College 4: Klemtoon en ritme

College 4: Klemtoon en ritme Prosodie: Klemtoon en ritme

Opbouw van het college 1. Cyclische SPE-regels: problematisch 1.1 Probleem 1.2 Iambic Reversal 2. Alternatieve representatie: Boomdiagrammen 3. Alternatieve representatie: Grids 3.1 Stress clash 3.2 Bomen en grids 3.3 Probleem: clash 4. Euritmieregels 4.1 Ritmische patronen 4.2 Alternerend ritme 5. Klemtoon & Ritme in OT

Cyclische SPE-regels Cycliciteit [ [ [land] [bouw] ] [machine]] Klankleer 1:MSR: [ … 1] CSR: [[1] [2]] NSR: [[2] [1]]

Bracket Erasure Convention BEC: de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar

Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit Cycliciteit en BEC de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar tennis: love - fiftéen

Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit Cycliciteit en BEC de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar tennis: fífteen - love

Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit Cycliciteit en BEC de stressverhoudingen binnen brackets zijn onveranderbaar guitár 'guítar man'

Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit [fifteen][men] 1 1

Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit [[fifteen][men]] 1 1 2 1

Cyclische SPE-regels Probleem: cycliciteit Nevenaccentverschuivingen geen accentkwestie, maar ritmische kwestie: Iambic Reversal Rule [[fifteen][men]] 1 1 2 1

Cyclische SPE-regels Iambic Reversal Iambic Reversal Rule (optionele ritmeregel) Stress clash vgl. Marcèl Báx w s S  s w S[1 stress] [1 stress] conditie: w  

Cyclische SPE-regels Iambic Reversal Probleem: ritmeregel kan alleen 'lineaire clashes' verantwoorden Er is geen stress clash, en toch nevenaccentverschuiving [[Mississippi][Delta]] 1 1 2 1 s w s w S w

Boomdiagrammen Relatieve prominentie Liberman & Prince (1977): Stress is relatieve prominentie; d.w.z. een element is sterk ten opzichte van een ander element dat zwakker is

Boomdiagrammen Relatieve prominentie Delta s w Relatieve sterkteverhouding op: syllabeniveau

Boomdiagrammen Relatieve prominentie Mississippi Deltas w s w s w Relatieve sterkteverhouding op: syllabeniveau

Boomdiagrammen Relatieve prominentie Mississippi Deltas w s w s w w s Relatieve sterkteverhouding op: syllabeniveau voetniveau

Boomdiagrammen Relatieve prominentie Relatieve sterkteverhouding op: Mississippi Deltas w s w s w w s s w syllabeniveau voetniveau prosodisch woord fonologische frase

Boomdiagrammen Relatieve prominentie Op syllabeniveau is er geen clash in Mississippi Delta Toch kan Iambic Reversal plaatsvinden: clash op voetniveau

Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

a. x voor elke  x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

b. x voor elke sterkste  van elk lexicaal item (fonol. woord) a. x voor elke  x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

c. x voor elke s, zodat sterkste s van constituent hogere kolom heeft dan de sterkste s van de zwakke zusterconstituent. b. x voor elke sterkste  van elk lexicaal item (fonol. woord) a. x voor elke  x x x x x x x x x x x x Mis sis sip pi Delta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme

x x x x x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta s w s w s w w s s w Grids Accent & ritme ritme accent

Grids Accent & ritme • stress / accent: relatieve prominentie (klemtoon); reflecteert de groepering van syllabes in grotere prosodische eenheden (voet, woord, fonologische frase, …)

Grids Accent & ritme • stress / accent: relatieve prominentie (klemtoon); reflecteert de groepering van syllabes in grotere prosodische eenheden (voet, woord, fonologische frase, …) • ritme:(regelmatig) patroon van beklemtoonde en onbeklemtoonde syllabes; fysischestimuli

Grids Accent & ritme • stress / accent: relatieve prominentie (klemtoon); reflecteert de groepering van syllabes in grotere prosodische eenheden (voet, woord, fonologische frase, …) • ritme:(regelmatig) patroon van beklemtoonde en onbeklemtoonde syllabes; fysischestimuli • metrum:volledig regelmatig ritme; (psychologische) perceptievan ritmische stimuli

Grids Accent & ritme Verschil ritme en metrum:

Grids Stress clash Clash in de grid: twee adjacente x-en met op het direct daaronder liggende niveau geen x er tussen x x x x x

Grids Stress clash Clash in de grid: twee adjacente x-en met op het direct daaronder liggende niveau geen x er tussen x x x x x x x x

Grids Stress clash Clash in de grid: twee adjacente x-en met op het direct daaronder liggende niveau geen x er tussen x x--------------x x x x x x x x x

Grids Stress clash Reversal: linker x in clash verschuift naar de eerst mogelijke landingsplaats ter linkerzijde x x x x x x x x x x x

Grids Stress clash x x ------------ x x x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta

Grids Stress clash x x x x x x x x x x x x Mis sis sip pi Del ta

Bomen & grids Waarom grids? Hayes (1984): boom  accent / structuur grid  ritme

Bomen & grids Grids Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: Good look ing girl Mon ta na Bank Jan - Wou ter Zwart Roe lien tje B. w s w s w s w s s s w w

Bomen & grids Grids Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: x x x x x x x x Good look ing girl Mon ta na Bank w s w s w s w s s s w w

Bomen & grids Grids Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: x x x x xx x x x x x x x Good look ing girl Mon ta na Bank w s w s w s w s s s w w

Bomen & grids Grids Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: x x --------------- x xx x x x xx x x x x x x x Good look ing girl Mon ta na Bank w s w s w s w s s s w w

Bomen & grids Grids Sommige frases hebben een zelfde boom, maar verschillende grids: xx x xx x x x xx x x x x x x x Good look ing girl Mon ta na Bank w s w s w s w s s s w w

Probleem Problemen met Iambic Reversal ontstaan waar

Probleem Problemen met Iambic Reversal ontstaan waar (a) geen clash is en toch een verschuiving, of

Probleem Problemen met Iambic reversal ontstaan waar (a) geen clash is en toch een verschuiving, of (b) wel een clash, maar toch geen verschuiving

Probleem (a) geen clash, toch verschuiving x x x x x x x a me ri kaan

Probleem (a) geen clash, toch verschuiving x x x x x x x a me ri kaan data: perfectionist, kaleidoscoop, Ticonderoga

Probleem (b) wel clash, geen verschuiving x x -------------------- x x x x x x x x x x o ver spe li ge man

Probleem (b) wel clash, geen verschuiving x* x x x x x x x x x x x o ver spe li ge man data: ingewikkelde som vgl. ingewikkelde baby’s

Euritmieregels Ritmische patronen Oplossing Hayes (1984): clash is niet de juiste trigger van nevenaccentverschuivingen

Euritmieregels Ritmische patronen Hayes (1984): clash is niet de juiste trigger van nevenaccentverschuivingen bepaalde ritmische output-structuren zijn hoogwaardig; om die te bereiken kunnen nevenaccenten verschuiven

Euritmieregels Alternerend ritme De Euritmieregels: op output gericht (daarmee voorloper OT) Quadrisyllabic Rule (QR) op het scandeerniveau liggen de x-en idealiter vier syllabes van elkaar verwijderd.

College 4: Klemtoon en ritme