340 likes | 635 Views
Gestasyonel diabette ilaç tedavisi. Dr Selim BÜYÜKKURT selimbuyukkurt @ gmail .com. İlaç tedavisinin yararları. Gebelikte tartı alımının kontrol altına alınması Hipertansiyon ve preeklampsi gibi komplikasyonların azaltılması Makrozominin , omuz takılması ve sezaryen oranının azaltılması
E N D
Gestasyoneldiabette ilaç tedavisi Dr Selim BÜYÜKKURT selimbuyukkurt@gmail.com
İlaç tedavisinin yararları • Gebelikte tartı alımının kontrol altına alınması • Hipertansiyon ve preeklampsi gibi komplikasyonların azaltılması • Makrozominin, omuz takılması ve sezaryen oranının azaltılması • Yenidoğan komplikasyonlarının azaltılması • Bu önlemlere rağmen perinatal ölümlerin azaltılmasına yararı yoktur. N Engl J Med. 2005;352(24):2477 N Engl J Med. 2009;361(14):1339
Gebelikte hedeflenen değerler • ACOG • Açlık ≤ 95 mg/dl • Yemek öncesi ≤ 100 mg/dl • Yemekten sonra 1. saat ≤ 140 mg/dl • Yemekten sonra 2. saat ≤ 120 mg/dl • Gece boyunca ≥ 60 mg/dl • HbA1c ˂ % 6
ADA • Yemek öncesi, yatma zamanı ve gece yarısı 60-99 mg/dl • Yemeğe başladıktan sonraki 1. ve 2. saatte düzeyi 100-129 mg/dl
İnsulin İnsülin bağımlı glukoz taşınmasından GLUT-4 sorumludur.
İnsülin türevleri • Kısa etkililer • Regüler • Lispro • Aspart • Glulizin • Orta etkililer • NPH (nötralprotaminHagedorn) • Glargin • Detemir Kısa etkili insülindir. Hızlı etkili insülin ailesidir. İnsülinanalogu sınıfındadır. Yemekten önceki 15 dk ya da ilk 20 dk içinde uygulanır. İnsülinanalogu sınıfındadır.
*: Bu sıralarda hipoglisemi riski çok yüksektir. Ara öğün !!! **: Humulin L’de biraz daha fazla ***: Dozla değişebilir. ****: Etki plato şeklindedir, zirve yoktur.
Birleşik preparatlar • NPH 50/Regular 50 • NPH 70/Regular 30 (Humulin 70/30, Novolin 70/30) • NPL 75/Lispro 25 (Humalog Mix 75/25) • NPH 70/Aspart 30 (Novolog Mix 70/30)
k • Toplam dozun yarısı orta, yarısı da kısa etkili insülinden oluşturulur. Günlük insülin ihtiyacı: Tartı (kg) x k (U/kg/gün) MOUNT SINAI JOURNAL OF MEDICINE 76:269–280, 2009
Orta etkililerin uygulanma zamanı: 08, 16, 24 • Kısa etkililerin uygulanma zamanı: her 3 ana öğün öncesi • Kısa etkili insülin miktarını etkileyen faktörler: • Kan şekeri düzeyleri • Öğünde alınan karbonhidrat miktarı
Kan şekeri ölçüm sıklığı • Yatmadan önce ˂ 60 mg/dL Ertesi günün akşam yemeği öncesi NPH dozunu 2 U azalt • Yatmadan önce > 91 mg/dL Ertesi günün akşam yemeği öncesi NPH dozunu 2 U arttır
Her yemekten önce: ORTA ETKİLİ İNSÜLİN DOZUNU DÜZENLEMEYE YARAR • Kahvaltı öncesi ˂ 60 mg/dL Aynı günün yatmadan önceki NPH dozunu 2 U azalt • Kahvaltı öncesi > 91 mg/dL Gece 3 kan şekeri > 70 mg/dL Ertesi yatmadan önceki NPH dozunu 2 U azalt • Kahvaltı öncesi > 91 mg/dL Gece 3 kan şekeri > 91mg/dL Gece alınan kısa etkili insülin dozunu tekrarla
Akşam yemeği öncesi ˂ 60 mg/dL Ertesi günün yatmadan önceki NPH dozunu 2 U azalt • Akşam yemeği sonrası > 91 mg/dL Ertesi günün yatmadan önceki NPH dozunu 2 U arttır
Her yemekten 1 saat sonra: KISA ETKİLİ İNSÜLİN DOZUNU DÜZENLEMEYE YARAR • ˂ 110 mg/dL ise ertesi gün kısa etkili insülin 2 U azalt. • > 121 mg/dL ise ertesi gün kısa etkili insülin 2 U arttır.
Gestasyoneldiabetin yanı sıra ikiz gebelik de varsa tüm dozların iki katına ihtiyaç duyulacaktır. • Obezitesi belirgin kadınlarda hem gebeliğin, hem de şişmanlığın getireceği insülin direncini kırmak için başlangıç dozu 1,5-2 U/kg kadar yüksek olabilir.
En ciddi yan etki hipoglisemidir!!! • Gestasyoneldiabette yemekten epey sonra hipoglisemi beklenmez. • Ancak varlığında 10-20 g protein ve karbonhidrat içeren ara öğün ile sorun giderilir. • Ara öğün sadece karbonhidrattan oluşmamalıdır, özellikle glisemik indeksi yüksek gıdalardan kaçınılmalıdır.
65 kg, 25. haftada insülingereksinimi: • 65x0,8=52U • 26 U kısa, 26 U orta etkili. Her doz 3’e bölünecek • Yaklaşık 9 U kısa etkili, yemeklerden önce • Yaklaşık 9 U orta etkili saat 8, 16 ve 24’te • Akşam yatmadan önce 55: • Ertesi gün 16’daki NPH dozu 7 U
Akşam yatmadan önce 100: • Ertesi gün 16’da 11 U NPH • Kahvaltıda 102 • Gece 3’te ölçüm: 98 mg/dL::: 9U kısa etkili • Akşam yemeği öncesi 75: • Doz değişmez • Öğle yemeğinden önce 132: • Ertesi gün öğle yemeği öncesi 11 U kısa etkili
Oral antidiabetikler • Oral antidiabetikler (gliburid ve metformin) ya da insülinle tedavi edilen hiperglisemik gebelerde kan şekeri düzeyleri arasında ve feto-maternal yan etki profili açısından da anlamlı fark yoktur. • Ancak ADA, ACOG ve FDA gestasyoneldiabette oral antidiabetik kullanımını önermemektedirler.
Yaygın uygulama metformin kullananlarda ilacı kesmemek, diğer ilaçları kullananlarda insüline geçiş yapmaktır. • Gün geçtikçe daha çok gebe oral antidiabetik kullanmakta.
Gliburid-Glibenclamide (Dianorm, Gliben, Diyaben) • Sülfonilüre sınıfındadır. • Pankreas β hücrelerinden insülin salınmasını uyarır. • FDA kategorisi C’dir. • 5 mg tablet • Maksimum kan düzeyi: 4 st • Yarı ömrü: 10 st • Yarısı safra, yarısı da idrarla atılır.
Plazma proteinlerine yüksek oranda bağlandığından plazma protein düzeyi ilacın etkisinde dikkate alınmalıdır. • Sabah tek dozun etkisi 24 st sürer. • 1,25-2,5 mg olarak başlanır. • Yan etkileşimde olduğu ilaçlar oldukça fazla • NSAİD, asetil salisilik asit, MAO inhibitörleri, β-bloker, diüretikler, fenotiazin, fenitoin, INH
İlk üçay dışı dönemde etkinlik ve güvenilirliği olan bir ilaçtır. • Plasentadan aktif transportla anneye pompalanır ve annedekinin % 70’i düzeyindedir.
Makrozomi, kan şekeri kontrolü, yenidoğan hipoglisemisi, anomaliler ve kordon kanı insülin değeri açısından insülinden farksız bulunmuştur. • Gliburid de, insülinde olduğu gibi, yemek ve egzersiz dengesi gözetilerek kullanılmalıdır. • Gebeliğin başında belirgin hipoglisemisi olan, obez hastalarda başarısı azdır.
Gliburiddeinsülin ihtiyacı hastaların yarısında görülür. • Sülfonilüre ailesinin eski üyeleri olan tolbutamid ve klorpropamid bebekte belirgin hiperinsülinemi yapıp, makrozomi ve uzamış yenidoğan hipoglisemisi yapacağından gebelikte kullanılmaz.
Metformin (Glocophage, Diaformin, Glifor, Glukofen, Gluforminretard) • Biguanid türevidir. • Karaciğerde yeni glukoz üretimini baskılar. • Bağırsaklardan glukoz emilimini azaltır. • İnsülin salgısını arttırır. • Dokularda insülin duyarlılığını arttırır. • FDA kategorisi B’dir.
Aç alımdan sonra emilimi % 50-60’dır. • Maksimum kan düzeyi: Anında salınanlarda 1-3 st, geç salınanlarda 4-8 st sonra • Kararlı kan düzeyine 1-2 günde erişir. • Yarı ömrü 6 st. (24 st’in sonunda dolaşımda saptanamaz) • Plazma proteinlerine bağlanması zayıftır. • İdrarla, metabolize olmadan atılır.
Başlangıç dozu 2x500 mg ya da 1x850 mg’dır. • İdame tedavisi 2 hafta sonra başlar ve haftalık 500 mg’lık artışlar uygulanır. • Hastaların 1/3 ile ½’sinde ilave insülin uygulamasına ihtiyaç olur. • Plasentayı geçip, annedekinin 2 katı derişime ulaşır.