Διαθεματικη εργαΣια ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘρηΣκευτικΩΝ και αρχαιΩΝ ελληνικΩΝ

1. ΔιαθεματικηεργαΣια ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘρηΣκευτικΩΝ και αρχαιΩΝ ελληνικΩΝ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ:«ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ, ΟΠΩΣ ΑΝ ΕΞ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΩΦΕΛΟΙΝΤΟ ΛΟΓΩΝ» ΕπιβλεπουΣακαθηγητρια: ΜητρουλιαΣοφια ΤαξηΑ΄λυκειουπροτυπουπειραματικουλυκειουπανεπιΣτημιουπατρων –Τμημα Α1

2. Σκοπός της παρούσης εργασίας • Να μελετήσουν οι μαθητές τις παιδαγωγικές αντιλήψεις του Μ. Βασιλείου όπως αυτές διαφαίνονται μέσα από την ανωτέρα ομιλία του προς τους νέους και να διερευνήσουν τη σύζευξη της Ελληνικής και Χριστιανικής παιδείας που πραγματοποίησε ο μεγάλος ιεράρχης.

3. Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε με μια ομιλία του Μ. Βασιλείου, μία από τις εξέχουσες μορφές των Τριών Ιεραρχών. Η ομιλία αυτή φέρει τον τίτλο «Πρός τους νέους, ὅπως ,ἄν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» (PG 31, 563-590) και έχει παραινετικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα.

4. Η ομιλία Πρός νέους είναι ένα από τα πιο γνωστά κείμενα του Μ. Βασιλείου, το οποίο σώθηκε σε εκατοντάδες χειρόγραφα και υπήρξε αγαπημένο ανάγνωσμα, τόσο στη Δύση κατά την εποχή της Αναγέννησης, όσο και στην Ελλάδα κατά την Τουρκοκρατία. Ο Μ. Βασίλειος ανήκει στους κορυφαίους παιδαγωγούς του αρχαίου ελληνικού και χριστιανικού κόσμου, του οποίου οι συμβουλές προς τους χριστιανούς νέους έμειναν αθάνατες.

5. Ομάδα Α:(Αλεβίζου Αλεξάνδρα, Γράψα Αθηνά, Δημητροπούλου Ιωάννα, Καμινάρη Ευαγγελία) • Να εντοπίσετε, να καταγράψετε και να σχολιάσετε τα λόγια του αρχαίου ποιητή Ησιόδου. • Σύμφωνα με τα λόγια του ο Ησίοδος υποστηρίζει πως οι άνθρωποι πρέπει να ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος και να συμμορφώνονται με τυχόν υποδείξεις άλλων για το καλό τους. • Πιο συγκεκριμένα οι άνθρωποι οι οποίοι από μόνοι τους κάνουν τις σωστές επιλογές και δεν αποστατούν, θεωρούνται άριστοι, αλλά και αυτοί οι οποίοι μπορεί να κάνουν κάποια λάθη αλλά διορθώνονται μετά ,είναι επίσης σωστοί. • Τέλος ο Ησίοδος αποσκοπεί στο να αποκτήσουν οι νέοι κριτική σκέψη και σοφία για την υπόλοιπη ζωή τους. « Εἰμὲνοὖνπροθύμωςδέχοισθετὰ λεγόμενα, τῆς δευτέρας τῶνἐπαινουμένωνἔσεσθεπαρ᾿Ἡσιόδῳ τάξεως· εἰδὲμή, ἐγὼμὲνοὐδὲνἂνεἴποιμι δυσχερές, αὐτοὶδὲμέμνησθετῶνἐπῶν δηλονότι, ἐνοἷςἐκεῖνόςφησινἄριστονμὲνεἶναιτὸνπαρ᾿ἑαυτοῦτὰ δέοντα συνορῶντα, ἐσθλὸνδὲκἀκεῖνοντὸντοῖςπαρ᾿ἑτέρωνὑποδειχθεῖσινἑπόμενον, τὸνδὲπρὸςοὐδέτερονἐπιτήδειονἀχρεῖονεἶναιπρὸςἅπαντα.»

6. Ποια είναι η συμβουλή του Μεγάλου Βασιλείου σχετικά με τη μελέτη των αρχαίων ελλήνων συγγραφέων; • Ο Μέγας Β. ναι μεν αναγνωρίζει την αξία των συγγραφέων, αλλά υποστηρίζει ότι οι μαθητές δεν πρέπει να γίνουν ετεροκατευθυνόμενα όντα , πιστά στα λεγόμενα των συγγραμμάτων. • Αντίθετα είναι αναγκαίο να μελετούν, να εμπλουτίζουν αλλά και να απορρίπτουν τα συγγράμματα ώστε να διαμορφώνουν ποίκιλλες διαφορετικές απόψεις και να συμπληρώνουν άλλες με στοιχεία από διαφορετικές οπτικές γωνίες. • «Τοῦτο μὲν οὖν αὐτὸ καὶ συμβουλεύσων ἥκω, τὸ μὴ δεῖν εἰς ἅπαξ τοῖς ἀνδράσι τούτοις, ὥσπερ πλοίου τὰ πηδάλια τῆς διανοίας ὑμῶν παραδόντας, ἧπερ ἂν ἄγωσι, ταύτη συνέπεσθαι, ἀλλ᾿ ὅσον ἐστὶ χρήσιμον αὐτῶν δεχομένους, εἰδέναι τί χρὴ καὶ παριδεῖν.»

7. Πώς ο Μέγας Βασίλειος δικαιολογεί τη μελέτη της κοσμικής σοφίας στα πλαίσια της χριστιανικής διδασκαλίας; Καταγράψτε και σχολιάστε τη συλλογιστική πορεία των επιχειρημάτων του. • Ο Μέγας Β. θεωρεί ότι η μελέτη της κοσμικής σοφίας αποτελεί μέσο προγύμνασης των νέων για να κατανοήσουν πλήρως τη χριστιανική πίστη. Για να υποστηρίξει αυτή την άποψη χρησιμοποιεί μια σειρά από επιχειρήματα. • Ύστερα παρομοιάζει τη ζωή με μία μάχη που πρέπει να δοθεί καθημερινώς για να νικηθεί ο πόλεμος. Οι στρατιώτες, δηλαδή οι νέοι πρέπει αρχικά να εξοικειωθούν με τα κείμενα των αρχαίων για να δυναμωθούνε ψυχικά. • Τέλος παρομοιάζει την αφομοίωση της κοσμικής σοφίας με την παρατήρηση του ήλιου μέσα από το νερό ,ενώ τα βαθιά και ιερά νοήματα της χριστιανικής πιστής με την παρακολούθηση του ηλίου με γυμνό μάτι. • «Καὶοἷονἐνὕδατιτὸνἥλιονὁρᾶνἐθισθέντεςοὕτωςαὐτῷπροσβαλοῦμεντῷφωτὶτὰςὄψεις.»

8. Ομάδα Β:(Ανδριοπούλου Λυδία, Βούλγαρη-Ρεβώφ Φωτεινή, Βουρλούμη Μαρία, Καλύβα Στέλλα) • Ποιά εκφραστικά μέσα χρησιμοποιεί ο Μέγας Βασίλειος στη 3η παράγραφο για την κοσμική και χριστιανική διδασκαλία. Να τα αναλύσετε και να τα σχολιάσετε. • Ο Μέγας Βασίλειος υποστηρίζοντας πως η χριστιανική διδασκαλία υπερέχει της κοσμικής , χρησιμοποιεί έναν εύστοχο συσχετισμό όπου παρομοιάζει την πρώτη με τον κύριο κορμό ενός φυτούενώ τη δεύτερη με το φύλλωμα που κοσμεί το φυτό. • Η εκτενής αυτή αλληγορία στοχεύει να δείξει την αναντικατάστατη αξία της χριστιανικής διδασκαλίας τονίζοντας τον καθοριστικό ρόλο του καρποφόρου κορμού. • «Ἦπουκαθάπερφυτοῦοἰκείαμὲνἀρετὴτῷκαρπῷβρύεινὡραίω, φέρει δέτινακόσμονκαὶ φύλλα τοῖςκλάδοιςπερισειόμενα· οὕτωδὴκαὶψυχῇ προηγουμένως μὲνκαρπὸς ἡ ἀλήθεια, οὐκἄχαρίγεμὴνοὐδὲτὴν θύραθεν σοφίανπεριβεβλῆσθαι, οἷόντινα φύλλα σκέπην τε τῷκαρπῷκαὶὄψινοὐκἄωρον παρεχόμενα.»

9. Ο Μέγας Βασίλειος μέσο παρομοιώσεων μας παραθέτει μερικές συμβουλές όσον αφορά την αφομοίωση των λόγων των αρχαίων. • Γενικότερα μας παροτρύνει να μην εμπιστευόμαστε τα πολυποίκιλα έργα των ποιητών και να μην δίνουμε σημασία στα λεγόμενά τους. • Αντίθετα, προσπαθεί να αποτρέψει το κοινό από λανθασμένες επιλογές και να προφυλάξουν την ψυχή τους από διάφορες κακόβουλες απόψεις • Τέλος αισθητοποιεί αυτές του τις απόψεις χρησιμοποιώντας έναν εύστοχο συσχετισμό μιλώντας για το περιστατικό του Οδυσσέα και τις Σειρήνες . • « μὴ πᾶσιν ἐφεξῆς προσέχειν τὸν νοῦν, ἀλλ᾿ ὅταν μὲν τὰς τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν πράξεις ἢ λόγους ὑμῖν διεξίωσιν, ἀγαπᾶν τε καὶ ζηλοῦν, καὶ ὅτι μάλιστα πειρᾶσθαι τοιούτους εἶναι, ὅταν δὲ ἐπὶ μοχθηροὺς ἄνδρας ἔλθωσι τῇ μιμήσει, ταῦτα δεῖ φεύγειν ἐπιφρασσομένους τὰ ὦτα οὐχ ἧττον ἢ τὸν Ὀδυσσέα φασὶν ἐκεῖνοι τὰ τῶν Σειρήνων μέλη.»

10. Ομάδα Γ:(Αυγέρης Γιάννης, Βορίσης Παναγιώτης, Γαραντζιώτη Βασιλική, Βασιλίνα Γιαννάκη) • Πώς ο Ησίοδος περιγράφει το δρόμο προς την κατάκτηση της Αρετής; • Ο Ησίοδος περιγράφει το δρόμο της κατάκτησης της αρετής ως ένα δρόμο γεμάτο δυσκολίες που για να τον διασχίσεις θέλει κόπο και ιδρώτα ,ένα δρόμο που θέλει προσπάθεια και πίστη στο στόχο. • Παροτρύνει έτσι τον αναγνώστη να επιλέξει τον δρόμο της αρετής και να απαρνηθεί τον εύκολο δρόμο του κακού. • «Διόπεροὐπαντὸςοὔτεπροσβῆναιαὐτῇδιὰτὸὄρθιον, οὔτεπροσβάνταῥαδίωςἐπὶτὸἄκρονἐλθεῖν.» • Ποιες οι απόψεις του Σόλωνα, του Θέογνι και του Πρόδικου του Κείου περί αρετής; • Σύμφωνα με τον Σόλωνα, η μόνη αναφαίρετη ιδιοκτησία είναι η αρετή. Ο ίδιος απευθύνεται στους πλουσίους και εκφράζει ότι είναι ανοησία και αδικία να ανταλλάξουν την αρετή με τον πλούτο. • Ο Θέογνις έχει παρόμοια άποψη με τον Σόλωνα. Ο πλούτος, κατά τη γνώμη του είναι παροδικός. • « ἄλλοτεμὲνπλουτεῖν, ἄλλοτεδὲμηδὲνἔχειν.» • . Ο Πρόδικος ο Κείος χρησιμοποιώντας το μύθο του Ηρακλή εκφράζει ότι αν και ο δρόμος της Αρετής είναι πιο κακοτράχηλος, είναι αυτός που οδηγεί στις δόξες.

11. Σε ποια σημεία της Οδύσσειας ο Όμηρος διδάσκει την Αρετή ;Ποιο περιεχόμενο δίνει σ’αυτήν; • Ο Όμηρος διδάσκει την αρετή στο σημείο όπου ο Οδυσσέας εμφανίζεται γυμνός μπροστά στην πριγκίπισσα Ναυσικά, ομοίως, οι Φαίακες εντυπωσιάστηκαν από τον Οδυσσέα και παρόλο που ήταν γυμνός με την αρετή του κέρδισε το σεβασμό και την εκτίμηση όλων. • Αυτό το παράδειγμα μας δείχνει ότι η Αρετή είναι μία μόνιμη, αναλλοίωτη και υψηλή αξία που δείχνει πως ακόμα και αν ο άνθρωπος απολέσει τα υλικά του αγαθά παραμένει ανώτερος έχοντας μόνο την αρετή του • « μόνη δὲ κτημάτων ἡ ἀρετὴ ἀναφαίρετον, καὶ ζῶντι καὶ τελευτήσαντι παραμένουσα.»

12. Ομάδα Δ:(Γανωτής Ανδρέας, Καββαδίας Παναγιώτης, Κάλλιστρος Ανδρέας, Κάρτας Νίκος) • Αναφερθείτε με συντομία στα περιστατικά με τον Περικλή ,τον Ευκλείδη, τον Σωκράτη και τον Μέγα Αλέξανδρο. Ποια η σχέση αυτών των περιστατικών με τη χριστιανική αρετή; • Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο Μ. Βασίλειος αναφέρει διάφορα περιστατικά με τον Περικλή, τον Ευκλείδη , τον Σωκράτη και τον Μέγα Αλέξανδρο. • Περικλής: Υπήρχε λοιπόν κάποτε ένας άνθρωπος που έβριζε τον Περικλή όλη μέρα αλλά ο Περικλής ως μεγάλος πολιτικός και διακατεχόμενος από υψηλή σωφροσύνη δεν του έδινε σημασία. Αντίθετα το βράδυ εκείνο προσπάθησε να τον βοηθήσει προστάζοντας να του φωτίσουν τον δρόμο που περπατούσε.

13. Ευκλείδης: Σε αυτή την περίπτωση υπήρχε πάλι ένας άνθρωπος ο οποίος όντας οργισμένος τον απείλησε και ορκίστηκε ότι θα τον σκοτώσει. Ο Ευκλείδης επίσης ορκίστηκε ότι θα προσπαθούσε να του προσφέρει ικανοποίηση και να τον απελευθερώσει από τα δεσμά του μίσους που διακατεχόταν.

14. Σωκράτης : Για άλλη μια φορά υπήρχε ένας οργισμένος άνθρωπος ο οποίος όρμησε με οργή και άρχισε να τον χτυπά αλύπητα στο πρόσωπο. Παρ’ όλα αυτά ο Σωκράτης δεν αντιστάθηκε, αλλά άφησε τον μεθυσμένο άνθρωπο να χορτάσει την οργή του. Αποτέλεσμα ήταν να χτυπηθεί σοβαρά και να γεμίσει πληγές. Η μόνη του εκδίκηση ήταν να γράψει στο μέτωπό του το όνομα αυτού που του το έκανε

15. Μ. Αλέξανδρος : Το τέταρτο και τελευταίο περιστατικό αναφέρεται στον Μ. Αλέξανδρο ο οποίος αν και έπιασε αιχμάλωτες τις πανέμορφες κόρες του Δαρείου, δεν καταδέχθηκε ούτε να τις κοιτάξει μιας και θεωρούσε ντροπή να νικηθεί από γυναίκες.

16. Όλα αυτά τα συμβάντα έχουν κατά τον Μ. Βασίλειο σχεδόν την ίδια επιδίωξη με την Αγία γραφή. • Το περιστατικό με τον Σωκράτη μοιάζει με ό,τι παραγγέλλει ο Κύριος, που έλεγε ότι αν σε χτυπήσει κανείς στο ένα μάγουλο, στρέψε του και το άλλο αντί να υπερασπιστείς τον εαυτό σου. • Τα περιστατικά του Περικλή ή του Ευκλείδη, θυμίζουν την εντολή να υπομένουμε οποίους μας κάνουν κακό και να βαστάμε με πραότητα την οργή τους, να μην καταριόμαστε αλλά να απαντάμε με ευχές στους εχθρούς μας. • Τέλος και το περιστατικό του Μ. Αλέξανδρου ταυτίζεται με τα λόγια του Ευαγγελίου ως εξής: όποιος ρίξει βλέμμα επιθυμίας σε γυναίκα, έστω κι αν δεν κάνει μοιχεία στην πράξη, με το να δεχθεί όμως τη μοιχεία στην ψυχή του, είναι ένοχος.

17. Ποια στάση προτείνει ο Μέγας Βασίλειος να κρατάμε απέναντι στα μαθήματα; Με ποια παραδείγματα τεκμηριώνει την άποψή του; • Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο σαρδανάπαλος που ήταν ονομαστός για την τρυφηλή ζωή του θα έπρεπε να ήταν ευτυχισμένος άνθρωπος. Μας τονίζει ότι θα αποκτήσουμε με πολλούς κόπους τα αγαθά για αυτό δεν πρέπει να είμαστε αμελείς και με λιγόχρονη ακηδία να χάνουμε τις ελπίδες μας. • Ο Μέγας Βασίλειος στον λόγο του προς νέους αναφέρει ότι πρέπει να κάνουμε επιλογή στα μαθήματα και να αφομοιώνουμε μόνο αυτά που μας ωφελούν .Την άποψη του αυτή την στηρίζει με αλλεπάλληλα παραδείγματα. • «οὐ πάντα ἐφεξῆς παραδεκτέον ἡμῖν, ἀλλ᾿ ὅσα χρήσιμα. Καὶ γὰρ αἰσχρὸν τῶν μὲν σιτίων τὰ βλαβερὰ διωθεῖσθαι, τῶν δὲ μαθημάτων ἃ τὴν ψυχὴν ἡμῶν τρέφει μηδένα λόγον ἔχειν, ἀλλ᾿ ὥσπερ χειμάρρουν παρασύροντας ἅπαν τὸ προστυχὸν ἐμβάλλεσθαι.»

18. Ομάδα E:(Γεωργακόπουλος ΄Αγης, Γιοβάνης Γιώργος, Γούδης Νίκος, Καράμπελας Δημήτρης) • Ποιες απόψεις αρχαίων ποιητών και συγγραφέων επικαλείται ο Μέγας Βασίλειος για να καταδείξει την περιφρόνηση απέναντι στις σωματικές ηδονές ; • Αρχικά μιλώντας για τον Διογένηαναφέρει: Κι ἡ περίσσια περιποίηση τῶνμαλλιῶνκαὶτοῦ ντυσίματος εἶναι, κατὰτὰ λεγόμενα τοῦ Διογένη, ἀπασχόλησηἀνθρώπωνἀδίκων ή δυστυχισμένων.

19. Επίσης, χρησιμοποιούσε τα λεγόμενα του φιλόσοφου και μαθηματικού Πυθαγόρα. • « Λέγεται δὲκαὶΠυθαγόραν, κωμασταῖςπεριτυχόνταμεθύουσι, κελεῦσαιτὸναὐλητὴντὸντοῦ κώμου κατάρχοντα, μεταβαλόντατὴνἁρμονίαν, ἐπαυλῆσαίσφισιτὸΔώριον· τοὺςδὲοὕτωςἀναφρονῆσαιὑπὸτοῦ μέλους ὥστετοὺς στεφάνους ῥίψαντας, αἰσχυνομένουςἐπανελθεῖν.»

20. Αμέσως μετά μιλάει για το πάθος της απληστίας στον άνθρωπο και ιδιαίτερα στους νέους με τα λόγια του Ηροδότου. • «Ὅ γεμὴνἐλευθερίωςπρὸςτὰτοιαῦταδιακεῖσθαι πεπαιδευμένος πολλοῦἂνδέοιταπεινόν τι καὶαἰσχρὸνἔργῳ ἢ λόγῳποτὲπροελέσθαι. Τὸγὰρτῆς χρείας περιττότερον, κἂνΛύδιον ἦ ψῆγμα, κἂντῶνμυρμήκωνἔργοντῶν χρυσοφόρων, τοσούτῳ πλέον ἀτιμάσειὅσωπερἂνἧττονπροσδέηται»

21. «Πλούτου δ᾿οὐδὲν τέρμα πεφασμένονἀνδράσικεῖται»Σόλων • Ὅσοι ξεπερνοῦν τὰ σύνορα τῆς ἀνάγκης, μοιάζουν μὲ ἀνθρώπους ποὺ γλιστροῦν σὲ κατήφορο καὶ μὴν ἔχοντας ποὺ νὰ στηρίξουν τὰ πόδια τοὺς ἐξακολουθοῦν ἀέναα νὰ πέφτουν. Ὅσο πιὸ πολλὰ ἀποκτοῦν, τόσο περισσότερα χρειάζονται, γιὰ νὰ ἱκανοποιοῦν τὶς ἐπιθυμίες ὅπως λέγει κι ὁ νομοθέτης Σόλων:Στὸν ἀνθρώπινο πλοῦτο τέρμα φανερὸ δὲν ὑπάρχει.

22. Τέλος μέσα από τα λόγια του Αρχιλόχου πραγματεύεται το έμφυτο ενδιαφέρον του ανθρώπου για την εξωτερική του εικόνα και για την επίδειξή του στην κοινωνία: • «Ὁ φρόνιμος ἄνθρωπος τίποτε ἄλλοδὲν πρέπει νὰἀποφεύγει περισσότερο ἀπὸτὴζωὴτῶνἐπιδείξεων, ἀπὸτὸνὰτὸνἐπηρεάζειτὸ τί θὰπεῖγι᾿αὐτὸν ὁ κόσμος, ἀπὸτὸνὰμὴνἔχει πυξίδα τῆςζωῆςτοῦτὴ λογική. Ἂντὰἔχειἀποφύγειαὐτά, τότε δὲνφοβᾶταινὰ πάει ἀντίθεταπρὸςτὴ γνώμη ὅλης της κοινωνίας, νὰτὸν κατηγορήσουν, νὰ κινδυνέψει γιὰ χάρη τοῦἀγαθοῦ, νὰσταθεῖἀκλόνητοςστὴνὀρθὴἀπόφαση.»

23. Ποια συμβουλή απευθύνει στην παράγραφο 10 ο Μέγας Βασίλειος και με ποιες γνώμες αρχαίων φιλοσόφων την ενισχύει; • Συμβουλεύει τους ανθρώπους, και ιδιαίτερα τους νέους, να αποκτούν εφόδιο για τη ζωή τους τη γνώση, την εμπειρία, να φροντίζουν να ζουν όσο περισσότερο μπορούν ενάρετα. • « Πρὸς ὅνπερ κτᾶσθαι παραινέσαιμ᾿ ἂν τὰ ἐφόδια, πάντα λίθον, κατὰ τὴν παροιμίαν, κινοῦντας, ὅθεν ἂν μέλλη τις ὑμῖν ἐπ᾿ αὐτὸν ὠφέλεια γενήσεσθαι»

24. Χρησιμοποιώντας τις ρήσεις των Πυθαγόρειων ενισχύει την άποψη του για την επιλογή του σωστού τρόπου ζωής καθώς, όπως λένε οι ίδιοι πρέπει «να διαλέγουμε τον άριστο τρόπο ζωής και να βρίσκουμε χαρά μέσα μας, συνηθίζοντάς τον.» • «δέοι βίον μὲν ἄριστον αὐτὸν ἕκαστον προαιρεῖσθαι, ἡδὺν δὲ προσδοκᾶν τῇ συνηθείᾳ γενήσεσθαι, ἐγχειρεῖν τοῖς βελτίστοις.»

25. Έτσι, ο Μέγας Βασίλειος καταλήγει ότι πρέπει να ζούμε ενάρετα και να κάνουμε ορθές σκέψεις και λογισμούς. • «Αἰσχρὸν γὰρ τὸν παρόντα καιρὸν προεμένους ὕστερόν ποτ᾿ ἀνακαλεῖσθαι τὸ παρελθόν, ὅτε οὐδὲν ἔσται πλέον ἀνιωμένοις.»

26. Ο Μ. Βασίλειος συμπεραίνει πως ο χριστιανός νέος, ο οποίος διαπαιδαγωγείται θα πρέπει να μελετήσει αρχικά με παραδείγματα από τη θύραθέν παιδεία, ούτως ώστε στη συνέχεια να μην υπάρχει χώρος αμφισβήτησης των χριστιανικών παραδειγμάτων, καθώς δεν θα τα κρίνει ακατόρθωτα.

27. Συνοψίζοντας η πραγματεία «Προς τους νέους όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων»επιχειρεί να παρουσιάσει αφενός τις παιδαγωγικές ιδέες του Μ. Βασιλείου, αφετέρου να καταδείξει τη σύζευξη της Ελληνικής και Χριστιανικής παιδείας που πραγματοποίησε ο μεγάλος ιεράρχης.