V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006

1. V.Z.W. ‘t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 2006 De verbazing voorbij… Vroegbehandeling bij autismespectrumstoornissen Vrijdag, 13 oktober 2006

2. V.Z.W. ‘t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006 Verwelkoming Prof. dr. Jean Steyaert

3. V.Z.W. ‘t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006 Getuigenis uit de mond van een ouder Mevr. Elly Lauwers

4. V.Z.W. ‘t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006 Van de Wilde van Aveyron tot een scala van behandelingsmethoden Prof. dr. I.A. van Berckelaer-Onnes

5. Behandeling Waar begon het allemaal ?

6. 18e – 19e eeuw: retrospectie De Wilde van Aveyron (1775-1828) Kasper Hauser (1812-1833)

11. Autisme van 1943 tot 1960 Aandacht voor: • Nosologie • Etiologie

12. Autisme inNederland/België • 1952 Van Krevelen ‘een geval van e.i.a.’ • 1953 Kamp ‘les psychoses chez l’enfant’ • 1954 Grewel et al. ‘Infantiel Autisme’ (zuster Gaudia Behandeling) • 1955 Plenter ‘Ziekte van Kanner’

13. Etiologie → behandeling a. Psychogenetische verklaringstheorieën b. Organische verklaringstheorieën c. Combinatie van a. en b.

14. Behandeling 1960 psychogenetische benadering • Psychodynamische benadering (Bethelheim 1967) • Behavioristische benadering (Ferster 1961, Hewett 1965) • Ethologische benadering (Tinbergen 1972)

15. Behandeling 1970 Interdisciplinaire invalshoeken • Psycholinguistische benadering (Churchill 1970) • Sensomotorische benadering • Cognitieve benadering (Hermelin & O’Connor 1970) (Ornitz 1971)

16. Strategieën 1 (Schopler et al. 1978) TEACCH-principes: visualisering • Duidelijkheid in ruimte • Duidelijkheid in tijd • Duidelijkheid in activiteiten • Duidelijkheid in benadering Ouders: co-therapeuten (1971)

17. Strategieën2 (Howlin & Rutter 1985) • Gezinsgerichte strategie - Vermindering draaglast • Kindgerichte strategie - Stimulering van de normale ontwikkeling - Vermindering van specifieke autistische gedragingen - Eliminatie van non-spectrumgedragingen

18. Strategieën3(Van Berckelaer-Onnes & Van Engeland 1986) Geïntegreerd behandelingsbeleid • Eerste graadsstrategie • Tweede graadsstrategie • Derde graadsstrategie Gebaseerd op Kok 1972

19. Eerstegraads strategie • Ouderbegeleiding • Inzicht in autisme • Inzicht in hun kind met autisme • Inzicht in opvoedkundige competentie • Familiebijeenkomst • Gezin • Familie (grootouders, ooms, tantes) • Hometraining • Ondersteunende communicatie

20. Tweedegraads strategie • Communicatietraining • Logopedie • Fysiotherapie • Psychomotore training • Sensorische integratie therapie • Speltraining • Sociale vaardigheidstraining • Etc.

21. Derdegraads strategie • Eigenheid van het kind • Angstig • Hyperactief • Passief • Motorisch gehandicapt

22. Matrix van twee assen Kok Rutter 1e 2e 3e Gezin/omg. Norm.Ontw. Red.S.Probl. Elim.NS.Probl.

23. Autismespectrum OpvoedingEerstegraadsstrategieOnderwijs Behandeling Training Tweedegraadsstrategie regulier alternatief Individualiteit eigenheid Derdegraadsstrategie

24. Alternatief - Regulier Alternatief - Dolfijnentherapie - Bloesemtherapie Regulier - Logopedie - Sensorische integratietherapie - Speltraining Sonrise/Kaufman Facilitated Communication

25. Behandeling bepaald door: Etiologie Symptomen ? Behandeling: autisme ? Neurobiologie Discipline Cognitie

26. De verbazing en het pionieren voorbij Evidence based: gestuurd door gedrag of cognitie

27. Autisme Onderzoek • Gedragsniveau • Cognitief niveau • Neurobiologisch niveau

28. Gedrag: triade van Wing Van gedrag naar cognitie: • Sociale interacties • Communicatie • Verbeelding

29. Achterliggend defect? • Beperkte intentionaliteit • Beperkte symboolvorming

30. Behandeling begrensd ?? Intentionaliteit imitatie, spel Symboolvorming communicatie, spel, taal

31. Cognitie: mogelijkeverklaringstheorieën • Theory-of-Mind • Executieve Functies • Zwakke Centrale Coherentie

32. D A B G • TOM: abnormale socialisatie, communicatie en verbeelding • C.C.: abnormale perceptie en verwerking van contextuele informatie • E.F.: repetitief gedrag en cognitieve inflexibiliteit E F C

33. Cognitie en behandeling ToM ToM-trainingen EF structuur, planning CC betekenisverlening

34. ToM training

35. Zwakke centrale coherentie perceptie betekenisverlening sociale interactie communicatie verbeelding

36. Succesfactoren bij jonge kinderenDawson et al.; Van Berckelaer et al. • Lage ratio kind-behandelaar • Communicatie gericht op betekenisverlening • Imitatie: functioneel en contextgericht • Sociale interactie: in alledaagse situaties

37. De Verbazing voorbij • Van pionierswerk naar evidence-based interventies • Van gedrag naar cognitie van cognitie naar gedrag

38. V.Z.W. ‘t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006 Koffiepauze

39. V.Z.W. ‘t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006 Gedragsproblemen In-Zicht Dr. Y.M. Dijkxhoorn

40. Gedragsproblemen InZicht Yvette Dijkxhoorn Ambulatorium Universiteit Leiden

41. Begrip voor probleemgedrag omdat: • Elk gedrag (een poging tot) communicatie is • ‘Probleemgedrag’ onderdeel uitmaakt van de normale ontwikkeling • De specifieke problemen van kinderen met autisme gevolgen hebben voor hun gedrag

42. Probleemgedrag en autisme • Probleemgedrag zeer veel voorkomend bij mensen met autisme • Aanwezigheid VB duidelijk risico-verhogend • Probleemgedrag neemt af, als de ontwik-keling,met name de communicatie, toeneemt • Probleemgedrag neemt in mindere mate af als de leeftijd toeneemt • Probleemgedrag meest belemmerende factor voor deelname en integratie

43. Gedragsproblemen aannames: • Subjectief gegeven • Vinden plaats in interactie • Komen bij iedereen voor • Hebben een functie voor het individu • Hebben verschillende oorzaken en reageren niet allemaal op dezelfde interventies

44. Rutter theoretisch Specifiek Niet-specifiek Kraijer statistisch Specifiek Half-specifiek Niet-specifiek Vormen van probleemgedrag

45. Indeling gericht op inzicht • Specifiek of geassocieerd probleemgedrag • Probleemgedrag dat gerelateerd is aan autisme • Bijkomende problematiek

46. Specifiek Probleemgedrag Problemen met Sociale interactie Problemen met Communicatie Problemen met Verbeelding • Specifiek Probleemgedrag • Weerstand tegen veranderingen • Beperkt patroon aan interesses en bezigheden • Stereotiep gedrag • Dwangmatig gedrag

47. Specifiek probleemgedrag • Vaak de eerste vorm die wordt geconstateerd • Gaat vaak opvallen vanaf het moment dat kinderen gaan lopen • Toename na ontstaan object-permanentie: • weerstand tegen veranderingen • vasthouden aan patronen • beperkt repertoire aan interesses

48. Coping-strategie • Specifiek probleemgedrag lijkt een reactie op de complexe omgeving • Zelfstimulerend gedrag bij onderprikkeling • Regulerend/sluizend bij overprikkeling • Vorm van het probleemgedrag: persoonsafhankelijk

49. hyper alert Activiteit neutraal kalm hypo Tijd

50. Oorzaak? • Beperkte intentionaliteit en symbool-vorming  beperkt repertoire (ook aan copingstrategieën) • Geen verband sensorische problemen en probleemgedrag aangetoond maar…