100 likes | 274 Views
20.Ilghnéitheacht Orgánaigh. Na 5 Ríochtanna. G ach rud beo i grúpaí - na RÍOCHT (kingdom) chun idirdhealú a dhéanamh eatarthu . Aicmítear cealla do gach ní beo sna ríochtanna seo i dhá príomh shaghas leis- Prócarótacha - Gan n úicléas,gan o rgánáidí
E N D
Na 5 Ríochtanna • Gachrudbeo i grúpaí-naRÍOCHT (kingdom) chunidirdhealú a dhéanamheatarthu. • Aicmítearcealla do gachníbeosnaríochtannaseoi dhápríomhshaghasleis- Prócarótacha-Gannúicléas,ganorgánáidí Is ceallabeagaiad- naBaictéir Eocarótacha- tánúicléas & orgánáidí. Ceallamóraa mbíonnsnafungais, plandaí, ainmhí.
Na 5 ríocht • Tágachríochtforoinnte i ngrúpaí. Fíleam, Rang, Ord, Fhine, Géineas & Speiceas. • RíochtnaMonera/bPrócarótach(Bactéir): • RíochtnabPrótista(Algaí & Aiméibe): • RíochtnabhFungas: (Giosta &Muisirúin..) • RíochtnabPlandaí: (Cranncnócapall & Féarr..) • RíochtnanAinmhithe: (Duine & SmugairleRóin.. (nícuirtearnavíreas in aon do naríochtannaseo)
1. RíochtnabPlandaí: • Orgánaighilcheallacha a fhaigheanncothútrífhótaisintéis. • Bíonncillbhallatimpeallar a gcealla. • Roinntearnaplandaí a chuireannsíoltaar i ndhághrúpa – cinn a chuireannbláthannaarfáilaguscinnnachgcuireann.
2. RiochtnaAinmhí • Orgánaighilcheallacha-cothúheitreatrófach. • Níbhíonncillbhallatimpeallar a gcealla. • Bíonncórasnéarógach & matánachacu. • De gnáthbionnatairgeadhgnéasach I gceist. Scoiltmóramháin: Veirteabrach & Inveirteabrach.
3. RíochtnabhFungas • Orgánaighilcheallacha,*(seachasan giosta). • Déanta as snáithíní-nahífe, a tagann le chéilechunMícéiliam=(a lánhífí) structúir ‘fluffy’. • Cillballaídéanta as an ______________ chitin. • Atáirgeadhtríspóir a chuirarfáil. Sámplaí: múscán(mould), mildew, múisirúin, giosta….
4. RíochtnabPrótista • Le fáil I ngacháit a bhfuiluisce. • Orgánaighsimplí, de gnáthganaonfíocháin. Orgánaigh mar: Aiméibe; naAlgaí; múscánslaimeach. Táirgaíonnnaalgaí& planktons a chuidbiaféintrífotasintéis (½ don fotasintéisar fad arDomhan!)
Phytoplankton can grow explosively over a few days or weeks. This pair of satellite images shows a bloom that formed east of New Zealand between October 11 and October 25, 2009. (NASA images
5. RíochtnaMonera/bPrócarótach • Na céadorgánaighar Domhan-4000millúin bl. Ó shin & nataoncinnanseo don céad 2000m. • Monera-nabaictéar le fáil GACH ÁIT arDomhan. • Na orgániagh is flúirseacharDomhan. • In annmarachtáilganna 4 ríochteile ACH ganiadbheadhsaolarDomhancríochnaithei 30 bhliain! • Atáirgeadh- éignéasach. • CeallaPrócarótach- gannuicléas & organáidí*.
Staidéar • Níosmófaoi: • nabhfungas, monera & prócarótach I cbdeilesaleabhair. • Roinntcbdfaoinacórasainmhí (saduine) • Roinntcbdfaoinabplandaí