Program Geliştirmede Hedef

1. Program Geliştirmede Hedef Uz. Deniz Özcan

2. HEDEF / DAVRANIŞ / KAZANIM • Hedefler, öğrenciye kazandırılmak üzere seçilen istendik özelliklerdir. • Hedef, programın temel öğesi, temel belirleyicisidir. • Hedef, diğer öğelere yön verir

4. 1. Dikey Hedefler ; • a. Uzak Hedefler: Ülkenin politik felsefesini yansıtır. Örnek: Türkiye’nin Avrupa birliğine girmesi çalışmaları, ülkenin çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması uzak hedeflerdir. •  b. Genel Hedefler: Öğretim kademelerinin ve okulların hedefleridir. Okulun iş görüsünü yansıtır. Uzak hedeflerin yorumudur. Örnek: İlköğretimin hedefleri, ortaöğretimin hedefleri.

5. c. Özel Hedefler: Öğrenciye kazandırılması uygun görülen özellikler ya da bir çalışma alanı için hazırlanmış olan hedeflerdir. Örnek: Matematik dersinin hedefleri, ünite hedefleri, konunun hedefleri.

6. 2. YATAY HEDEFLER Hedeflerin aşamalı sınıflandırılmasıdır. Bloom taksonomisine göre yapılır.

7. BİLİŞSEL HEDEFLER KARMAŞIK ÜST BASAMAK DEĞERLEN-DİRME SENTEZ ( Birleştirme – Yaratma ANALİZ ( Çözümleme ) UYGULAMA BASİT ALT BASAMAK KAVRAMA ( Anlama ) BİLGİ ( hatırlama )

8. Bloom Düzenlenmiş Bloom • Yaratmak • Değerlendirme • Değerlendirmek • Sentez • Analiz etmek • Analiz • Uygulamak • Uygulama • Anlamak • Kavrama • Bilgi • Hatırlamak

9. Bilgi Basamağı ( Hatırlama ): Bilgiyi olduğu gibi tekrar etmek. Öğrenme, hatırlama, tanıma; öğrenci kendinden bir şey katmaz. Örnek; • Eğt. Plan. Ve Değ. İle ilgili temel kavramların bilgisi • Bilgisayarda donanım parçalarını tanıyabilme • Bilgisayar donanımıyla ilgili terimler bilgisi • Sosyal bilgiler dersinde geçen başlıca tarihi olguların bilgisi • Fen bilgisi dersinde başlıca kavramların bilgisi

10. 2. Kavrama ( Anlama ) Basamağı: (kavrayabilme, açıklayabilme, yorumlayabilme vs.) Bilgiyi kendi cümleleri ile ifade etme kendisine ait örnekler vermek. Örnekler • Eğitimde program modellerinin özelliklerini kavrayabilme • Coğrafya dersi ile ilgili haritaları okuyabilme • İstatistik dersinde bazı ölçme puanlarını grafikle gösterebilme

11. 3.Uygulama Basamağı: (Yapabilme, hazırlayabilme, uygulayabilme vs.) Bilgileri yeni bir sorunun çözümünde kullanma. Bilgileri yeni duruma uygulama Örnekler • Eğt. Planlama dersinde kendi alanı ile ilgili günlük plan hazırlayabilme • Eğt. Planlama dersinde kendi alanına uygun öğretim yöntemlerini kullanabilme • Matematik dersinde dört işlemden yararlanarak problem çözebilme • Bilgisayar dersinde donanım parçalarını kurallarına uygun şekilde çıkarabilme

12. 4. Analiz ( Çözümleme ) Basamağı: (Ögelerine ayırabilme, analiz edebilme, çözümleyebilme vs.) Parçalara ayırma, parçalar arasındaki farklılıkları bulma, benzerlik ve farklılıkları bulma, ilişkileri saptama. Birey durumu kendisi çözümler. Başkasının bilgilerini tekrarlamaz. Akıl yürüterek sonuca ulaşır.  Örnekler • Eğt. Planlama dersinde program ögeleri arasındaki ilişkileri ayırt edebilme • Kimya dersinde bir doğal bileşiği elementlerine ayırabilme • Bilgisayarda verilerin nasıl işlendiğini saptayabilme

13. 5. Sentez ( Yaratma ) Basamağı: (geliştirebilme,, önerebilme, düzenleyebilme vs.) Çözümlemenin  karşıtı. Küçük parçaları birleştirerek yeni bir şey ortaya çıkarmak. Orijinal bir fikir üretmek. Yeni fikirler ekleyerek yeni şeyler ortaya çıkarır.   (Not: Bu basamak son düzenlemeye göre , en son basamak olarak nitelendirilmiştir) Örnekler • Eğt. Planlama dersinde alanıyla ilgili yeni bir program tasarısı hazırlayabilme • Bil. Programlama dersinde özgün bir program yazabilme

14. 6. Değerlendirme Basamağı: (Yargılayabilme, eleştirebilme, değerlendirebilme vs.) Bir ürünü belli ölçütlere göre eleştirme. Sonucu değerlendirme. İç ve dış ölçütlere göre değerlendirme.  Örnekler • Bir ders planını, plan hazırlama ilkelerine göre değerlendirebilme • Program modellerini karşılaştırıp, ülkemize uygunluğunu değerlendirebilme • Materyal geliştirme dersinde hazırlanmış olan powerpoint sunusunu, sunu hazırlama ilkelerine göre eleştirebilme

15. DUYUŞSAL HEDEFLER KARMAŞIK KİŞİLİK HALİNE GETİRME ÖRGÜTLEME DEĞER VERME BASİT TEPKİDE BULUNMA ALMA

16. Duyuşsal alandaki hedef cümlelerin sonuna ‘isteklilik, farkındalık, açıklık, hoşgörürlük, adanmışlık’ gibi ifadelerden biri getirilmelidir.

17. 1.ALMA BASAMAĞI: Sadece çevredeki uyarıcıların farkında olduğumuz basamaktır. Alma basamağında tepki yoktur. İşlemler zihinde gelişir. • Matematik dersinde kullanılan araç-gereçlerin farkında oluş. • Konuşanı dikkatlice dinlemeye dönüklük. • Hayat bilgisi dersinde dikkatini konuya yöneltme

18. 2) TEPKİDE BULUNMA Kişi uyarıcılarla ilgilenir, onları arar, isteklidir, hatta zevk duyar. Uyarıcılara bilinçli tepki verilir, Bu basamakta hedef cümlesinin sonuna ‘razı oluş, gönüllü oluş, zevk alış’ gibi ifadelerden biri getirilmelidir. ör: Doğuma yardım dersinde soru sormaya ve cevap vermeye istekli olma

19. 3) DEĞER VERME Kişinin uyarıcıya nasıl bir tepki vereceği bu basamakta anlaşılır. Bireysellikten toplumsallığa geçiş vardır. Bir davranış, olay yada olguya değer verme, bir değeri diğerlerine tercih etme ve değere kendini adama şeklinde gerçekleşir.

20. Bu düzeyde hedef cümlesinin sonuna ‘düşkünlük, süreklilik, adanmışlık, takdir ediş, kendine iş ediniş,’ gibi ifadeler getirilmelidir. ör: Demokrasinin önemini takdir etme ör:Ulusun bağımsızlığı ve vatanın bütünlüğü için özveride bulunmaya adanmışlık

21. 4) ÖRGÜTLEME Kişi kendine yeni değerler oluşturur. Eski değerler ile kendince benimsenenleri karşılaştırır ve bir sonuca varır. Farklı değerleri, tutarlı bir değerler sistemi oluşturacak şekilde örgütler. Bu basamaktaki hedef cümlesinin sonuna ‘kararlı oluş, kararlılık’ gibi ifadeler getirilmelidir. ör: Davranışlarının tutarlılığı konusunda kendini yargılamada kararlı oluş.

22. KİŞİLİK HALİNE GETİRME: Kişinin bu basamaktaki davranışları onun karakterini yansıtır. Bir bakıma dünya görüşünü, yaşam anlayışını ortaya koyar. Kişinin tüm yaşamı boyunca oluşturduğu duyuşsal özelikleri, bu basamakta hem tutarlı olmuş hem de kapsam bakımından genişlemiş ve zenginleşmiştir. Artık kişinin davranışları büyük bir olasılıkla kestirilebilir.Yeni değerler sistemi ile tutarlı tepkide bulunmaktır. Örnek: Trafik kurallarına uymayı alışkanlık haline getirme.

23. PSİKO-MOTOR ( DEVİNİŞSEL) HEDEFLER YARATMA KARMAŞIK DURUMA UYDURMA BECERİHALİNE GETİRME MEKANİKLEŞME BASİT KLAVUZ DENETİMİNDE YAPMA KURULMA ALGILAMA ( UYARILMA )

24. ALGILAMA (UYARILMA ) Bu basamakta kişi, doğru becerinin nasıl yapıldığını önce dikkatlice izler. Belli bir durumu duyu organlarını kullanarak tanır. • Beden Eğitimi dersinde vücut hareketlerini gözleyebilme • Fen Bilgisi dersinde temel doğal maddeleri çeşitli duyu organlarıyla tanıyabilme • Bilgisayar birimlerini tanıyabilme

25. 2. KURULMA ( HAZIRLIK ) Kurulma bireyin bir yaşantıya ya da davranışa karşı hazır bulunulduğunu ifade eder. Bu basamakta kişi belirli bir beceriyi gerçekleştirmek için vücudunu ya da duyu organlarını uygun konuma getirir. • Örnek: Bedenini bisiklet kullanmaya hazır duruma getirme, • Keman çalmak için vücudu uygun konuma getirme

26. 3. KLAVUZ DENETİMİNDE YAPMA (Davranışlar öğretmen yardımıyla, öğretmenin gözetimi ya da denetiminde yapılır.) Örnek; • Fen Bilgisi dersinde basit deneyleri laboratuarda öğretmen yardımıyla yapabilme • Öğretmen yardımıyla istenilen bir enstrümanı çalabilme • Bilgisayarın donanım parçalarını öğretmen gözetiminde sökebilme

27. 4. MEKANİKLEŞME Bu basamakta kişi söz konusu beceride otomatikleşmiştir. Ancak beceriyi sergilerken hala öğretmen gözetimindedir. • Örnek: Resim dersinde fırçayı hareket ettirebilme, basit bir dans adımını gösterme

28. 5. BECERİ HALİNE GETİRME (Öğrenci, davranışları kendi başına, hiç kimseden yardım almadan; istenilen nitelikte, istenilen sürede ya da istenilen yeterlikte yapabilir.) Örnek: • Müzik dersinde melodiyi ezgisine uygun icra edebilme • İlk yardım hizmetlerini kurallara uygun yapabilme • Bilgisayarda on parmakla yazı yazabilme • Bilgisayar donanım parçalarını kurallarına uygun bir şekilde sökebilme

29. 6. DURUMA UYDURMA (Kazanılan becerilerin yeni bir problem durumuna kolayca uygulanmasıdır. Bilgi transferi söz konudur.) • Elde ettiği becerilerle ilk kez karşılaştığı başka bir müzik aletini çalabilme • Elde ettiği becerilerle, ilk kez karşılaştığı bir elektronik aleti kolayca sökebilme • Elde ettiği becerilerle, programların yeni versiyonlarını kolayca çalıştırabilme

30. 7. YARATMA (Senteze eşdeğerdir. Yeni, orijinal bir şey ortaya koyma esastır.) • Yeni ve orijinal bir hareket yapabilme • Duygu ve düşünlerini anlatan özgün bir resim yapabilme

34. HEDEFLERİN NİTELİKLERİ 1. Hedefler öğrenci davranışlarına yönelik olmalıdır. 2. Hedefler öğrenenin kazanması gereken özelliği açık seçik belirtmelidir. 3. Hedefler öğretmenin değil, öğrencinin yapacaklarını ifade etmelidir. 4. Hedefler öğrenme sürecine değil, öğrenme ürününe dönük olmalıdır.

35. 5. Hedefler, öğrenme ürününü gösterecek nitelikte olmalıdır. 6. Davranışa dönüştürülebilecek nitelikte olmalıdır. 7. Kendi içinde tutarlı olmalıdır. 8. Hedefler, tek tip öğrenme ürününü ifade etmelidir. 9. Hedef, öğrencilerin kazanacağı davranışları gösteren bir eylemi ifade etmelidir.

36. Bir Hedefte Bulunması Gereken Özellikler 1) Hedef cümlelerinin sonunda ne kazanılacağını ifade eden kelime kullanılmalıdır: Bilgisi, becerisi, gücü, yeteneği, alışkanlığı vs. veya “bilme” ekiyle biten bir bileşik sözcük. • Örnek: - Matematik dersinde dört işlemden yararlanarak problem çözebilme (çözme yeteneği) • - Bilgisayar Programlama dersinde, verilen bir problem durumunun çözümüne en uygun programı hazırlayabilme

37. 2) Hedefler, bir konu alanı ile ilişkili (kenetli) olmalıdır. (Kenetlilik) Örnek: Fen Bilgisi dersinde verilen doğal problemlerin çözümünde bilimsel yöntemi kullanabilme.

38. 3) Açık-Seçiklik: Hedeflerin hangi konu ile ilgili olduğu belirtilmelidir. Yani hedeflerde ders veya konular açıkça belirtilmelidir. Örnek: • Mat. Der.de tam sayılarla ilgili problemlerin çözümünde süreçler bilgisi • Doğrusu: Bilgisayarda işletim sistemlerine ilişkin komut işlemlerini yapabilme

39. 4) Öğrenci Davranışına Dönüklük: Örnek: • Türkçe Dersinde noktalama işaretlerini kullanabilme • Bilgisayar Dersinde CDile ilgili işlemleri yapabilme

40. 5.Genellik ve Sınırlılık Birden fazla davranışı kapsayacak kadar geniş aynı zamanda tek bir özellik içermelidir. Örn: Matematik dersinde tek basamaklı sayıları birbiri ile çarpar.

41. TEŞEKKÜRLER