Download
1 / 36
360 likes | 612 Views
Küresel Doğal Gaz Senaryoları ve Türkiye. Fatih Dönmez EPDK Kurul üyesi. İçerik. Giriş Bazı basit ve tartışmalı kurallar Dünya Doğal gaz piyasasına bakış Doğalgazın oranı LNG Elektrik Tüketimi, Ulaştırma Senaryo Çalışması Altın Çağ Med Cezir Durgunluk. Tartışmalı Kurallar. Kural 1:
E N D
Küresel Doğal Gaz Senaryoları veTürkiye Fatih Dönmez EPDK Kurul üyesi Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
İçerik • Giriş • Bazı basit ve tartışmalı kurallar • Dünya Doğal gaz piyasasına bakış • Doğalgazın oranı • LNG • Elektrik Tüketimi, Ulaştırma Senaryo Çalışması • Altın Çağ • Med Cezir • Durgunluk Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Tartışmalı Kurallar • Kural 1: “Her petrol fiyat artışı, gelişmiş ülkelerdeki ekonomik kriz ihtimalini arttırır.” Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Kanıt 1 2007-2008 Krizi Kırmızı çizgiler, petrol fiyat artışları, gri taralı alanlar ekonomik durgunluklar veya krizler… Petrol Fiyat Şokları ve Durgunluklar, James Hamilton Fatih Dönmez - EPDK KurulÜyesi - 2011
Sebep 1 – Mikro açıdan • Ekonomik büyümenin temelinde orta sınıf var • Orta sınıf bütçesindeki enerji giderleri ne kadar artarsa, diğer harcama kalemlerinin oranları düşüyor. Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Sebep 1 – Makro dengeler • Petrol fiyatları diğer emtia fiyatlarını da sürüklüyor • Ör : Türkiye gibi hammadde ithal eden ülkelerde, petrol ithalatı sıfırlansa da ithalat petrol fiyatları ile birlikte hareket eder. Çünkü petrol fiyat artışları ile gıda fiyat artışları ilişkili, insanların “gıda” ve “enerji” ihtiyaçları en temel ihtiyaçlardan. Bu da bizi ikinci sebebe getiriyor. Fatih Dönmez - EPDK KurulÜyesi - 2011
Tartışmalı Kurallar • Kural 2: “Her petrol fiyat tavanı, petrol ihraç eden ülkelerin bulunduğu bölgelerdeki politik krizlerin habercisidir.” Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Kural 2 - Örnekler • Latin Amerika: Venezuela (“Çokluk Paradoksu”) • Ortadoğu • İran devrimi • Fiyat artışı sonrası Suudi Arabistan Kralı’nın halkına verdiği paralar Gelirleri petrol kaynaklarına bağlı olan ülkelerin yoğun olduğu ülkelerde, petrol fiyat zirveleri sonrası hızlı fiyat düşüşleri bütçeleri darmadağın ediyor ve rant dağıtımı kararsız bir noktaya gidiyor. Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Sebep 2 Petrol Gelirleri Bütçe Fazlası Arttırılan bedava hizmetler Petrol fiyatlarının ani düşüşü Gıda, Enerji de sübvansiyon Mevcut üretimin artmaması Kırılan saadet zinciri Azalan Enerji Sektör ve Altyapı Yatırımları Artan Gelir İhtiyacı Artan Tüketim artışları Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Arap Baharı Piyasaları Nasıl Etkiler? • Cevap: Geçmiş örneklere bakalım Ayaklanmalar ve 1979 devrimi Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011 İran hala devrimden önceki seviyesine çıkamadı
Türkiye de Tüketici Güveni ve Uluslararası Petrol Fiyatları Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Temel Sorular • Fiyatların Yönü (Ucuz enerji bitti mi?) • Polonya (Avrupa’nın en büyük Kaya gazı üreticisi olacak mı?) • Çin (Talep ve ekonomik büyüme yönü) • Petrol son kalesi olan ulaştırmayı doğal gaza kaptıracak mı? • Nükleer • En önemlisi Ekonomik Büyüme Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Doğalgazın Oranı Giderek Artmaktadır. Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Hangi senaryo olursa olsun… • Ucuz gaz yok (Ama geçen seneki tahminlere göre fiyat öngörüleri düştü) Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Doğal gaz talebi OECD talebi %25 artarken Asya talebi 3.6 katına çıkarken, Çin talebi 7.5 katına çıkıyor Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
1 milyar m3 Doğal gaz = 6.1 TWh Elektrik Üretimi(6.1 milyar kWh) Türkiye’nin elektrik tüketimi: - 218 TWh (milyar kWh) - 42 bcm (2011 tahmini) Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Dünya Doğal Gaz Ticaretinin Değişimi Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Bölgelerin Gaz İthalatları Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
LNG Ticaret Hacimleri Dünyada hem LNG hacmi, hem de LNG ticareti yapan ülke sayısı hızla artıyor. Ayrıca Pazar payları da hızla değişiyor. Yeni lider Katar…. Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
LNG İthalat ve İhracatçıları Endonezya’nın pazardaki payı düşerken, Katar liderlik koltuğunda İhracat Türkiye İhracatçılar arasında Japonya, Güney Kore, İspanya var… Dikkat! Çin daha pazara girmedi İthalat Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Bazen İthalatçılar Herkese Eşit Fiyat Uygulamıyor Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Gaz Fiyatlarının Geleceği Rekabetçi Fiyat Oluşumlarının geleceği daha parlak Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
LNG Fiyatları Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Doğal gazlı Araç Sayıları Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Doğu Akdeniz Recoverable reserves: 700 bcm Undisc OIL: 1.7 Gb, GAS: 3.5 Tcm Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Kıbrıs’ta LNG üretimi olursa • 15 mtpa (Milyon ton per annum) (20 bcm) • Noble 44-48 ay içinde tesisi kurabileceğini düşünüyor • Bir tek soğutma komprosörü için bekleme süresi 31 ay • 15 mtpa için 9 tane gerekiyor • Toplam maliyet 18 -24 milyar$ (buna kuyudan sahile boru hattı maliyeti dahil değil) • En erken 2017 gibi Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Senaryo Dünya Bölge Türkiye Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Senaryolar(2012-2030) Altın Çağ Petrol giderek yerini doğal gaza bırakırken, bir yandan doğal gaz yatırımları artar diğer taraftan doğal gaz piyasası likit bir piyasaya dönüşür. Med Cezir Petrol fiyatları yükselmeye devam eder, ama bu ekonomileri yavaşlatır, ekonomik yavaşlamalar fiyatları aşağı çeker. Fiyatlar bir dengeyi bulamaz, volatilite yüksektir. Durgunluk Ekonomik krizlerin etkisi azalsa da, dünya bir türlü 2000’li yıllardaki büyüme trendini yakalayamaz. Özellikle Asya bölgesinde, ekonomik büyüme ciddi oranda yavaşlar. AB bölgesi uzun dönemli bir yeniden yapılanmaya girer Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Altın Çağ – Küresel Değişimler Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Altın Çağ – Türkiye Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Med Cezir– Küresel Değişimler Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Med Cezir– Türkiye Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Durgunluk– Küresel Değişimler Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Durgunluk– Türkiye Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Sonuçlar Altın Çağ Med Cezir Durgunluk • Gelecek belki de bu üç geleceğin karışımı, optimist-pesimist ve kararsız • Çıkarılacak sonuçlar • Türkiye’nin önemi tüm senaryolarda artmaktadır. • Doğu akdeniz gazının boru hattı ile pazarlara açılması en mantıklı ve risksiz yöntemdir • Bir İstanbul Commodity Exchange üzerinden Irak, İran, Akdeniz, Azerbaycan, Rusya gazlarının pazarlandığı bir Doğal Gaz Süpermarketi • Elektrikte doğal gazın önemi • Karar alma ve hareket etme süreçlerinin hızlandırılması Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
Teşekkürler Fatih Dönmez EPDK Kurul üyesi Fatih Dönmez - EPDK Kurul Üyesi - 2011
