Dane informacyjne

2. Dane informacyjne Nazwa szkoły: Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Mieścisku ID grupy: 98/31_p_g1 Opiekun: Anna Bronikowska Kompetencja: Przedsiębiorczość Temat projektowy: Domowe inwestycje Semestr/rok szkolny: V/ 2011/2012

3. Przedstawienie tematyki projektu Realizując temat: Domowe inwestycje chcieliśmy sprawdzić czy młodzież i dorośli oszczędzają pieniądze? Czy w dobie ogólnoświatowego kryzysu i rosnących cen towarów Polacy mają środki do inwestycji. Szukaliśmy informacji dotyczących sposobów lokowania pieniędzy przez gospodarstwa domowe. Chcieliśmy też sprawdzić, które sposoby są opłacalne.

4. Cele projektu Zidentyfikowanie sposobów lokowania pieniędzy w gospodarstwach domowych. Sprawdzenie jakie rodzaje depozytów oferują banki. Poznanie pracy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie i instrumentów finansowych, które są obracane na giełdzie. Charakterystyka akcji na GPW Poznanie jak funkcjonują fundusze inwestycyjne. Wyszukanie innych sposobów inwestowania pieniędzy. Przeprowadzenie badań wśród mieszkańców Gminy Mieścisko na temat oszczędzanie i inwestowania.

5. Krótki opis wybranych pojęć Inwestowanie – to oszczędzanie nadwyżek finansowych Akcje – papiery wartościowe w obrocie na GPW Obligacje – Skarbu Państwa lub wydane przez inne instytucje państwowe papiery wartościowe Podatek Belki – potrącany przez instytucje finansowe po uzyskaniu dochodów z inwestycji bankowych lub giełdowych Fundusze inwestycyjne – instrument w obrocie GPW

6. Opis zadań. Podział zadań Poznanie historii banków i giełdy. Poznanie pojęć związanych z tematem projektowym. Wyszukiwanie informacji w różnych źródłach na temat sposobów oszczędzanie i inwestowania pieniędzy w gospodarstwach domowych. Przeprowadzenie wywiadu z pracownikami Banku Spółdzielczego w Mieścisku i PKO BP w Wągrowcu Przeprowadzenie badań wśród młodzieży Gminy Mieścisko. Analiza notowań giełdowych

7. Część historyczna Pierwsze banki pojawiły się w okresie średniowiecza. Rycerze biorący udział w krucjatach zostawiali swoje majątki w depozyt Templariuszom, jednak nie uzyskiwali z tego tytułu dochodów, to zakon miał zyski. Ogromny rozwój bankowości nastąpił w XX w., a szczególnie po II wojnie światowej. Banki zaczęły oferować różne depozyty, które mogły dawać zyski. Giełdy zaczęły powstawać pod koniec XIX w. W okresie międzywojennym, krach na giełdzie nowojorskiej przyczynił się do wielkiego kryzysu gospodarczego na świecie. Większość inwestujących straciła swoje oszczędności.

8. Gospodarstwo domowe Podmiot gospodarczy posiadający wspólny majątek i zarządzający wspólnym budżetem w celu zaspokojenia potrzeb członków tej grupy. Budżet gospodarstwa domowego to plan dochodów i wydatków sporządzony na określony czas.

9. Skąd biorą się oszczędności? Źródłem oszczędności jest nadwyżka dochodów ponad konsumpcję. Dochód – wydatki = oszczędności

10. Ile zaoszczędziły gospodarstwa domowe w I kwartale 2011r. ? Oszczędności wynosiły 933,4mld zł i w stosunku do grudnia 2010r. wzrosły o 23mln. W 2001r. Analitycy PKO zakładali, że aktywa gospodarstw domowych w 2011r. wyniosą ok.. 700mld zł. Jest o wiele lepiej.

11. Dlaczego warto inwestować w fundusze inwestycyjne? Wybierając fundusze inwestycyjne decydujemy się na niższe ryzyko inwestycyjne niż z akcji, przy jednocześnie niższej stopie zwrotu, chcąc inwestować w dłuższym okresie czasu. Stopa zwrotu z funduszy inwestycyjnych zależy od zyskowności innych instrumentów finansowych (akcje, obligacje, papiery dłużne) wchodzących w skład funduszu, dzięki czemu fundusze mogą zabezpieczać się przed bessą na giełdzie. Powierzamy swój kapitał doświadczonym ludziom w Towarzystwach Funduszy Inwestycyjnych, które zarządzają funduszami inwestycyjnymi.

12. Dlaczego ludzie oszczędzają? Na realizacje swoich marzeń Na zakup drogich rzeczy Do pomnażania oszczędności W celu wzbogacenia się Na wykształcenie swoich dzieci Na przyszła emeryturę Jako zabezpieczenie na trudne czasy Na remont lub budowę domu Na wakacje

13. Rodzaje inwestycji Lokaty bankowe Nabywanie obligacji Inwestowanie w akcje Inwestowanie w kontrakty terminowe (futures) na GPW Inwestowanie w walutę obcą lub kontrakty walutowe Inwestowanie w otwarte fundusze inwestycyjne Inwestowanie w złoto, cenne surowce lub indeksy surowcowe na giełdzie Kupno dzieł sztuki, biżuterii, cennych minerałów (diamenty) Kupno nieruchomości, ziemi

14. Oszczędności Polaków

15. Giełda • Giełda – to organizowane w ustalonym miejscu i czasie spotkania handlowe, na których sprzedawane są ściśle określone towary po cenach ogłoszonych w codziennych notowaniach. Transakcje na giełdach zawierane są zgodnie z obowiązującym regulaminem, między członkami giełdy pośredniczącymi w zawieraniu transakcji.

16. Aktualny podział rynku giełdowego w Polsce:

17. Aktualna siedziba Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

18. Giełda papierów wartościowych Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie – to instytucja publiczna mająca na celu zapewnienie możliwości obrotu papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje, prawa poboru, itp.) dopuszczonymi do obrotu giełdowego. Wymiana taka regulowana jest przez regulamin giełdy, Komisję Nadzoru Finansowego (19 września 2006 zastąpiła Komisję Papierów Wartościowych i Giełd) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005:

19. Skład Zarządu GPW Prezes zarządu – Ludwik Sobolewski Członek zarządu – Lidia Adamska Członek zarządu – Beata Jarosz Członek zarządu – Adam Maciejewski

20. Skład Rady Nadzorczej GPW Prezes Rady Giełdy – dr Leszek Pawłowicz  Wiceprezes Rady Giełdy – prof. Marek Wierzbowski Sekretarz Rady Giełdy – dr Sebastian Skuza Członek Rady Giełdy – Paweł Graniewski  Członek Rady Giełdy – Jacek Jaszczołt Członek Rady Giełdy – Sławomir Krupa  Członek Rady Giełdy – Jacek Lewandowski

21. Struktura Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie została założona przez Skarb Państwa jako spółka akcyjna. Władzami spółki GPW w Warszawie S.A. sa: Walne Zgromadzenie – organ najwyższy Rada Nadzorcza zwana Radą Giełdy Zarząd zwany Zarządem Giełdy

22. Charakterystyka rynku • Finansowe instrumenty pochodne są w Polsce przedmiotem obrotu zarówno na rynku Giełdowym, jak i pozagiełdowym (OTC). Podobnie jak na większości rynków światowych. W naszym kraju zdecydowanie lepiej rozwinięty jest handel pozagiełdowy. Pomimo że rynek Giełdowy oferuje większą transparentność i ogranicza ryzyko, instrumenty rynku OTC są bardziej dopasowane do potrzeb nabywców.

23. Rodzaje rynku Rynek podstawowy – aby papiery wartościowe mogły być na nim notowane muszą spełnić następujące kryteria, m.in. są dopuszczone do publicznego obrotu, ich zbywalność nie jest ograniczona, wszystkie wyemitowane akcje danego rodzaju zostały objęte wnioskiem do właściwego organu spółki prowadzącej urzędowy rynek giełdowy o dopuszczenie ich do obrotu itp.; Rynek równoległy – kryteria dopuszczeniowe to m.in. papiery wartościowe są dopuszczone do publicznego obrotu lub KPWiG (Komisja Papierów Wartościowych i Giełd) wydała zezwolenie na ich obrót na rynku regulowanym, w stosunku do ich emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne itp.

24. Załamanie cen akcji na giełdzie

25. Akcje • Akcja – papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza spółce akcyjnej. Także ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce lub część kapitału akcyjnego.

26. Rodzaje akcji • Imienne – których uprawnienia przysługują osobie (fizycznej, prawnej) wskazanej w dokumencie akcji • Na okaziciela – z których uprawnienia do wykonywania wynikających z nich praw przysługują każdemu posiadaczowi akcji • Aportowe – akcje pokryte wkładem niepieniężnym. • Gotówkowe – akcje pokryte w formie pieniężnej • Uprzywilejowane – są one akcjami imiennymi wyjątkiem akcji niemych, które mogą być akcjami na okaziciela • Założycielskie –(imienne świadectwa założycielskie) – mogą być wydawane w celu wynagrodzenia usług świadczonych przez założycieli biura spółki.

27. Kurs akcji

28. Średnie dzienne obroty • Średnie dzienne obroty, począwszy od powstania krajowego rynku instrumentów pochodnych, wskazują na wyraźną przewagę wartości na korzyść rynku OTC. W 2008 roku wartość średnich obrotów dziennych na rynku pozagiełdowym wynosiła 15331,3 mln zł, natomiast na rynku giełdowym 1241,9 mln zł.

29. Fundusze inwestycyjne Fundusze inwestycyjne to forma lokowania kapitału, dla osób, które chciałyby korzystać z potencjału zysków na rynku finansowym lecz nie mają czasu lub chęci na samodzielne analizowanie i podejmowanie decyzji inwestycyjnych. Fundusze zapewniają bezpieczeństwo powierzonych środków, płynność inwestycji, profesjonalne zarządzanie, relatywnie wyższą dochodowość i niższe koszty a także rozproszenie ryzyka inwestycyjnego w porównaniu z indywidualnym inwestowaniem na giełdzie. Są alternatywą bankowych lokat długoterminowych.

30. Fundusze inwestycyjne c.d.

31. Rodzaje Funduszy Inwestycyjnych Akcji Arka Akcji Akcji Zagranicznych Arka Energii FIO Papierów Dłużnych BPH Stabilnego Wzrostu (sub.) Rynku Pieniężnego Arka Och. Kap. Stabilnego Wzrostu Arka BZ WBK Stabilnego Wzrostu Zrównoważony BHP Aktywnego Zarządzania (sub.)

32. Podatek Belki Zgodnie z ustawą podatek Belki wynosi 19%. Niestety wbrew pozorom jego obliczenie nie polega jedynie na pomnożeniu zysku przez 0,19 – jest to czynność nieco bardziej zawiła. Obliczanie podatku możemy podzielić na trzy krótkie i proste etapy – zaokrąglenie kwoty zysku do pełnych złotych, policzenie z zaokrąglonej kwoty 19%, zaokrąglenie wyniku do pełnych złotych. Dodatkowo warto zauważyć że kwotę od której naliczamy podatek Belki można pomniejszyć o 50% sumy strat z inwestycji giełdowych z 5 lat ubiegłych.

33. Obligacje Obligacja – zaświadczenie o udzieleniu pożyczki, które nie jest tytułem własności. Obligacja – krótko, średnio lub długoterminowy papier własnościowy rozprowadzany na giełdzie pieniężnej oraz za pomocą subskrypcji.

34. Rodzaje obligacji Krótko-terminowe (do 5 lat) Średnio-terminowe (od 6 do 15 lat) Długo-terminowe (powyżej 15 lat)

35. Struktura sprzedaży obligacji

36. Zapadalność obligacji Powyższy wykres przedstawia wielkość emisji i ilość serii zapadających w latach 2011-2018.

37. Zobowiązania emitenta Zobowiązania emitenta- państwo ,samorząd terytorialny, prywatne przedsiębiorstwo. Może być: gwarantowana – w której odsetki i kapitał mogą być gwarantowane przez osobę lub przedsiębiorstwo inne niż emitent. na okaziciela – w której prawo własności może być przeniesione na okaziciela.

38. Co to jest lokata? • Lokata jest to umowa pomiędzy osobą fizyczną, a danym bankiem, która ma na celu pomnożyć nasze pieniądze. Podstawowym wymaganym warunkiem jest założenie konta, na który należy wpłacić minimalną ilość pieniędzy określonych w odpowiednim artykule umowy. Okres na jaki możemy zawrzeć lokatę to od dwóch miesięcy minimum, do sześćdziesięciu miesięcy maksymalnie.

39. Ranking lokat bankowych - luty 2012 • Lokaty w Expander • Lokaty w Getin Bank • Lokaty w Credit Agricole • Lokaty w Raiffeisen Bank • Lokaty w Openfinance

40. Rodzaje lokat • Lokata terminowa • Lokata dynamiczna • Lokata rentierska • Lokata pieniężna • Lokata dwuwalutowa • Depozyt bankowy • Depozyt międzybankowy

41. Lokata progresywna • Charakteryzuje ją możliwość dopłacania kolejnych pieniędzy do tych, które zdeponowaliśmy już wcześniej. Dzięki temu nie musimy zawierać kolejnej umowy lokacyjnej z bankiem. Wysokość dopłat jest ustalana indywidualnie z klientem i zależy od banku. Dodatkowo im więcej gromadzimy na tej lokacie środków tym większe jest oprocentowanie.

42. Lokata terminowa • Jest to zdeponowanie pieniędzy w banku na określony z góry czas. Deponent, czyli właściciel wpłaconych środków, otrzymuje od banku wynagrodzenie w postaci odsetek. Oprocentowanie lokaty jest ściśle związane z ilością pieniędzy oddanych do depozytu bankowi. Oprocentowanie może być stałe lub zmienne, co uzależnione jest najczęściej od ustalonego okresu trwania lokaty. Najczęściej wybiera się okres od jednego miesiąca do trzydziestu sześciu miesięcy. Są również lokaty o krótszym okresie, bo nawet dniowe i tygodniowe, ale i dłuższe jak np. czterdzieści osiem miesięcy lub sześćdziesiąt miesięcy.

43. Lokata rentierska • Jest rodzajem lokaty terminowej, ale różni się tym, iż okres na jaki oddawane są pieniądze do depozytu, jest dłuższy. Dodatkowo odsetki nie są tutaj kapitalizowane, czyli dodawane do sumy pieniędzy, a oddawane są do dyspozycji klienta. Ten rodzaj lokaty jest głównie skierowany do osób posiadających bardzo duże środki pieniężne, a wypłacane odsetki mogą być przeznaczane na bieżące płatności .

44. Lokata dynamiczna • Zgromadzone na niej środki powiększane są przez oprocentowanie, które wzrasta najczęściej co trzydzieści dni. Najczęściej czas trwania takiej umowy to dwanaście miesięcy, ale zdarzają się oferty na dwadzieścia cztery miesiące i trzydzieści sześć. Dodatkowym atutem lokaty dynamicznej jest stały dostęp do środków, umożliwiający ich wypłatę. Wypłacone pieniądze powiększone są proporcjonalnie do czasu na jakie były przetrzymane na koncie. W stosunku do lokaty terminowej, tutaj oprocentowanie jest troszeczkę niższe

45. Lokata automatyczna • Jest to forma lokaty, która polega na automatycznym zablokowaniu nadwyżki pieniędzy znajdujących się na koncie klienta i naliczane są od niej odsetki. Bank nie potrzebuje żadnej dodatkowej dyspozycji, ponieważ właściciel konta podczas podpisywania umowy składa pisemną zgodę .

46. Lokata negocjowana Jest skierowana do klientów posiadających znaczną ilość pieniędzy. Deponując znaczną ilość pieniędzy klient może negocjować wysokość oprocentowania .

47. Lokata overnight • Jest to lokata, polegająca na blokowaniu i naliczaniu odsetek od gromadzonych pieniędzy na koncie klienta, trwająca przez noc.

48. E- lokata • Jak sama nazwa wskazuje, jest to forma lokaty, którą klient zakłada samodzielnie przez Internet. Zazwyczaj jest ona oprocentowana wyżej niż lokata tradycyjna. Warunkiem, do założenia e-lokaty, jest posiadanie rachunku w banku, który daje taką możliwość.

49. Tabela oprocentowania depozytów w walutach wymienialnych w Banku Spółdzielczym w Gnieźnie obowiązująca od 11 stycznia 2010r.

50. Oprocentowanie dynamicznej lokaty terminowej GEPARD