile ilgilenirler.

45. DOGA ZEK�SI �GRENME ORTAMLARI Doga zek�si, 1995 yilinda daha �nce varolan 7 zek�ya, 8. zek� olarak eklendi. En son �zerinde �alisilan zek� olmasi nedeniyle doga zek�sinin egitim ve �gretimde kullanimina iliskin �alismalar hala s�rd�r�lmektedir. Sinif ortamlarinda yapilan her t�rl� bilimsel arastirma �alismalari, alan gezileri, inceleme gezileri doga zek�sinin gelismesi i�in en etkili ortamlardir. Degisik bilimsel olaylari, bitki ve hayvan t�rleri ile ilgili bilgileri i�eren gazete ve dergi yazilari, hemen her derste kullanilabilecek �alismalardir. �rnegin, T�rk�e derslerinde doga �zerine yazilan okuma par�alari incelenebilir.

46. �OKLU ZEKA TEORISININ EGITIM-�GRETIMDE KULLANILMASI �oklu zeka teorisinin egitim-�gretimde uygulanmasiyla gelecek adina pek �ok �nemli hedeflere de kendiliginden ulasilacaktir.Gardner�in �oklu zeka teorisini ortaya atmasiyla ger�eklestirmeye �alistigi en b�y�k hedefi,�grenen toplumlarin olusturulmasidir.��nk� teoriye g�re,yasam boyu gelisim ve �grenme heyecani yasayan �ocuklar,k���k yastan itibaren egitim ve �grenmeye karsi olumlu duygularla yetisirken,beyinlerini en �st d�zeyde ve aktif olarak kullanabilirler.�grendikleri bilgileri sorgularlar,elestirirler.�nyargilari,kaliplari bir kenara birakarak d�s�n�rler ve d�s�nd�kleri ile ger�ek yasam arasinda k�pr�ler olustururlar.

47. KAYNAKLAR Sel�uk.Z.,�oklu Zeka Uygulamalari.Nobel Yayin,2003 Yavuz.K.E.,�oklu Zeka Teorisi.Ankara �zel Ceceli Okullari,2001 Yavuz.K.E.,Yeni Bir Zeka Anlayisinin Dogusu.Yeni Egitim Dergisi,S.1,2002