ŞAP HASTALIĞI

1. ŞAP HASTALIĞI PROF.DR.SELDA ÖZBİLGİN

2. ETKEN • Şap virusu Picorna grubundan olup epitelyotrop bir virüstür. • Şap hastalığına sığır, koyun, keçi, domuz gibi evcil hayvanlarla vahşi ruminantlar hassastır. • Şap virusunun O, A, C, SAT 1, SAT 2, SAT 3 ve Asia 1 olmak üzere 7 adet farklı serotipi bulunmakta olup, serotipler arasında çapraz koruma mümkün değildir.

3. BULAŞMA 1. DİREKT • Hasta ve sağlam hayvanların bir arada bulundurulması ile oluşur, en yaygın bulaşma şeklidir, 2. HAVA YOLU İLE BULAŞMA • Rüzgar ile hastalık etkeni uzun mesafelere (60 km) yayılabilir. 3. İNDİREK BULAŞMA • İnsan vasıtası ile bulaşma (celep, hayvan bakıcısı, hayvan sahibi, çiftçiler, misafirler vs.) • Hastalığın doğal konakçısı olmayan hayvanlar vasıtası ile bulaşma (kedi, köpek, kuşlar, fareler, vs.), • Hastalıklı malzemeler (salya, idrar, yem, ot, su, vs.) ve nakil araçları ile bulaşma, • Et ve et ürünleri ile , Süt ve süt ürünleri ile bulaşma, • Suni tohumlama ve embriyo transferi ile bulaşma, • Kaçak hayvanlar ve domuzlar hastalığı taşıyıcı olabilir dikkat edilmeli.

4. SIĞIRLARDA KLİNİK BELİRTİLER; • Yüksek ateş, • Titreme, • Donuk ve cansız bakışlar, • Salyalı ve şapırtılı ağız, • Ağız, dil ve dudaklarda, diş etlerinde , damakta içi saman rengi sıvı ile dolu veziküller , • Tırnak aralarında veziküller ve topallık, ağır vakalarda tırnak düşmesi, • Meme başlarında veziküller , süt veriminde azalma ve mastitis, • Buzağılarda kardiyomyopati sonu ölümgörülür.

6. KORUNMA 1.Hastalık çıkmadan önce alınacak tedbirler: • Duyarlı hayvanlara şap aşısının periyodik olarak uygulanması, • Yeni alınan hayvanlara şap aşısı yapılıp yapılmadığına dikkat edilmesi, • Yeni alınan hayvanlara diğer hayvanlardan ayrı bir yerde karantina uygulanması (20 gün), • Pazarda satılacak veya başka bir yere nakil edilecek hayvanlara en az 15-20 gün önceden şap aşısının yapılması ve Veteriner sağlık raporunun alınması, • Ahırların girişlerinde bulundurulması gerekli havuzlara devamlı olarak dezenfektan maddelerin uygulanması, • Ahırlara hayvan bakıcılarından başkalarının sokulmaması, • Hayvan bakıcılarının özel elbise ve ayakkabı ile ahıra girmelerinin sağlanması, bakıcıların diğer ahırlardan uzak tutulması. • Sağımdan önce ellerin ve sağımda kullanılacak malzemelerin hijyenine dikkat edilmesi, • Şüpheli vakalarda Veteriner Hekim’den bilgi alınmalıdır.

7. 2.Hastalık çıktıktan sonra alınacak önlemler: • Hastalıktan şüpheli hayvanlar derhal ayrı bir yere alınmalı, • Ahırlara giriş çıkışlar yasaklanmalı, yetkililere haber verilmeli, • Hayvancılık işletmesine izinsiz insan ve araç girişleri engellenmeli, • Yem, saman, altlık gibi malzemelerin giriş çıkışına izin verilmemeli, • Hasta hayvandan bulaşan yataklık ve otlar yakılmalı, • Hasta hayvanlara ait sütler süt satıcılarına verilmemeli, • Hastalık sönüşüne kadar hayvan alım ve satımı yapılmamalı, • Ahırlar birden fazla ise, her biri için ayrı bakıcı bulundurulmalı, mümkün değil ise bakıcıların çizme ve elbiseleri her ahırda değiştirilmeli, • Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanlarla temas edenlerin, bu hayvanlara ait eşya, malzeme ve naklinde kullanılan vasıtaların dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

8. AŞILAMA ve KORUNMA SığırlardaŞap hastalığına karşı , yeterli korumanın sağlanabilmesi amacıyla yılda iki dönem şeklinde yoğun koruyucu aşılama kampanyaları ile sürü bağışıklığı sağlanmaktadır. Viral hastalık olduğu için kesin tedavisi yoktur. Virusid özellik taşıyan dezenfektanlarla hijyen ( Sahada %4' lük Sodyum karbonat ve %1' lik Sodyum hidroksit kullanılabilir.)sağlanabilir.