Podstawowa i całkowita przemiana materii

1. Podstawowa i całkowita przemiana materii Prace wykonali: Tomasz Skoczylas 33825 Patryk Dziobak 33840

2. Całkowita przemiana materii CMP Całkowita Przemiana Materii (CMP) – oznacza ilość energii jaką potrzebujesz. w ciągu dnia. Na CMP składają się zarówno podstawowa przemiana materii, jak i wydatki energetyczne związane z twoją praca zawodowa, aktywnością fizyczną i zmieniającymi się warunkami środowiska. Dostarczanie swojemu organizmowi wraz z pożywieniem ilość energii równą CMP gwarantuje zrównoważony bilans energetyczny, a więc również utrzymanie stałej masy ciała. CMP = Podstawowa przemiana materii + ponadpodstawowa przemiana materii

3. CPM Jej wielkość określa całkowite, dobowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu, które dla osób dorosłych mieści się w granicach 2500 do 3500 kilokalorii. Mężczyźni ciężko pracujący fizycznie lub wykonujący ciężki trening sportowy mogą osiągać zapotrzebowanie energetyczne przekraczające 6000 kilokalorii. Wielkość ta stanowi górną granicę możliwości przemian energetycznych człowieka.

4. Przemiana materii podstawowa Najmniejsza wielkość przemiany materii, jaka zachodzi w organizmie człowieka będącego na czczo przez 12 godzin w całkowitym spokoju psychicznymi i fizycznym, po półgodzinnym odpoczynku w pozycji leżącej, w normalnych warunkach klimatycznych. Podstawowa przemiana materii to ilość energii niezbędna do utrzymania takich procesów życiowych jak: utrzymanie temperatury ciała, aktywności mózgu, wątroby, serca, nerek, mięśni, pracy jelit, krążenia krwi i limfy itp. Wielkość przemiany podstawowej zależy od wieku, płci, wzrostu, wagi i klimatu oraz zmienia swoją wartość w ciągu doby. Podczas snu wielkość jej jest najniższa.

5. PPM Wartość podstawowej przemiany materii zależy od wielu czynników, m.in wpływa na nią .:- płeć, - wiek, - rozmiary ciała, - stan fizjologiczny oraz stan zdrowia i odżywienia, - aktywność gruczołów dokrewnych - a także czynniki genetyczne. Średnia wartość PPM zdrowego, dorosłego człowieka wynosi ok. 1 kcal / 1 kg masy ciała / 1 godzinę. Podstawowa przemiana materii obniża się przy niedoczynności tarczycy, chorobach kory nadnerczy, niewydolności przysadki, niedożywieniu i in., a podwyższa się w nadczynności tarczycy, leukemii, w gorączce, ciąży i po podaniu niektórych leków (adrenalina, kofeina). Do fizjologicznego obniżenia podstawowej przemiany materii dochodzi wraz z wiekiem (po 18 roku życia, gdy kończą się procesy wzrostu). 

6. Wzrost PPM Po posiłkach podstawowa przemiana materii rośnie, choć inne warunki, które na nią wpływają, nie zmieniają się. Ten proces nazywa się swoistym dynamicznym działaniem pożywienia (SDD), lub termogenezą posiłkową. Ten wzrost przemiany materii jest wynikiem wzmożonej pracy układu pokarmowego i nasilenia się procesów metabolicznych podczas trawienia, wchłaniania i przyswajania pożywienia.

7. Ponadpodstawowa przemiana materii Wielkość ponadpodstawowej przemiany materii zależy od: stopnia aktywności, fizycznej, masy ciała i jego składu, wieku, warunków klimatycznych, innych warunków bytowania i wreszcie swoistego dynamicznego działania pożywienia Podczas wykonywania różnych czynności wydatki energetyczne są proporcjonalne do masy ciała, ale zależą też od ilości tkanki tłuszczowej, cieczy pozakomórkowych i ciężaru układu kostnego.

8. Ponadpodstawowa przemiana materii Przemiana materii ponadpodstawowa, to wydatki energetyczne organizmu ludzkiego związane z wykonywaniem niezbędnych, codziennych czynności, rodzajem wykonywanej pracy i indywidualnymi energetycznymi kosztami trawienia pokarmów.

10. Wydatek energetyczny przy pracy

11. Wydatek energetyczny Całkowity wydatek energetyczny (całkowita przemiana materii, Cpm) to łączny poziom przemian energetycznych warunkujących życie i prawidłowe funkcjonowanie organizmu w naturalnych warunkach. Wyraża średnie dzienne wydatki energetyczne (kcal lub MJ).

12. Wydatek energetyczny - działanie pożywienia Wydatek energetyczny związany ze swoistym działaniem pożywienia (swoiste dynamiczne działanie pożywienia, sddp) - poziom przemiany materii podwyższa się pod wpływem wprowadzenia pożywienia, przy czym zależnie od jego składu przyrost ten waha się od 5 do 40% w stosunku do podstawowej przemiany materii. Zależy on od rodzaju posiłku. Zwiększa się przy jedzeniu posiłków zawierających dużą ilość węglowodanów i białek, a także posiłków z dodatkiem musztardy czy chilli. Zwiększa się również pod wpływem zimna, kawy i palenia papierosów (wzrost do 11%). Zjawisko to jest uwarunkowane wzmożeniem czynności układu trawiennego oraz intensywniejszą przemianą komórkową.

13. Klasyfikacja rodzajów pracy fizycznej Klasyfikacja rodzajów pracy fizycznej według całkowitego dobowego wydatku energetycznego (przy 8-godzinnym dniu pracy)

14. Składniki dobowego wydatku energetycznego Składnikami dobowego wydatku energetycznego są: 1. podstawowa przemiana materii, 2. wydatek na pracę zawodową - w ciągu 8 godzin 3. wydatek energetyczny związany ze swoiście dynamicznym działaniem pożywienia, 4. wydatek na czynności poza pracą. Ocena wydatku energetycznego na pracę zawodową Wydatek energetyczny na pracę stanowi jeden z elementów obciążenia człowieka pracą. Do innych składników zalicza się: • obciążenia statyczne, • monotypowość (powtarzalność) ruchów. Oceny obciążenia statycznego dokonuje się na podstawie określenia pozycji ciała przy wykonywaniu danej czynności.

15. Wydatek energetyczny Postawa przy pracy Na straty energii, związane z wykonywaniem pracy statycznej, składają się następujące elementy: • straty związane z koniecznością zachowania określonej pozycji ciała przy pracy; człowiek stojąc i nie wykonuje żądnej pracy zużywa o 11 - 12 % więcej kalorii niż siedząc, • straty wywołane koniecznością przeciwdziałania ciężarowi przedmiotów utrzymywanych siłą mięśni (podtrzymywanie, przenoszenie narzędzi), • wysiłek mięśniowy związany z zachowaniem równowagi i przeciwdziałaniem przesuwania się środka ciężkości poza podstawę stóp, wysiłek ten jest znaczny, gdyż środek ciężkości u człowieka umieszczony jest dość wysoko (na około 57 % wysokości ciała licząc od dołu), • energia związana z przesuwaniem środka ciężkości ciała przy pochylaniu się podczas pracy, przy podnoszeniu ciężarów z ziemi itp. Źródła straty energii podczas pracy można poważnie zmniejszyć przez racjonalną organizację stanowiska roboczego z uwzględnieniem zasad ergonomii. Najlepszym rozwiązaniem krzeseł do pracy są krzesła nastawne o zmiennej wysokości siedziska i zaopatrzone w sprężynujące, nastawne oparcia, wspierające ciało w okolicy krzyżowej. Wysokość robocza jest krytycznym parametrem geometrii stanowiska, gdyż to ona głównie decyduje o przyjmowanej postawie ciała. Niedostosowanie wysokości roboczej do pracownika może być przyczyną bólu i schorzeń narządu ruchu, jak również obniżenia produkcji. Wysokość robocza zależy przede wszystkim od charakteru pracy (precyzyjna, lekka, ciężka, wymaganych ruchów itd.) oraz od wymiarów ciała ludzkiego.

16. Metody pomiaru wydatku energetycznego Pomiaru wydatku energetycznego można dokonać, stosując różnego rodzaju metody: • kalorymetrię bezpośrednią, • kalorymetrię pośrednią, • chronometrażowo-tabelaryczną według Lehmanna, • metodę oceny na podstawie mechanicznego efektu pracy, • ocenę wydatku energetycznego na podstawie zachodzących w czasie pracy zmian fizjologicznych, • ocenę uciążliwości wynikającej z wysiłków statycznych, • ocenę uciążliwości związanej z monotypowością ruchów roboczych, • badanie „odnowy tętna" jako metody stopnia obciążenia pracą.

17. Wielkość wydatku energetycznego • metody chronometrażowo-tabelarycznej • metody gazometrycznej • telemetrycznie mierzonej częstości skurczów serca Wielkość wydatku energetycznego można obliczyć, w zależności od charakteru środowiska pracy, przy pomocy trzech metod

18. Wydatek energetyczny - Chronometrażowo-tabelaryczna metoda Lehmana Metoda chronometrażowo-tabelaryczna polega na: wyodrębnieniu czynności elementarnych, posegregowaniu ich wg określeń zawartych w tabelach (opracowanych przez fizjologów – tabele A i B), w których określono wartości jednostkowego WE, właściwe dla czynności składowych całego procesu ruchowego, przeprowadzeniu dokładnego chronometrażu czasu czynności wykonywanych przez pracownika, wyliczeniu łącznej wartości WE przypadającej na zmianę roboczą, skonfrontowaniu wyniku z wartościami przypisanymi dla danej kategorii stopnia ciężkości pracy oraz dokonanie zakwalifikowania badanego typu obciążenia. (Tabela C)

19. TABELE A,B,C

20. Wydatek energetyczny – Metoda gazometryczna Metoda gazometryczna oparta jest na pomiarach wskaźników wymiany gazowej jaka zachodzi w procesie pracy między człowiekiem a otoczeniem. Przy jej pomocy określa się ilość O2 lub CO2, względnie pobieranego, czy wydalanego powietrza. Przy pomocy tej metody można określić wartość: tlenu pobieranego dla wykonywania konkretnych czynności maksymalnego poboru tlenu dla danego osobnika w dniu pomiaru

21. Wydatek energetyczny – Metoda telemetrycznej miary skurczów serc W analizie częstości skurczów serca (liczby uderzeń serca) bierze się pod uwagę wydatek serca rozumiany jako całkowita liczba jego skurczów ponad poziom spoczynkowy, niezbędny do wykonania określonej pracy. Ogólny wydatek serca obejmuje zatem wydatek na pracę i na odnowę. Ocena obciążenia organizmu na podstawie pracy układu krążenia może być w zasadzie dokonywana za pomocą dwóch wskaźników: częstości tętna; czasu powrotu tętna do poziomu spoczynkowego.

22. Rodzaj aktywności Wydatek energetyczny

23. Anabolizm i katabolizm, czyli procesy przemiany materii

24. Pozycja ciała wydatek energetyczny

25. Rodzaj pracy Wydatek energetyczny

27. Bibliografia: • Bugajska J., Ocena obciążenia pracą fizyczną dynamiczną na stanowisku pracy, • Internet