1 / 28

College 10

College 10. Taalcontact: Nederlands van Turken en Marokkanen. Overzicht . Achtergrond Turken en Marokkanen in Nederland Taalachtergrond Marokkanen Taalachtergrond Turken Het Nederlands van Marokkanen Eerste generatie Tweede generatie Het Nederlands van Turken Eerste generatie

liam
Download Presentation

College 10

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. College 10 Taalcontact: Nederlands van Turken en Marokkanen

  2. Overzicht • Achtergrond Turken en Marokkanen in Nederland • Taalachtergrond Marokkanen • Taalachtergrond Turken • Het Nederlands van Marokkanen • Eerste generatie • Tweede generatie • Het Nederlands van Turken • Eerste generatie • Tweede generatie • Het Marokkaans Nederlands als “algemeen allochtoons”

  3. Achtergrond • Eind jaren vijftig/begin jaren zestig: tekort aan ongeschoold personeel in Nederlandse industrie • Gastarbeiders (mannen) uit Turkije en Marokko (en Joegoslavië, Griekenland, Spanje en Italië) naar Nederland • Recht om te blijven, familie na 2 jaar over laten komen • Met name veel Turken en Marokkanen maakten gebruik van dit recht

  4. Taalachtergrond Marokkanen Marokko meertalig: • drie Berbertalen (40-45%) • Sousberber/Tachelhit, Atlasberber/Tamazight, Rifberber/Tarifit • Marokkaans-Arabisch (meerderheid) • Berber lage status • Arabisch dominante taal • Marokkaans-Arabisch als lingua franca • Cultuur- en schrijftaal: Frans en Standaardarabisch In Nederland: • 60% Marokkanen spreekt Rifberber, 10% Sousberber, 30% Arabisch dialect • Tweede generatie Marokkanen spreken onderling Nederlands, Marokkaans alleen thuis en op vakantie in Marokko

  5. Taalachtergrond Marokkanen

  6. Taalachtergrond Turken Turkije: • Ook veel minderheidstalen (Koerdisch) • Consequente en succesvolle taalpolitiek na val Ottomaanse Rijk (o.l.v. Atatürk): taalzuivering, onderwijs • Vrijwel iedere Turk kan Standaardturks spreken In Nederland: • Komst Turkse gastarbeiders: Turkstalige kranten • Taaltrots • Turken, ook 2e en 3e generatie spreken onderling Turks

  7. Taalachtergrond • Houding Turken en Marokkanen t.o.v. hun moedertaal zeer verschillend Resultaat in Nederland: • Marokkanen spreken Nederlands met Marokkaans accent • Identiteit ontleend aan eigen variant van het Nederlands • Turken spreken Turks en Nederlands naast elkaar en door elkaar (codewisseling) • Identiteit ontleend aan het Turks

  8. Het Nederlands van Marokkanen • Marokkaans-Nederlands: twee verschillende moedertalen: Marokkaans-Arabisch en Berber • Invloed van beide talen op het Nederlands van Marokkanen toch goed vergelijkbaar, m.n. klank • Klanksysteem Berber grote invloed uitgeoefend op Marokkaans-Arabisch

  9. Het Nederlands van Marokkanen • Twee spreeksters eerste generatie • Nederlands van beide in stadium van fossilisatie (verandert nauwelijks meer)

  10. Het Nederlands van Marokkanen Fonologie: Medeklinkers • /s/  /sj/ • Muisj, sjlapen • ‘Sjwa’ verkort uitgesproken in open lettergrepen (in Marokk. sjwa alleen in gesloten lettergrepen) • Gevallen  gvallen • Geen palatalisering van /j/ na /t/, maar /tsj/ • Hondje, jongetje  hontsj, jongtsj • ng en nk-klank: bang  ban, drinken  drin/g/en (stemhebbend als in bingo) (in Marokk. bestaan deze klanken niet) ‘isj nie nodig’ ‘blangrijk’ ‘beetsje’ ‘belan[g]rijk’

  11. Het Nederlands van Marokkanen • /z/ sterk stemhebbend • Velaire fricatieven /, /  uvulair // en klinken harder en scherper • Gezien  ggzzien • Regressieve stemassimilatie fricatieven: • Ik zie  /gzi/Nederlands: /ksi/ • Tongpunt-r, sterk rollend

  12. Het Nederlands van Marokkanen Klinkers: • Marokkaanse talen: 3 klinkers (a, i, u) + sjwa () • Nederlands: • 7 ‘lange’, gespannen klinkers (a, e, i, o, , u, ) • 6 ‘korte’ klinkers (, , , , , ) • 3 tweeklanken (u, i, ) • Marokkanen: geen onderscheid gespannen – ongespannen: • Hij ziet en hij zit zelfde uitspraak • Praten pr:ten • /u/  /o/ /o/  /ow/ /y/ = // = /o/ = /u/ • Roept  rooptvogel  vouwgel (invloed Amsterdams?)boet, bot, boot en bout: uitspraakvarianten van zelfde klank • Tweeklanken: soms over twee lettergrepen verdeeld, sjwa ingevoegd • Huis  houwes

  13. Het Nederlands van Turken Fonologie: Vanuit Turks te verklaren: • /r/  /rz/ • /k/  /kj/ (in sommige gevallen) • Ikj denkj • Lettergreepstructuur: • Opeenvolging medeklinkers: • klinker ingevoegd: fles  files • medeklinkers gescheiden door pauze: zoekt  zoek-t • Nederlands: <schr>  /sr/ Schreuder, schreeuwenTurks-Nederlands:  /s/ • Geen sjwa in 1e lettergreep: gevonden givonden, gvonden • Palatalisering van /j/ na /t/: hondje hon[]e (als in Eng. show) Verklaring vanuit moeilijkheid Nederlands (probleem voor sprekers van andere talen): • Tweeklanken: uil ouwel of ui

  14. Het Nederlands van Marokkanen en Turken Woordvolgorde, syntaxis • Weglating lidwoorden • Overgeneralisatie de/die: • het de • dat  die • Bijvoeglijke naamwoorden vervoegd als de-woorden, eindigen op -e • Die kleine hondje

  15. Het Nederlands van Marokkanen en Turken Werkwoordsvormen: • Vervoegen moeilijk (Marokk. en Turks: rijk vervoegingssysteem!) • Veel infinitieven • Wat hij zoeken? • Hondje hij ook kijken • Soms hoog-frequente woorden wel vervoegd: • jongetje heb gevallen • hoe heet die • Turkse vrouw: meer vervoegingen, maar instabiel: gebruikt verschillende vormen naast elkaar

  16. Het Nederlands van Marokkanen en Turken Woordvolgorde: • Plaats van onderwerp en werkwoord t.o.v. elkaar • Nederlandse hoofdzin: werkwoord of hulpwerkwoord op 2e plaats: • Ik kwam gisteren te laat • Gisteren kwam ik te laat • Ik heb hem gisteren op school gezien • Bijzin: werkwoord achteraan • …, dat zij hun kinderen verwennen • Turkse en Marokkaanse: werkwoord vrijwel altijd achteraan: • Hondje hij ook kijken

  17. Het Nederlands van Marokkanen en Turken • Subjectpronomen weggelaten (in moedertalen rijke inflectie werkwoord, pronomen overbodig) • Wat doet hij? wat doen? • Ze zoeken/hij zoekt de kikker  kikker zoeken • Hij heeft de kikker niet gevonden  niet gevonden kikker • Koppelwerkwoord weggelaten (net als in moedertalen): • Het hondje is er ook bij en hondje ook bij • Turkse woordvolgorde bezitsconstructies andersom: • Dat is de dochter van de tweede man van de grootmoeder van mijn echtgenote  die mijn vrouw oma andere man dochter

  18. Het Nederlands van Marokkanen en Turken • 2e generatie: • In Nederland geboren • Voor schoolleeftijd uitsluitend Turks of Marokkaanse talen • Sinds school: Nederlands dominante taal • Spreken meestal vrijwel vloeiend Nederlands • Verschil met 1e generatie: minder variatie, systematischer in taalgewoonten

  19. Het Nederlands van Marokkanen • Veel onderlinge verschillen! • Marokkaanse dochters: enkele verschillen met standaardnederlands, minder duidelijk dan moeder • Turkse dochter: niet te onderscheiden van standaardnederlands • Wel vaak: codewisseling (Turks gemengd met Nederlands of andersom)

  20. Het Nederlands van Marokkanen Fonologie: • Sjwa-reductie/deletie: • jongetje  jongtsj • gevangen  gvangen • Terecht  trecht • Harde g, zeer stemhebbende z • Regressieve stemassimilatie fricatieven • Uitspraak ij/ei: keurig als ij/ei (“bekakt”, geen Poldernederlands!) • Zeer rollende /r/ • Verlenging beklemtoonde klinker: nadruk: • Geheimziiiiinnig (heel geheimzinnig) • Vroeoeoeoeoeger (heel lang geleden) • /s/  /sj/ /tj/  /tsj/ beetsje, datsje • Regionale kleuring: Amsterdams, Rotterdams, Nijmeegs (huig-r)

  21. Het Nederlands van Turken en Marokkanen Syntactische variatie • Bepaald lidwoord: de is default • Dan is eh zitten we in de laatste jaar • Bijvoeglijke naamwoorden: -e (ingewikkeld, geen rol in betekenis, overbodig) • Als ik ooit met een Marokkaanse meisje ga trouwen

  22. Het Nederlands van Turken en Marokkanen • Zelfstandig gebruikt het: valt vaak weg als • het niet als onderwerp aan het begin van de zin staat • In Turkije maakt niet uit • het lijdend voorwerp is • Marokkaanse of Turkse meisjes die begrijpen niet zo • het deel van een staande uitdrukking is • Nou, daar zijn wij dus helemaal niet mee eens • ‘er-zinnen’: • Ze komen minder in aanraking mee • Vooral als je niet mee opgegroeid bent

  23. Het Nederlands van Turken en Marokkanen • Hulpwerkwoorden: • Doen op plekken waar niet in standaardnederlands: • Dan doe je al denken dat Lombok criminele wijk is enzo (Turkse jongen) • Eh, eh, zwemmen, en naar het strand, en dan hadden we deden we iedere keer uitgaan (Marokkaanse jongen) • Wederkerend voornaamwoord zich weggelaten: • Ehm, nee, meestal eh bemoeit de hele groep mee

  24. Het Nederlands van Marokkanen Woordenschat: • Gebruik van Arabische woorden in Nederlandse gesprekken • Vaak symbolische betekenis • Inšallah ‘als Allah het wil’, “misschien” • Llah yehfed ‘Allah beware [ons]’, “niet te hopen” • Typisch Marokkaanse of Islamitische concepten • S-seddari ‘ligbank’ • Hram ‘verboden’ • Halal ‘toegestaan’ • Gespreksmarkeringen • Structuur • Houding van de spreker

  25. Het Nederlands van Marokkanen Gespreksmarkeringen: • Structuur • Wella ‘of?’ (aan einde van uiting): speker verwacht reactie • Waxxa: ‘ik heb het begrepen’ • Houding van de spreker, aanspreekvormen • A sahb-i ‘mijn vriend’ • We llah? ongeloof, teleurstelling • We llah kracht bijzetten aan mededeling • Begroetingen begin/einde interactie • B s-slama! ‘tot ziens!’ • Scheldwoorden, krachttermen • Tezz ‘shit’

  26. Het Nederlands van Marokkanen Farid: Temši[ga je] morgen uit wella [of]? Younes: Ja we gaan wel. Farid: We gaan naar Eindhoven. Younes: Nee joh, ik ga, ik heb afgesproken toch in Groningen, jongen, naar Palace. Farid: We llah[echt waar]? (Ongeloof en teleurstelling) Younes: Ja. Farid: Waxxa(oké) Younes: Ja. Jij gaat toch ook mee? Farid: Neeheeh. Younes: Heb ik toch vorige week gezegd, jongen? ’laš a sahb-i [waarom vriend]? Farid: Het is te ver. Ik heb geen zin daarin we llah [ik zweer het]!

  27. “Allochtoons” accent • Nederlandse perceptie van één “allochtoons” accent: Turko-Marokkaans • Toen meest immigranten Indisch waren werd een Indisch accent geïmiteerd, toen het meest Surinamers waren was het m.n. de bilabiale /w/ • Meest gebaseerd op Marokkaans • Marokkaans accent prominenter • Verschil in taalhouding Turken en Marokkanen • Marokkaanse jongeren wenden zelf naar believen een Marokkaans accent aan, of versterken het • Benadrukken gemeenschappelijke identiteit Ali Osram (Gerard Egging): parodie op ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld, met Turko-Marokkaans accent http://home.planet.nl/~holla066/temp/hetdorpremix2003.htm

  28. Bibliografie • Abderrahman El-Aissati, Louis Boumans, Leonie Cornips, Margreet Dorleijn en Jacomine Nortier (2005). Turks- en Marokkaans-Nederlands. In: Nicoline van der Sijs (red., 2005). Wereld-nederlands. Oude en jonge variëteiten avn het Nederlands, pp. 149-185. Den Haag: Sdu Uitgevers. • Geluidsvoorbeelden Marokkaanse sprekers afkomstig van Jacomine Nortier en van televisieprogramma NCRV's Rondom Tien, uitzending donderdag 13 oktober 2005.

More Related