KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) SALGINI; Bir Halk Sağlığı Uzmanının Deneyimi

1. KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) SALGINI; Bir Halk Sağlığı Uzmanının Deneyimi Uz.Dr.Esin KULAÇ Kastamonu Sağlık Müdür Yardımcısı

2. KKKA Kastamonu’daki KKKA Kastamonu SUNUMUN İÇERİĞİ

3. KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) Etken:KKKAvirusu Patoloji: Vasküler sistem hasarı Vücuttaki pek çok organ ve sistemde kanamalar (KC de nekroz, AC lerde ödem…)

5. Kolera, sarı humma, veba viral hemorajik ateş (kırım kongo kanamalı ateşi) hastalıklarında 1 olgubile SALGINDIR!! “KKKA; Ebola virus hastalığı, Marburg virus hastalığı ve Lassa ateşi gibi hastanede yayılma riski vardır.”

6. A-İnfekte kenelerle İNSANLARA BULAŞ YOLU B- Viremik hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait kan ve dokularla temasC- İnfekte hastalardan(nozokomiyal)1-Sekresyonlarla direk temas2-İnfektedoku ve kan teması 3-Laboratuvardan olmaktadır

7. http://www.kirim-kongo.saglik.gov.tr TANI ve BİLDİRİM SİSTEMİ olgu tanımları (klinik, laboratuar bulguları ve epidemiyolojik öyküye göre)

8. Dünyada KKKA

9. TÜRKİYE’ DE 2002-2003 2004 2005

10. KASTAMONU’DA KKKA

11. Genel Bilgiler

13. KASTAMONU SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ • 100 kadar personel • 5 müdür yardımcısı (2 si hekim) • 11 şube müdürü (4’ü hekim)

15. Sağlık Ocaklarının bölge nüfus kategorileri

17. İldeki salgınlarda görev alma süreci… AÇSAP MERKEZİ ve HALK SAĞLIĞI LAB. MÜDÜRLÜĞÜ

18. Adamın biri kendini tavuk zannediyormuş…

19. Poliklinik günleri Pediatri ve Aile Planlaması Polikliniğinde; uzman AÇSAP Eğitimleri Halk sağlığı Lab. Müd’ne gelen yazılarda; halkla ilişkiler uzmanı

20. GİDEROS-CİDE

21. KASTAMONU’DAKİKIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ

22. KASTAMONU’ DA • 2004.................. 1 olgu (kesin) • 2005………………..16 olgu (5 kesin) • 2006..................18 olgu (6 kesin) • 2007………………….47 olgu (30 kesin) 2007 yılında kene ısırığı nedeniyle yaklaşık 1500 başvuru olmuştur

23. 15 Haziran 2005-AÇSAP Merkezi… Sağlık Müdürlüğü’nden tarafıma gelen telefonla, ilimizde KKKA hastalığı şüpheli olgularının görüldüğü bildirildi. • Sağlık Müdürlüğü Eğitim Merkezi’nde akşam toplantı • KKKA ile ilgili teorik bilgiler gözden geçirildi.

24. Sivas’taki KKKA toplantısından yeni gelen SM ve BH ŞB Md “kene mücadelesi yapılacaklar arasında yok” Tarım md ile görüşme…Tokat Tarım Md ne soralım….. “İlaçlama yapılmamış gerek yok” İş akış şeması oluşturuldu

25. Yapılması gerekenler FİLYASYON UYG. HASTA İZLEM VE TED. HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER başka olgu aranması sağlık per.eğitimi ek araştırma UYGUN BİLDİRİM rapor DENETİM Müdürlük pers. eğitimi

26. Yapılması gerekenler BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER KENELERLE MÜCADELE halkın bilgilendirilmesi Tarım Md ikna edildi eğitimler halka ulaşan yazılı materyaller xxx Valilik Makamı ile bağlantı

27. BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER FİLYASYON UYG. HASTA İZLEM VE TED. HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER başka olgu aranması KENELERLE MÜCADELE halkın bilgilendirilmesi sağlık per.eğitimi ek araştırma Tarım Md ikna edildi UYGUN BİLDİRİM eğitimler rapor DENETİM Valilik Makamı ile bağlantı halka ulaşan yazılı materyaller xxx Müdürlük pers. eğitimi Yapılması gerekenler

28. BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK İÇİN • Olgunun ilk çıktığı yerde Tarım Müdürlüğü ile ortak bir halk eğitimi yaptık • Kontrollü panik (öz le idarecilere yönelik) • Broşür hazırladık

29. BİREYSEL KORUNMA İÇİN YAPILANLARDA YS • Sağlık kurumlarına başvurular arttı (ateş, baş ağrısı) • Yapışan kenelere dokunmadılar xxx

30. FİLYASYON BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK UYG. HASTA İZLEM VE TED. ERKEN TANIYI SAĞLAMAK HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER başka olgu aranması KENELERLE MÜCADELE sağlık per.eğitimi halkın bilgilendirilmesi ek araştırma Tarım Md ikna edildi UYGUN BİLDİRİM eğitimler rapor Valilik Makamı ile bağlantı halka ulaşan yazılı materyaller xxx DENETİM Müdürlük pers. eğitimi Yapılması gerekenler

31. UYGUN BİLDİRİM HASTA İZLEM VE TEDAVİSİ HEKİMLERE • İlgili genelge • Olgu tanımları ve sık görülen bulguları içeren bilgiler- resmi yazılar ile tebliğ edildi

32. HASTA İZLEM VE TEDAVİSİNDE YS • 1. BASAMAKTA Her kene ısırığı gönderildi (keneyle birlikte/inkübasyon süresi kavramı?)… 2. Basamakta gereksiz yığılmalar • 2. BASAMAKTA Hastane acillerinde karşılamalarda sorunlar…SARS giysileri ile *kene var abi gelmeyin!!! Hastanelerde izole oda bulunmaması • İL DIŞINA SEVKLERDE Hasta sayısı arttığında sevk sorunları

33. Çözüm • Gereksiz sevk yapan birinci basamak hekimleriyle tek tek tel ile görüşüldü • DH acillerinde izole oda oluşturuldu • Üçüncü Basamağa yapılacak sevklerde Ankara Sağlık Müdürlüğü bağlantı…

34. BİLDİRİMDE EN SIK YAŞANAN SORUN • İl dışından kaynaklandı

35. 1.5 ay sonra bildirilenler oldu!!! Kesin tanı Ankara Numune Hastanesi Ankara Sağlık Müdürlüğü’ne Kastamonu Sağlık Müdürlüğü’ne

36. Çözüm (?) • Numune Hastanesi şefi • RSHMB Lab. Sorumlusu • Dahili ve cep telefonlarını edinmek • Ancak en çok hasta yakınının cep tel nu almak işe yaradı

37. FİLYASYON BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK UYG. HASTA İZLEM VE TED. ERKEN TANIYI SAĞLAMAK HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER başka olgu aranması KENELERLE MÜCADELE sağlık per.eğitimi halkın bilgilendirilmesi ek araştırma Tarım Md ikna edildi UYGUN BİLDİRİM eğitimler rapor Valilik Makamı ile bağlantı halka ulaşan yazılı materyaller xxx DENETİM Müdürlük pers. eğitimi Yapılması gerekenler

38. İlk olgunun görüldüğü bölgedeki sağlık ocağına gidildi… • Hasta yakınlarından kan alınması • Hemş. …”parmak ucundan mı?” aynı tüp • SM…”doktor hanım broşürlerinizi unuttunuz”

39. FİLYASYONDA SIK YAŞANAN SORUNLAR • S.o larının çoğu filyasyonu bilmiyordu

40. Çözüm • Kısa dönemde; • Örnek bir filyasyon raporu gönderdik • Olguları birlikte inceledik ve rapor yazdık. • Uzun dönemde; • Seçilmiş sağlık personeline salgın inceleme kursu yaptık

41. Her ilçeden 2 sağlık personeli Sağlık grup başkanları Bulaşıcı Hastalıklar Şb. Personeli Senaryo-belgesel

42. Yapılırken heyecan duyulmayan işler başarılamaz… EMERSON

43. Üniversite ile ortak kurs motivasyonu artırdı

45. FİLYASYON BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK UYG. HASTA İZLEM VE TED. ERKEN TANIYI SAĞLAMAK HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER başka olgu aranması KENELERLE MÜCADELE sağlık per.eğitimi halkın bilgilendirilmesi ek araştırma Tarım Md ikna edildi UYGUN BİLDİRİM eğitimler rapor Valilik Makamı ile bağlantı halka ulaşan yazılı materyaller xxx DENETİM Müdürlük pers. eğitimi Yapılması gerekenler

46. SIK YAŞANAN SORUNLAR • Enfeksiyon kontrol komiteleri tam olarak işlemiyordu • Konuya “muatap” bulunamayabiliyordu (yazılar ilgisiz kişilerde) • Gezilen bazı kurumlarda yüzey dezenfeksiyonunda kullanılan maddeleri ne kullanan ne de alan biliyordu

47. Çözüm • Kısa dönemde; • EKK nin işletilmesi istendi • Yasal yükümlülükler, UHK, yeniTCK üzerinde duruldu • Kuş Gribi pandemi planlarında dezenfeksiyona geniş yer verildi

48. FİLYASYON BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK UYG. HASTA İZLEM VE TED. ERKEN TANIYI SAĞLAMAK HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER başka olgu aranması KENELERLE MÜCADELE sağlık per.eğitimi halkın bilgilendirilmesi ek araştırma Tarım Md ikna edildi UYGUN BİLDİRİM eğitimler rapor Valilik Makamı ile bağlantı halka ulaşan yazılı materyaller xxx DENETİM Müdürlük pers. eğitimi Yapılması gerekenler

49. SIK YAŞANAN SORUNLAR • Tarım İl Müdürlüğü ile yapılan ilk ve son ortak halk eğitimi • Tarımın yazısı (haşerelerle mücadele bizim görevimiz değil)

50. EĞİTİM ÇALIŞMALARI