440 likes | 849 Views
De Zon. De Zon II. Basis gegevens: Straal = 6.96x10 8 m Massa = 1.989x10 30 kg Lichtkracht = 3.85x10 26 W Leeftijd = 4.5x10 9 jr Samenstelling: X=0.73, Y=0.27, Z=0.02
E N D
De Zon II • Basis gegevens: Straal = 6.96x108 m Massa = 1.989x1030 kg Lichtkracht = 3.85x1026 W Leeftijd = 4.5x109 jr Samenstelling: X=0.73, Y=0.27, Z=0.02 Oppervlakte temperatuur: 5700 K. De Zon is een ‘normale’ ster van type G2.
Fotosfeer. • De definitie van de fotosfeer is de diepte waar onze gezichtslijn (in het optisch/visueel) eindigt. • Vanaf deze diepte is straling vrij om naar buiten te bewegen: optisch diepte =1 • Optische diepte: dτ = κρ dr, met κ de opaciteit van het gas, ρ de dichtheid en dr de afstand door het gas.
Fotosfeer II • Fotosfeer heeft een temperatuur van ~5800 K.
Fotosfeer V: Het Zonnespectrum • De fotosfeer geeft zeer belangrijke informatie over de chemische samenstelling van de Zon.
De Kern: de witte motor • Kernfusies treden in het centrum van de Zon op. Ultieme bron van (bijna) alle energie in het Zonnestelsel. • Voornaamste reactie: de pp-cyclus: 4 1H → 4He + 2γ + 2e+ + 2ν Hierbij komt per He kern 26.7 MeV vrij in γ’s.
De pp-cyclus: • Verloop van de pp-cyclus (Bethe, 1939): p + p → 2D + e+ + ν 2D + p → 3He + γ 3He + 3He → 4He + 2 p
Opbouw van de zon: • Straling van kernfusie wordt in radiatieve kern naar buiten getransporteerd. • Op 1/3 van de rand is dit niet meer de meest effectieve manier van transport. De Zon wordt nu convectief. • Warmte wordt door gasbellen naar buiten getransporteerd.
Convectie • Hoewel de fysische achtergrond van convectie goed begrepen is, is het zeer moeilijk te modelleren. • Vereist 3D hydrodynamische codes: zie Kosmische Magnetische Hydrodynamica in het derde jaar.
Zonnevlekken: Het zonnemagneetveld. • Een van de opvallendste ‘features’ van de fotosfeer zijn de zonnevlekken. • Deze worden veroorzaakt door het magneetveld van de Zon. • Magneetveld is ook verantwoordelijk voor de chromosfeer en de corona.
Zonnevlekken • Aantal zonnevlekken varieert met 11-jarige cyclus:
Opwekking Magneetveld: Dynamo • Door differentiele rotatie wordt polair veld langzaam meegetrokken naar evenaar. • Het toroidale veld dat hier uit onstaat, verzwakt het polaire veld. • Toroidaal veld wordt verstoord door convectiecellen en reconnect tot polair veld: de solar dynamo
Magneetveld van de Zon • Hoewel we de vorming niet geheel begrijpen: wel zeer veel gevolgen. • Zonnevlekken • Filamenten • Protuberansen • Chromosfeer en de corona, en • Coronal Mass Ejections
Zonnewaarnemingen • Kan steeds beter vanaf de grond: bv. Dutch Open Tower Telescope
Magneetveld: reconnecties Hierbij wordt magnetische energie omgezet in kinetische en potentiele energie.
Magneetveld: Van laag tot hoog. Het ‘ontsnappen’ van het magneetveld zorgt voor Protuberansen en coronal mass-ejections.
De Zonnewind • De Zon stoot continu een stroom deeltjes uit: de zonnewind • dM/dt = 10-12 M⊙yr-1 , v~1000 km/s. • De zonnewind verspreid zich door het hele planetenstelsel. Invloedsfeer van de zonnewind is zelfs definitie van het zonnestelsel: heliopauze. • Interactie van zonnewind met planeten is directe invloed van de Zon op de planeten: magnetosferen. • Snelheid van zonnewind afhankelijk van zonnebreedte
De Zonneneutrino’s • Bij elke pp-cyclus reactie komen 2 neutrino’s vrij voor elk He-atoom dat ontstaat. • Jarenlang was er het neutrino-probleem: we detecteren veel minder neutrino’s dan er geproduceerd zouden moeten worden: ongeveer 1/3de. • Oplossing kwam door de neutrino-oscillaties: neutrino’s kunnen van ‘kleur’ veranderen. • ve νμντ
Het Zonnestelsel 2005/2006 Gijs Nelemans, Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen
Opzet van het college • Deel 1: Overzicht College 1: Overzicht + De Zon College 2: De Aardse planeten College 3: De Gasreuzen + ‘Gruis’ • Deel 2: Fysica van het Zonnestelsel: College 4: Getijdekrachten College 5: Magnetosferen College 6: Stralingsdruk en kometen
Opzet van het college • Deel 3: Het Zonnestelsel in het Heelal College 7: Vorming van het Zonnestelsel College 8: Exoplaneten. Werkcolleges volgen de hoorcolleges: Tentamen: schriftelijk tentamen
Het Zonnestelsel • De Zon • Negen planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus, Pluto • Duizenden asteroiden: Ceres de grootste • Kuiper Belt, Oort Wolk en kometen: het ‘gruis’
Belangrijkste fysische processen: • Zwaartekracht: Newtoniaans en Algemeen Relativistisch. • Stralingsprocessen: Verwarming planeten, broeikasgassen, uitgassing van kometen • Mechanica: botsingen!!!! • Quantummechanica: kernfusie en stralingsprocessen.
Fotosfeer IV • Verschuivingswet van Wien: λmax T = 0.290 m K
Magneetveld • In een zonnevlek komt een magnetische fluxbuis naar buiten.