1.21k likes | 1.71k Views
Amaç ve hedefler. Tiroid Embriyoloji, Anatomi Histoloji, Fizyoloji TİROİD HASTALIKLARI Tiroid Fonksiyon Hastalıkları Tiroid Kitleleri Guatr Soliter Tiroid Nodülü Malign Tümörler. Sağlık. Slayt. http://hastaneciyiz.blogspot.com. Tiroid Embriyoloji. Gelişim anomalileri.
E N D
Amaç ve hedefler • Tiroid Embriyoloji, Anatomi Histoloji, Fizyoloji • TİROİD HASTALIKLARI • Tiroid Fonksiyon Hastalıkları • Tiroid Kitleleri • Guatr • Soliter Tiroid Nodülü • Malign Tümörler Sağlık Slayt http://hastaneciyiz.blogspot.com
Gelişim anomalileri • Tiroglossal kanal kisti ve sinüsü • Lingual tiroid • Ektopik tiroid • Piramidal lob
Tiroid Anatomi Kan akımı
Tiroid Anatomi sinirler
Tiroid Anatomi paratiroidler
Tiroid Anatomi Lenfatik sistem
Tiroid Anatomi Lenfatik sistem
Tiroid Fizyoloji • Temel hormonlar; Tiroksin(T4) ve T3 • Tüm dokuların metabolik hızını artırır.
DIT MIT DIT MIT T4 MIT DIT T3 TG GIS I-, I2, vb Renal atılım Somatik hücreler Hormon metabolizmaası ve etki T4 T3 T4+T3 I- (deiodinasyon) Tiroid iodid Plazma iodid TSH I- KClO4 TRAP PEROXIDASE+H2O2 PTU TSH Okside iodin DEIODİNASE Plazma T4+T3 -------- TBG, TBPA, ALB. Karaciğer MIT + DIT TG PEROXİDASE TSH H2O2 TSH KI Barsak PTU Fekal atılım PROTEASE İodid Döngüsü
TİROİD HASTALIKLARI II- Tiroid Kitleleri A- Guatr 1. Endemik 2. Sporadik 3. Familial B- Soliter Tiroid Nodülü C- Malign Tümörler 1. Folliküler Hücre Orijinli a. Differansiye a.1. Papiller Karsinom a.2.Folliküler Karsinom a.3.Hürthle Hücreli Karsinom b. Undifferansiye Anaplastik Karsinom 2. C hücre Orijinli Medüller Tiroid Karsinomu 3. Lenfoma 4. Metastatik Tümörler I-Tiroid Fonksiyon Hastalıkları A-Hipertiroidizm 1. Basedow Hastalığı 2. Toksik Nodüler Guatr B- Hipotiroidizm C- Tiroiditler
Tiroid Hastalıklı Hastaların Değerlendirilmesi • Hikaye • Fizik Muayene Bulguları • İnce İğne Aspirasyon Sitolojisi(FNAC) • Tiroid fonksiyon Testleri • Görüntülemeyöntemleri
Tiroid Hastalıklı Hastaların Değerlendirilmesi • Semptomlar • Disfaji • Ses karakterinde değişiklik (malign proçes) • Dispne • Boğulma hissi • Ağrı (nadirdir) • Lokalize ağrı • Malignensi • Tiroidit • Tiroid bezi içine kanama Hikaye • Radyasyona maruz kalma hikayesi • Benign veya malign hastalık aile hikayesi • İyottan yoksun alanlarda yaşama • Guatrojenik ilaç alımı
Fizik Muayene Bulguları Tiroid Hastalıklı Hastaların Değerlendirilmesi • Tiroiddeki kitleler yutkunmakla hareketlidir (normal tiroid bezi nonpalpabldır). • Tiroid bezinde diffüz ve bilateral büyüme • Graves hastalığı • Hashimato tiroiditi • Multinodüler guatr • Tek Taraflı palpe edilen kitle • Kolloid nodül • Folliküler adenoma • Karsinoma • Delphian nodu palpasyonu: Tiroid isthmus ve krikoid kartilajın hemen üstünde bulunur. • Servikal zincir lenf nodüllerinin palpasyonu( papiller tiroid Ca.’da sıktır)
Tiroid Hastalıklı Hastaların Değerlendirilmesi (devam) Tiroid fonksiyon Testleri • Serum TSH (Tirotropin)(0.15-4.2 U/ml) • Total tiroksin (TT4: 55-150 mmol/L) • Serbest Tiroksin (fT4: 12-28 pmol/l) • Total Triiodotironin (TT3: 1.5-3.5 nmol/L) • Serbest Triiodotironin (fT3: 3-9 pmol/L)
Görüntülemeyöntemleri • Radyonükleer görüntüleme • Ultrasonografi • BT/MRI tarama
Radyonükleer görüntüleme • Tiroid bezinin biçim ve büyüklüğünü gösterir. • Fonksiyonel aktivitenin dağılımını gösterir • Cold(soguk) lezyonlar; etraf bez dokusundan daha az radyoaktivite tutar, malignensi riski yüksek(%15-20) • Hot(sıcak) lezyonlar; etraf bez dokusundan daha çok radyoaktivite tutar, malignensi riski %5 • Kullanılan maddeler; • iyot-123; düşük doz radyasyon, yarılanma ömrü 12-14 h, guatrın görüntülenmesinde kullanılır. • iyot-131; yüksek doz radyasyon görüntüsü sağlar, yarılanma ömrü 8-10 gün, differansiye tiroid kanserinin tedavisinde kullanılır. • Technetium -99m pertechnetate; bu izotop mitokondrilerce tutulur. Kısa yarı ömürlü, nodal metaztazlar için sensivitesi fazla, • FDG PET; 18F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography; metastazların taranmasında faydalı, pahalı bir metot.
Hipertiroidizmin nedenleri Artmış tiroid hormon sekresyonu ile birlikte olanlar 1. Graves hastalığı 2. Toksik nodüler guatr 3. Toksik tiroid adenomu 4. Jod-Basedow hipertiroidzm Tiroid Hormon Sekresyonunda artışla birlikte olmayanlar 1. Subakut tiroidit 2. Fonksiyonel metaztatik tiroid kanseri 3. Struma ovari
Tirotoksikozun Bütün formlarına ait Klinik Görünüm A- Artmış Kalorik Turnover bulguları; • Sıcağa intolerans, Terleme, Susamada artma, Yeterli kalori alımına rağmen zayıflama B. Kardiyovasküler Belirtiler; • Taşikardi, Atrial Fibrilasyon, Konjestif kalp yetmezliği semptomları C. GIS Bulguları; • Diare, Artmış barsak hızı D. Adrenal Stimulusa ait Belirtiler; • Distress, Emosyonel labilite, Yorgunluk, bitkinlik, Uyku düzeninde bozukluk, Ajitasyon , Hiperkinezi, İrritabilite, Tremor, Şiddetli vakalarda psikoz E. Kadınlarda; • Amenore, Fertilitede azalma, Düşük yapma insidansında artma
Fizik muayene Bulguları 1. Kilo kaybı 2. Yüzde kızarma (Flashing) 3. Deri ıslak ve sıcaktır 4. Hastalar soğukta bile terlerler 5. Taşikardi 6. Atrial fibrilasyon 7. Nabız basıncında genişleme 8. Nabız dalgaları hızla vurup kaçar 9. İnce Tremor 10. Kas güçsüzlüğü 11. Proksimal kas gruplarında zayıflık 12. Hiperaktif derin tendon refleksleri
Basedow - Graves Hastalığı • Tirotoksikozun en yaygın formudur. • Kadınlarda 6 kat fazla görülür • Genç erişkinlerde daha çok saptanır (20-40 yaş).
Basedow - Graves Hastalığı Patogenez • Otoimmun bir hastalıktır. • Hastalıktan Tiroid follikülleri üzerinde TSH reseptörlerine direkt etkili olan patojenik tiroid stimulan antikorlar sorumludur.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Makroskopik görünüm • Tiroid bezi diffüz ve düzgün büyümüştür. • Tiroid bezinin damarlanması artmıştır.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Mikroskopik görünüm • Hiperplazi vardır • Epitel kolumnardır. • Mitoz saptanır. • Hiperplazik epitelin papiller projeksiyonları vardır • Lenfoid dokunun agregasyonu • Hipervaskülarite
Graves Hastalığına ait Özel Klinik Bulgular • Guatr • Tirotoksikoz • Eksoftalmi Triadı Graves hastalığı için klasiktir.
Basedow - Graves Hastalığı Bu triadın dışında saptanan bulgular • Onikolisis (Tırnakların gevşemesi) • Saç Dökülmesi • Pretibial miksödem • Jinekomasti • Bez üzerinde üfürüm (%50) • Splenomegali
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Diyagnostik Bulgular • TSH seviyesi azalmış veya saptanamaz • T3 ve T4 konsantrasyonu yükselmiştir. • Serumda Tiroid antikorları saptanır. • I123 tiroid sintigrafisinde glandın uptake’i diffüz olarak artmıştır.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Tedavi Seçenekler 1. Antitiroid ilaçlarla medikal tedavi 2. Radyoaktif I131’le tiroid ablasyonu 3. Subtotal veya total tiroidektomi
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Antitiroid İlaçlar • Beta Bloker Ajanlar-propranolol • Esas Antitiroid ilaçlar • Propiltiourasil (PTU) • Metimazol • Karbimazol
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Radyoiyod (I131)Tedavisi (Graves Hastalığı) • USA’da genellikle 35 yaş üstü hastalarda alışılmış tedavidir. • En büyük avantajı hastayı cerrahi uygulamanın komplikasyonlarından korumasıdır. • Maliyeti az ve tedavi kolaydır. • I131 tedavisinden önce hastalar ötiroid olmalı ve antitiroid ilaçlar da 2-3 hafta önce kesilmelidir.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Radyoiyod Tedavinin Kontrendikasyonları • Hamilelik • Süt verme Rölatif Kontrendikasyon • Oftalmopati
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Radyoiyod Tedavinin Sonuçları • Çoğu hasta 2 ay içinde ötiroid olur. • Hastaların %15’inde 1 yılda hipotiroidizm gelişir. Bu her yıl %3 artar. • Radyoiyod tedavisi uygulanmış hastaların sıkı takip edilmesi gerekir. Çünkü hipotiroidizm ve rekürren hipertiroidizm graves oftalmopatiyi agrave eder.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) I131 tedavisinin komplikasyonları 1. Aritmiyle beraber tirotoksikozun alevlenmesi 2. Tiroid fırtınasının ortaya çıkması 3. Hipotiroidizm 4. Hamilelerde fetal hasar riski( Tedaviden 6 ay – 1 yıl sonrasına kadar hamile kalınması önerilmez) 5. Göz bulgularının kötüleşmesi 6. Hiperparatiroidzm
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Cerrahi Tedavi Radyoiyod tedavinin kontrendike olduğu durumda tavsiye edilir. Bu durumlar 1. Oftalmopati bulunması 2. Hamileler 3. Büyük toksik nodüler guatr 4. İlk başvuruda şiddetli tirotoksikoz belirtileri olanlar.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Cerrahi Tedavi • Hastalar ameliyattan önce antitiroid ilaçlarla ötiroid hale getirilmeli. Antitiroid tedavi cerrahi gününe kadar sürdürülmelidir. • Bazı cerrahlar ameliyattan önce 10 gün lugol kullanmayı tercih ederler. Bu tedavi bezin damarlanmasını azaltır.
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Cerrahi seçenekler • Subtotal tiroidektomi(En sık uygulanan prosedür) • Near total tiroidektomi • Total tiroidektomi(göz hastalığı bulunan hastalarda seçilir)
Basedow - Graves Hastalığı(devam) Tiroidektomi Avantajları • Hastalık kürü erkenden sağlanır. • Hipotiroidizm insidansı uzun dönemde düşüktür. • Tiroid karsinoması potansiyel olarak ortadan kaldırılır Dezavantajları • Rekürren sinir yaralanması(%1) • Hipoparatiroidizm (%3 geçici, %1 kalıcı) • Hematom • Hipertrofik skar Cerrahi sonrası rekürrens radyoiyotla tedavi edilmelidir. Çünkü reoperasyonun morbiditesi yüksektir
Toksik Nodüler Guatr • Bir ya da daha fazla tiroid nodülü TSH kontrolünden bağımsız olarak iyodu daha fazla yakalar organifiyeeder ve daha fazla tiroid hormonu sekrete eder. • Endemik guatr bölgelerinde sık rastlanır. • Hipertiroidizm bulguları gravesli hastalara göre daha az şiddetlidir. • Ekstratiroidal belirtiler yoktur. • Hastalar daha yaşlıdırlar. • Tiroid bezi bir veya fazla nodül içerir. • Disfaji ve dispne gibi semptomlar bulunabilir.
Toksik Nodüler Guatr Tanı • Hikaye ve fizik muayenede hastalığı destekleyen bulguların olması • TSH seviyesinde düşüklük • Tiroid hormon seviyelerinde yükseklik • Antitiroid antikorlar genellikle saptanmaz.
Toksik Nodüler Guatr Tedavi • Antitiroid tedavi veya beta-blokerler hastalığın semptomlarını giderirler. Fakat gravesli hastalara olduğundan daha az etkilidirler. • Radyoiyot tedavi Graves kadar etkili değildir. I131ablasyonu cerrahinin yapılamadığı hastalarda uygulanır. • Tiroidektomi en uygun tedavi seçeneğidir. • Soliter nodüller için Nodülektomi veya tiroid lobektomi uygulanır • Toksik multinodüler guatr için bir tarafa lobektomi karşı tarafa subtotal lobektomi uygulanır.
Tiroid Fırtınası Başlatan Durumlar • Tiroid cerrahisi veya diğer bir cerrahi uygulama esnasında • Bir İnfeksiyonla (farenjit, pnömoni) • İodin verilmesi • I131 tedavisinden sonra
Tiroid Fırtınası Semptomlar • Taşikardi • Ateş • Konfüzyonun eşlik ettiği şiddetli tirotoksikoz semptom ve işaretleri • Geç dönemde koma gelişebilir.
Tiroid Fırtınası Tedavi • En iyi tedavi profilaksidir. • Kriz anında • İ.V sıvı replasmanı • Antitiroid ilaçlar • beta blokerler • Lugol solusyonu, • hidrokortizon • Soğuk uygulama • Sedatifler • Aspirin verilmez !!! • Ekstrem vakalarda dializ.