DİL

1. DİL Dilimiz, ünlüleri hariç tutarsak diğer tüm seslerin çıkarılmasında mutlaka kullandığımız çok önemli bir ses organımızdır. “a,e,i,i,o,ö,u,ü” den oluşan ünlülerin dilimiz sabit dururken seslendirilmeleri mümkündür. Sadece farklı ünlülerde çene ve ağız içinin aldığı pozisyonun değişimine paralel olarak değişik pozisyonlar alabilir. Ancak dil özellikle bazı seslerin çıkarılmasında en önemli fonksiyonları icra eder. www.turkceciler.com

2. DİL • Dil ağız içinde çok rahat hareket edebilmelidir. Dilin ön alt dişlerin köküne, ön alt dişlerin üst bölümüne, ön üst dişlerin köküne, kıvrılarak üst dudağa dokunabilmesi gerekir. Dilin ucu rahatlıkla kasılabilmeli ve kıvrılabilmelidir. Dilin ağız içinde sağ ön ve arka yönde, sağ ve sol yönde veya ucundan kıvrılarak geriye doğru hareketi rahat olabilmelidir. www.turkceciler.com

3. DİL Eğer dilimizin kaslarının dilimize rahat bir şekilde hakim olmasını sağlayamazsak özellikle dilimizi kullanarak çıkardığımız seslerin bozuk çıktığını görürüz. Değişik milletlerin dillerindeki fonetik özellikler farklı dil yeteneklerini gerektirebilir. Örneğin Japonca “tsu” sesi, İngilizce “the” sesi, Arapçadaki “peltek z” Türkçe fonetiğinde bulunmaz. www.turkceciler.com

4. DİL • Bu sesleri çıkarabilmek için de o milletlerin fonetikleri çerçevesinde dilimizi geliştirmemiz gerekir. Eğer dilimizin kullanımının genel anlamda geliştirilmesini sağlamayı başarırsak, bu yeteneğimiz yabancı dil öğrenirken “telaffuz” sorununu çok kolay aşmamızı sağlayacaktır. www.turkceciler.com

5. DİL Türkçede dil tembelliğinin en fazla olumsuz etkilediği sesler şunlardır: “c, ç, d, j, l, n, r, s, ş, t, z” Eğer bu seslerden herhangi birini çıkarmakta güçlük çekiyorsanız veya seste boğukluk, oluşuyorsa dil egzersizleri üzerinde yoğunlaşmanız gerekecektir. www.turkceciler.com

6. DİL • Aşağıdaki alıştırmaları dilinizi yöneten ağız içi kaslarınızı iyice yoracak kadar uzun süre ve abartılı olarak tekrar ediniz. -Dilinizi ağzınızda sakız çiğner gibi hızla çiğneyiniz. www.turkceciler.com

7. DİL -Dil ucunu ön alt dişlere dayandırarak ağız içinde köklerden ileri geri hareket ettiriniz. -Dilinizi iyice dışarı çıkarınız. İterek uzun süre dayanınız. www.turkceciler.com

8. DİL -Dilinizi yuvarlatıp daralttığınız dudaklarınız ve çeneleriniz arasından içeri-dışarı hareket ettiriniz. www.turkceciler.com

9. DİL -Dilinizi ağzınızın içinde, çenelerinizin dışından, dudaklarınızın altından dairesel hareketlerle hızla dolaştırınız. www.turkceciler.com

10. DİL —Dilinizin ucunu ön alt dişlerinize dayandırınız ve dilinizi kökünden içeri dışarı hızla hareket ettiriniz. www.turkceciler.com

11. DİL Dilinizle dişlerinize dokunarak ağzınızdaki tüm dişleri sayınız. www.turkceciler.com

12. ÇENE Güzel konuşmada çenenin rolü çok önemlidir. Tüm dillerdeki tüm harfler çenenin kullanımıyla seslendirilirler. Konuşma esnasında çene birbirinden farklı hareketleri hızla art arda gerçekleştirmek zorundadır. Çene açılır, kapanır, daralır, genişler. Alt çene ileri ve geri hareket eder www.turkceciler.com

13. ÇENE • Ağzımızın üst bölgesinde bulunan dişlerin bağlı olduğu kemik yapısı sabittir. Dolaysıyla tüm bu hareketler alt çeneyi yöneten kaslar tarafından gerçekleştirilirler. • Dikkat edelim: “iii” sesini çıkardığımızda çene geriye doğru çıkmaya zorlanır. “aaa” sesini çıkardığımızda hizasından aşağıya doğru açılır. www.turkceciler.com

14. ÇENE • . “Üüü” sesini çıkardığımızda ileriye doğru geçmeye zorlanır. “ne” dediğinizde daralıp birden açılır. “Sen” dediğimizde önce kapanır, sonra açılır ve sonra yine kapanır. • Tüm bu son derece karmaşık ama gerçekten karmaşık hareketleri inanılmaz bir hızla gerçekleştirir. www.turkceciler.com

15. ÇENE Çenemizin kullanımında sorunlarla karşılaşabiliriz. Çene kasları geliştirilmemiş ve kondisyonsuz olduğunda değişik hareketleri düzenli olarak ve sorunsuz şekilde yapamayız. Bu durumda bazı çene hareketleri kaybolur ve bu kayboluş seste de kayıplar oluşturur. www.turkceciler.com

16. ÇENE • Diğer önemli sorun “çene darlığı”dır. Türk toplumunda yaygın bir çene darlığı olduğu söylenmektedir. • Dar çene açık ve yuvarlak sesleri bozuk seslendirir. Örneğin “aa”, “ii” gibi anlaşılabilir. “Ooo”, “uuu” gibi anlaşılabilir. Eğer çenemizi yeterince sağlıklı kullanamıyorsak tüm seslerin çıkarılmasında sorunlar yasayabiliriz. www.turkceciler.com

17. ÇENE Aşağıdaki alıştırmalarla çene açıklığını sağlama ve çenemizin her hareketi rahatlıkla yapmasını temin etme amaçlanmıştır. Tüm egzersizleri aşırı abartı ile gerçekleştirmelisiniz. www.turkceciler.com

18. ÇENE Elinizi alt çenenize dayayarak “çak çak” diye bağırın. Aşağıya itilen çenenizin yukarıya itilmesini sağlayın. Böylece çenenizi aşağıya iten kaslarınızın güçlenmesini sağlayın. www.turkceciler.com

19. ÇENE İki elinizin içiyle yanak kemiklerinize masaj yapın. Avuçlarınızı alt çenenize doğru çekip çenenizi açın. www.turkceciler.com

20. ÇENE İki elinizi yumruk yapıp çenenizin altından bastırın. Alt çenenizi açın, başınızı geri itin ve alt çenenizi kapatın. Tekrar çenenizi açın ve başınızı daha geriye itin. Tekrar yapın. www.turkceciler.com

21. ÇENE Çenenizi hızla iyice açıp kapatın. Hızlanın. www.turkceciler.com

22. ÇENE Çenenizi hızla ileri geri hareket ettirin. www.turkceciler.com

23. ÇENE Çenenizi dairesel hareketlerle hızla döndürün. www.turkceciler.com

24. DUDAK Dudakların kullanılmaması durumunda bazı seslerin çıkarılması kesinlikle mümkün değildir. Dudak tembelliği olan kişiler özellikle dudakların kullanımıyla seslendirilen seslerde sorun yaşarlar. www.turkceciler.com

25. DUDAK Türkçemizde ağırlıklı olarak dudağın kullanımına dayandırılan sesler şunlardır: “b, f, m, o, ö, p, u, ü, v,” Bu seslerde bulanıklık veya anlaşılma güçlüğü oluşturan bir konuşma biçimine sahipseniz bunun dudak tembelliğinden kaynaklandığını bilesiniz. www.turkceciler.com

26. DUDAK Bununla birlikte dudaklar diğer seslerde de belli pozisyonlar alırlar. Bu yönüyle örneğin “i, i,” gibi sesleri çıkarırken dudağın katkısı dikkate alınmalıdır. Bu sesler dudak olmaksızın da seslendirilebilirler ama istenen kalitede seslendirilmeleri mümkün olmaz. Dudak egzersizleriyle dudak kaslarımızın istenen her hareketi dudaklarımıza rahatlıkla yaptırmasını sağlamamız gerekiyor. www.turkceciler.com

27. DUDAK Nefesinizi ağzınızdan kuvvetle verirken “poffff” deyin. Hava dudaklarınızı basınçla itsin. Basıncın dudak kaslarınızı şiddetli zorlaması sağlayın. www.turkceciler.com

28. DUDAK Sıkı sıkı kapalı ve dişlerinize yakın -çeneniz kapalıya yakin- tuttuğunuz dudaklarınızdan üflediğiniz havanın dudaklarınızı kuvvetle üfürerek çıkmasını sağlayın. www.turkceciler.com

29. DUDAK Dudaklarınızı kapatıp ileri uzatın ve dairesel hareketlerle hızla döndürün. Aşağı yukarı, sağa sola hareket ettirin. www.turkceciler.com

30. DUDAK Çenenizi kapatın ve hızla “mi, mu, mi, mu” deyin. Ardından ayni şekilde şu sesleri tekrar edin: “fe, ve”, “pe, be”, “u, ü”, “o, ö”. Abartı yapmanız ve dudak kaslarınızı yoruncaya kadar çalışmayı sürdürmeniz önemlidir. www.turkceciler.com

31. DUDAK Bir kalemi yatay olarak dudaklarınızda tutup “Benim memleketim. Bir ben vardır bende benden içeri” deyin. Dudaklarınız iyice yorulduğunda dudaklarınızı gevşetin ve kapalı tutarak havayı dışarı itin. Hava püfürdeyerek, dudaklarınızı titreştirerek dışarı çıksın. www.turkceciler.com

32. Nefes Çalışmaları Çiçek koklar gibi nefes alıp ve alınan nefesi F veya S ünsüzü ile boşaltalım. • Bu çalışmada çiçek koklar gibi alınan nefes tıslar gibi düzenli bir biçimde boşaltılmalıdır. www.turkceciler.com

33. Nefes Çalışmaları • Alınan bir tek nefesi, kesik kesik boşaltalım. • Bu çalışma nefesin, diyaframla sıkı bir şekilde işbirliği yapmasına yardımcı olacak ve nefes basıncını arttıracaktır. www.turkceciler.com

34. SESİ ISITMA 1 den 50’ye kadar belirli bir ses tonu ile sayalım. •    1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, .... 30,.... 40, ... 48, 49, 50 www.turkceciler.com

35. SESİN TİZLİĞİ MmmmmmmnnnnnnnnM.n sesi çıkarılırken harfler arasında kesinti olmayacak. www.turkceciler.com

36. SESİ KUVVETLENDİRME 1, 2, 3, 4, 5, 4, 3, 2, 1 1 den 5 kadar sesin şiddetini arttırarak say, aynı şekilde azaltarak geriye doğru say. www.turkceciler.com

37. SESİ KUVVETLENDİRME HAH, HEH, HIH, HİH, HUH, HÜH, HOH, HÖH Karından başlayıp ağızdan ses maksimum seviyede çıkacak www.turkceciler.com

38. SESİ KUVVETLENDİRME PAH, PEH, PIH, PİH, PUH, PÜH, POH, PÖH Karından başlayıp ağızdan ses maksimum seviyede patlar gibi çıkacak www.turkceciler.com

39. İŞİTİLEBİLİRLİK www.turkceciler.com

40. İŞİTİLEBİLİRLİK • Tek nefeste 20 metre ilerideki insanlara duyurabilecek şekilde : • “pa, pe, pi, po; • ba, be, bi, bo; • da, de, di, do” deyiniz. • Tekrar edin. www.turkceciler.com

41. İŞİTİLEBİLİRLİK • Elinizle duvara dokunun soluk alarak 10’a kadar sayın. • Sonra duvarı kuvvetle itin, güçlü tonla tekrar sayın. • Her iki durumda ses şiddeti ayni kalsın. www.turkceciler.com

42. Aşağıdaki cümleleri bir solukta ses yoğunluğunu yitirmeden okuyun. İŞİTİLEBİLİRLİK (Sesinizin gürlük derecesinin cümle boyunca aynı olmasını sağlayın.) — Ben gitmek istemiyorum. — Makine mühendisi daha yavaş sürmenizi istedi. — Kalp, günde 100.800 defa çarpmakta ve bu devre zarfında da 130 tonluk bir ağırlığın 30 cm yüksekliğe kaldırılmasına denk düşen bir güç sağlamaktadır. www.turkceciler.com

43. Aşağıdaki ifadelerin ilk bölümlerini yakınınızdaki kişiyle konuşur gibi, ikinci bölümlerini 100 kişiye konuşur gibi kuvvetli bir sesle okuyun. İŞİTİLEBİLİRLİK —Okumak zor değil, yeter ki tadına varalım.—Çalışmak ne güzel huy, devamlı çalışarak sıkıntılarımı yok ediyorum.—Delik kovanın suyu damla damla, müsrif insanın zamanı saniye saniye tükenir. www.turkceciler.com

44. Sıradaki metni, 1. çok yavaş bir sesle 2. küçük bir odada olağan bir sesle; 3. büyük bir salonda, daha kalabalık bir dinleyici karşısındaymış gibi okuyun. İŞİTİLEBİLİRLİK www.turkceciler.com

45. Tembelliğin ne olduğunu ve insanların başına nasıl çoraplar ördüğünü düşündünüz mü? Bu soru çok mu çocukça? Hemen herkes tembelliğin kötü olduğunu bilir. Kimse tembel olmayı kabullenmek istemez. Ama acaba kaç kişi gerçekten tembel olup olmadığını araştırmıştır? Tembellik ya zihinsel, ya bedensel olur ya da her ikisinde birden yaşanır. İnsanların büyük bir kısmı zihinlerini, önemli bir kısmı da bedenlerini çalıştırmazlar. Yine insanların çok önemli bir kısmı hem bedenlerini hem de zihinlerini çalıştırmazlar. www.turkceciler.com

46. İŞİTİLEBİLİRLİK • Ellerinizle alın ve şakağınızı tutun.Başınızı öne eğerek “Mmmmmm” deyin. • Sesi yükseltin. • Titreşimleri burnunuzda, alnınızda, ensenizde, göğsünüzde ve başınızın tepesinde hissedin. www.turkceciler.com

47. Ses Perdesi-Bükümlülük www.turkceciler.com

48. Bükümlülük • Sesin bükümlü çıkışı ses perdesinde değişiklik yapmakla mümkündür. • “Do-re-mi-fa-sol-la-si-do” notalarını düşünün. Her bir notayı farklı bir perdeden çıkarıyorsunuz. Gırtlağınızı küçültüp yukarıya yaklaştırdıkça sesiniz incelir: Tersini yaptıkça sesiniz kalınlaşır. Pes ve tiz sesler arasında sesinizle müzik üretirsiniz. www.turkceciler.com

49. Bükümlülük • Ses çıkışı monoton olmamalıdır. Ses yüksek alçak tonda, hızlı-yavaş arasında, duraklamalı-duraklamasız, vurgulu-vurgusuz arasında değişerek çıkmalıdır. Sesin değişirliğini-bükümlülüğünü sesin müzikselliği olarak da tanımlayabiliriz. Herkesin kendine özgü bir konuşma müziği vardır.Sese kolayca bükümlülük verebilmek için ses perdesinde değişim oluşturma yeteneğimizi geliştirmemiz gerekir. www.turkceciler.com

50. Bükümlülük • Üç temel ses perdesi üzerinde duralım: Pes, orta ve tiz sesler. Pes kalın, tiz ise ince sestir. Her üç perdede kendi içinde notalanabilir. Ses perdesi bir tür notadır. Notaların kelimelere uyarlanmasına da “bükümlülük” veya “boğumlama” diyebiliriz. Eğer konuşmacı sesinde boğum yapamıyorsa bilgisayar makinesinin tek düze çıkardığı sese benzer ses çıkaracaktır. Sesi bireyselleştiren ve herkesi ayrı bir konuşmacı yapan asıl sır sesin kişiye göre farklı boğumlanmasıdır. www.turkceciler.com