Download
1 / 70
E N D
1. SIVAS DR. SADIK AHMET MESLEKI EGITIM MERKEZI USTA ÖGRETICILIK KURSU
MESLEK ANALIZI VE ÖGRETIM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI DERSI
DERS ÖGRETMENI
HAKAN DOGAN
2. Egitimdir ki, bir milleti ya özgür, bagimsiz, sanli ve yüce bir toplum halinde yasatir, ya da onu kölelige ve yoksulluga iter. K.ATATÜRK 2
4. GIRIS Her egitim faaliyetinin mutlaka bir amaci vardir. Bu amacin gerçeklesmesi için önceden bazi hazirlik çalismalarinin yapilmasi gerekir. 4 Isyeri, isyerine bagli yerler, eklentiler ve araçlar ile olusturulan is organizasyonu kapsaminda bir bütündür.
Isyeri, isyerine bagli yerler, eklentiler ve araçlar ile olusturulan is organizasyonu kapsaminda bir bütündür.
5. Bu bakimdan, bir egitim ve ögretim faaliyetinin amacina ulasmasi için;
Neyin,
Kime,
Nasil,
Nerede,
Ne zaman
ögretilecegi önceden tespit edilerek bir plâna baglanmalidir.
5
6. Bir isin ya da meslegin baska birine ögretilebilmesi için, öncelikle bu isin ya da meslegin analiz edilmesi gerekir.
Analiz sonucunda ortaya çikan ögretilebilir bilgi, beceri ve aliskanliklar, mantikli bir ögretim sirasina göre dizilir.
Böylece, ögretim sansa ve tesadüflere birakilmamis olur.
Bu derste, usta ögreticilerin mesleklerini analiz ederek ögretim programini nasil hazirlamalari gerektigi üzerinde durulacaktir.
6
7. Konumuza baslamadan önce, çiraklarin is yeri egitiminde, usta ögreticilerin dikkat etmeleri gereken hususlara bir göz atalim:
Usta ögretici, meslegi çiraga sevdirmelidir.
Çirak, isi ne amaçla yaptigini bilmelidir.
Is yeri kurallarinin ve is disiplininin gerekliligi ve önemi çiraga açiklanmalidir.
Çirakla iliskilerin dozu iyi ayarlanmalidir.
Is yerinde ki makine ve takimlarin görevleri ve kullanim amaçlari belli bir siraya göre anlatilmalidir. 7
8. Sorumluluk duygusunun gelismesi için çiraklara görevler vermelidir.
Çiraklarin kendine olan güveninin gelismesi için firsat tanimalidir.
Çiraklarin sosyo-ekonomik durumlarini dikkate almali ve ona göre davranmalidir.
Usta ögretici, çiragin problemlerine karsi duyarsiz kalmamali, çiraga güven hissi vermelidir.
Çiraklara karsi tarafsiz olmali, ayrim yapmamalidir.
8
9. A-IS VE MESLEK ANALIZI Tanimi ve Önemi
Is ve meslek analizine geçmeden önce, analizin genel tanimini yapalim.
Analiz; bir bütünü, kendisini olusturan parçalara ayirma islemidir. 9
10. Is ve meslek analizi; is ve mesleklerin ögretilebilecek unsurlarini belirlemek amaciyla yapilan sistemli bir ögretim çalismasidir.
Is ve meslek analizi; bir meslegin veya isin temel olan elemanlarini ögretim amaciyla ortaya çikarip siralamaya yarar.
Is ve meslek analizi; bir meslegin veya isin gerektirdigi görevleri etkili olarak yapabilmek için, kisinin sahip olmasi gereken bilgi beceri ve is aliskanliklarini tespit etmek amaciyla yapilir. 10
11. Meslek analizi neden gereklidir? Ayni isi yillardir yapan usta, mesleginin hangi isleri kapsadigini düsünmemis veya farkina varmamis olabilir.
Meslek analizi yapan usta, mesleginin fark etmedigi ögretilecek bilgilerinin farkina varabilir.
Yillar önce ögrendigi ve unuttugu bir çok bilgiyi hatirlar. Çünkü, usta bazi islemleri yillardir makinelesmis gibi yaptigi için ayrintilarini ve nasil ögretilecegini unutmus olabilir. Meslek analizi yaparak bu konulari tekrar hatirlayacaktir. 11
12. Günümüzde teknoloji çok hizli gelismektedir. Buna bagli olarak egitim yöntemleri de degismektedir.
Geleneksel egitim yöntemleri, yerini yeni yöntemlere birakmaktadir.
Is ve meslek analizi yapmak, yeni egitim yöntemlerini takip ederek teknolojik gelismelerin gerisinde kalmamayi saglar. 12
13. Analizde Kullanilan Terimler Meslek: Kisinin geçimini saglamak ve yasamini devam ettirmek amaciyla yaptigi sürekli istir.
Baska bir tanimlamaya göre meslek; kisinin kazanç saglamak amaciyla yaptigi, çesitli seviyede bilgi, beceri ve is aliskanliklari gerektiren faaliyetlerin bütünüdür. 13
14. Üretim meslekleri: Hammadde ve yari mamul maddeleri, belirli bir üretim sürecinden geçirerek mamul maddeye dönüstüren mesleklerdir.
(MDF malzemesini isleyerek bilgisayar masasi yapan mobilyaci ustasi, üretim mesleklerine örnek olarak gösterilebilir.) 14
15. Hizmet meslekleri: Bir mamul üretmeyen, ancak bakim-onarim, muayene, kontrol ve montaj gibi bir ürünün istenilen görevleri yerine getirebilmesi için gerekli olan faaliyetleri yapan mesleklerdir. (Tv tamirciligi, oto motor tamirciligi ve elektrik tesisatçiligi gibi meslekler hizmet mesleklerine örnek olarak gösterilebilir.) 15
16. Is (Üretim mesleklerinde): En az iki hareketten meydana gelen tamamlanmis bir mamul esyadir.
Is (Hizmet mesleklerinde): Tamamlanmis bir bakim-onarim, muayene, kontrol, montaj vb. faaliyetleridir.
16
17. Islem: Isi meydana getiren baslica hareketlerin her birisine islem denir. (Elektrikçinin, iki kabloyu birbiri ile birlestirmesi gibi)
Islem basamagi: Islemin tamamlanmasi için gerekli olan sinirli hareketlerdir. (Elektrikçinin, kablolari birlestirmeden önce, iletkenlerin ucundaki yalitkan kisimlari soyarak hazir hale getirmesi gibi) 17 Isçinin hakli nedenle derhal fesih hakki
MADDE 24. - Süresi belirli olsun veya olmasin isçi, asagida yazili hallerde is sözlesmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Saglik sebepleri:
a) Is sözlesmesinin konusu olan isin yapilmasi isin niteliginden dogan bir sebeple isçinin sagligi veya yasayisi için tehlikeli olursa.
b) Isçinin sürekli olarak yakindan ve dogrudan bulusup görüstügü isveren yahut baska bir isçi bulasici veya isçinin isi ile bagdasmayan bir hastaliga tutulursa.
II. Ahlak ve iyi niyet kurallarina uymayan haller ve benzerleri:
a) Isveren is sözlesmesi yapildigi sirada bu sözlesmenin esasli noktalarindan biri hakkinda yanlis vasiflar veya sartlar göstermek yahut gerçege uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle isçiyi yaniltirsa.
b) Isveren isçinin veya ailesi üyelerinden birinin seref ve namusuna dokunacak sekilde sözler söyler, davranislarda bulunursa veya isçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) Isveren isçiye veya ailesi üyelerinden birine karsi satasmada bulunur veya gözdagi verirse, yahut isçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karsi davranisa özendirir, kiskirtir, sürükler, yahut isçiye ve ailesi üyelerinden birine karsi hapsi gerektiren bir suç islerse yahut isçi hakkinda seref ve haysiyet kirici asilsiz agir isnat veya ithamlarda bulunursa.
d) Isçinin diger bir isçi veya üçüncü kisiler tarafindan isyerinde cinsel tacize ugramasi ve bu durumu isverene bildirmesine ragmen gerekli önlemler alinmazsa.
e) Isveren tarafindan isçinin ücreti kanun hükümleri veya sözlesme sartlarina uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça basina veya is tutari üzerinden ödenmesi kararlastirilip da isveren tarafindan isçiye yapabilecegi sayi ve tutardan az is verildigi hallerde, aradaki ücret farki zaman esasina göre ödenerek isçinin eksik aldigi ücret karsilanmazsa, yahut çalisma sartlari uygulanmazsa.
III. Zorlayici sebepler:
Isçinin çalistigi isyerinde bir haftadan fazla süre ile isin durmasini gerektirecek zorlayici sebepler ortaya çikarsa.
Isçinin hakli nedenle derhal fesih hakki
MADDE 24. - Süresi belirli olsun veya olmasin isçi, asagida yazili hallerde is sözlesmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Saglik sebepleri:
a) Is sözlesmesinin konusu olan isin yapilmasi isin niteliginden dogan bir sebeple isçinin sagligi veya yasayisi için tehlikeli olursa.
b) Isçinin sürekli olarak yakindan ve dogrudan bulusup görüstügü isveren yahut baska bir isçi bulasici veya isçinin isi ile bagdasmayan bir hastaliga tutulursa.
II. Ahlak ve iyi niyet kurallarina uymayan haller ve benzerleri:
a) Isveren is sözlesmesi yapildigi sirada bu sözlesmenin esasli noktalarindan biri hakkinda yanlis vasiflar veya sartlar göstermek yahut gerçege uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle isçiyi yaniltirsa.
b) Isveren isçinin veya ailesi üyelerinden birinin seref ve namusuna dokunacak sekilde sözler söyler, davranislarda bulunursa veya isçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) Isveren isçiye veya ailesi üyelerinden birine karsi satasmada bulunur veya gözdagi verirse, yahut isçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karsi davranisa özendirir, kiskirtir, sürükler, yahut isçiye ve ailesi üyelerinden birine karsi hapsi gerektiren bir suç islerse yahut isçi hakkinda seref ve haysiyet kirici asilsiz agir isnat veya ithamlarda bulunursa.
d) Isçinin diger bir isçi veya üçüncü kisiler tarafindan isyerinde cinsel tacize ugramasi ve bu durumu isverene bildirmesine ragmen gerekli önlemler alinmazsa.
e) Isveren tarafindan isçinin ücreti kanun hükümleri veya sözlesme sartlarina uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça basina veya is tutari üzerinden ödenmesi kararlastirilip da isveren tarafindan isçiye yapabilecegi sayi ve tutardan az is verildigi hallerde, aradaki ücret farki zaman esasina göre ödenerek isçinin eksik aldigi ücret karsilanmazsa, yahut çalisma sartlari uygulanmazsa.
III. Zorlayici sebepler:
Isçinin çalistigi isyerinde bir haftadan fazla süre ile isin durmasini gerektirecek zorlayici sebepler ortaya çikarsa.
18. Teknik bilgi: Mesleginde yeterli olan bir kisinin bilmesi gereken standart bilgilerdir.
Is aliskanligi: Bir meslek sahibinin, o meslegi ögrenene kadar geçen süreçte kazanmasi gereken is ile ilgili aliskanliklaridir.
18
19. B-IS VE MESLEK ANALIZINDE IZLENEN SIRA Program Hazirlama
Meslek analizi ile elde edilen veriler, bir program niteliginde degildir.
Analizin temel amaci, program için gerekli olan içerigi bir sira halinde ortaya çikarmaktir.
Analizle elde edilen verilerin egitim amaciyla planlanmasi gerekir.
Analizle elde edilen verilerin, en verimli sekilde ögretim için düzenlenmesine (planlanmasina) “program hazirlama” denir. 19
20. Program Hazirlamada Izlenen Asamalar Bir egitim programinin dört boyutu vardir:
Amaçlar,
Içerik,
Yöntem,
Degerlendirme. 20
21. Amaçlar; çiragin, hazirlanan programa göre kazanacagi bilgi, beceri ve is aliskanliklarini ifade eder.
Içerik; amaçlarda belirtilen davranislarin çiraga kazandirilabilmesi için nelerin ögretilmesi gerektigini belirtir. 21
22. Yöntem; amaçlarda belirtilen davranislarin kazandirilabilmesi için, içerigin nasil ve ne sekilde, hangi ortamda, nasil ögretilmesi gerektiginin belirtilmesidir.
Degerlendirme; programa baslarken belirtilen amaçlara ne oranda ulasildigini ölçmek ve bir karara varmaktir. 22
23. Bir egitim programinda yer alan bu dört boyut, birbirini tamamlayacak bir sistem niteligindedir. Yani tamami bir araya geldiginde egitim programi olusacaktir.
Egitim programi, bir sistem olduguna göre, program hazirlama da sistem anlayisi içinde ele alinmalidir.
Bu durumda, programin hiçbir boyutu (Amaçlar, içerik, yöntem, degerlendirme) eksik kalmayacaktir.
23
24. Sistem anlayisinin program gelistirmeye uygulanmasi su faydalari saglar: Gerekli olan bilgiler analiz yoluyla tespit edilir.
Tespit edilen bilgilerin, programa girecek olanlari seçilir.
Yeterlige dayali amaçlar gelistirilir.
Belirlenen amaçlarin gerçeklesmesi için egitim ortami düzenlenir.
Gerekli yöntemler seçilir.
Degerlendirme sonucunda, programin etkinligi belirlenir.
24
25. Sistem anlayisina göre program hazirlama asamalari su basamaklardan meydana gelir: 1-Bireyin, toplumun ve is hayatinin ihtiyaçlarinin belirlenmesi.
2-Programin genel amaçlari ve ilkelerinin belirlenmesi.
3-Meslegin analiz edilmesi.
4-Programa girecek islemlerin seçimi ve düzenlenmesi. 25
26. 5-Yeterlige dayali amaçlarin tespit edilmesi.
6-Ögretim yönteminin tespiti ve gelistirilmesi.
7-Ögretimin degerlendirilmesi.
Simdi, program hazirlama asamalarini sirasi ile inceleyelim.
26
27. 1-Bireyin, Toplumun ve Is Hayatinin Ihtiyaçlarinin Belirlenmesi Bir ülkenin kalkinmasi sermaye ve dogal zenginliklerden çok, yetismis insan gücüne baglidir.
Insan gücü yetistirmek ise egitimle saglanir.
Kisiyi, belli bir alan için egitirken, kisinin, toplumun ve is hayatinin ihtiyaçlari dikkate alinmalidir.
Kisi, toplumun ortak degerlerini benimseyip sahip çikacak sekilde yetistirilmelidir.
27
28. 2-Programin Genel Amaçlari ve Ilkelerinin Belirlenmesi Genel amaçlar, programin bitiminde ögrencilerin kazanacagi davranislari ana hatlari ile belirler. Amaçlar;
Ders programinin gelisecegi yönü gösterir.
Arzulanan sonuçlara ulasilacak zaman konusunda rehberlik eder.
Çiraklarin kazanacaklari bilgi, beceri ve is aliskanliklari ile uyacaklari güvenlik kurallarini ve egitim materyallerini gösterir.
28
29. Temel ihtiyaçlari ve sartlari belirler.
Seçilen içerigin uygulanmasinda yararlanilacak ögretim yöntemlerini gösterir.
Ayrica, egitime alinacak çiraklarin, yasi, cinsiyeti, ihtiyaçlari, sosyo-ekonomik durumlari, tecrübeleri gibi bilgiler bu kisimda belirtilmelidir.
29
30. 3-Meslegin Analiz Edilmesi Bir bütünü, kendisini olusturan parçalara ayirma islemine analiz denildigini biliyoruz.
Bir meslegin analiz edilmesinin amaci; ögretim için gereken içerigin tam ve dogru olarak tespit edilmesidir. 30
31. Analiz yapilirken su sira izlenmelidir:
Önce, meslek kendini meydana getiren ana bölümlere ayrilmalidir.
Her ana bölüm temel alt bölümlere (ünite) ayrilmalidir.
Her ünite islemlere ayrilmalidir.
Her islem, kendini meydana getiren islem basamaklarina ayrilmalidir.
Bu siralama takip edilerek, istenen bir meslek, is veya islem analiz edilebilir.
31
32. Analiz yapabilmek için;
Mesleki alanla ilgili yazili kaynaklar incelenir.
Ilgili meslekte çalisanlarla görüsülür.
Mesleki gözlem yapilir.
Taslak islemler belirlenerek, meslekte uzman olmus kisilerin bu konudaki görüsleri alinir.
Analiz, belirtilen bu yollardan bir veya birkaçi kullanilarak yapilabilir. Kisinin mesleki tecrübesi analiz sonuçlarini dogrudan etkiler. 32
33. 3.1.Ana Bölümlere Ayirma Bir meslegi ögretim amaciyla analiz edebilmek için, öncelikle ana bölümlere ayirmak gerekir.
Ana bölüm; bir meslek alani içinde bulunmakla birlikte, her biri bagimsiz bir meslek sayilabilecek bölümler olarak tanimlanabilir. 33
34. Ana bölümde, bilgiye, beceriye ve is aliskanliklarina ait islemler yer alir.
Meslegi ana bölümlere ayirmanin amaci, analizi ve ögretimi kolaylastirmak, tekrari önlemektir.
Simdi, ana bölümlere ayirmayla ilgili örnekleri inceleyelim.
34
35. Tesviyecilik
Tesviyecilik
Vargel-planya
Tornacilik
Frezecilik
Taslamacilik
Alet bileme vb. Motorculuk
Dizel
Oto elektrik
Oto boya
Sasi
Yenilestirme
Ön düzen, fren vb. 35
36. 3.2.Ünitelere Ayirma Üniteler, meslegi olusturan ana bölümlerin bir alt bölümüdür.
Ünitelerin birlesmesi ile mesleklerin ana bölümleri meydana gelir.
Ana bölümlerin ünitelere ayrilmasi, tekrari önler ve ögrenimin kolaydan zora dogru siralanmasini saglar.
Üniteler olusturulurken, is hayatinin ihtiyaçlari, kaynaklar, ögretim ilkeleri, güvenlik önlemleri gibi konular dikkate alinir. 36
37. Tesviyecilik Ana Bölümünün Üniteleri Tesviyecilik ve egeleme.
Is kazalari ve is güvenligi.
Ölçme ve kontrol.
Markalama.
Kesme.
Delme.
Perçinleme.
Lehimleme.
Vidalar, kilavuz ve pafta çekme. 37
38. 3.3.Islemler Daha önce de belirtildigi gibi, meslek analizinde, meslek önce ana bölümlere, ana bölümler ünitelere, ünitelerde islemlere ayrilir.
Islem, programin gelistirilmesinde temel olan bir ögretim birimidir.
Islemlerin özelliklerini su sekilde siralayabiliriz:
Kendi basina bir bütündür ve ögretilebilecek bir içerige sahiptir.
Bilme ile ilgili, el becerisi ile ilgili, tutum-tavir ve aliskanliklarla ilgili olabilir. 38
39. Her islem kendi basina bagimsiz bir ögretim birimidir. Islemi tamamlayan kisi bir konu ögrendigini fark eder.
Kesin olarak bir baslangici ve sonuç noktasi vardir.
Islemleri, bir merdivene benzetebiliriz. Önceki ve sonraki basamak arasinda baglantiyi saglar.
Bilme ile ilgili olan islemler ölçülebilir. Yapma, el becerisi ve tavirla ilgili islemler ise gözlenebilir davranislardir.
Islem, kendi içinde basamaklara ayrilabilir.
39
40. Asagida, islemlere örnekler verilmistir. Is güvenliginin önemini kavramak.
Verniklenecek zeminin zimparalanmasi.
Kablonun yalitkan kismini soymak.
Suntanin kenarina bant çekmek.
Amaca uygun takim kullanmak.
Is güvenligi kurallarina uymak.
Matkapla delik delmek.
Ölçü aleti kullanmak. 40
41. 41
42. 3.3.1.Bilme Ile Ilgili Islemler (Bilissel Islemler) Bir isi yapmaya baslamadan önce, o isle ilgili bilinmesi gereken teorik bilgilerdir.
Bilissel islemler, su basmaklardan meydana gelir:
Bilgi,
Kavrama,
Uygulama,
Analiz,
Sentez,
Degerlendirme.
42
43. Bilgi Bir meslek alaninda herkes tarafindan bilinmesi gereken, terimler, tanimlar, kavramlar, ilkeler, ölçütler, vb. gibi bilgiler vardir.
Düzeyine uygun olarak çirak, kalfa ve ustalarin bu tür bilgilere sahip olmasi mesleki yeterlilik açidan çok önemlidir. 43
44. Kavrama Her bilgi basamaginda, çirak aldigi bilgileri kavramis olmalidir.
Yani kendisine verilen bilgileri özetleyebilmeli, gerekirse dönüstürebilmeli ve yorumlama yapabilmelidir.
Kisacasi, çiraga bir olay verildiginde bunun hangi yönde gelisecegini söyleyebilmelidir.
44
45. Uygulama Bu basamaga problem çözme de denebilir.
Kisi, bundan önceki asamalarda edindigi bilgileri kullanarak, karsilastigi yeni bir problemi çözebilmelidir.
Yani, kisinin bilgi edinmesindeki amaci karsilastigi problemleri çözmek olmalidir.
Aksi halde, edinilen bilgilerin hiçbir yarari olmayacaktir. 45
46. Analiz Bu basamakta, çalisan bir bütünü küçük parçalara ayirmayi ögrenmelidir.
Yani, analiz düzeyine getirilen bir çalisan, bir bütünü birbiri ile iliskilerini göz önünde bulundurarak parçalara ayirabilmelidir. (Analiz yapabilmelidir)
Çalisanin analiz yapabilmesi, meslegi ile ilgili konularda ilerleme saglayacaginin bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
46
47. Sentez Sentez; ilgili unsurlari belli kurallara göre bir araya getirip yeni bir bütün olusturma isidir.
Sentezde, daha önceden olmayan yeni bir ürün meydana getirmek esastir.
Yani, önceden analiz edilen parçalari bir araya getirmek sentez degildir.
Sentez yapabilmek için, önceki basamaklarda elde edilen bilgilerden yararlanilmalidir. 47
48. Degerlendirme Degerlendirme; yapilan tüm faaliyetler için yargiya varma isidir.
Amaçlar dogrultusunda, belirlenen ölçütlere, standartlara, ilkelere ne oranda uyuldugunu belirlemek için yapilir.
Degerlendirme, objektif olmalidir. Kisisel görüsler, degerlendirmenin sonuçlarin yansimamalidir.
48
49. Bilissel islemlere örnekler Tesviyeciligi tanimlamak.
Iyi bir egenin özelliklerini siralamak.
Egelenecek yüzeye uygun ege seçmek.
Cihaza uygun akim degerinde sigorta seçmek.
Tesisatta kullanilan antigron kabloya uygun plastik krose seçmek.
Delinecek malzemeye uygun özellikte ve ebatta matkap ucu seçmek. 49
50. 3.3.2.Yapma Ile Ilgili Beceri Yönünden Islemler (Devinsel Islemler) Bu islemlerde, gözlenebilir fiziki davranislar esastir.
Kisi, kaslarini, vücut organlarindan bir veya bir kaçini kullanarak bir davranis ortaya koymalidir.
Bu islemde koordinasyon, kuvvet ve hiz önemlidir. Koordinasyon, zihin ve el becerisinin birlestirilmesidir.
50
51. Devinsel islemler, su basmaklardan meydana gelir:
Kazanma,
Uygulama,
Yaratma.
51
52. Kazanma Kisiye kazandirilmak istenen davranislar, önce gösteri yoluyla anlatilir.
Kisi davranisi gözlemler, kullanilan araç gereçleri inceler.
Kendisine ögretilmek istenen davranisi taklit yoluyla yapmaya çalisir.
Kazandirilmak istenen davranisin dogru ögretilmesi çok önemlidir. Çünkü, yanlis kazanilan davranislarin sonradan düzeltilmesi çok zordur.
52
53. Uygulama Bu asamada, kisinin birinci asamada (Kazanma) kazandigi becerileri is ile ilgili alanda uygulamasi esastir.
Yani, kazanma basamaginda yapilan islem, istenen sekilde yapilincaya kadar tekrarlanarak aliskanlik haline getirilir.
53
54. Yaratma Bu asamada yapilmasi gereken, daha önceden olmayan bir becerinin ortaya çikarilmasidir.
Ancak, yeni bir becerinin ortaya çikarilmasi çok ta kolay bir is degildir.
Bu bakimdan, beceri ögretiminde (Devinsel Islemler) çiragin, en az uygulama düzeyine çikarilmasi gerekmektedir.
54
55. Beceri Ile Ilgili Islemlere Örnekler Pah kirmak.
Testere ile boru kesmek.
El makasi ile teneke kesmek.
Markalanacak yüzeyi boyamak.
Kablo soyma pensi kullanarak kablonun yalitkan kismini soymak.
Saç tirasi öncesi, saçi yikayarak, tirasa hazir hale getirmek vb.
55
56. 3.3.3.Mesleki Tavir ve Is Aliskanliklari Yönünden Islemler (Duyussal Islemler) Her meslek erbabinin gelistirmesi gereken is aliskanliklari, bilissel ve devinsel davranislari kazandiktan sonra, is ortaminda gelistirilir. (Duyussal Islemler)
Bu davranislarin kazanilmasi ve gelistirilmesinde, çiragin kalfa ve ustasi ile olan iletisimi ve etkilesimi çok önemlidir.
56
57. Çünkü, çirak is yeri hiyerarsisinde kendinden üstte olan kalfa ve ustasini örnek alir. Kalfa ve ustasinin davranislarina bakarak davranis gelistirir.
Mesleki açidan istekli olan çiraklar, ögrenmeye karsi olumlu tavir gelistirirler.
Duyussal islemlerin sonunda bazi tutum ve aliskanliklar kazanilmalidir.
Bu tutum ve aliskanliklara su sekilde örnekler verilebilir: 57
58. Is yerine zamaninda gelmek ve bunu aliskanlik haline getirmek.
Ise uygun takim ve alet kullanmak.
Kullandigi takim ve aletleri temiz ve bakimli tutmak.
Is güvenligi kurallarina uymak.
Isin özelligine uygun is kiyafeti kullanmak.
Dürüst olmak ve verdigi sözleri yerine getirmek.
Ekip çalismasini benimsemek. 58
59. 4-Programa Girecek Islemlerin Seçimi ve Düzenlenmesi Buraya kadar olan kisimda, meslek analizi üzerinde duruldu. Bu asamada ise programa girecek islemlerin seçimi ve düzenlenmesi üzerinde durulacaktir. 59
60. Programa alinacak islemler, önceden yapilan analiz ve arastirmalar dikkate alinarak belirlenir.
Islemler seçilirken, kisiyi mesleginde gerekli olan becerileri asgari düzeyde yapabilecek seviyeye getirmek hedeflenmelidir.
Hangi islemlere ne oranda yer verilecegi çiraklarin niteligine, istekliligine, ise yatkinligina, önceki tecrübesine, vb. durumlara bagli olarak degisir.
60
61. Programa alinacak islemler seçilirken dikkat edilecek hususlar nelerdir? Çiraklarin niteligi, istekliligi, ise yatkinligi, önceki tecrübesi, vb.
Islem için ayrilacak süre.
Islemin tekrarlama sikligi.
Islemin, mesleki açidan önemi.
Islemin kullanilabilirligi.
Islemin ekonomik olmasi.
Yeni teknolojiye uygunlugu vb. 61
62. 5-Yeterlige Dayali Amaçlar (Hedef Davranislar) Bundan önceki bölümde, mesleklere göre islemlerin seçimi ve seçimde dikkat edilecek hususlar üzerinde duruldu.
Bu asamada ise, hedef davranis olusturma konusu üzerinde durulacaktir.
Islemler, içerigi (ne ögretelim) olustururken, yeterlige dayali amaçlar (hedef davranislar), dersin sonunda çiragin gösterecegi davranisi, davranisin sartlarini ve standardini gösterir.
62
63. Yeterlige dayali amaçlar belirlenirken nelere dikkat edilmelidir? Egitimin sonunda, çiraktan beklenen davranis degisikligi belirlenmelidir.
Davranis degisikliginin hangi sürede ve ne oranda olacagi belirlenmelidir.
Egitimin bitiminde degerlendirmenin nasil yapilacagi belirlenmelidir.
63
64. 6-Ögretim Yönteminin Tespiti ve Gelistirilmesi Ögretim yöntemi; çiraklarin kisisel özellikleri, egitim araç-gereçleri ile tüm ögrenme durumlari dikkate alinarak, önceden belirlenen yol olarak tanimlanabilir.
Yukarida sayilan durumlar dikkate alinarak yapilan egitim programlari sonucunda, istenen basari seviyesine ulasmak kolaylasacaktir. 64
65. Ögretim Yöntemi Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir? Çirakla çok iyi bir iletisim kurularak ilgisi çekilmelidir.
Uygulanacak ögretim yöntemi, çiragi; merak etme, soru sorma, tartismalara katilma gibi faaliyetlere yöneltmelidir.
Ögretime ne kadar çok duyu organi katilirsa ögrenim o kadar kalici olur. Dolayisiyla, egitim çalismasina çiragin bütün bedeni ile katilimi saglanmalidir.
65
66. Ögretim yöntemleri seçilirken, çiraklarin ögrenme düzeyi dikkate alinmalidir. (Ayni islemi kavratirken, iki çirak için farkli yöntemler tercih edilebilir.)
Egitim çalismasinin amaci mutlaka belirtilmeli ve çiragin bu amaci benimsemesi saglanmalidir. 66
67. 67
68. 7-Ögretimin Degerlendirilmesi Öncelikle hatirlayalim:
Ölçme; kendi cinsinden seçilmis bir birimle, kendi cinsinden bilinmeyen bir degeri karsilastirmaktir.
Degerlendirme; bir yargiya varma islemidir.
Ölçme ve degerlendirme, birbirine bagli iki kavramdir. Ölçme, bir nesnenin ölçülebilir yönlerine dair sayisal bilgi verir. Degerlendirme ise, ölçme yoluyla elde edilen bilgilere dayanarak bir sonuca varma islemidir. 68
69. Degerlendirme, ögretimin ayrilmaz bir parçasidir. Belirlenen amaçlara çiragin ne oranda ulastiginin degerlendirilmesi sarttir.
Degerlendirme; çiragin yaptigi bir is veya ortaya çikardigi bir ürüne göre olabilecegi gibi, bu is ya da ürünün adim adim degerlendirmesi seklinde de olabilir. 69
70. KATILIMINIZ IÇIN TESEKKÜRLER… 70
71. KAYNAKLAR: Egitici Usta El Kitabi (Meksa Vakfi Yayinlari)
Usta Ögreticilik Kursu Sunulari (ELAZIG MESLEKI EGITIM MERKEZI)
Kusadasi Mesleki Egitim Merkezi, Usta Ögreticilik Kursu Sunulari
71
