Zelfredzaamheid bij kinderen en jeugdigen met autisme en een ernstige verstandelijke beperking

1. Zelfredzaamheid bij kinderen en jeugdigen met autisme en een ernstige verstandelijke beperking Nelchen Arijs

2. Inleiding Autisme komt vaak voor bij kinderen met een ernstige verstandelijke beperking (IQ lager dan 35) Moeite met adaptief gedrag: communicatie, sociale vaardigheden spel en zelfredzaamheid = gedrag om zich in allerlei situaties te redden Schaal om zelfredzaamheid te berekenen = VinelandAdapiveBehaviorScales

3. Zelfredzaamheid en autisme Kinderen met ASS, met of zonder een verstandelijke beperking, tonen vooruitgang op verschillende ontwikkelingsgebieden en de ontwikkeling op de zelfredzaamheid is het grootst. Vroegtijdige training van vaardigheden is belangrijk

4. Training van zelfredzaamheid • Minderheid leert op de gewone manier: • trial and error • voordoen, uitleggen en vaak herhalen • Meerderheid leert via training

5. Training = het tot stand brengen van waarneembare veranderingen in het gedrag als gevolg van systematisch toegepaste instructiemethoden Groepsgewijze training is niet effectief Foutloos leren: voorkomen dat het kind fouten maakt

6. Training van eenvoudige vaardigheden • Bestaat uit slechts één handeling • Systematische manier geven en wegnemen van hulp • vormen van hulp (prompt): • Fysieke hulp • Voordoen • Afbeelding of voorwerp • Instructie geven • Methoden: • Most-to-leastprompting en least-to-most prompting • Time delay • Fading • Shaping

7. Training van meer complexe vaardigheden • Een reeks eenvoudige vaardigheden die in een bepaalde volgorde worden uitgevoerd = een gedragsketen • Taakanalyse uitvoeren • Trainig: • Backward chaining • Forward chaining • Total task training

8. Beloners • Een aangename consequentie die de kans vergroot dat kind het gedrag nog eens laat zien • Belangrijk dat de beloning bij het kind past  Betrekken bij het kiezen van de beloners • Methoden om beloners te kiezen: • Paarsgewijs • Gelijktijdig • apart

9. Generalisatie • Vaardigheden zijn pas functioneel als ze in verschillende situaties en bij verschillende mensen toepassen • Generalisatie bevorderen: • Varieer oefeningen en materiaal • Oefen in verschillende situaties en met verschillende opvoeders • Betrek ouders en begeleiders actief bij de training • Geef ouders en begeleiders feedback in de natuurlijke situatie

10. Concrete voorbeelden • Wouter: • 9 jaar, ASS en een ernstige verstandelijke beperking • Training: uittrekken en ophangen van jas • Sjors • 7 jaar • Zindelijkheidstraining • Beloners zoeken