Načini i sredstva komunikacije u međunarodnim odnosima

1. Načini i sredstva komunikacije u međunarodnim odnosima

2. Svi instrumenti koji se primjenjuju u odnosima između subjekata koji postoje i djeluju na međunarodnom planu. • Diplomatija • Javno mnjenje i međunarodna propaganda • Ekonomska sredstva i instrumenti • Vojna sredstva

3. Diplomatija • Izraz ukupnog djelovanja svih sudionika međunarodnog političkog života, koji u skladu sa svojim mogućnostima, potrebama i vremenom akcije nastoje realizovati optimalne ciljeve na međunarodnom planu. • Najveći broj međunarodnih sporova rješava se posredstvom diplomatije.

4. Najstariji oblik opštenja među državama • Diplomatija kao sinonim za spoljnu (vanjsku) politiku • Vođenje međunarodnih pregovora i mirno rješavanje međunarodnih sporova • Spoljna politika određuje strategiju, a diplomatija taktiku, spoljna politika program, a diplomatija metode

5. Državu van zemlje zastupaju posebna tijela: šef države (predsjednik/monarh), vlada, skupština, ministarstvo vanjskih poslova, aparat koji djeluje u diplomatskim predstavništvima u inostranstvu. • Društvena djelatnost s odgovarajućom organizacijom kojoj je glavna namjera predstavljanje države u međunarodnim odnosima i rad na ostvarivanju vanjskopolitičkih ciljeva države mirnim sredstvima.

6. Klasična vs. moderna diplomatija • “Poštena osoba poslata u inostranstvo da tamo laže za dobro svoje zemlje.” (Voton) • “Špijuni najmanje vrijedni poštovanja” (Fridrih Veliki) • “Primjena razuma i takta u vođenju oficijelnih odnosa između vlada suverenih država.” (Satou) • “Biznis komuniciranja među vladama.” (Kenan)

7. Prva stalna diplomatska predstavništva nastaju sredinom 15. vijeka u italijanskim državicama. • Nakon II svjetskog rata: razvoj tehnologije, međunarodnih organizacija, rast broja država, broja savjetnika i atašea za razna pitanja, novi značaj ekonomije, vojnih saveza...

8. Osnovni zadaci diplomatije • Zaštita interesa države, kao i kompanija i građana; • Reprezentacija (zastupanje) – vođenje bilateralnih kontakata, obaveze ceremonijalnog karaktera; • Posmatranje i obavještavanje; • Pregovaranje – pripremanje sporazuma i ugovora.

9. Javno mnjenje kao odnos ili kao jedan od odnosa građana prema društvenim kretanjima i procesima koji mogu biti na internom planu razvoja ili u spoljnoj politici pojedine države. • “Nevidljiva i nesavladiva sila” • “Većina ljudi nema sopstvenih pogleda i treba im ih uliti u glavu kao što se ulje uliva u mašinu.” • Džordž Galup je izvršio prvo istraživanje javnog mnjenja 1936. godine.

10. Poslovima pripremanja i modeliranja javnog mnjenja bavi se propaganda. • Organizovana akcija koja teži dobrovoljnom prihvatanju nekih ideja i stavova ili pak mijenjanju političkog ponašanja. • Korijeni – stara Grčka, Rimokatolička crkva (propaganda fide), sredstva masovne komunikacije, Jozef Gebels

11. Odnos diplomatija : propaganda • Obje su verbalne • Dok je diplomatija namijenjena službenicima države, propaganda je upućena narodima • Diplomatija traži kompromis, propaganda je isključiva • Diplomatske poteze često prati propaganda, a diplomatski sastanci se nekad zakazuju u propagandne svrhe

12. Ekonomski instrumenti spoljne politike – svaka mogućnost, institucija ili politika koja se primjenjuje radi postizanja spoljnopolitičkih ciljeva i ima posredna ili neposredna spoljnopolitička obilježja. • Mogu biti usmjereni na postizanje različitih ciljeva: • Ekonomskog karaktera (uvoz sirovina,izvoz proizvoda) • Političkog karaktera (širenje uticaja putem trgovine) • Vojnog karaktera (npr. obezbjeđenje prava na držanje vojnih baza) • Psihološkog karaktera (demonstracija simpatije nekoj državi ili narodu)

13. Trgovina • Grci, Feničani, hanzeatski gradovi, Nizozemska... • Instrumenti usmjeravanja trgovinske akcije – bilateralni ugovori, preferencijalne tarife, kvote, specijalni krediti, manipulacije sa cijenama • Međunarodni trgovinski ugovori i organizacije

14. Instrumenti i tehnike inostrane ekonomske pomoći • Pomoć koja se daje radi razvoja (Maršalov plan, pomoć zemljama u razvoju...) • Tehnička pomoć (stvaranje obrazovne mreže, prenos iskustava...) • Pomoć radi daljeg razvoja (pomoć stabilizaciji i jačanju sistema...)

15. Ekonomsko ratovanje – upotreba svih sredstava koja mogu oslabiti protivničku stranu, bez obzira na to je li stanje ratno ili mirnodopsko. • U doba rata – pomorska blokada; u doba mira – visoke carinske stope, uvozne kvote, bojkot, embargo, odbijanje kredita, manipulisanje kursom valute.

16. Vojni instrumenti u međunarodnim odnosima • Klauzevic: rat je nastavak politike drugim sredstvima • Promjene nakon II svjetskog rata: • Društveno-ekonomske • Vojno-tehničke

17. Vojna sila • Sredstvo odbrane teritorije i nacionalne bezbjednosti • Sredstvo zastrašivanja i odvraćanja protivnika od napada • Instrument koji će protivnika natjerati da odustane od napada i potraži druge načine rješavanja problema • Značajan element nacionalnog prestiža • Organizovana sila u rukama vladajuće grupe koja treba da održi red na unutrašnjem planu i pomogne ostvarivanje proklamovane politike • Organizovana sila za vođenje ratnih operacija

18. Različiti oblici upotrebe vojnih instrumenata – pojedinačni akti nasilja, sabotaža, diverzija...ali najvažniji je rat. • Osvajački i odbrambeni, ograničeni i totalni. • Demografska teorija – uzrok rata je u suprotnosti između prirodnog priraštaja i mogućnosti ostvarenja normalnih životnih uslova (Platon, Aristotel, Maltus) • Biološka teorija – čovjek podliježe biološkim pravilima, vođen je urođenim instinktima (Ciceron, Rasel)

19. Legalistička teorija – rat kao ultima ratio regum, tj. posljednji instrument u pokušaju realizacije svojih državnih prava, izraz vremena u kojem je postojalo pravo država na rat. • Rat kao sredstvo društvenog napretka – poziva se na iskustva napretka koje su ratovi donijeli određenim narodima

20. Totalni rat – potpuno uništenje protivnika (pohodi Asiraca, Rim protiv Kartagine, španski pokolji Mavara, Tridesetogodišnji rat, svjetski ratovi) • Ograničeni rat – ograničen po izboru protivnika, ciljeva, prostoru djelovanja i sredstava koja se u njemu koriste

21. Građanski rat – rat između različitih strana u okviru države sa ciljem kontrole određene teritorije ili dolaska nove vlasti. • Akteri djeluju unutar države, što ga razlikuje od intervencije, a ima duže trajanje što ga razlikuje od državnog udara. • Vrste: • Antikolonijalni • Ratovi za odvajanje određenog dijela države u zasebnu cjelinu • Ratovi kao izraz želje za ujedinjenjem sa drugim dijelom svog naroda

22. Terorizam – prijetnja ili upotreba sile koja ima za posljedicu strah • Otmica aviona, uzimanje taoca, ubijanje, aktiviranje bombi • Metoda kojom grupe koje imaju određena vjerska, ideološka, nacionalistička ili rasna uvjerenja koriste kako bi destabilizovale određenu zemlju ili regiju. • Državni terorizam – kada se država obračunava sa zemljama za koje se vjeruje da pomažu teroriste