ARTIKEL 107

1. ARTIKEL 107 in functie van een nieuw GGZ-model HERVORMING VAN DE GGZ

2. Inhoud van deze infosessie • Doelen en het waarom van het nieuwe GGZ-model • Een beetje wetgeving • Wat houdt de hervorming van de GGZ in? • Inhoud van art107 • Projectvoorstel regio ZW-Vlaanderen • En nu?

4. GGZ-hervorming • We bouwen een kathedraal! • Transformatie van de GGZ over paar decennia! (dixit Christiaan Decoster) • Verhaal van GGZ en vele anderen! Coördinatie is sleutelbegrip (lees: goede communicatie en efficiënte transfers) • Netwerkcoördinator faciliteert.

5. MAAR ... Sector beseft dat verandering nodig is! En WAAROM dan wel?

6. GGZ-hervorming: waarom? • Groot bedgebonden gespecialiseerde GGZ --) weinig flexibiliteit in organisatie vd zorg ifv. de zorgvrager • Zuiver administratieve bedindeling en geen onderscheid naar zorgintensiteit of zorgfuncties • Vooral klemtoon op care en cure. Na behandeling teveel heroriënteren ipv integreren en sociale inclusie • Mensen met GGZ-probleem komen laattijdig in contact met de GGZ-zorg • Er zijn geen zorgfilters (stepped-care) en er is geen garantie op zorgcontinuïteit

7. Doelen en te verwachten resultaten Zorgvernieuwing in de GGZ moet leiden tot meer zorg op maat, meer continuïteit van zorg en meer vraaggestuurd werken. Naast het medisch model wordt extra aandacht gevraagd voor herstel, integratie en participatie. De concrete leef-, leer- en werkomgeving worden ingebracht in de behandeling. Intramurale behandeling en begeleiding moeten korter, intensiever, specifieker.

8. Doelen en te verwachten resultaten Laagdrempelige GGZ creëren is de uitdaging! STEPPED-care! Binnen een werkingsgebied de 5 functies uitbouwen. Dwz. algemeen basispakket psychiatrie + specialisaties (al of niet in samenwerking over regio’s heen). De nieuwe functies (2A en 2B) eerder een generalistische dan een specialistische aanpak.

9. Doelen en te verwachten resultaten Concreter: - wachtlijsten minimaliseren - alternatieven uitbouwen op intramurale zorg in samenwerking met GGZ-partners en diverse niet-GGZ- diensten - opvolging realiseren binnen het leefmilieu na ontslag - gezondheids- en welzijnsdiensten ondersteunen bij cliënten met psychische problemen - preventie / vroeginterventie uitbouwen - keuzevrijheid van de patiënt blijft uitgangsprincipe maar patiënt meldt zich aan bij een netwerk ipv bij een voorziening

10. Artikel 107 van de ziekenhuiswet (federaal) Art. 107 De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien, om op experimentele basis en beperkt in de tijd, een prospectieve en programmageoriënteerde financiering van zorgcircuits en netwerken mogelijk te maken.

11. Artikel 11 van de ziekenhuiswet Definities van netwerk en zorgcircuit Art. 11. § 1. Voor de toepassing van deze wet wordt verstaan onder : 1° netwerk van zorgvoorzieningen: een geheel van zorgaanbieders, zorgverstrekkers,instellingen en diensten, die, wat de organieke wetgeving betreft, niet ressorteren onder de bevoegdheid van de overheden bedoeld in de artikelen 128, 130 of 135 van de Grondwet en die samen voor een door hen nader te omschrijven doelgroep van patiënten en binnen een door hen te motiveren gebiedsomschrijving, één of meerdere zorgcircuits aanbieden, in het kader van een instellingoverschrijdendejuridisch geformaliseerde samenwerkingsovereenkomst;

12. Art 11 van de ziekenhuiswet 2° zorgcircuit: het geheel van zorgprogramma’s en andere zorgvoorzieningen die wat de organieke wetgeving betreft, niet ressorteren onder de bevoegdheid van de overheden bedoeld in de artikelen 128, 130 of 135 van de Grondwet, en worden georganiseerd door middel van een netwerk van zorgvoorzieningen, die de in 1°, bedoelde doelgroep of subdoelgroep achtereenvolgens kan doorlopen.

13. Decreet GGZ (Vlaams) 18/5/1999 “Psychiatrisch netwerk” = geheel van juridisch onafhankelijke voorzieningen, instellingen, diensten en initiatieven die een functioneel samenwerkingsverband vormen, teneinde voor doelgroepen zorgprogramma’s aan te bieden die als een samenhangend geheel worden ervaren.

14. NIEUW GGZ-model • 5 functies • werkingsgebied: regio ZW.Vlaanderen = SEL-regio, 300 000 inwoners • doelgroepen: volwassenen - kinderen - bejaarden

15. 5 functies (de ‘Gids’) F1. Preventie, vroegdetectie, vroeginterventie F2. Ambulante intensieve behandelteams voor 2A = acute psychische problemen 2B = chronische psychische problemen F3. Rehabilitatieteams die werken rond herstel en sociale inclusie F4. Intensieve (semi-)residentiële behandelunits voor zowel acute als chronische psychische problemen indien een opname noodzakelijk is F5. Specifieke woonvormen waarin zorg kan geboden worden als het thuis- of thuisvervangend milieu hiertoe niet in staat is

16. Kenmerken toekomstig GGZ - aanbod PREVENTIE BEHANDELING HERSTEL WOONZORG EERSTELIJNSZORG FUNCTIE 1 FUNCTIE 3 psychosociale rehabilitatie functie 1b indicatiestelling vroeginterventie functie 1a preventie en vroegdetectie functie 2a behandelingsteams in de thuisomgeving als alternatief op ziekenhuis- opname in een subacute of acute toestand functie 2b behandelingsteams in de thuisomgeving als alternatief op ziekenhuis- opname voor chronische psychiatrische problemen FUNCTIE 2 FUNCTIE 5 (a+b) woonvormen met tijdelijke zorgvormen functie 4a intensieve ambulante diagnostiek en behandeling functie 4b intensieve (semi-) residentiële behandeling principe STEPPED CARE FUNCTIE 4

17. Artikel 107 = 1. Herallocatie van middelen 2. Integratie van bestaande middelen 3. Bijkomende middelen

18. Herallocatie van middelen A en/of T-bedden op non-actief plaatsen met behoud van bijhorende financiering. Vb. in functie van mobiele teams (F2), wordt: 1 T = 0.34 FTE 1 t = 0.19 FTE 1 A = 0.54 FTE Herallocatie kan gaan naar F2, F3 en/of F4 (intensifiëring intramurale werking).

19. Integratie van bestaande middelen • Pilootprojecten: vb. TP, Vesta • Niet-gesubsidieerde dagactiviteitencentra • Psychiatrische Thuiszorg te Menen en Kortrijk • VDIP

20. Bijkomende middelen 1. Voor de regio • max. 500 000 € • max. 100 000 € bestemd voor aanwerving van netwerkcoördinator • bedoeld om F2-teams op te starten • werkingskosten

21. Bijkomende middelen 2. Voor de psychiaters van de regio van de instellingen die heralloceren • 225 000 € • staat voor 1.50 FTE (= 36 uren?) • dient voor F2 • onafhankelijk van het aantal dossiers van de mobiele teams • excl. consultaties en huisbezoeken na oproep ter plaatse via huisarts • nog veel onduidelijkheden over de medische functie

22. Invulling van de 5 functies Functie 1: preventie, vroegdetectie, vroeginterventie - suïcidepreventie - GGZ-liaison naar vele actoren (advies, coaching, indicatiestelling, aanreiken instrumenten…) - eerstelijnspsycholoog - op vraag van eerstelijn en andere actoren - van ‘Hoe geraakt de cliënt bij ons’, naar ‘Hoe geraakt de HVL bij de cliënt’... - … door de specialisatie bij de huisarts én de cliënt te brengen

23. Invulling van de 5 functies Functie 2: ambulante (lees: mobiele) intensieve behandel-teams voor zowel acute als chronische problemen F2A. Acute teams aan huis (acute home treatment) - 1 team per 100 000 inwoners is streefdoel - onze regio: straal van 10 à 15 km van locatie - 2 submodules: crisisinterventie (PAT) en crisisbehandeling (PIT) maar één team! - PAT: binnen de 24 uur eerste interventie realiseren, per 2 HVL, tussen 8 en 20 uur (7/7), max. 2 weken - PIT : max. 3x / week, tussen 9 en 18 u (5/7), max. 6 weken - methode van ther. projecten (zorgcoördinatie) integreren en sociale integratie bestendigen of beogen (functie 3)

24. Invulling van de 5 functies F2B. Psychiatrische ondersteunende en/of aanklampende thuiszorg (FACT-team) - 1 team per 100 000 inwoners is streefdoel - onze regio: straal van 10 à 15 km van locatie - F = herstelgericht (werk, onderwijs, wonen, relaties, vrije tijd). Caseload: 1 op 25, gemiddeld 1 HB per 2 weken. - ACT = aanklampend (bemoeizorg bij zorgvermijders) alsook tijdelijk intensief bij een gekende FACT-cliënt. Caseload: 1 op 10, 2 HB per week. - zal bijna altijd een vervolgmodule zijn

25. Invulling van de 5 functies Functie 3: psychosociale rehabilitatieteams die werken rond herstel en sociale inclusie - voor personen met een langdurige en ernstige psychiatrische problematiek - dagactiviteitencentra (Bolster, Travo, Contact) - arbeidszorgcentra (Domino, Tandem) - woontraining - aansluiten bij niet-GGZ doelgroepen vb. in samenwerking met culturele diensten, met beschutte werkplaatsen, met VDAB, sociale huisvestings-maatschappijen...

26. Invulling van de 5 functies Functie 4: intensieve (semi-)residentiële behandelunits voor zowel acute als chronische psychiatrische problemen - spoed: residentieel (hoge nood!) - kleinschalige units realiseren voor crisisinterventie - ambulante intensieve psychotherapie

27. Invulling van de 5 functies Functie 5: specifieke woonvormen waar zorg kan geboden worden indien het thuis- of thuisvervangend milieu hiertoe (tijdelijk) niet in staat is, en waar functie 4 niet (langer) noodzakelijk blijkt - PVT - Beschut Wonen - respijthuizen

28. Varia • proefperiode: duurt 3 jaar • geen garantie van bijkomende middelen na 2011 • geheralloceerd personeel blijft op loonlijst PZ/AZ • C/D bedden kunnen voorlopig niet worden ingezet • reconversieregels blijven gelden • netwerkcoördinator krijgt van overheid centrale rol toebedeeld met intensieve vorming en sturing • bestuurlijke organisatie is beschreven in de Gids vd FOD • website www.psy107.be (de ‘Gids’ en alle projecten) • mailadres netwerk GGZ regio ZW.Vl. = info@psy107zwvl.be

29. Projectvoorstel regio Zuid Historiek Oproep overheid: mei 2010 (budget voor 10 projecten) Intentieverklaring(30/06/2010) + indienen dossier (31/10/2010; 26 dossiers ingediend): PC OLV v Vrede Menen (30 t) en AZ OLV Lourdes Waregem (5A) Andere GGZ-partners: Kompas, AZ Groeninge, PZ H.Familie Kortrijk, BeWo Eigen Woonst Menen, BeWo Bolster Kortrijk, CGG Mandel&Leie Psychiaters: in het algemeen afwachtende houding Niet-GGZ partners: bewuste keuze om af te wachten om te sensibiliseren, te informeren, te engageren vanwege onzeker 2010

30. Projectvoorstel regio Zuid 17/01/2011: dossier GGZ regio ZW.Vl. krijgt codering 3, dwz. dat het project 100 000 € ontvangt voor de aanwerving van de netwerkcoördinator en bijsturingen (*) nodig zijn tegen 13/05/2011 om een aangepast projectvoorstel in te dienen. Slechts 1 project in België met code 1. Netwerkcoördinator: voorlopig S.Deboever; bewuste keuze om eerst af te wachten vanwege teveel onzekerheden; nu: vacature bekend gemaakt (zie syllabus). Conclusie: ALLES IS VOORWAARDELIJK !!!

31. (*) Welke bijsturingen? • Functie 1 niet uitgewerkt • Functie 3 te summier omschreven • Functie 4: geen intensifiëring van werking voorzien • Betrokkenheid van de eerstelijnsactoren onduidelijk • Onduidelijk hoe de coördinatie zal verlopen tussen alle functies

32. Projectvoorstel regio Zuid Periode februari - juni 2011: • communicatie en afstemming met overheden • informatieronde zo ruim mogelijk • bestuurlijke organisatie bepalen • schrijfgroepen per functie opstarten (excl. F4) Periode juli - december 2011 • afhankelijk van oordeel van de overheden • projectgroepen opstarten • verdere verkenning herallocatie middelen • medische functie onderzoeken

33. Of nog anders “gezegd”... een alternatieve tijdslijn.... Verwijzing naar document “Strategisch management” in syllabus.

34. GGZ REGULIERE ZORG WELZIJN ANDERE KERNPARTNERS CGG polikliniek PIT/PAT A-PAAZ psychiaters functie 2A huisartsen CAW Logo’s PERIFERE PARTNERS privépsychiaters privépsychologen PZT Vesta thuisverpleging gezinszorg Scholen CLB Beschutte werkplaatsen politie justitie lokale besturen (OCMW, stadsbestuur) Schrijfgroepen en Projectteams Functie 1 Preventie, vroegdetectie, vroeg-interventie: projectpromotor Mieck Vos (cgg)

35. GGZ REGULIERE ZORG WELZIJN ANDERE KERNPARTNERS F1 (cgg) PZH PAAZ BeWo en Vesta Kompas functie 2B psychiaters huisartsen spoeddiensten AZ PERIFERE PARTNERS andere actoren in F3 en 5 gezinszorg thuisverpleging Soc. Diensten van … CAW mantelzorgers cliënten politie Schrijfgroepen en Projectteams Functie 2A Acute en intensieve thuiszorg: projectpromotor Dr.Wim Lecot (AZ Groeninge)

36. GGZ REGULIERE ZORG WELZIJN ANDERE KERNPARTNERS functie 2A functie 3 PZH PAAZ BeWo en Vesta psychiaters huisartsen gezinszorg thuisverpleging Familievereniging Mutualiteiten PERIFERE PARTNERS CGG Kompas OCMW sociale huisvesting Kind en gezin beschut werken patiëntenvereniging cultuurdiensten Schrijfgroepen en Projectteams Functie 2B FACT= Ondersteunende, aanklampende thuiszorg: projectpromotor Caroline Hubaux (PZT PCMenen)

37. GGZ REGULIERE ZORG WELZIJN ANDERE KERNPARTNERS AC Bolster EW/Travo Domino Contact functie 2B psychiaters beschut werken De Hond in ‘t Kegelspel PERIFERE PARTNERS PZH PAAZ CGG revalidatiecentra Toemaatje Tandem CAW bedrijven ontmoetingscentra Steden/Gemeenten onderwijs & varianten mutualiteiten cultuurdiensten VDAB/Mentor Schrijfgroepen en Projectteams Functie 3 Psychosociale rehabilitatie: projectpromotor Rita Wietendaele (Bolster/Vesta)

38. GGZ REGULIERE ZORG WELZIJN ANDERE KERNPARTNERS PZH PAAZ Functie 2A Functie 2B psychiaters PERIFERE PARTNERS CGG Functie 3 Functie 5 spoeddiensten AZ huisartsen justitie familie patiënten Schrijfgroepen en Projectteams Functie 4 Intramurale werking: projectpromotor nog niet bepaald

39. GGZ REGULIERE ZORG WELZIJN ANDERE KERNPARTNERS BeWo PVT psychiaters WZC Sociale huisvesting OCMW PERIFERE PARTNERS PZH PAAZ CGG Kompas CAW Familie bewoners Schrijfgroepen en Projectteams Functie 5 Specifieke woonvormen: projectpromotor Christophe Raes (Eigen Woonst)

40. Om af te sluiten • Art107 is geen project, wel een programma dat bestaat uit tientallen (deel)projecten, alles ifv. hervorming van de GGZ • Geloof in transitie van bedden en vermaatschappelijking van de zorg • Gemeenschappelijke visie en doelen hebben over de lijnen heen • Vervaging tussen welzijns- en gezondheidszorg zeker bij F1/F2B/F3/F5. F2A/F4 blijft meer gespecialiseerde GGZ.

41. Karakteristieken van een project Het project : Complex Groot aantal actoren Unieke doelstelling Samenwerking

42. Karakteristieken van een project Creativiteit Vernieuwing? Het project :

43. Stellingen • Stelling 1: welke knelpunten moeten eerst weggewerkt worden om een succesvol GGZ project uit te werken? • Stelling 2: GGZ is ook onze doelgroep, hoe dit beter stroomlijnen in het GGZ project? • Stelling 3: welke positieve werking mag zeker niet overboord gaan door dit hervormingsproject?

44. Stellingen • Stelling 4: hoe kan de hervorming ervoor zorgen dat cliënten niet uit de boot vallen? • Stelling 5: ik ben voor of tegen beddenafbouw omdat.... • Stelling 6: psychisch welbevinden hangt meer af van goede rollen op te nemen binnen de maatschappij dan van klachten en symptomen. Anders gezegd : behandelen maakt plaats voor herstel en zelfredzaamheid.