DANE INFORMACYJNE

2. DANE INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • IV liceum Ogólnokształcące w Gorzowie Wlkp. • ID grupy: • 97/16_P_G1 • Kompetencja: • Przedsiębiorczość • Temat projektowy: • Osobowość a rozwój człowieka. • Semestr/rok szkolny: • IV/2011/2012

3. Cele: • Poznanie zagadnień związanych z osobowością człowieka i jego rozwojem. • Poznanie różnych typów osobowości. • Poznanie zasad rozwoju osobistego oraz mocnych i słabych stron własnej osobowości. • Poznanie zaburzeń osobowości. Zadanie: • Przeprowadzenie szkolenia na temat „Osobowość a rozwój człowieka” dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej.

4. OSOBOWOŚĆ I JEJ STRUKTURA

5. Osobowość To sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, przystosowanie się do niego i wchodzenie z nim w interakcje.

6. Osobowość Podstawą osobowości są odziedziczone i nabyte cechy biofizyczne modelowane w procesie rozwojowym w czasie dzieciństwa i młodości przez oddziaływania kulturowe, społeczne oraz zwyczaje wychowawcze w rodzinie

7. Na osobowość składa się wiele czynników : TEMPERAMENT CHARAKTER WOLA MENTALNOŚĆ TOŻSAMOŚĆ POSTAWY WARTOŚCI INTELIGENCJA POTRZEBY

8. Koncepcje osobowości

9. Podziały Teorie i typologie osobowości znajdowały się w obszarze zainteresowań myślicieli i filozofów od wielu wieków. Zarówno klasycznych: Sokrates Hipokrates Platon Arystoteles Jak i tych, których poglądy możemy odnaleźć w wielu współczesnych teoriach: Tomasz z Akwinu Nietzsche Machiavelli

10. AKTYWNOŚĆ SAMEJ JEDNOSTKI - To ona ma decydujący wpływ na kształtowanie osobowości. Podczas gdy cechy biofizyczne człowieka i zewnętrzne oddziaływanie są jedynie podstawą osobowości – nie jej determinacją.

11. Podział koncepcji osobowościnawiązuje do współczesnych nurtów psychoterapeutycznych: BEHAWIORALNEGO HUMANISTYCZNEGO DYNAMICZNEGO POZNAWCZEGO SYSTEMOWEGO

12. Koncepcja behawiorystyczna • Twórcy: • - Iwan Pawłow, • - Jon Watson, • - Burrhus Skinner, • - Jerzy Koronowski. • Założenia: • Waga faktów fizycznych, • Zwrócenie uwagi na proces uczenia się, • Uczenienie przedmiotem badań jedynie to, co jest mierzalne • np.: wielkość popędu, • rodzaj reakcji, • liczbę powtórzeń, • „Człowiek jest taki, jakie ma nawyki „

13. Koncepcja behawiorystyczna - Działania człowieka odsuwane są na plan dalszy, głosząc tezę, że zjawiska psychologiczne są jedynie efektami ubocznymi działania umysłu człowieka.

14. Koncepcja behawiorystyczna Koncepcja czarnej skrzynki: „To co jest pomiędzy reakcją a wzmocnieniem jest niemierzalne, zatem nie podlega badaniom „

15. Koncepcja behawiorystyczna Koncepcja deterministyczna: „Behawioryzm opisuje człowieka jako osobę podporządkowaną wyrokom losu, „pionka” popychanego przez cechy sytuacji”

16. Koncepcja humanistyczna • Założenia: • Człowiek z natury jest dobry a jego dążenia są konstruktywne, • Człowiek jest unikatową całością, • Ludzie działają w świecie zewnętrznym, • Jednostka i świat społeczny tworzą jednolity system, • Osoba nie zawsze rozwija się harmonijnie (powstawanie sprzeczności), • Podstawową właściwością człowieka jest rozwój, • Do działania popycha człowieka dążenie do samorealizacji poprzez twórczość, • Istnieje tylko jedno centralne źródło energii (siła napędowa), • Odrzucanie jednowymiarowego charakteru człowieka,

17. Koncepcja humanistyczna Twórcy koncepcji: - Abraham Maslow, - Carl Rogers, „Rozwój następuje wtedy kiedy kolejny krok na przód postrzegany jest jak coś wspaniałego. Tak więc życie człowieka sprowadza się do ciągłego zaspokajania tych 6 potrzeb w przeciwnym razie potrzeby niezaspokojone uniemożliwiają człowiekowi obiektywne widzenie rzeczywistości.” - Abraham Maslow

18. Koncepcja dynamiczna Koncepcje należące do nurtu dynamicznego zakładają istnienie w osobowości mechanizmów o charakterze sił dynamicznych (popędy, potrzeby), które warunkują zachowania jednostki. W ich ujęciu, człowiekiem kieruje nieświadomość i siły dynamiczne. Popęd seksualny, tj. instynkt życia (Libido) i popęd agresji, tj. instynkt śmierci (Id) są w konflikcie z normami społecznymi, które prezentuje Superego. Konflikt instynktów z etyką jest źródłem wszelkich zachowań, za które ostatecznie odpowiada racjonalne Ego.

19. Koncepcja poznawcza • Założenia: • Człowiek to układ samodzielny i twórczy, przetwarzający informacje, • Zachowanie człowieka zależy nie tylko od bieżących informacji płynących ze świata zewnętrznego, ale również od tzw. struktur poznawczych, • Jest koncepcją alternatywną dla dwóch tradycyjnych koncepcji behawiorystycznej i psychodynamicznej, • Człowiek może tworzyć poprzez abstrakcyjne myślenie .

20. Koncepcja według podejścia systemowego Istotną rolę w rozwoju i funkcjonowaniu osobowości według podejścia systemowego odgrywa rodzina, postrzegana jako system. - W ramach tego systemu jego członkowie wzajemnie na siebie wpływają, - W systemie, gdzie dystans pomiędzy poszczególnymi członkami jest bardzo mały osobowość narażona jest na uwikłanie, nadmierne związanie, - W rodzinie, w której dominuje dystans jednostka doświadcza wyobcowania i alienacji.

21. Koncepcja według podejścia systemowego Dla rozwoju i funkcjonowania osobowości bardzo duże znaczenie odgrywa komunikacja w rodzinie. Dysfunkcja jest wtedy, gdy nadawca: • nadgeneralizuje: "wszyscy, nikt, wszędzie (...)", • czyta w myślach: "To Ci się tylko wydaje(...)", • jest przekonany, że inni podzielają jego odczucia, myśli, spostrzeżenia: "Jak możesz lubić oliwki?!(...)", • twierdzi, że to, co spostrzega lub ocenia nie zmieni się: "Ona już taka jest (...)", • sądzi, że istnieją tylko dwie możliwości: "Jesteś ze mną, albo przeciw mnie (...)", • uważa, że cechy ludzi lub przedmiotów należą do niego.

22. Enneagram - system dziewięciu typów osobowościoparty na wykresie dziewięcioramiennej gwiazdy

24. Zastosowanie Enneagramu dziś: PSYCHOLOGIA … Kilkadziesiąt lat badań prowadzonych przez wybitnych psychologów, z których szczególne zasługi należy przypisać Helen Palmer i parze Hurley& Dobson. PSYCHIATRIA… Jak donoszą badania, typ enneagramu określa proporcje substancji chemicznych w naszym organizmie odpowiadające za nastrój, poziom energii, agresji i sprawności pracy mózgu. NEUROLOGIA.. Coraz częściej pojawiają się doniesienia, że nasz mózg ma tylko dziewięć kombinacji możliwości funkcjonowania.

25. Zastosowanie Enneagramu dziś: CIA i KGB Doniesienia, że CIA używa od lat enneagramu aby przewidzieć zachowania przywódców różnych ruchów i państw zelektryzowały świat nauki, poczym pojawiły się doniesienia, że KGB czyni to samo. UNIWERSYTETY Coraz więcej prestiżowych uczelni na świecie wprowadziło do swych programów wykłady o enneagramie, między innymi JFK University i StandfordUniversity. BIZNES Można wymieniać bez końca badaczy i firmy, którzy odkryli, że enneagram obejmuje wielowymiarowy rozwój człowieka i korzystają z niego takie giganty jak: Bank Rezerw Federalnych USA, Marriott, Walt Disney Company, Motorolla i wiele innych.

26. Typ 1 - Perfekcjonista(Reformator) Priorytet zachowań: Działanie Mechanizm obronny: Reakcja upozorowana Jedynki nie są perfekcjonistami. Bardzo chciałyby nimi być, ale im się to nie udaje. Dziecięcy strach, który powoduje, że Jedynka musi kontrolować całe otoczenie, nie wyłączając siebie, a także wewnętrzny krytyk, który mówi: „Rób coś dobrze albo wcale” – powodują, że cel staje się nieosiągalny. Jedynka nazywana jest pedantem albo perfekcjonistą. Emocje Intelekt Sławne osoby posiadające 1 typ osobowości - Perfekcjonista : Mahatma Gandhi, Hilary Clinton, Al Gore, Harrison Ford, Meryl Streep, George Harrison, Celine Dion, Margaret Thatcher

27. Typ 2 - Dawca(Altruista, Opiekun) Priorytet zachowań: Emocje Działanie Intelekt Mechanizm obronny: Wyparcie Szczerość dobrodziejstwa Dwójek jest bezsprzeczna, ale wypływa z nieuświadomionego, „zatrutego” źródełka. Jest nim poczucie, że na miłość, dobroć i szacunek należy sobie zasłużyć. Dwójki z pozoru są jak anioły stróże, spieszące z pomocą każdemu i w każdej sytuacji. Nawet wrogowi potrafią darować, kiedy potrzebuje ich wsparcia. Tą pomocą i oddawaniem siebie kupują to, czego im najbardziej potrzeba, a czego nie potrafią wskrzesić w samych sobie – miłość i akceptację. Sławne osoby posiadające 2 typ osobowości - Dawca: Elvis Presley, Matka Teresa, Bill Cosby, Lionel Richie, Alan Alda, Elizabeth Taylo

28. Typ 3 – Zdobywca(Wykonawca) Priorytet zachowań: Emocje Działanie Intelekt Mechanizm obronny: Identyfikacja Z reguły Trójka – niechętna, by zmierzyć się ze swoimi emocjami – rzuca się w wir planowania i znajduje dziesiątki zadań, które należy wykonać. Niestety, najczęściej aktywność ta jest sposobem ucieczki od prawdziwych problemów. Trójka mylnie sądzi, że miernikiem jej wartości jest to, co w życiu osiągnęła, a nie to, kim jest Sławne osoby posiadający 3 typ osobowości - Zdobywca : John F. Kennedy, Bill Clinton, Tom Cruise, Sharon Stone, Madonna, Sting, Paul McCartney, Whitney Houston, Micheal Jordan, Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger

29. Typ 4 - Indywidualista(Ekscentryk, Tragiczny Romantyk) Mechanizm obronny: Introjekcja Priorytet zachowań: Czwórka zmaga się w życiu z przeciętnością, której nie potrafi zaakceptować przede wszystkim w sobie. Czwórki, podobnie do Trójek, mają z reguły dobre zdanie o sobie, uznając, że są wrażliwe, otwarte, przepełnione najpiękniejszymi uczuciami głębokiej troski o innych. Otoczenie postrzega je jednak jako nieco samolubne i skoncentrowane głównie na swoich przeżyciach. Czwórki unikają bliskości także w związkach partnerskich, chociaż prawie nigdy nie zdają sobie z tego sprawy. Często zadowolona jest z tego, co ma w tej chwili. Emocje Intelekt Działanie Sławne osoby posiadający 4 typ osobowości - Indywidualista: AlanisMorrisette, Bob Dylan, Maria Callas, Tennessee Williams, Annie Lennox, Prince, Michael Jackson

30. Typ 5 – Obserwator(Myśliciel) Mechanizm obronny: Izolacja Priorytet zachowań: Intelekt Piątki są ludźmi, dla których prywatność jest ważniejsza niż dla innych sukcesy. Świat zewnętrzny jest dla nich znacznie mniej atrakcyjny niż zacisze skromnego mieszkania czy niezbyt luksusowego domu. Nie lubią zanadto zbliżać się do ludzi, gdyż utrata dystansu może spowodować pogwałcenie ich raju – prywatności. Poznanie świata jest pociągającym wyzwaniem, ale czynią to tylko gromadząc wiedzę, nie doświadczając empiryczne. Piątka, dla której świat rzeczywisty staje się coraz bardziej obcy, dalej wycofuje się w sferę intelektu i izoluje od przejawów życia. Emocje Działanie Sławne osoby posiadający 5 typ osobowości - Obserwator : Albert Einstein, Bill Gates, John Lennon, Agatha Christie, Vincent Van Gogh

31. Typ 6 – Strażnik(Lojalista, „Adwokat Diabła”) Priorytet zachowań: Intelekt Działanie Emocje Mechanizm obronny: Projekcja Szóstka chce poznać wszystkie możliwe fakty, aby móc utrzymać harmonijne relacje z otoczeniem. Nader często Z podobnych przyczyn Szóstki porzucają realizację własnych przedsięwzięć w fazie finalnej, aby nie wystawiać się na ocenę jakiegoś autorytetu. Ludzie ci mają silnie rozwiniętą wyobraźnię, która służy jednak głównie do odmalowywania niebezpieczeństw albo wręcz ich wyszukiwania, tak by mogły znaleźć wyjścia awaryjne Sławne osoby posiadający 3 typ osobowości - Zdobywca : Jane Fonda, Hitler, Sherlock Holmes, George H. W. Bush, Tom Hanks, Bruce Springsteen, Mel Gibson, Patrick Swayze, Julia Roberts, Woody Allen,

32. Typ 7 - Entuzjasta(Epikurejczyk, Fantastyk) Intelekt Działanie Emocje Mechanizm obronny: Racjonalizacja Priorytet zachowań: „Życie jest piękne – to sztandarowe hasło Siódemek, dopóki nie doświadczyły jeszcze kryzysu Potrzeba ekscytacji wszystkim, co robi i co dzieje się wokół, przymusza tych ludzi do tworzenia środowiska pełnego pozytywnych, ekstremalnych emocji. Postawa ta służy unikaniu tego, co w życiu smutne, szare, bolesne. Podłożem takiego stosunku do życia jest jednak głęboki lęk. To samooszukiwanie się, forma niedostrzegania problemów świata i własnych dramatów przez ignorowanie ich. Sławne osoby posiadający 3 typ osobowości - Zdobywca : Benjamin Franklin, Leonardo DiCaprio, Amadeus Mozart, Steven Spielberg, Robin Williams, Elton John, Mick Jagger, Liza Minelli, Joan Collins

33. Typ 8 - Wojownik(Władca, Szef) Mechanizm obronny: Zaprzeczanie Priorytet zachowań: Działanie Ósemka to jeden z najsilniejszych typów. Siła ta najczęściej jest uświadomiona. Przyjmuje postawy silnego człowieka, zdecydowanego, wiedzącego, czego chce, i otwarcie się tego domagającego. Ósemki mają wybitne zdolności „totalitarnego” przywódcy. Chcą sprawować pełną kontrolę nad rzeczywistością, wykorzystując w tym celu siłę moralnego autorytetu. Ósemka oddaje się walce o lepsze jutro, przytłacza ją perspektywa niedomagania, choroby czy słabości. Intelekt Emocje Sławne osoby posiadający 3 typ osobowości - Zdobywca : Franklin Roosevelt,, Pablo Picasso, Friedrich Nietzsche, Richard Wagner, Sean Connery, John Wayne, Toni Morrison, Frank Sinatra, SaddhamHussein

34. Typ 9 - Mediator(Osadnik) Priorytet zachowań: Działanie Intelekt Emocje Mechanizm obronny: Zwlekanie Dziewiątki to jednie z najbardziej spokojnych osobowości w całym zestawie. W środku dobrze widzą jednak, że pod tym spokojem, uśmiechem i miną anioła kryje się najbardziej uparty i niepodatny na perswazję człowiek. Pragnie, aby stres, konflikty, dramaty i inne przykre zajścia omijały ją z daleka, i przez całe życie walczy o zachowanie wewnętrznego spokoju. Sławne osoby posiadający 3 typ osobowości - Zdobywca : Abraham Lincoln, Luciano Pavarotti, Ronald Reagan, Królowa Elżbieta II, George Lucas, Walt Disney, Kevin Costner, WhoopiGoldberg, Janet Jackson

35. Typologia osobowości według Hipokratesa

36. Choleryk Impulsywny i drażliwy Robiący wiele rzeczy naraz Słomiany zapał Często popadaw konflikty Silna wrażliwość Silna impulsywność

37. Flegmatyk Słabawrażliwość Słaba impulsywność Powolny Zadowolony z tego, co osiągnął do tej pory Nie dążący do zmian w życiu

38. Sangwinik Optymista Radosny Potrafiący realizować cele Działającydynamicznie Słabawrażliwość Silna impulsywność

39. Melancholik Silna wrażliwość Słabaimpulsywność Depresyjny Nieświadomy co chce osiągnąć wżyciu Obwiniający inne osoby za swoje niepowodzenia

41. Test LeSenne‘a • Test LeSenne'ato najkrótszy i najbardziej uproszczony test osobowości spośród wszystkich używanych w tej typologii. Bada on tylko trzy właściwości psychiczne: emocjonalność, aktywność i oddźwięk psychiczny • Emocjonalność – uczuciowość – to dyspozycja do ulegania dość silnym poruszeniom psychicznym, nawet wskutek stosunkowo niewielkiej podniety. • Aktywność – to zdolność do spontanicznego działania. Aktywnym nazwiemy człowieka, który wobec pojawiającej się przeszkody wzmaga swe działanie, a nieaktywnym takiego, któremu przeszkoda odbiera chęć do jej pokonywania. • Oddźwięk psychiczny – dyspozycja świadomości do szybkiego lub powolniejszego reagowania na bodźce oraz dłuższego lub krótszego ich przechowywania

42. Wzorzec Wypełnij tabelę cyframi 0, 2 lub 4 według podanych kryteriów odpowiedzi na dalsze pytania: - 4 : TAK/CZĘSTO, - 2 : CZASEM/RZADKO, - 0 : NIE/NIGDY

43. Czy często lubisz wracać myślami do tego, co przeżywałeś dawniej lub czy lubisz, marzyć? • Czy często odczuwasz tremę, zaniepokojenie, nieśmiałość, zmieszanie, np. przed egzaminem, gdy masz być pytany, przy zawieraniu znajomości itp.? • Czy jeżeli masz coś ważnego do zrobienia, często zabierasz się do tego od razu? • Czy łatwo się urażasz, czujesz dotkniętym, np. jakąś krytyczną czy złośliwą uwagą? • Czy lubisz planować, układać projekty, przygotowywać i obmyślać, co będziesz robił później, np. podczas ferii, w wolnym czasie, gdy dorośniesz? • 6.Czy często wolisz rozwiązywać swoje trudności samodzielnie? • 7. Czy często doznajesz różnorodnych uczuć: przygnębienia, zapału, smutku, radości itp.?

44. 8. Czy często czujesz się onieśmielony, zakłopotany w obecności nauczycieli, starszych lub nieznajomych? 9. Czy trudno ci się przyzwyczaić do nowych warunków i nie lubisz zmian? 10. Czy lubisz gry ruchowe i czy można o tobie powiedzieć, że należysz do ludzi, którzy wolą raczej działać niż obserwować? 11.Czy mając wolny czas, lubisz się czymś czynnie zająć? 12. Czy lubisz mieć stale tych samych przyjaciół? 13. Czy jeżeli ci się coś nie powiedzie, nie uda ci się tak, jak chciałeś, zaczynasz od nowa, nie zrażając się trudnościami i niepowodzeniem? 14. Czy zdarza ci się, iż oglądając jakiś film, czytając jakąś książkę, słuchając jakiegoś opowiadania itp. czujesz się głęboko przejęty, czasem wzruszony nawet do łez? 15. Czy trudno ci się od razu pogodzić, zapomnieć urazy, przykrości lub krzywdy?

45. Interpretacja wyników Punkty wstawione do każdej z trzech kolumn należy zsumować. Liczby uzyskane z kolumn tabeli związane są z cechami osobowości: pierwsza określa emocjonalność, druga aktywność, a trzecia oddźwięk psychiczny. Aby zinterpretować wyniki testu należy stworzyć pionową skalę z wypunktowaniami i podpisać je liczbami od 1 do 20, zaczynając od dołu Na wysokości liczby 10 należy poprowadzić prostą poziomą, która oznaczać będzie średnią. Powinniśmy otrzymać rysunek 

46. Tak powinien wyglądać twój szkic

47. Na tak przygotowanym wykresie należy narysować psychogram - posługując się wynikami z trzech kolumn tabeli stworzyć 3 "kominy" o odpowiedniej wysokości. Swój typ osobowości określamy porównując ten psychogram z schematami wzorcowymi. Emocjonalność Aktywność Oddźwiękowość

48. Jeżeli wystąpią trudności ze zidentyfikowaniem psychogramu, to może oznaczać, że wyszedł nam typ mieszany, złożony z dwu lub nawet trzech typów. W takim przypadku przy określaniu typu należy wziąć pod uwagę górny zarys kominów, a także ich wysokość. Komin poniżej średniej oznacza słabe nasilenie danej cechy, a powyżej średniej jej odpowiednią intensywność. Na przykład pasjonat z komponentą (domieszką) nerwowca będzie miał wszystkie trzy kominy powyżej średniej,ale pierwszy komin (emocjonalność) będzie wyraźnie dominował, jak to jest w schemacie nerwowca.

49. Nerwowiec -Odznacza się usposobieniem krańcowo zmiennym, w krótkim czasie przechodzi od łez do śmiechu. Spragniony uczuć, ale niestały w swoich sympatiach. -Do ludzi i do zagadnień przywiązuje się w sposób przelotny, wahliwy. -Bywa gwałtowny i drażliwy, trudno go przegadać. -Chce wzbudzić podziw i zwracać na siebie uwagę. -Wciąż poszukuje nowych wrażeń, co go prowadzi do kłamstwa lub do fikcji poetyckiej. -Nie jest zdolny do systematycznej pracy. -Szybko się zapala i prędko gaśnie: typowy słomiany zapał. -Lubi życie towarzyskie, odznacza się błyskotliwą inteligencją. -Jest bardzo podatny na wpływy. - Najwyższą wartością dla niego jest piękno i rozrywka

50. Choleryk -Jest pełen żywotności i energii, działa gorączkowo i z wytężeniem. -Daje się pochwycić wszystkim okazjom do działania: podróże, sporty, gry. -Na skutek braku hamującego czynnika w oddźwięku psychicznym cechujego niestałość, częsta zmiana pracy). -Inteligencja konkretna, techniczna. -Jest realistą, umie wywikłać się nawet z trudnej sytuacji. -Usposobienie pogodne, optymistyczne. -Z łatwością nawiązuje kontakty towarzyskie i przyjacielskie. -Żywi autentyczną życzliwość dla ludzi i miłość do świata. -Umie zdobywać, lubi rozkazywać i każdemu dać jakąś robotę do wykonania. -Szybki, zręczny i zdecydowany, wierzy w postęp. - Jest zwykle dobrym mówcą, czasem demagogiem.