Veilig werken; beroepsrisico’s.

1. Veilig werken; beroepsrisico’s. Geert Peuskens Hoofdverpleegkundige B2 Tropische geneeskunde – Pneumologie Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

2. HIV. • Humaan Immuundeficiëntie Virus. • Evolutie van acute naar chronische aandoening (door medicatie) > meer ‘gezonde’ mensen met HIV.

3. Veiligheid?! • Veiligheidsgevoel. • Angst vs. Zekerheid. • Veiligheidsgedrag vs. risicogedrag

4. Men kent niet steeds HIV-status van iemand anders.

5. Niet iedereen weet HIV-status van zichzelf.

6. Werkomgeving? • Collega – medewerker. • Werkomstandigheden. • Patiënt – cliënt. • Aard van interventie. • Risicobepaling. • Geen risico. • Gecontroleerd risico. • Ongecontroleerd risico.

7. Gewone sociale contacten geeftgeen risico op overdracht!

8. Geen verspreiding HIV door : • De lucht • Een handdruk • Een knuffel • Uit hetzelfde glas drinken • Zelfde toilet gebruiken • Een tongzoen • Masturbatie • Urine, stoelgang, braaksel (tenzij met bloed) • Zweet, tranen, speeksel • Muggen

9. HIV-overdracht. • Bloed-bloedcontact. • Onbeschermde sexuele contacten. • Borstvoeding. CAVE! Lichaamsvochten als overdracht van andere micro-organismen.

10. Iedereen testen? • Kostprijs. • Patient op de hoogte? • Patient verplichten? • Meer veiligheid?

11. Bloed-bloedcontact. • Bloed van persoon besmet met HIV komt in contact met bloedbaan van persoon zonder HIV. • Open wonden. • Prik- en snijaccident : • HIV 0,3%. • Hepatitis B 6-40% - Hepatitis C 3-10% • Afhankelijk van : • Hoeveelheid bloed – visuele bevuiling. • Materiaal (bvb. Holle naald). • Contactduur. • Hoeveelheid virus. • Ouderdom van bloedresten.

12. Infectiepreventie. • Vaccinatie (Toekomst?) • Universele voorzorgsmaatregelen. • Barrier nursing. • Handhygiene : wassen - ontsmetten. • Niets anders doen dan dat men normaal zou moeten doen.

13. Prikongevallen vermijden. • Is de interventie nodig? • Scherpe voorwerpen nodig - andere systemen beschikbaar? • FONA-registratie en evaluatie! • Procedures. • Inscholing/bijscholing. • Ervaring + werkdruk. • Bewustwording rond veiligheid. • Materiaal.

14. Veilig werken. • Denk na! • Materiaal en werkveld voorbereiden. • Handhygiene. • Handschoenen aan. • Techniek uitvoeren. • Vuil materiaal onmiddellijk verwijderen. • Stalen verpakken. • Handschoenen uit. • Handhygiene.

15. Veilig werken : materiaal. • Handschoenen! • Beschermbril. • Masker. • Overshort. • Gesloten bloednamesysteem. • Naalden en infuuscatheters. • Naaldcontainer!

16. Veilig werken : materiaal. • Voordelen: • Veiligheid! • Minder prikaccidenten + gevolgen (?) • Nadelen/problemen. • Veiligheid? • Kennis van materiaal. • Standaardisatie in ziekenhuizen. • Kostprijs.

17. Gevolgen van prikaccident. • Voor slachtoffer. • Somatisch. • Psychologisch/professioneel. • Sociaal. • Spiritueel/levensbeschouwelijk. • Voor afdeling/ziekenhuis.

18. Postexposure protocol. • Neergeschreven en duidelijk protocol voor alle bloedoverdraagbare infecties. • Aandacht voor: rapportage, evaluatie, counselling, behandeling en follow-up. • Naleven protocol en procedures. • Beschikbaarheid van artsen. • Beschikbaarheid van HAART. • Kennis en kunde (www.cdc.gov)

19. Postexposure management. • Verzorging van plaats van blootstelling. • Wonde laten bloeden. • Wassen met water en zeep. • Ontsmetten. • Risicobepaling. • HIV - Hepatitis B - Hepatitis C. • Testen bron + slachtoffer.

20. Postexposure rapportage. • Datum en uur van blootstelling. • Plaats en wijze van blootstelling. • Welk voorwerp - op welke wijze - op welk ogenblik in proces. • Hoeveelheid vloeistof of materiaal, diepte en contacttijd. • Informatie over bron: HIV-status, stadium, therapiegeschiedenis en virale lading.

21. Risicobepaling. • Waarom PEP? • Minder kans op transmissie - ‘Window of opportunity’. • Afhankelijk van: • Wijze van blootstelling. • Hoeveelheid bloed of ander lichaamsvocht. • Zwangerschap. • Virale lading. • Resistentie.

22. Postexposure Prophylaxis (PEP). • Voorkomen is beter dan PEP. • Evidence based??? • Steeds in overleg met expert in behandeling HIV. • PEP = dringende medische hulpverlening! • Start zo snel mogelijk. • Betrachting op B2: = binnen dezelfde shift. = geruststelling.

23. PEP. • Voorbeeld van behandeling: • Basis : 4-weken regime van 2 AV-medicatie. • Combivir (nucleoside analoog) • Combinatie (hoge transmissiekans of resistentie) • Crixivan of Viracept (prothease inhibitor) • In combinatie met Postexposure-counselling!

24. Postexposure follow-up. • Follow-up counselling. • Post-exposure HIV-tests: • 6 weken - 3 + 6 maanden - ev. 12 maanden. • Medische follow-up. • Monitoring toxiciteit PEP : bij aanvang + na 2 weken + afhankelijk van deze resultaten. • Cytologie, nierfunctie en leverfunctie. • Afhankelijk van specifieke bijwerkingen medicatie. • Ook follow-up indien geen PEP.

25. PEP. • Aandachtspunten: • Resistentievorming - therapietrouw. • Bijwerkingen. • Zwangerschap (?)

26. Hepatitis B + C. • Interne lichaamsvochten. • Hepatitis B : Veilig voor een prikje! (Vaccinatie) • Hepatitis C : • 10% acute hepatitis. • 60% tot 80% chronisch dragerschap. • 30% levercirrose. • 20% hepatocellulair carcinoom.

27. Tuberculose. • Respiratoire TBC. • LongTBC (open/gesloten). • Exsudatieve pleuritis. • Extrarespiratoire TBC. • CZS, klieren, abdominaal, wonden,… • Voorzorgsmaatregelen afh. van vorm. • Bronisolatie - Contactisolatie. • Universele voorzorgsmaatregelen. • Mantoux-test - RxTx.

28. 3 stappen tot veilige werkomgeving. • Denk na. • Eigen veiligheid eerst. • Denk ook aan persoon met HIV.

29. 1. Denk na. • Op welke wijze contact met mensen met HIV? • Loop ik risico’s door dit contact? • Hoe kan ik deze risico’s vermijden? • Universele voorzorgsmaatregelen. • Uitwerken procedures.

30. 2. Eigen veiligheid eerst. • Bewust omgaan met risico. • Procedures & Routinematig werken. • Collega’s – medewerkers steeds attent maken op veiligheidsvoorschriften > continu proces. • Ging er iets fout > Hoe vermijden naar toekomst toe? • Heeft men risico gelopen : neem contact op met arts die op de hoogte is van HIV.

31. 3. Denk ook aan persoon met HIV. • Zet vooroordelen aan de kant! • Mensen met HIV hebben recht op ‘normale’ benadering. • HIV als chronische aandoening. • HIV als deel van het leven. • Het leven is meer dan HIV.

32. Uit een vorige les. • Homo’s en bloeddonatie? • Discriminatie? • Reden : Geen vergoeding voor donaties (?) • Belangrijker vragen: • Wisselende sexuele contacten. • Onbeschermde sexuele contacten.

33. Meer informatie. • Internet : • www.cdc.gov • www.unAIDS.org • … • HIV en AIDS, een handleiding voor gezondheidswerkers, Universitaire Pers Leuven, 2000. ISBN 90 5867 080 5 • wetenschappelijke literatuur.

34. Een veilige werkomgeving met HIV? Maak er werk van!