580 likes | 1.12k Views
BIOMASA DLA CELÓW ENERGETYCZNYCH. Halina Kruczek Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny 2005. Plan prezentacji. Dlaczego biomasa?-wykorzystanie biomasy jako paliwa Definicje i potencjał Charakterystyki paliwa - biomasy Produkcja energii z biomasy.
E N D
BIOMASA DLA CELÓW ENERGETYCZNYCH Halina Kruczek Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny 2005
Plan prezentacji • Dlaczego biomasa?-wykorzystanie biomasy jako paliwa • Definicje i potencjał • Charakterystyki paliwa - biomasy • Produkcja energii z biomasy
BIOMASA – RAMY POLITYCZNE I PRAWNE • Biała Księga „Energia dla przyszłości: odnawialne źródła energii” 12% udziału energii pierwotnej z OZE do roku 2010 (8,5% z biomasy) 22% udziału OZE w bilansie energii elektrycznej • Dyrektywa z 27 września 2001 r. Nr 2001/77/WE w sprawie promocji energii elektrycznej wytworzonej w źródłach odnawialnych na wewnętrznym rynku energii elektrycznej
ŚWIAT 5,2 % EUROPA8,0 % (ROK BAZOWY: 1995) EU – BIAŁA KSIĘGA KONSUMPCJA ENERGII PIERWOTNEJ 1995 2010 OŹE 5,4 % 11,5 % Biomasa 3,1 % 8,5 % REDUKCJA CO2 (Kyoto)
BIOMASA – RAMY POLITYCZNE I PRAWNE POLSKA • Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej 7,5% udziału energii pierwotnej z OZE do roku 2010 • (Dotychczasowe) na podst. Art.. 9a Prawo Energetyczne) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30maja 2003 w sprawie szczegółowego obowiązku zakupu energii elektrycznej zodnawialnych źródeł energii • Nowe rozp.1 stycznia 2005- definicja podmiotów zobowiązanych do użycia OZE , sposób wypełnienia, regulacja zagadnienia potwierdzania wytworzenia energii elektrycznej w OZE przez świadectwa pochodzenia 7,5% udziału OZE w bilansie sprzedaży energii elektrycznej • Traktat o Przystąpieniu Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji do Unii Europejskiej. 2003
Struktura przyrostu mocy w energetyce odnawialnej w Polsce do roku 2010 wg Strategii rozwoju energetyki odnawialnej
Udział produkcji energii elektrycznej z poszczególnych źródeł odnawialnych w Polsce w roku 2010 wg modelu SAFIRE, EC BREC’2001 Scenariusz OZE 7,5% Scenariusz środowiskowy 12,5 %
Krajowe zasoby biomasy potrzebnej do procesów współspalania Źródła biomasy • Leśnictwo. • Rolnictwo: • Odpady i półprodukty z produkcji rolnej, • Uprawy energetyczne. • Inne: • Przemysł drzewny, • Przemysł spożywczy, • Przemysł papierniczy • Osady ściekowe???.
BIOMASA JAKO PALIWO bale pelety pył Osad papierniczy trociny zrębki
Badanie krajowych zasobów biomasy Nadwyżki słomy [tys.ton] Gradziuk P. „Słoma energetyczne paliwo”, W-wa 2001 Lesistość w Polsce [tys.ha] Date statystyczne GUS, za rok 2002 Powierzchnia odłogów i ugorów[tys.ha] Date statystyczne GUS, za rok 2001 Kompleksy rolniczej przydatności gleb Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa, Puławy
Wierzba energetyczna – wstępny ranking województw wg EC BREC Analiza wielokryterialna metodą Capelanda oparta na 12 kryteriach, m.in.: • redukcji plonów upraw referencyjnych w okresach suchych, • średniej rocznej temperaturze, • udziale gleb średnich klas bonitacyjnych w areale uprawowym, • liczbie dużych farm, • udziale upraw zbożowych na danym obszarze, • wielkości produkcji ciepła sieciowego i jego ceny.
Rozmieszczenie kotłów grzewczych na słomę w woj. dolnośląskim kotły grzewcze na słomę elektrownie wodne instalacje fotowoltaiczne kolektory słoneczne do 6 m2
Rozmieszczenie instalacji do spalania odpadów drzewnych i inne OŹE kotły grzewcze na odpady drewna elektrownie wodne instalacje fotowoltaiczne kolektory słoneczne do 6 m2
Problemy związane z produkcja energii z biomasy • Problemy wymagające rozwiązania aby biomasę użyć jako paliwo wynikają z jej własności fizyko-chemicznych tj. niska gęstość i wilgotność stwarzają problemy ekonomiczne z transportem i magazynowaniem • Problem wymagający rozwiązania te rozdrobnienie biomasy i doprowadzenie jej do kotłów lub gazogeneratorów • Problemy w czasie spalania to zagrożenie zanieczyszczaniem się powierzchni i korozją wysokotemperaturową
Krajowe zasoby biomasy potrzebnej do procesów współspalania (1/3) Konkurencja o biomasę: • Zapotrzebowanie na biomasę przez różne sektory: • Elektroenergetyka i ciepłownictwo, • Transport, • Przemysł. • Złożoność problematyki • Strona podażowa: leśnictwo, rolnictwo, • Konkurencja po stronie popytu, • Uwarunkowania: środowisko, przestrzeń produkcyjna, infrastruktura techniczna itd. • Konieczność indywidualnego (regionalnego) podejścia do zasobów biomasy.
Krajowe zasoby biomasy potrzebnej do procesów współspalania (2/3) Uprawy energetyczne: • Wieloletni charakter upraw (bioróżnorodność, zaangażowanie gruntów na wiele lat), • Skład fizyko-chemiczny (uprawy lignocelulozowe), • Rentowność produkcji (priorytet dla produkcji żywności), • Polityka rolna (dopłaty, Wspólna Polityka Rolna UE), • Wykorzystanie gruntów: • Grunty nie uprawiane (odłogi i ugory), • Struktura własnościowa, • Warunki (klasy bonitacyjne, rolnicza przestrzeń produkcyjna), • Produktywność. • Podejście wielofunkcyjne: • Rekultywacja, • Ochrona wód (Fitoremediacja, strefy buforowe).
Krajowe zasoby biomasy potrzebnej do procesów współspalania (3/3) Zagadnienia organizacyjne: • Łańcuch dostaw: • Skup (standaryzacja i pomiar), • Przetwarzanie (technologia współspalania), • Przechowywanie. • Organizacja producentów: • Rozproszona, scentralizowana (integracja pionowa, pozioma), • Grupy producenckie, • Mechanizacja produkcji. • Wykorzystanie istniejącej infrastruktury i doświadczenia: • Rolnictwo, • Logistyka.
Współspalanie biomasy z paliwami kopalnymi - ramy prawne • Ilość „zielonej” energii elektrycznej w procesie współspalania ma być określana jest na podstawie udziału strumienia energii chemicznej biomasy lub biogazu w całkowitym strumieniu energii chemicznej paliwa – obecnie podano metodykę obliczania • Paragraf 4 punkt 3 Rozporządzenia mówi, że „jednostka wytwórcza powinna być wyposażona w urządzenia i przyrządy pomiarowe zapewniające pomiary i rejestrację, umożliwiające obliczenie ilości energii wytwarzanej z biomasy lub z biogazu – obecnie obowiązują określone miejsca pomiaru (Dotychczasowe) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 maja 2003r.:
WSPÓŁSPALANIE Cele ilościowe a problemy organizacyjne • Zdaniem ekspertów z MGPiPS wypełnienie przyjętego w Traktacie Akcesyjnym celu indykatywnego dla Polski (7,5%) będzie wymagało co najmniej 4-procentowego udziału energii elektrycznej ze współspalania w krajowym zużyciu energii elektrycznej brutto w roku 2010. • Zakładając, że zużycie energii elektrycznej brutto w roku 2010 wyniesie ok. 150 TWh (obecnie wynosi ok. 139 TWh), 4% energii elektrycznej ze współspalania przekładać się będzie na ok. 65 PJ energii chemicznej dostarczonej biomasy (odpowiednik ok. 3 mln ton węgla). Zakładając, że zdecydowaną większość paliwa będzie stanowić drewno, pozyskanie drewna opałowego (świeżego) w ciągu roku powinno wynieść ok. 8-10 mln ton (ok. 10 - 12 mln m3). Problem: Czy uda się w Polsce stworzyć odpowiednio duży rynek biomasy? (Sektor leśny szacuje, że z istniejących drzewostanów możliwe jest pozyskanie na cele energetyczne 2,5-3 mln ton drewna.) Czy cena produkowanej zielonej energii nie będzie wysoka przy takim zapotrzebowaniu na biopaliwa?
Charakterystyka biomasy Własności fizyko-chemiczne biopaliw zależą w dużym stopniu od ich składu chemicznego masy palnej i substancji mineralnej, zawartości części lotnych, popiołu i jego składu. Wielkości te decydują o doborze sposobu spalania pozwalającego na minimalną emisję i uniknięcie zagrożeń eksploatacyjnych (zanieczyszczenie powierzchni, szlakowanie, korozja wysokotemperaturowa). Zawartość popiołu w energetycznie przydatnej słomie jest podobnego rzędu jak dla węgla kamiennego. Natomiast dla roślin energetycznych mieści się w zakresie 2-6%. Jedynie dla odpadów drzewnych zawartość popiołu jest bardzo niska i wynosi poniżej 1%. Kaloryczność biomasy, w przeliczeniu na masę suchą, jest rzędu 15-20 MJ/kg. Zawartość azotu i siarki w biomasie jest niska, ale duża jest zawartość chloru, szczególnie w przypadku słomy, co stwarza duże ryzyko występowania korozji. Biomasa, w porównaniu z węglem, charakteryzuje się dużą zawartością części lotnych. Mała gęstość biomasy stanowi problem transportowy i magazynowy – 250 -360 kg/m3
SKŁAD BIOMASY Fuel Characteristics
Fermentacja-BIOGAZ • Techniczny potencjał biogazu, obliczony dla wartości opałowej równej 23 MJ/m3 gazu w beztlenowej fermentacji odchodów zwierzęcych, wynosi 37,5 PJ. • W Polsce funkcjonuje ok. 1,8 przemysłowych i 1,470 komunalnych oczyszczalni ścieków a ich liczba stale rośnie. Potencjał techniczny biogazu z osadów ścieków wynosi obecnie ok. 100 PJ. Podobny potencjał ma gaz wysypiskowy.
Fermentacja-BIOGAZ • Z fermentacji 1 tony biomasy można uzyskać paliwo gazowe w ilości 350~500 m3 o cieple spalania 18000~24500 kJ/nm3. Odpad z fermentacji metanowej – szlam pogazowy stanowi nawóz organiczny. • Fermentacja metanowa wykazuje dwie maksymalne wydajności gazu: • przy temp. 30–35oC (bakterie mezofilne) • przy temp. 52–55oC (bakterie termofilne) • W skład biogazu wchodzą następujące gazy w różnej proporcji w zależności od parametrów fermentacji: • metan 55~70% • wodór 1~3% • tlen 0,5~1% • dwutlenek węgla do 40% • gazy różne 1~5%
Gaz wysypiskowy • W Polsce istniało w 1998 r. 20 instalacji do wykorzystywania • gazu wysypiskowego o mocy nie przekraczającej 400 kW każda. • Przyrost mocy zainstalowanej w jednostkach wykorzystujących gaz wysypiskowy Objętościowy skład gazu (po odrzuceniu N2) wynosi: CO 34–54,5% H2 10–22% CO2 6–26% CH4 8–32% C2H4 4–6% C2H6 0,1–1% C3H 0,3–2%
Porównanie bezpośredniego i pośredniego współspalania Bezpośrednie współspalanie / Pośrednie • Wymagane tylko rozdrobnienie • Wpływ na zanieczyszczenie powierzchni Z, korozję K i produkty spalania A • Wzrost kosztów z powodu Z, K i składowanie popiołów • Dodatkowy wstepny proces • problemyZ, K są minimalizowane • Popiół z biomasy odseparowany (gazyfikacja) • Wzrost kosztów inwestycyjnych
Korzyści wynikające ze współspalania biomasy • Niskie koszty inwestycyjne • Niewielka zmiany parametrów operacyjnych kotła przy niskim udziale cieplnym biomasy • Wysoka sprawność • Wykorzystanie istniejącej infrastruktury i urządzeń • Okresowe fluktuacje biomasy mogą być rekompensowane zmiana udziału biomasy do wegla • Mozliwość użycia duzej ilości biomasy pozwalajacej na istotną redukcje CO2jak SO2 i NOx
Spalanie –współspalanie biomasy Porównanie kosztów inwestycyjnych
Wodór z biomasy - Układ oddzielnej gazyfikacji i procesu uszlachetniania gazu BIOMASA
Wodór z biomasy - Podwójny układ ciśnieniowych reaktorów fluidalnych do gazyfikacji i regeneracji sorbentu O2/H2O BIOMASA PARA
Realizowane prace w zakresie paliw odpadowych i biomasyw zespoledr hab..inz. Halina Kruczek PWr W-9 http://www.itcmp.pwr.wroc.pl/~hkruczek/ • Selektywna gazyfikacja paliw niskogatunkowych w tym biomasy paliw odpadowych do produkcji czystego gazowego paliwa z przewagą wodoru i produktów stałych przydatnych w przemyśle cementowym • Wykorzystanie paliw alternatywnych w kotłach energetycznych –opracowanie konceptu technicznego z doborem paliwa i optymalizacją sprawności i emisji • Charakterystyki biomasy i paliw odpadowych do współspalania w kotłach oraz optymalizacja układów transportu biomasy
BAZA BADAWCZO-APARATUROWA • Piec badawczy do gazyfikacji i spalania paliw z analizatorem spalin on-line firmy Siemens • Piec zapłonowy
Układ do poboru próbek do oznaczania dioksyn i furanów Aparaturatermograwimetr do badań własności paliw kinetyki zgazowania i spalania Temperature range – up to 1500 oC, heating rate 0.01 to 300 oC /min Coupled with IR, MS or GC/MS techniques
Piec do badań materiałow organicznych i nieorganicznych w temperaturach do 1300 oCClassic -Claren Sonda aspiracyjna chłodzona wodą do pomiaru temperatur w ośrodku zapylonym.
Praktyczne rozwiazania stosowania biomasy-Domowe piece grzewcze Mały kocioł opalany peletami
Kocioł z rusztem obrotowym A – pierwsza komora spalania z rusztem obrotowym, B – komora dopalania, C – płomienica kotła,D – wentylator spalin, E – filtr spalin, F – komin, G – układ transportu żużla i popiołu
Kotły energetyczne opalane mieszanką paliw kociołfluidalny kocioł pyłowy
Kocioł fluidalny ze złożem cyrkulacyjnym. 550 MWt, 194/179 kg/s, 16.5/3.7 MPa, 545/545°C
Kocioł w Świeciu Dane projektowe kotła: WMT przy spalaniu 100% węgla 234 t/h Wydajność przy spalaniu 100% biomasy 180 t/h Zakres obciążeń (spalanie węgla) 50 100 % WMT Zakres obciążeń (spalanie biomasy) 38 77 % WMT Ciśnienie pary świeżej 9,6 MPa Temperatura pary świeżej 510 5°C Ciśnienie projektowe (walczak) 11,7 MPa Temperatura wody zasilającej (gr. dostaw) 200 5°C
1 3 2 Pośrednie instalacje produkcji energii z biomasy i węgla • Kocioł parowy OR-10, D = 10 t/h, tp = 420°C • Instalacja zgazowania biomasy, • Tłokowy silnik parowy, P = 1 MWe, Q = 7 MWt Koncepcja i projekt techniczny instalacji zgazowania biomasy i wykorzystania gazu jako paliwa dodatkowego w kotle rusztowym