Mariola Stanisławczyk - Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Wałbrzychu

1. Regionalne badanie rynku pracy – kwalifikacje oczekiwane przez dolnośląskich pracodawców RAPORT Z BADAŃ realizowanych w okresie 2006 -2007 przez Dolnośląską Agencję Rozwoju Regionalnego w ramach projektu współfinansowanego przez EFS ZPORR działanie 2.1 Mariola Stanisławczyk - Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Wałbrzychu

2. We współczesnych firmach, działających w warunkach gospodarki rynkowej, szczególne znaczenie przypisuje się ludziom, jako kapitałowi społecznemu. Odpowiednie wykorzystanie tego kapitału staje się jednym z głównych czynników decydujących o sprawnym i efektywnym funkcjonowaniu przedsiębiorstw. „Ludzie, jako jedyny z zasobów przedsiębiorstwa posiadają - osobowość, prawa obywatelskie oraz kontrolę nad tym, czy w ogóle pracują czy też nie oraz jak dużo i jak dobrze” P.F. Drucker

3. Struktura bezrobotnych wg grup zawodowych

4. Stopa bezrobocia w podregionach województwa dolnośląskiego od stycznia 2005 r. do czerwca 2007

6. Struktura podmiotów gospodarczych wg liczby z podziałem na powiaty- potencjał

7. Wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród pracodawców Dolnego Śląska Kwalifikacje oczekiwane przez pracodawców

8. Próba badawcza • W latach 2006-2007 przebadano panel ponad 2010 respondentów zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych w przedsiębiorstwach na terenie Dolnego Śląska. • Próby respondentów dobrano metodą losowania indywidualnego zależnego. • Spośród respondentów, którzy udzielili odpowiedzi na pytanie dotyczące ilości zatrudnionych w ich firmie, • 70% reprezentowało przedsiębiorstwa małe, zatrudniające od 10 do 49 osób, • 26% średnie o liczbie pracowników od 50 do 249, • 4,9 % było przedstawicielami dużych organizacji (powyżej 250 osób). • Badaniem objęto 26 powiatów, 3 miasta wydzielone i 115 gmin. • Przedsiębiorstwa zatrudniające ankietowanych charakteryzowały się różnymi formami prawnymi, dominujące były: • osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (37%) i • spółki z o.o. (33,5%). • W firmach prowadzono różnorodną działalność według Polskiej Klasyfikacji Działalności (poza rolnictwem). • Najwięcej respondentów pracowało w firmach funkcjonujących od 6 do 11 lat (23,90%) oraz od 11 do 16 (22,04%), następnie od 16 do 21 lat (20%) oraz od 1 roku do 6 lat (16%).

9. Uwzglednione w badaniach kompetencje zawodowe • miękkie kompetencje, umiejętności psychospołeczne, obejmujące kompetencje osobiste oraz społeczne • kompetencje poznawcze, dotyczące sprawności przetwarzania informacji – wyszukiwania, analizowania, dokonywania ich syntezy, raportowania, planowania wykorzystania wiedzy i projektowaniem rozwiązań określonych problemów natury technicznej, • kompetencje językowe, w szczególność znajomość języków obcych, • kompetencje fizyczne (związane ze sprawnością fizyczną –  koordynacją, siłą, wytrzymałością, a także zdrowiem i prawidłowym funkcjonowaniem narządów zmysłów, itp.) • kompetencje twarde - utożsamiane ze specjalistyczną wiedzą i umiejętnościami zawodowymi

10. Najpoważniejsze bariery i trudności w naborze pracowników w 2006-2007 r • braku zgłoszeń chętnych do pracy - 52%, • braku doświadczenia w zawodzie – 49%, • braku praktycznych umiejętności do pracy na konkretnym stanowisku – 38%, • zbyt wysokich oczekiwań płacowych – 37%, • braku wykształcenia kierunkowego – 29%, • konieczności nadzorowania, niesamodzielności – 18%, • braku specjalistycznych uprawnień zawodowych 17%, • niedyspozycyjności - 14%, • braku umiejętności pracy w zespole – 11%, • braku umiejętności interpersonalnych – 9%, • braku znajomości języków obcych -7%, • brak prawa jazdy – 6%, • braku praktycznej znajomości programów komputerowych – 2%, • braku umiejętności obsługi komputera 2%.

11. Trudności ze znalezieniem pracowników

12. Wykształcenie pracowników a wielkość firmy

13. Wykształcenie a płeć pracowników

14. Wyniki badań sondażowych dotyczących kompetencji Wyniki badania kompetencji • Podczas badań menedżerowie firm udzielali odpowiedzi na pytania, dotyczące wagi i istotności poszczególnych umiejętności, wskazywali najważniejsze w ich opinii kompetencje, których będą oczekiwać od kandydatów do pracy oraz określali ich poziom niezbędności w odniesieniu do ośmiu wielkich grup zawodowych. Odpowiedzi udzielano na czterostopniowej skali interwałowej, gdzie wartość 1 oznaczała czynnik nieistotny, 2 – istotny, 3 – pożądany, a 4 – niezbędny. Za najważniejsze uznawano te kompetencje, dla których średnia wynosiła co najmniej 3. • Badanie kompetencji dotyczyło następujących grup zawodowych : • parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy • specjaliści • technicy i inny średni personel • pracownicy biurowi • pracownicy usług osobistych i sprzedawcy • robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy • operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń • pracownicy przy pracach prostych.

15. Najważniejsze kompetencje w grupach zawodowych w opiniach pracodawców w 2006-2007

16. Twarde kompetencje zawodowe (wiedza i umiejętności) - istotne w opiniach pracodawców

17. miękkie kompetencje (cechy osobowościowe i umiejętności społeczne) w opiniach pracodawców

18. Wymagane kwalifikacje – podsumowanie wyników • Na podstawie wyników analiz można zaobserwować, że pracodawcy oczekują: • w pierwszej kolejności wyższego poziomu umiejętności psychospołecznych, a potem formalnych zawodowych i praktycznych • od przedstawicieli wszystkich grup zawodowych oczekuje się • odpowiedzialności, zaangażowania i dyspozycyjności • Najwyższe wymagania stawiane są: • parlamentarzystom, przedstawicielom władz publicznych, wyższym urzędnikom i kierownikom, nieco niższe • specjalistom (ale różnice nie są istotne poza znajomością języków obcych, która jest bardziej preferowana wśród kadr kierowniczych) • technikom i innemu średniemu personelowi. • Poziom oczekiwań w stosunku do wymienionych grup zawodowych w zakresie kompetencji miękkich oraz znajomości języków obcych jest statystycznie wyższy niż w stosunku do pozostałych środowisk zawodowych .

19. Wymagane kwalifikacje – podsumowanie wyników • Od osób, które są zatrudniane na stanowiska wymagające niższych kwalifikacji formalnych, oczekuje się niższych kompetencji psychospołecznych. • Wymaga się przede wszystkim • odpowiedzialności, • zaangażowania w pracę, • umiejętności pracy w zespole, • samodzielności, • dyspozycyjności oraz • doświadczenie w zawodzie • i umiejętności praktycznych . • W ciągu ostatniego bardzo wzrosły wymagania wobec robotników, monterów i osób obsługujących urządzenia.

20. Wymagane kwalifikacje – podsumowanie wyników • We wszystkich grupach zawodowych pożądane są : • zaangażowanie w pracę, • odpowiedzialność, • samodzielność, • umiejętność pracy w zespole, • komunikatywność, • dyspozycyjność – są to kompetencje „miękkie”. • Spośród kompetencji twardych jako najważniejsze wymieniane były: • doświadczenie w zawodzie, • umiejętności praktyczne, • wykształcenie kierunkowe dla zawodu oraz • specjalistyczne uprawnienia zawodowe – jednak w opinii kierownictwa firm były to cechy istotne, rzadziej pożądane. • Wspomniane tendencje można zaobserwować w stosunku do całego województwa dolnośląskiego, jak i podregionów.

22. Różnice w zakresie kompetencji między kobietami i mężczyznami • Hierarchia kompetencji oczekiwanych od nowo przyjmowanych pracowników – tak ogólnie, jak i w poszczególnych grupach zawodowych, nie zależy od tego, czy w firmach dominuje zatrudnienie kobiet czy mężczyzn. • Jest tylko charakterystyczne, że w firmach, gdzie głównie pracują i będą przyjmowanie kobiety, poziom oczekiwanych kompetencji jest statystycznie niższy w stosunku do mężczyzn. • I tak pracodawcy oczekują przede wszystkim od: Kobiet • zaangażowania w pracę, • odpowiedzialności, • samodzielności, • umiejętności pracy w zespole, • komunikatywności, dyspozycyjności, Mężczyzn (tychże samych cech, ale w nieco innej kolejności i z większym nasileniem) • odpowiedzialności, • zaangażowania w pracę, • samodzielności, • komunikatywności, • umiejętności pracy w zespole, • dyspozycyjności • i odporności na stres

23. Różnice w zakresie kompetencji między kobietami i mężczyznami

24. Wnioski • Opinie przedstawicieli firm świadczą o tym, że w środowisku menedżerskim istnieje przekonanie, ze obiektywnie wysokie kwalifikacje formalne, nie wsparte równie wysokimi kompetencjami osobistymi, nie gwarantują sukcesu zawodowego. • Rozwijanie kluczowych miękkich kompetencji również w ramach tzw. kształcenia ustawicznego może kompensować pewne deficyty w zakresie specjalistycznej wiedzy i zawodowych umiejętności. • Twarde kompetencje są niezbędne do wykonywania pracy na określonym stanowisku i pełnienia roli zawodowej, powinny być jednak uzupełniane przez miękkie kompetencje, jak elastyczność działania czy zdolności przystosowawcze. • Kompetencje interpersonalne mogą determinować wysoką skuteczność realizowania własnych zamierzeń i zleconych zadań w kontaktach z innymi ludźmi, ułatwiają budowanie i efektywne korzystanie z sieci kontaktów (tzw. networking), umożliwiają rozwój własnej kariery (por.Smółka 2006).

25. Wyniki badania prasowych ofert pracy ukazujących się w prasie Dolnego Śląska w okresie 2005 -2007 Kwalifikacje oczekiwane przez pracodawców

26. Metodologia badań- prasowe oferty pracy Oferty pracy zostały zebrane dla całego okresu sprawozdawczego w bazach prasowych ofert pracy. Grupy zawodowe wyodrębniano zgodnie z klasyfikacją zawodów w Załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. Do badania zostały wykorzystane następujące wskaźniki struktury: • liczba ofert w okresie sprawozdawczym • liczba i rodzaj kompetencji • suma wszystkich ofert • sumy ofert dla poszczególnych poziomów wykształcenia • liczba zawodów występujących w okresie sprawozdawczym z podziałem wg poziomu wykształcenia

27. Liczba zebranych ofert pracy w poszczególnych kwartałach okresu sprawozdawczegoOgółem zebrano ponad 6000 prasowych ofert pracy

28. Liczba rejestracji ofert pracy w powiatach województwa dolnośląskiego.

29. Stosunek liczby ofert pracy do liczby zarejestrowanych zawodów

30. Zawody występujące w ofertach prasowych stale

31. Zawody występujące w prasowych ofertach zmiennie

32. Zawody, na które wystąpił największy popyt w okresie 2005-2007 w woj. Dolnośląskim(zawody, w których zebrano największą liczbę ofert pracy)

33. Od pracowników różnych grup zawodowych pracodawcy oczekują przede wszystkim następujących kompetencji Wyniki analizy prasowych ofert pracy

34. Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy

35. Specjaliści

36. Technicy i inny średni personel

37. Pracownicy biurowi

38. Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy

39. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

40. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

41. ANALIZA PRASOWYCH OFERT PRACYPODSUMOWANIE • Aż 70 % zapotrzebowania na pracowników generowanych jest w powiecie wrocławskim i mieście Wrocław • Największe zapotrzebowanie wystąpiło na pracowników takich dziedzin jak sprzedaż i marketing oraz specjalistów z zakresu finansów, informatyki, planowania i obsługi produkcji • Pracodawcy poszukują również wyspecjalizowanej kadry kierowniczej • Najwyższe wymagania stawiane są pracownikom grupy Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy oraz Specjalistom • Pracodawcy oczekują od przyszłych pracowników głównie wykształcenia wyższegooraz średniego • Najbardziej pożądanymi profilami wykształcenia były: profil techniczny, mechaniczny, ekonomiczny, budowlany, informatyczny, elektroniczny, elektryczny

42. ANALIZA PRASOWYCH OFERT PRACYPODSUMOWANIE- OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW W ZAKRESIE KOMPETENCJI Dla wszystkich grup zawodowych występowały wspólne oczekiwania dotyczące kompetencji twardych oraz kompetencji miękkich. Analizując kompetencje twarde wywnioskować można, iż pracodawcy oczekują przede wszystkim: • doświadczenia w pracy na takim samym lub podobnym stanowisku • praktycznej wiedzy i umiejętności niezbędnej do wykonywania zawodu (nabytej w systemie szkolnym) • znajomości języka obcego (najczęściej angielskiego bądź niemieckiego) • umiejętności obsługi komputera • posiadania prawa jazdy kat. B • znajomości rynku – branży • posiadania specjalistycznych uprawnień zawodowych

43. ANALIZA PRASOWYCH OFERT PRACYPODSUMOWANIE- OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW W ZAKRESIE KOMPETENCJI Analizując kompetencje miękkie wywnioskować można, iż pracodawcy oczekują przede wszystkim: • zdolności interpersonalnych i komunikatywności • dyspozycyjności • samodzielności • kreatywności i wykazywania inicjatywy • bardzo dobrej organizacji własnej pracy • umiejętności pracy w zespole • wysokiej motywacji do pracy • nastawienia na realizacje celów • odpowiedzialności • zdolności organizacyjnych • zaangażowania w wykonywana pracę

44. Dziękuję za uwagę Mariola Stanisławczyk