Veilig werken – Beroepsrisico’s

1. Veilig werken – Beroepsrisico’s Geert.Peuskens@uza.be

2. Verpleegkundige beroepsrisico’s • Fysieke belasting • Gevaarlijke & allergene stoffen • Latexallergie • Huidaandoeningen • Blootstelling medicatie • Verbale en non-verbale agressie • Psychische belasting; werdruk en werkstress • (Bloed)overdraagbare aandoeningen

3. Bloedoverdraagbare aandoeningen • HIV 0.3% • Hepatitis B 6 – 40% • Hepatitis C 3 – 10%

4. Overdracht in cijfers (?) • HIV • België : GEEN • Amerika: 57 gezondheidswerkers • Wereldwijd 290 gevallen

5. Overdracht HIV • Bloed/bloed contact • Onbeschermde sexuele contacten • Borstvoeding • Cave! Lichaamsvochten als overdracht van andere micro-organismen

6. Geen verspreiding van HIV via: • Lucht • Handdruk • Knuffel • Tongzoen • Masturbatie • Urine, stoelgang, braaksel (tenzij bloed aanwezig) • Zweet, tranen en speeksel • Uit hetzelfde glas drinken • Muggen • Zelfde toilet gebruiken

7. Preventie HIV-overdrachtMateriaal • Naaldcontainer • Handschoenen • Beschermbril • Masker • Overschort • Gesloten bloednamesysteem • Naalden en infuuscatheters

8. Risico versus veiligheidMateriaal • Voordelen: • Veiligheid! • Minder prikaccidenten + gevolgen • Nadelen/problemen: • Veiligheid? • Kennis van materiaal • Standardisatie in ziekenhuizen • Kostprijs

9. Preventie HIV-overdrachtIedereen testen? • Kostprijs • Patiënt op de hoogte? • Patiënt verplichten • Meer veiligheid?

10. Preventie HIV-overdracht • Vaccinatie (Toekomst?) • Barrier Nursing • Hygiëne • Hygiënische handontsmetting • Handen wassen • Chirurgische handontsmetting

11. Preventie HIV-overdrachtDefinitie: ‘Prikaccident’ • Ongeval waarbij iemand zich verwondt aan een scherp voorwerp dat mogelijk in contact geweest is met menselijk bloed, serum, plasma of met kweekvloeistoffen, maar ook door bijten of een bloedtransfusie. • Bij een spataccident is door het spatten kans op een besmetting via een wondje, kloofjes in de huid of via de slijmvliezen in de mond, neus of oog.

12. Prikaccident vermijden • Is de interventie nodig? • Scherpe voorwerpen nodig – andere systemen beschikbaar? • Veiligheidsrapportage & evaluatie • Procedures • Inscholing/bijscholing • Ervaring + werkdruk • Bewustwording rond veiligheid • Materiaal

13. Veilig werken • Denk na! • Materiaal + werkveld voorbereiden • Handhygiëne • Handschoenen aan • Techniek uitvoeren • Vuil materiaal onmiddellijk verwijderen • Eventuele stalen verpakken • Handschoenen uit • Handhygiëne

14. Aandachtspunten • Nooit recappen! • Naaldcontainer! • Spuit en naald samen verwijderen • Handschoenen • Gesloten bloednamesysteem

15. Gevolgen van prikaccident • Voor slachtoffer • Somatisch • Psychologisch/professioneel • Sociaal • Spiritueel • Voor afdeling/ziekenhuis

16. Postexposure Prophylaxis • Voorkomen is beter dan PEP • Steeds in overleg met expert in behandeling van HIV • PEP = dringende medische hulpverlening • Start zo snel mogelijk! (Effect en geruststelling)

17. Postexposure-protocol • Neergeschreven en duidelijk protocol voor alle bloedoverdraagbare infecties • Aandacht voor: rapportage, evaluatie, counselling, behandeling en follow-up • Naleven van protocol & procedures • Beschikbaarheid medici • Beschikbaarheid HAART • Kennis en kunde

18. Postexporsure-management • Verzorging plaats van blootstelling • Wonde laten bloeden • Wassen met water en zeep • Ontsmetten • Risicobepaling • HIV – hepatitis • Testen bron + slachtoffer

19. Risicobepaling • Waarom PEP? • Minder kans op transmissie – ‘Window of opportunity’ • Afhankelijk van: • Wijze van blootstelling • Hoeveelheid bloed of lichaamsvocht • Zwangerschap • Virale lading • Resistentie

20. Postexposure-rapportage • Datum en uur van blootstelling • Plaats en wijze van blootstelling • Welk scherp voorwerp – op welke wijze - op welk ogenblik in het proces • Hoeveelheid vloeistof of materiaal, diepte en contacttijd • Informatie over bron: HIV-status, stadium, therapiegeschiedenis en virale lading

21. Postexposure Prophylaxis • Geen standaard (afhankelijk van patiënt) • Voorkeur: combinatietherapie • Voorbeeld van behandeling: • Basis: 4-weken regime van 2 AV-medicatie • Combivir (nucleoside analoog) • Eventueel combinatie met PI: • Kaletra • Crixivan of Viracept • Therapietrouw!

22. Postexposure-folluw up • Counselling! • Postexposure HIV-tests: • 6 weken – 12 weken – 6 maanden – ev. 12 maanden • Medische follow-up • Monitoring toxiciteit PEP: bij aanvang + na 2 weken + afhankelijk van resultaten en klachten • Cytologie, nierfunctie en leverfunctie • Afhankelijk van specifieke bijwerkingen medicatie • Ook medische follow-up indien geen behandeling

23. Postexposure Prophylaxis • Aandachtspunten • Resistentievorming • Bijwerkingen • Zwangerschap (?)

24. Hepatitis • Hepatitis B • Vaccinatie • Immuunglobulines • Hepatitis C • Immuunglobulinies? • Follow-up • 10% acute hepatitis • 60 – 80% chronisch dragerschap • 30% levercirrose – 20% hepatocellulair carcinoom

25. Tuberculose • Respiratoire TB • Longtuberculose (open/gesloten) • Exsudatieve pleuritis • Extrarespiratoire TB • Centraal zenuwstelsel • Klieren • Abdominaal, wonden,….

26. Open longtuberculose • Isolatiekamer (bronisolatie) • Standaard voorzorgsmaatregelen • TB-masker • Handschoenen en overschort enkel nuttig bij risico op contact met sputa • Indien risico: Mantoux-test (tuberculinetest) of RxTx

27. TuberculoseContactisolatie • Pleuritis > Pleuravocht • Centraal Zenuwstelsel > Cerebro-spinaal vocht • Klieren > Kliervocht • Abdominaal > Ascitesvocht • Wonden > Wondvocht

28. Denk aan jezelf…en aan de patiënt! • Denk na! • Eigen veiligheid eerst! • Denk ook aan de patiënt!