Diagnoza potrzeb oświaty rolniczej w Polsce i w regionie wielkopolskim

1. Diagnoza potrzeb oświaty rolniczej w Polsce i w regionie wielkopolskim Kierunki rozwoju szkolnictwa resortowego Konferencja Poznań, 28 maja 2013r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2. Kompetencje Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie kształcenia zawodowego • zakładanie i prowadzenie publicznych szkół rolniczych oraz placówek rolniczych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym - art. 5. ust. 3d. pkt 1 Ustawy o systemie oświaty; • Zakładanie i prowadzenie publicznych placówek doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych – art. 5. ust. 3d. pkt 2 ustawy; • sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad prowadzonymi szkołami i placówkami rolniczymi – art. 32a. ust. 1a ustawy; • wprowadzanie zawodów do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego – art. 24. ust.1ustawy; • wspieranie materialne i organizacyjne szkół i placówek kształcących w danym zawodzie w zakresie zajęć praktycznych i stosowania nowoczesnych technik i technologii w procesie kształcenia zawodowego w odniesieniu do potrzeb rynku pracy- art. 24. ust. 6 ustawy; Ponadto Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi współdziała z Ministrem Edukacji Narodowej w zakresie przygotowania i akceptacji podstawy programowej kształcenia w zawodach rolniczych, ustalania ramowych planów nauczania dla szkół publicznych, określania warunków i trybu dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników

3. Resortowe szkoły rolnicze 45 Zespołów Szkół Rolniczych Centrów Kształcenia Rolniczego • W latach 2007-2009 odbywał się proces przejmowania szkół rolniczych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi od jednostek samorządu terytorialnego. • Podstawą przejęcia szkół rolniczych było podpisanie porozumienia pomiędzy MRiRW a samorządem powiatowym, wyrażającego wolę obu stron, co do zmiany organu prowadzącego. Porozumienie określało również tryb przekazania mienia będącego we władaniu szkół, niezbędnego do prawidłowego wykonywania zadań statutowych.

4. Wielkopolska Szkoły rolnicze o które wnioskował MRiRW od jednostek samorządu terytorialnego: • szkoła w Trzciance, Grzybnie, Złotowie, Brzostowie, Koźminie Wlkp. – jedynie w przypadku szkoły w Brzostowie jst wyraziły zgodę na przekazanie MRiRW Szkoły rolnicze zaproponowane do przekazania przez jst: • szkoła w Powierciu

5. Szkoły resortowe Wielkopolska • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Michała Drzymały w Brzostowie – z ofertą kształcenia w zawodach: technik rolnik, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik żywienia i usług gastronomicznych • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Powierciu - z ofertą kształcenia w zawodach: technik mechanizacji rolnictwa, technik architektury krajobrazu,, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik żywienia i usług gastronomicznych, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, ogrodnik, kucharz

6. Sieć szkół resortowych 45 zespołów szkół rolniczych Sejny Bonin Dobrocin Suwałki Karolewo Janów Marianowo Brzostowo Bydgoszcz Mieszkowice Stare Lubiejewo Studzieniec Stary Brześć Gołotczyzna Rudka Kamień Mały Bobowicko Kowal Sokołów Podlaski Golądkowo Powiercie Leśna Podlaska Mieczysławów Zduńska Dąbrowa Jabłoń Henryków Korolówka-Osada Widzew Okszów Dobryszyce Bogdańczowice Sandomierz Siennica Różana Potoczek Nakło Śląskie Mokrzeszów Sichów Duży Różaniec Chroberz Rzemień Głubczyce Bystra Nowy Targ Hańczowa Nowosielce

7. Liczba uczniów i słuchaczy kształcących się w zawodach rolniczych w szkołach prowadzonych przez MRiRW w podziale na typy szkół

8. Najpopularniejsze kierunki kształcenia w roku szkolnym 2012/2013 w szkołach prowadzonych przez MRiRW

9. Szkoły rolnicze mogą kształcić w 27 zawodach (16 zawodów na poziomie technikum oraz 11 na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej) w takich obszarach, jak: produkcja rolnicza ogrodnictwo technika rolnicza przetwórstwo spożywcze agrobiznes pszczelarstwo architektura krajobrazu turystyka wiejska usługi gastronomiczne rybactwo śródlądowe inżynieria środowiska i melioracja weterynaria Od 1 września 2012 – w wyniku wprowadzenia nowej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, liczba zawodów zmniejszyła się do 24

11. Doskonalenie nauczycieli szkół i placówek rolniczych Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2007 r. założył publiczną placówkę doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych – Krajowe Centrum Edukacji Rolniczej. Placówka ma zasięg ogólnokrajowy, oferuje kursy, szkolenia i wsparcie metodyczne dla nauczycieli szkół rolniczych podległych ministrowi rolnictwa, jak też szkół prowadzonych przez samorząd terytorialny. Współpracuje z ośrodkami doradztwa rolniczego, instytutami naukowymi, uczelniami wyższymi, organizacjami branżowymi.

12. Główne zadania KCER: diagnozowanie stanu kwalifikacji nauczycieli przedmiotów zawodowych, organizowanie i prowadzenie różnych form doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych w zakresie pedagogiczno-metodycznym i specjalistycznym, inicjowanie i merytoryczne wspieranie zmian programowych, wyposażanie nauczycieli w materiały specjalistyczne i dydaktyczne organizowanie współpracy oraz wymiany doświadczeń między nauczycielami i szkołami, w tym z udziałem partnerów z innych krajów, realizacja projektów edukacyjnych wspierających doskonalenie zawodowe nauczycieli w ramach programów europejskich. Corocznie w skali kraju w różnych formach doskonalenia uczestniczy około 1 300 nauczycieli

13. Dotychczasowe działania aktywizujące szkoły rolnicze • Promocja PROW 2007-2013 w szkołach MRiRW mająca na celu: • upowszechnianie działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 wśród uczniów szkół rolniczych oraz mobilizowanie do aktywnego wykorzystywania informacji dotyczących tego Programu • poszerzanie wiedzy na temat zasad i mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej • rozwijanie wśród młodzieży postaw przedsiębiorczości, aktywności zawodowej, społecznej, obywatelskiej

14. Współtworzenie zintegrowanego systemu wiedzy rolniczej Szkoły rolnicze, dzięki współpracy nawiązanej z branżowymi instytutami badawczymi, agencjami rolnymi (ARiMR, ARR, ANR), KRUS oraz państwowymi uczelniami wyższymi o profilu rolniczym, włączają się w pozyskiwanie i przekazywanie informacji i nowoczesnej wiedzy niezbędnej do rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Główne korzyści płynące z tej współpracy: • popularyzacja wiedzy, nowoczesnych technik i technologii w produkcji rolniczej, ogrodniczej, żywnościowej, • pomoc merytoryczna przy przygotowaniu podręczników oraz innych materiałów dydaktycznych dla uczniów i nauczycieli, • wspieranie nauczycieli w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, • umożliwienie uczniom odbywania praktyk zawodowych, • udostępnianie uczniom i nauczycielom zasobów naukowych instytutów i uczelni oraz praktycznych rozwiązań w zakresie nowych technologii i bezpieczeństwa żywności.

15. Zaangażowanie szkół rolniczych w realizację projektów finansowanych lub współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, np. • projekty programu Leonardo da Vinci, w ramach których organizowane są staże u przedsiębiorców oraz wyjazdy studyjne do zagranicznych ośrodków kształcenia zawodowego. Zadania realizowane w tych projektach dotyczą m.in.. rozwoju przedsiębiorczości, zakładania działalności gospodarczej i świadczenia usług na rzecz gospodarstw rolnych, a także wykorzystywania odnawialnych źródeł energii • projekty w ramach PO Kapitał Ludzki oraz Regionalnych Programów Operacyjnych.Zakres działań tych projektów dotyczy głównie podniesienia atrakcyjności i jakości kształcenia zawodowego, wzmocnienia u uczniów kompetencji kluczowych, w tym językowych, inicjatywności i przedsiębiorczości, a także poprawy warunków bazy dydaktycznej

16. Uczestnictwo szkół rolniczych w realizacji projektów dofinansowywanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – w ramachprogramu System Zielonych Inwestycji, z przeznaczeniem na termomodernizację budynków, w tym z wykorzystaniem technologii odnawialnych źródeł energii • Promocja kształcenia rolniczego i szkół rolniczychpoprzez organizację konkursów, zawodów, pikników we współpracy z mediami oraz wsparcie olimpiad i turniejów z zakresu sektora rolno- spożywczego, np. Olimpiada Wiedzy i Umiejętności Rolniczych, Olimpiada Młodych Producentów Rolnych, Olimpiada Wiedzy o Żywieniu i Żywności, Olimpiada Ekologiczna.

17. Działania na rzecz poprawy warunków kształcenia w resortowych szkołach rolniczych, m.in.: • realizacja różnego rodzaju zadań inwestycyjnych (hala do nauki pracy maszynami rolniczymi, warsztaty do praktycznej nauki zawodu, hale sportowe) oraz prac remontowych w zakresie poprawy infrastruktury szkolnej • doposażenie bazy dydaktycznej w nowoczesny sprzęt rolniczy, maszyny i urządzenia rolnicze, a także inne specjalistyczne pomoce dydaktyczne niezbędne do kształcenia zawodowego (pracownie żywienia i usług gastronomicznych, architektury krajobrazu, agrobiznesu, techniki rolniczej)

18. Szkoły rolnicze w świetle zmian wynikających ze Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku Zadaniem szkół rolniczych, będzie zapewnienie wysokiej jakości kształcenia i przygotowanie uczniów i słuchaczy - jako przyszłych beneficjentów WPR – m.in. w zakresie: • różnych wyzwań gospodarczych, przyrodniczych i środowiskowych (modernizacja procesów produkcji rolniczej, stosowanie nowoczesnych technologii, bioróżnorodność, zazielenienie, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich, gospodarka wodna, zmiany klimatu); • uświadomienia roli i znaczenia wiedzy koniecznej do prowadzenia produkcji żywności o wysokiej jakości z zapewnieniem bezpieczeństwa żywnościowego; • wykorzystania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań i nowoczesnych technologii ( komunikat KE w sprawie europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa); • umiejętności korzystania z atrakcyjności obszarów wiejskich (rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich, w tym rozwój turystyki wiejskiej i innych form działalności pozarolniczej).

19. Perspektywy rozwoju szkół rolniczych MRiRW jako ośrodków edukacji rolniczej • wdrażanie nowych rozwiązań wynikających ze zmian programowych: • przygotowanie programów nauczania – w oparciu o nowa podstawę programową; • przygotowanie i doskonalenie nauczycieli szkół rolniczych, obejmujące zarówno wewnątrzszkolne doskonalenie, jak i w formach organizowanych przez szkoły wyższe, instytuty badawcze branżowe, CDR oraz KCER. • tworzenie na bazie szkół rolniczych centrów kształcenia ustawicznego,które umożliwią dorosłym mieszkańcom wsi podnoszenie kwalifikacji zawodowych, poprzez udział w różnych formach kształcenia kursowego (kwalifikacyjne kursy zawodowe, kursy umiejętności

20. Rozszerzanie oferty kształcenia poprzez wprowadzania nowych kierunków wynikających z potrzeb i uwarunkowań rynku pracy (nowy kierunek – technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej). • Rozwijanie współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie projektowania oferty kształcenia w zawodach sektora rolno-spożywczego. • Kontynuacja współpracy ze szkołami wyższymi, instytutami badawczymi, ośrodkami doradztwa rolniczego, izbami rolniczymi, organizacjami branżowymi i podmiotami gospodarczymi w kraju i za granicą - transfer wiedzy, upowszechnianie dobrych praktyk.

21. Włączenie szkół rolniczych w realizację działań w ramach PROW 2014 - 2020, szczególnie w projektowane działania Priorytetu 1. „Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich” w ramach celu promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego w sektorach rolnym i leśnym. • Doposażenie bazy dydaktycznej szkół i placówek rolniczychm.in. do kształcenia w zakresie odnawialnych źródeł energii (mikroinstalacje oze) w ramach funduszy europejskich (EFS, EFRR) lub innych źródeł.

22. Dziękuję za uwagę Maria Sondij- Korulczyk Dyrektor Departamentu Doradztwa, Oświaty Rolniczej i Nauki w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi