Zarządzanie kapitałem obrotowym

1. Zarządzanie kapitałem obrotowym Finanse organizacji gospodarczych

2. Utrzymanie płynności finansowej w przedsiębiorstwie w dużym stopniu zdeterminowane jest poziomem i strukturą kapitału obrotowego, traktowanego jako kapitał pracujący.

3. Definicja kapitału obrotowego (pracującego): Kapitał pracujący określa tę część majątku obrotowego, która pozostaje w podmiocie po uregulowaniu zobowiązań bieżących. Jest to więc ta część aktywów bieżących, która nie jest finansowana zobowiązaniami bieżącymi lecz kapitałem stałym.

4. Wielkość kapitału pracującego może być wyznaczana dwoma sposobami: • podejście kapitałowe: • kapitał pracujący = kapitał stały – majątek trwały • podejście majątkowe: • kapitał pracujący = aktywa bieżące – zobowiązania bieżące

5. Kapitał pracujący może występować jako: • dodatni kapitał obrotowy, • zerowy kapitał obrotowy, • ujemny kapitał obrotowy.

6. Znaczenie kapitału obrotowego: Wielkość tego kapitału, a w szczególności jego wzrost w wielkościach bezwzględnych i względnych, świadczy o umacnianiu się pozycji finansowej przedsiębiorstwa.

7. Kapitał pracujący niezbędny jest w przedsiębiorstwie celem ograniczenia ryzyka wynikającego z finansowania środków obrotowych. Zbyt wysoki kapitał pracujący świadczy jednak o występowaniu nadmiernych aktywów obrotowych. Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy zależy od długości cyklu operacyjnego oraz od szybkości krążenia środków obrotowych. Wyższy kapitał obrotowy może występować w tych podmiotach, które nie mogą szybko zaciągać kredytów krótkoterminowych.

9. Pełny cykl kapitału obrotowego, jak i cykli cząstkowych, wyliczany jest w dniach. Cykl konwersji zapasów oblicza się wg wzoru: Cz = Z * d / S gdzie: CZ – cykl konwersji zapasów w dniach; Z – średnia wartość zapasów w okresie; S – wartość sprzedaży w okresie; d – liczba dni w okresie.

10. Cykl konwersji należności ustala się wg wzoru: gdzie: Cd – cykl konwersji należności w dniach; N – średnia wartość należności w okresie; S – wartość sprzedaży w okresie; d – liczba dni w okresie.

11. Cykl odroczenia zobowiązań ustala się wg wzoru:   Czob = Zob * d / S gdzie: Czob – cykl odroczenia zobowiązań w dniach; Zob – średnia wartość zobowiązań w okresie; S – wartość sprzedaży w okresie; d – liczba dni w okresie.

12. Zad. 1 Uproszczony bilans spółki X na dzień 31.12.2006 roku przedstawia się następująco: Natomiast uproszczony rachunek zysków i strat za 2006 rok Oblicz wskaźnik rotacji należności, wskaźnik rotacji zobowiązań i rotację zapasów w dniach.

13. Strategie zarządzania kapitałem obrotowym: • strategia konserwatywna • strategia agresywna • strategia umiarkowana

14. Aktywa obrotowe • Permanentne – ten poziom wielkości aktywów bieżących, który jest poziomem bazowym, nie ulegającym sezonowym lub przypadkowym wahaniom. • Okresowe– ta część aktywów bieżących, która ulega sezonowym fluktuacjom.

19. zyskowność płynność Relacja pomiędzy płynnością a zyskownością spółki

20. Zarządzanie kapitałem obrotowym obejmuje: • zarządzanie środkami pieniężnymi • zarządzanie należnościami i zobowiązaniami • zarządzanie zapasami

21. Środki pieniężne w przedsiębiorstwie wywołują określone koszty: • koszty utraconych możliwości (KUM) • koszty braku gotówki (KBG)

22. Koszty utrzymania gotówki przez spółkę

23. Model Baumola • Założenia: • pewność co do przepływów gotówki • środki najpierw wpływają a dopiero potem wypływają, • nie ma minimalnego, wymaganego poziomu gotówki

24. Stan gotówki 600 300 tygodnie 2 3 4

25. Model Baumola • KUM – koszt utraconych możliwości, jest równy iloczynowi średniej ilości gotówki (G/2) oraz różnicy rocznej stopy zwrotu z wybranych instrumentów finansowych i rocznej stopy procentowej na rachunku bankowym. KUM = G/2 * (rif – rb)

26. Model Baumola • KBG – koszty wynikające z braku gotówki KBG = ZSP*JKT/G Gdzie: ZSP – ogólna kwota „nowej” gotówki potrzebna dla celów transakcyjnych za okres planistyczny (rok) G – początkowy stan gotówki JKT – koszt, jaki trzeba ponieść, aby sprzedać papiery wartościowe lub podjąć gotówkę z rachunku bankowego dla odtworzenia założonego poziomu gotówki.

27. Model Baumola • OK – ogólny koszt gotówki OK = KUM + KBG

28. Zad. 2. Firma produkcyjna szacuje, że miesięczne wydatki netto w nadchodzącym półroczu będą się kształtowały na poziomie 1,4 mln zł. Rachunek bieżący firmy jest oprocentowany w wysokości 1,5% w skali roku. Firma trzyma swoje nadwyżki w bonach skarbowych, których przeciętny termin wykupu przekracza sześć miesięcy, a średnia rentowność kształtuje się na poziomie 4,5% w skali roku. Firma ma podpisaną umowę z bankiem o prowadzenie rachunku bonów skarbowych, na mocy której płaci 200zł prowizji od transakcji kupna lub sprzedaży bonów niezależnie od wartości transakcji. a) Oblicz optymalną wielkość transferu bonów na środki pieniężne. b) Ile transferów będzie miało miejsce w przyszłym półroczu? c) Ile wyniesie łączny koszt prowizji za dokonane transfery? d) Oblicz przeciętne saldo środków na rachunku bieżącym i przeciętny koszt utraconych możliwości. e) Jaki byłby skutek finansowy przejścia na system comiesięcznego transferu bonów na środki na rachunku bieżącym.

29. Wady modelu Baumola • w praktyce wydatki netto nigdy nie rozkładają się równomiernie (chociażby z powodu płatności czynszów, rachunków telefonicznych czy wynagrodzeń, które są w większej części wypłacane na koniec miesiąca), • rentowność bonów skarbowych jest zmienna w czasie i uzależniona od terminu wykupu poszczególnych serii, • prowizja od transakcji jest zmienna w zależności od wielkości transakcji (często zresztą prowizja podlega negocjacji), • oprocentowanie rachunku bieżącego może się zmieniać w czasie.

30. Zarządzanie należnościami – sprowadza się przede wszystkim do zarządzania należnościami z tytułu dostaw, przy wykorzystaniu elementów polityki kredytowej i dyskontowej. Elementy polityki kredytowej – wyznaczanie warunków, które musi spełniać odbiorca, aby mógł dokonać wpłaty z odroczoną płatnością. Elementy polityki dyskontowej – określenie poziomu dyskonta, otrzymywanego przez odbiorcę przy płatności natychmiastowej.

31. Zarządzanie należnościami • określenie warunków sprzedaży kredytowej • dokonanie klasyfikacji kredytobiorców • ocena zasadności zmian polityki kredytowej • sprecyzowanie polityki „ściągania” należności

32. Kredyt kupiecki • Warunki kredytu kupieckiego • Okres spłaty • Forma spłaty • Dyskonto w cenie (upusty) • Roczny (nominalny) koszt kredytu kupieckiego • U/(100-U) x 365/(N-d) • U – upust cenowy w % • N – dopuszczalny okres zapłaty w dniach • d – okres upustu cenowego w dniach • kary za regulowanie należności z opóźnieniem

33. Klasyfikacja kredytobiorców • charakter • możliwości płatnicze • kapitał • gwarancje

34. Ocena zasadności zmian polityki kredytowej • krok – oszacowanie przyrostu cash flow następujące w wyniku zwiększenia sprzedaży (przyrost marży sprzedaży), • krok – oszacowanie przyrostu kosztów związanych z obsługą należności oraz strat z tytułu wzrostu wielkości niespłaconych należności • krok – oszacowanie wielkości środków zainwestowanych w należnościach

35. FN = v N FN – wielkość środków finansowych, jaką winna zainwestować firma w należności v – stosunek kosztów do wielkości sprzedaży v = WKZ = koszty / sprzedaż WMS = marża sprzedaży / sprzedaż = sprzedaż - koszty / sprzedaż => WKZ+WMS = 1 N – wzrost poziomu należności (dzienna sprzedaż x rotacja należności w dniach)

36. krok – wyliczenie stopy zwrotu od środków zaangażowanych w należności • krok – uwzględnienie podatku dochodowego w oszacowaniu stopy zwrotu • oczekiwana stopa zwrotu po opodatkowaniu = • oczekiwana stopa zwrotu przed opodatkowaniem x (1 – stopa opodatkowania)

37. krok – decyzja – porównanie założonej oczekiwanej stopy zwrotu z wyliczoną

38. Zad.3. Zarząd spółki Y rozważa propozycję złagodzenia warunków kredytowych dla swoich kontrahentów. Według przewidywań, w wyniku wydłużenia okresu zapłaty, z nowych warunków skorzystają mniej wiarygodni klienci, co w konsekwencji przyniesie następujące rezultaty: 1. Sprzedaż wzrośnie ze 100 000 zł do 160 000 zł. 2. Rotacja należności w dniach zwiększy się z 30 do 80 dni. 3. Straty wynikłe ze „złych długów” wzrosną z 1% do 2 % wielkości sprzedaży. 4. Koszty obsługi należności wzrosną z 0,5% do 1,5% wielkości sprzedaży. 5. Wskaźnik marży sprzedaży pozostanie bez zmian i będzie wynosić 20%. 6. Stopa opodatkowania podatkiem dochodowym wynosi 19%, a wymagana stopa zwrotu po opodatkowaniu 20%. Czy przy opisanych założeniach należy dokonać analizowanej zmiany polityki kredytowej? Oblicz oczekiwaną stopę zwrotu od środków zaangażowanych w przyrost należności.

39. Strategie kredytowania i oceny wiarygodności odbiorców: • konserwatywne • agresywne • umiarkowane

40. Strategia konserwatywna:(pełne unikanie niewypłacalności klientów) • stosowanie przedpłat • kredyt kupiecki udzielany tylko stałym klientom • warunkiem udzielenia kredytu kupieckiego pozostałym klientom są silne gwarancje zapłaty

41. Strategia agresywna: • kredyt kupiecki dla klientów o wysokim ryzyku niewypłacalności, • długie terminy odroczonej płatności.

42. Strategia umiarkowana: • dostawy realizowane po uprzednim uregulowaniu należności • pewne odroczenie płatności dla stałych klientów, przeżywających okresowe trudności płatnicze.

43. Zarządzanie zapasami Celem zarządzania zapasami jest optymalizacja stanu zapasów przez zbilansowanie korzyści związanych z utrzymywaniem zapasów z kosztami ich utrzymywania. Przedsiębiorstwo realizuje ten cel, optymalizując częstotliwość i wielkość zamówienia.

44. Koszty ogólne zapasów = koszty utrzymania + koszty zamówień koszty utrzymania zapasów = średnia wielkość zapasu w jednostkach roku (A) x roczny koszt utrzymania jednostki zapasu (C) koszty zamówień = ilość zamówień w roku (ZAM) x koszt związany ze złożeniem jednego zamówienia i jego realizacją

46. Optymalna partia dostawy minimalizuje wielkość ogólnych kosztów zapasów. OPD = S – sprzedaż w ciągu roku, wyrażona w jednostkach zapasów O – koszt złożenia jednego zamówienia p – koszty utrzymania na jednostkę wyrażone jako procent kosztu zakupu zapasów c – koszt zakupu jednostki zapasów lub koszt wytworzenia jednostki zapasów

48. Zad 4. Spółka X sprzedaje kuchenki mikrofalowe. Roczna sprzedaż wynosi 2000 kuchenek. Koszty zamówienia wynoszą 400 zł od każdej dostawy. Za każdą kuchenkę spółka płaci dostawcy 200 zł, zaś roczne koszty utrzymywania zapasu jednej kuchenki wynoszą 20% ceny zakupu. Jaka jest optymalna partia dostawy kuchenek? Przy dostawach równych optymalnej partii dostawy (OPD) wylicz roczne koszty utrzymania zapasu, koszty zamówienia oraz ogólne koszty zapasów.