Download
1 / 18
E N D
LAS to formacja roślinna składająca się z warstw: runa, podszytu i drzewostanu. Może on być naturalny lub ukształtowany przez człowieka , w którego szacie roślinnej dominującym składnikiem jest drzewostan oraz towarzyszącymi im zbiorowiskami roślin i zwierzęcymi. Lasy mogą rosnąć wszędzie tam gdzie temperatura przekracza +10 stopni C, a roczne opady wynoszą powyżej 200mm. Różne klimaty i gleby wiążą się z różnymi rodzajami lasów. W zależności od siedliska tworzą się różne typy lasów: Lasy liściaste Lasy iglaste Lasy mieszane Lasy wytwarzają własne, specyficzne środowisko. Tam gdzie duże drzewa giną, dociera więcej światła, co wzmaga wzrost i wegetacje roślin tym samym stwarzając dogodne warunki wzrostu nowym drzewom. Drzewa pobierają wodę z gleby, której część wyparowuje przez liście, dzięki czemu wewnątrz lasu powietrze utrzymuje stałą wilgotność. Drzewa chronią wnętrze lasu przed wzmożonym promieniowanym słonecznym tym samym zapobiegają utracie ciepła w nocy. Dlatego temperatura wewnątrz lasu nie podlega takim wahaniom jak na zewnątrz lasu. Dni są chłodniejsze a noce cieplejsze co czyni z lasu dogodne miejsce schronienia dla zwierząt.
Gatunek drzewa Udział w drzewostanie sosna zwyczajna 69,4% świerk 6,0% dąb 6,0% brzoza 5,8% olsza 5,3% buk 4,1% jodła 2,5% Zróżnicowanie zbiorowisk leśnych w Polsce Ogółem lasy w Polsce zajmują około 29% powierzchni kraju, z czego przeważającą część, bo niemal 82% stanowią lasy iglaste. Natomiast lasy liściaste ok. 28% pow. Polski. Rozmieszczone są bardzo nierównomiernie. Najwyższą lesistość mają pojezierza i Karpaty oraz zachodnia i północna część kraju. Najsłabiej zalesiona jest środkowa część kraju. W zdecydowanej większości polskie lasy są zbiorowiskami zastępczymi, wytworzonymi sztucznie, w miejscu naturalnego kształtowania się ekosystemów. Zgodnie z polityką leśną państwa w lasach polski dokonywana jest przebudowa drzewostanów zmierzająca do zwiększenia udziału gatunków liściastych i zróżnicowania struktury wiekowej i gatunkowej drzewostanu.
Stan lasów iglastych w Polsce Lasy iglaste inaczej bory występują przede wszystkim na glebach bielicowych w klimacie umiarkowanym. Do tego typu lasów zaliczamy takie gatunki drzewa jak: sosna, świerk, jodła, modrzew. Bory sosnowe obecnie rosną w prawie całej Polsce. Porastają głównie obszary o słabych, piaszczystych glebach. Jest to szczególnie cenny gatunek drzew iglastych, ponieważ posiada stosunkowo miękkie i długie włókna, z których wytwarzany jest papier. Bory świerkowe odporne są na bardzo ostre zimy. Porastają obszary górskie Polski oraz wschodnią część Pojezierza Mazurskiego. Gatunkiem wymagającym łagodniejszego klimatu jest jodła, która dawniej była używana do budowy statków i łodzi. Największym kompleksem boru jodłowego jest Puszcza Jodłowa w Górach Świętokrzyskich.
Sosna pospolita Cechy: Sosna pospolita może osiągać wysokość do 45 metrów, ma prosty, równy pień zakończony parasolowatą lub stożkową koroną. Gałązki i górna część pnia pokryta jest czerwono-żółtą korą, łuszczącą się warstwami, natomiast dolna część pnia ma korę grubą, wielobocznie popękaną, wewnątrz czerwoną. Szpilki sinozielone, sztywne o długości 4 do 7 centymetrów, osadzone po dwie, wokół gałązek. Szyszki ma osadzone pojedynczo lub po dwie, trzy, stojące długości do 7 cm, niedojrzałe zielone, później brunatnieją i pękają uwalniając uskrzydlone nasiona. Rozmaitości: W Polsce ma duże znaczenie gospodarcze gdyż jest jednym z najpospolitszych drzew i dostarcza cennego drewna. Sosna od najdawniejszych czasów była stosowana w medycynie ludowej. Odwary z pączków, igieł lub zielonych szyszek stosowano do leczenia szkorbutu, puchliny wodnej, reumatyzmu, bólów zębów, artretyzmu, gruźlicy, chorób skóry, ukąszeń żmii itp. Bursztyn, czyli skamieniała żywica sosny był od wieków amuletem, lekiem i rekwizytem niezbędnym przy zamawianiu chorób.
Świerk Cechy: Świerk pospolity to drzewo wysokości do 50 metrów. Pień prosty, zachowany do wierzchołka. Gałęzie boczne w wyraźnych piętrach, odstające poziomo lub łukowo wygięte. Kora czerwonobrązowa łuszcząca się drobnymi płatami. Połyskujące, kłujące igły koloru ciemnozielonego. Igły długości 2 cm. Kwiaty męskie purpurowo czerwone a żeńskie karminowo-zielonkawe. Szyszki zwisające, cylindryczne, jasno brązowo-szare do 15 cm długości i 4 cm średnicy, utrzymują się na drzewie całą zimę. Rozmaitości: Wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza i suszę.
Jodła pospolita Cechy: Wysokość do 40 metrów, pień prosty pokryty szaro-biało-brązową korowiną. Drobne jajowate pączki nie są pokryte żywicą. Cienkie ciemnozielone, błyszczące igły do 3 cm, na szczycie wycięte. Szyszki prosto wzniesione do 20 cm o wąsko cylindrycznym kształcie. Młode szyszki - zielone, dojrzałe - brunatne. Jodły najłatwiej odróżnić od innych drzew iglastych po szyszkach, które skierowane są pionowo do góry. Zanim dojrzeją, często przybierają piękną zielona lub fioletową barwę. Dojrzałe nie spadają w całości na ziemię, lecz pod koniec lata rozsypują się na pojedyncze łuski, a na gałęziach pozostają tylko ich trzpienie. Jodły słyną tez z pięknych koron. Pomijając odmiany karłowate, większość tych drzew ma wyraźnie stożkowaty pokrój i piętrowy układ gałęzi. Rozmaitości: Najlepiej rośnie wśród drzew, np. na działkach leśnych. Jest wymagająca i kapryśna, chociaż to nasz krajowy gatunek. Jodła pospolita najlepiej czuje się na Podhalu, w Górach Świętokrzyskich i na Roztoczu. Natomiast na nizinach dokucza jej mała wilgotność powietrza i zanieczyszczenia, toteż podsycha i nie osiąga pokaźnych rozmiarów
Stan lasów liściastych w Polsce Lasy liściaste stanowią 28% powierzchni lasów w naszym kraju. Z powodu rozwoju osadnictwa ich powierzchnia zmniejszyła się. Tego rodzaju lasy tworzą liczne gatunki takie jak : dąb, jesion, klon, wiąz, jawor, buk,, grab, brzoza, olcha, lipa, wierzba, topola. Las liściasty zrzucający liście na zimę spotyka się w strefie umiarkowanej, z wyraźnie zaznaczoną sezonowością i temperaturach poniżej zera w zimie i powyżej 12 st. C w lecie. Las liściasty strefy umiarkowanej charakteryzuje się stosunkowo bogatym runem, które rozwija się na wiosnę, gdy drzewa nie mają liści i światło może bez trudu penetrować głębsze warstwy lasu. Rosną one na żyznych glebach i są bardziej wymagające klimatyczno-glebowe niż lasy iglaste.
Dąb szypułkowy Cechy: Owoce rosną na długich do 8 cm szypułkach. Drzewo osiąga wysokość do 50 m i średnicę 1,5-2,0 m. Pień jest prosty, dobrze wyrośnięty, często skręcony i do wysokości 15 m bez gałęzi. Kora jest gruba, głęboko spękana, ciemnoszara. Dąb czerwony Cechy: Dąb czerwony to drzewo wysokości do 25 metrów. Pień prosty, kora gładka, szara, lekko połyskująca. Z wiekiem staje się brązowawa, spękana i matowa. Liście do 20 cm długości, ułożone skrętolegle, na ogonkach 2-5 cm. Owalne, zatokowato podzielone z ząbkowatymi płatami. Na jesieni przybierają jaskrawoczerwoną barwę. Szarobrązowe żołędzie dojrzewają w ciągu 2 lat i siedzą w charakterystycznych spłaszczonych miseczkach.
Brzoza brodawkowata Cechy: Wysokość brzozy brodawkowatej dochodzi do 25 m, przy średnicach do ok. 60 cm; często także w postaci karłowatej. Pień do wysokości ok. 12-15 m wolny od gałęzi, cylindryczny, niekiedy zniekształcony przy odziomku; na niekorzystnych siedliskach także skrzywiony. Kora mlecznobiała, dająca się oddzierać cienkimi poprzecznymi pasmami, wiekiem pstra, spękana w dolnej części pnia, gruba i czarnawa. Młode pędy pokryte brodawkami. Liście skrętoległe, pojedyncze, podwójnie ząbkowane, jajowato zakończone lub trójkątne. Długość liścia do 7 cm, szerokość ok. 3 cm, kolor zielony - na jesieni żółty . Kwiatostany w postaci długich kotek. Orzeszki ok. 3mm, dookoła błoniasto oskrzydlone. Rozmaitości: Drzewo jest elastyczne i mocne. Wykorzystywane do wyrobu mebli ogrodowych i produkcji sklejek. Bardzo kaloryczne - cenione do palenia w kominkach. Sok z brzozy brodawkowatej to orzeźwiający, słodkawy napój, który działa leczniczo.
Lipa Cechy: Lipa drobnolistna osiąga wielkość około 25-40 m. średnicę do ponad 100 cm. Pień jest prosty do połowy wysokości wolny od gałęzi. Kora w młodości gładka, zielonawoszara, z wiekiem płytko i podłużnie spękana, ciemnoszara do czarniawej. Liście skośne sercowate z piłkowanym brzegiem. Kwiaty żółtawe w luźnych baldachach na długich szypułach. Owoce małe, okrągłe i gładkie. Rozmaitości: Największa lipa drobnolistna rośnie w Cielętnikach gm. Dąbrowa Zielona, byłe woj. częstochowskie. Jej wiek wynosi 517 lat, obwód 992 cm, pierśnica 315 cm, wysokość 35 m. Lipa należy do drzew silnie nektaryzujących, masowo oblatywanych przez pszczoły. Kwiaty lipy odznaczają się typowym silnym, miodowym aromatem. Kwitnie w końcu czerwca i lipcu.
Znaczenie lasów • Gospodarcze • lasy są przede wszystkim największą na świecie „fabryką” tlenu • materiał budulcowy i opałowy • są miejscem polowań, które dostarczają państwu niebagatelnych dochodów • lasy są źródłem terenów rekreacyjnych • są filtrem zanieczyszczeń powietrza • dostarczają runa leśnego, m.in. grzybów i jagód • dostarczają mięsa (kłusownictwo)
Przyrodnicze • zatrzymują znaczne ilości wód opadowych i opóźniają ich spływanie do rzek • chronią glebę przed jej niszczeniem - wypłukiwaniem, zmywaniem i wywiewaniem • poza tlenem wydzielają szereg substancji bakteriobójczych, mających zbawienny wpływ na stan zdrowia człowieka • zmniejszają straty w rolnictwie • dostarczają glebie składników pokarmowych • regulacją obieg wody w przyrodzie • wysokie i zwarte lasy zmieniają kierunek i prędkość wiatru • utrzymują optymalną dla rozwoju świata organicznego wilgotność powietrza
Niszczenie lasów w Polsce Szkody w lasach polskich spowodowane są zanieczyszczeniem atmosfery np. pyły i gazy wydzielane przez przemysł, paleniska domowe, spaliny samochodowe oraz pożary. Szczególnie groźne są kwaśne opady. Powodują one ogromne straty w drzewostanie w Sudetach na granicy Niemiec, Czech i Polski. Najbardziej zagrożone są świerki i jodły, natomiast sosny są bardziej odporne na zanieczyszczenie powietrza. Problemy gospodarki w Polsce wiążą się z niewłaściwym pozyskiwaniem drewna,a polega ono na wycinaniu tylko tych drzew, które mają odpowiednią jakość, wymiar i wiek. Drzewa w miastach i przy drogach stają się ofiarami nie tylko spalin ale i działania soli, którą polewa się jezdnię dla ochrony przed gołoledzią. W czasie roztopów woda z jezdni przechodzi do gleby i z cząsteczkami tej soli dociera do wszystkich części rośliny. Zielone liście są odrzucane o tygodnie, a nawet miesiące wcześniej, przed ich naturalnym terminem opadania.
Sposoby ograniczenia degradacji lasów • zmniejszyć ilość zanieczyszczeń wydzielanych przez przemysł;- sadzić więcej drzew liściastych bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia; - rozsądnie prowadzić wyrąb drzew;- w większym stopniu wykorzystywać wtórnie papier i odpady powstałe podczas przeróbki drewna;- wycinanie drzew zagrożonych szkodnikami • zapobiegać pożarom i zaśmiecaniu lasów przez rozsądne i odpowiedzialne zachowanie się; • Aby zapobiec dalszej dewastacji lasów w Polsce, poodejmuje się różne prawne formy ochrony przyrody, do których należy m.in. tworzenie: • nowych parków narodowych, krajobrazowych • rezerwatów przyrody • pomników przyrody
Na czym polega racjonalna gospodarka zasobami leśnymi Aby nie zniszczy lasów zupełnie - konieczna jest racjonalna gospodarka, polegająca na planowym ograniczaniu wyrębów i jednocześnie stałym, we właściwym czasie prowadzonym zalesianiu. Tylko przy takiej gospodarce może się las odnawiać i utrzymywać w "zdrowiu". Jeśli nie dba się o odpowiednio wczesne zalesianie, dochodzi do poważnych szkód w krajobrazie. Często zdarza się, że po wycięciu lasu mieszanego sadzi się tylko drzewa iglaste, np. sosny. Są to tzw. monokultury sosnowe". Przynoszą one człowiekowi dość szybką korzyść, ale są bardzo podatne na różne choroby i ataki szkodników.
