EU-GHS Verordening

1. EU-GHS Verordening Joke Herremans, RIVM

2. Overzicht presentatie • VN-GHS • De EU-GHS verordening en de VN-GHS • De EU-GHS verordening • De overgangstermijnen • Wat staat u te doen?

4. Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (VN-GHS) • Gevaarsclassificatie: classificatie criteria voor stoffen en mengsels • Gevaarscommunicatie: labelling van geclassificeerde stoffen en mengsels • Veiligheidsinformatiebladen (VIB) • Set met definities • Document van Verenigde Naties

5. Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (VN-GHS) • GHS is niet wettelijk bindend, maar… • GHS moet worden opgenomen in wetgeving van ‘regio’s’ • Building Block approach om implementatie te vergemakkelijken • GHS wordt iedere twee jaar aangepast • Revisie 3 is verkrijgbaar via website VN

6. Lijsten Building blocks Transport USA Traag Late adaptors Flammable

7. Wereldwijd Centrale coördinatie Uniform Ontwikkelingslanden Lange adem Verbind beleidsvelden Lijsten discussie start

8. VN-GHS EU-GHS is niet gelijk aan VN-GHS Revisie 2 VIB INDELEN, ETIKETTEREN REACH CLP Stoffenrichtlijn Preparatenrichtlijn

9. De EU-GHS: implementatie VN-GHS • Criteria voor indeling en kenmerken stoffen/mengsels • Symbolen/Pictogrammen • Signaal woord • Gevarenaanduidingen (H-zinnen) • Veiligheidsaanbevelingen (P-zinnen)

10. De EU-GHS: niet de gehele VN-GHS • Veiligheidsinformatieblad, geharmoniseerd in VN-GHS • Opgenomen in REACH

11. De EU-GHS: meer dan de VN-GHS • Verpakking • Vereisten aan het etiket • Vergiftigingen informatiecentrum • Specifieke concentratielimieten • Nationale Helpdesk • Meldingsplicht bij ECHA • Lijst met geharmoniseerde indeling en etikettering van stoffen (Annex VI) • Inventaris C&L

12. Verschillen EU-GHS met Stoffenrichtlijn, Preparatenrichtlijn • Terminologie (‘hazardous’, mengsels) • Criteria gevaarsindeling • Gevaarsindeling van mengsels • Pictogrammen, Signaalwoord • Gevarenaanduidingen (H zinnen) • Veiligheidsaanbevelingen (P zinnen) • Voorrangsbeginselen • C&L inventaris • Harmonisatie voorstellen door industrie • Nationale Helpdesk

13. De EU-GHS verordening, EC 1272/2008 • Scope • Opbouw • Indeling van stoffen • Indeling van mengsels • Het etiket • Melding bij ECHA, geharmoniseerde classificatie, C&L inventaris

14. Doel van de EU-GHS Verordening (art.1) Deze verordening heeft ten doel een hoog niveau van bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu alsmede het vrije verkeer van stoffen, mengsels en voorwerpen als bedoeld in artikel 4, lid 8, te waarborgen. Artikel 4, lid 8 (de in bijlage I, punt 2.1, bedoelde voorwerpen)

15. .. en om het doel te bereiken… a) Geharmoniseerde criteria voor de indeling van stoffen en mengsels en voorschriften voor de etikettering en verpakking van gevaarlijke stoffen en mengsels; b) Verplichting voor de industrie om stoffen in te delen volgens de criteria van deze Verordening; c) Meldingsplicht voor geclassificeerde stoffen bij ECHA; d) Een lijst met geharmoniseerde indelingen en etikettingsvoorschriften voor stoffen; e) Een inventaris van indelingen en etiketteringen van stoffen op de ECHA website.

16. EU-GHS verordening 62 artikelen 7 titels • I Algemene aspecten • II Gevarenindeling • III Etiket • VI Verpakking • V Harmonisatie van indeling en C&L inventaris • VI Bevoegde instanties en handhaving • VII Slotbepalingen 7 bijlagen • I Indelings- en etiketteringseisen stoffen en mengsels • II Aanvullende EU-eisen (PPP, kinderveilige sluitingen) • III H-zinnen • IV P-zinnen • V Pictogrammen • VI Geharmoniseerde indeling (vgl. Bijlage I Stoffenrichtlijn) • VII Transponeringstabellen

17. De verordening geldt niet voor: • Radioactieve stoffen en mengsels • Stoffen en mengsels onder douanetoezicht • Niet-geïsoleerde tussenproducten • Stoffen en mengsels voor wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke ontwikkelingen die niet in de handel worden gebracht • Afvalstoffen • Het vervoer van gevaarlijke goederen door de lucht, over zee, over de weg, per spoor of over de binnenwateren. (m.u.v. artikel 33, lid 2). • Geneesmiddelen • Diergeneesmiddelen • Cosmetische producten • Medische hulpmiddelen • Levensmiddelen of diervoeders (Verordening (EG) 178/2002) 

18. Indeling van stoffen (0) Gebruik van transponeringstabel in Bijlage 7

19. Indeling van stoffen (1) Artikel 5 Inventarisatie en bestudering van de over stoffen beschikbare informatie

20. Indeling van stoffen (2) • Inventariseren relevante beschikbare informatie • M.b.t. de fysische vorm van de stof zoals in de markt gebracht • Beoordeel of de informatie adequaat, betrouwbaar en wetenschappelijk geldig is

21. Indeling van stoffen (3) • Beschikbare informatie: • volgens testmethoden uit de testmethodenverordening • Epidemiologische gegevens, menselijke ervaringen • Punt 1, bijlage XI van REACH • Wetenschappelijke informatie • Informatie uit andere internationale regelgeving

22. Indeling van stoffen (4) • Toepassen criteria uit Bijlage 1 van de EU-GHS verordening

23. Criteria vergelijkbaar maar niet gelijk: Gevaar BRANDBARE/ONTVLAMBARE VLOEISTOFFEN f.p. < 23 °C, b.p. ≤ 35 °C Cat 1 f.p. < 0 °C, b.p. ≤ 35 °C extremely flammable F+, R12 f.p. < 23 °C, b.p. > 35 °C Cat 2 f.p. < 21 °C, highly flammable F, R11 f.p. ≥ 23 °C, b.p. ≤ 60 °C Cat 3 21 °C ≤ f.p. ≤ 55 °C, flammable R10 Gevaar Waarschuwing

24. Criteria vergelijkbaar maar niet gelijk: Very toxic (T+) <25 Toxic (T) >25-200 Harmful (Xn) >200-2000 EU (>2000: not classified) Cat 1 <5 Cat 2 >5-<50 Cat 3 >50-<300 Cat 4 >300-<2000 GHS ! Danger Danger Danger Warning

25. Indeling van mengsels (0) • Gebruik de transponeringstabel in Bijlage 7

26. Indeling van mengsels (1) Artikel 6 Inventarisatie en bestudering van de over mengsels beschikbare informatie

27. Indeling van mengsels (2) • Inventariseren relevante beschikbare informatie • M.b.t. de fysische vorm van de stof zoals in de markt gebracht • Beoordeel of de informatie adequaat, betrouwbaar en wetenschappelijk geldig is • CMR, biologische afbreekbaarheid, bioaccumulatie niet aan het mengsel te bepalen

28. Indeling van mengsels (3) • Mengsel indeling volgens criteria in Bijlage 1 • Op basis van testresultaten • Op basis van extrapolatie van een ander vergelijkbaar mengsel • Rekenregels; lijkt veel op wat we kenden, niet gelijk (e.g. corrosief) • Let op verborgen verplichting wanneer niet van alle componenten informatie beschikbaar is.

29. Indeling van mengsels (4) Artikel 11 Indien een stof/mengsel een andere, op zichzelf als gevaarlijk ingedeelde stof bevat, hetzij als geïdentificeerde verontreiniging, additief of afzonderlijk bestanddeel, wordt hiermee voor de indeling rekening gehouden als de concentratie gelijk aan of groter is dan de toepasselijke ondergrens.

30. Indeling categorie 1 categorie 2 GHS - pictogrammen Gevaar Waarschuwing Signaalwoord: H228: H228: Ontvlambare Ontvlambare vaste Gevarenaanduiding vaste stof stof P210 P210 P240 P240 Voorzorgsmaatregelen P241 P241 i.v.m. preventie P280 P280 Voorzorgsmaatregelen P370 + P378 P370 + P378 i.v.m. reactie Voorzorgsmaatregelen i.v.m. opslag Voorzorgsmaatregelen i.v.m. verwijdering Etiketteringselementen volgen uit gevaarsindeling voor ontvlambare vaste stoffen/mengsels Voorbeeld

31. Het etiket • Titel III (art. 17 e.v.) + Bijlage I + Bijlage II • Standaard informatie: • gegevens over de leverancier (naam, adres, telefoonnummer) • productidentificatie (incl. identificatienummer uit Annex VI of C&L inventaris) • gevaarspictogram(men) • signaalwoord • gevarenaanduiding(en) • voorzorgsmaatregelen

32. Het etiketVoorrangsbeginselen pictogrammen • Ontploffende bom, dan vlam en vlam boven cirkel facultatief • Doodshoofd, dan geen uitroepteken • Corrosie, dan geen uitroepteken • Gezondheidsgevaar ivm inhalatie allergeen, dan geen uitroepteken voor huidallergeen, huid- of oogirritatie • 5 pictogrammen is mogelijk

33. Het etiketVoorrangsbeginselen H-zinnen • Alle H-zinnen vermelden, tenzij dit leidt tot dubbele of overbodige aanduidingen

34. Het etiketVoorrangsbeginselen P-zinnen • ‘Niet meer dan 6 P-zinnen, tenzij dat nodig is om de aard van de gevaren aan te geven’ • Voorbeeld ontvlambare vloeistof, cat 1 -> 15 P-zinnen • Guidance nog niet beschikbaar.

35. Het etiket - Bijlage IIVoorschriften etikettering en verpakking • Deel 1: Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels • Deel 2: Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen die op het etiket van bepaalde mengsels moeten worden aangebracht • Deel 3: Speciale voorschriften voor de verpakking kindveilige sluiting en voelbare aanduiding • Deel 4: Speciaal voorschrift voor de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen

36. Bijlage II: Deel 1Specialevoorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels Toekenning onder voorwaarden van EUH-zinnen zoals: • EUH018 – "Kan bij gebruik een ontvlambaar/ontplofbaar damp-luchtmengsel vormen" • EUH044 – "Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand" • EUH029 – "Vormt giftig gas in contact met water" • EUH066 – "Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken" • EUH070 – "Giftig bij oogcontact"

37. Het etiket - Bijlage IIVoorschriften etikettering en verpakking • Deel 1: Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels; • Deel 2: Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen die op het etiket van bepaalde mengsels moeten worden aangebracht • Deel 3: Speciale voorschriften voor de verpakking kindveilige sluiting en voelbare aanduiding • Deel 4: Speciaal voorschrift voor de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen

38. Indeling en etikettering melden bij ECHA • Wat? • Wie? • Met Wie? • Hoe? • Wanneer? Meldingsplicht voor chemische stoffen over xxx dagen.

39. Indeling en etikettering melden bij ECHA • Melding van gevaarsindeling en etikettering voor stoffen verplicht vanaf 1 december 2010. • Fabrikanten of importeurs die een stof op de markt brengen(Ook voor stoffen < 1 ton/jr, ook stoffen in mengsels) • Alleen of als groep • Via een webformulier van ECHA & IUCLID file • Reeds geregistreerd, hoeft niet meer gemeld

40. Annex VI – geharmoniseerde classificatie • Europese classificatie voor supply and use • Wettelijk bindend • 1st ATP (~30ste & 31ste ATP)

41. Inventaris C&L • Waar • Wat staat er op • Wanneer

42. Verplichtingen op een rij • Indelen en etiketteren volgens voorschriften (artikel 4) • Inventarisatie en evaluatie beschikbare informatie (artikel 5) • Indeling en etikettering melden bij ECHA (artikel 40) • Verpakken volgens voorschriften (artikel 35) • Bewaarplicht productdossier, tien jaar na laatste levering (artikel 49)

43. Overgangstermijnen REACH 3.5 y. HPV etc. 2.5 y. > 100 t/a 5 y. > 1 t/a 1 June 2015 1 Dec 2010 . GHS <2 y. Subst 4.5 y. Mixtures For substancesand mixtures: Exist. system: binding CLP: optional; Label: CLP if class. For substances:CLP: obligatory* SDS must contain exist. and CLP classificationFor mixtures: EU-System: bindingCLP: optional; Label: CLP if class. After the entire transitionperiod: For substances & mixtures:CLP: obligatory* *derogation for already placed on the market: - substances until 1.12.2012 - mixtures until 1.6.2017

44. Andere termijnen 1st ATP C&L notificatie REACH QA fys-chem Intrekken 67/548; 1999/45 1 June 2015 1 Jan 2014 1 Dec 2010 GHS Substances 4.5 y. Mixtures For substancesand mixtures: Exist. system: binding CLP: optional; Label: CLP if class. For substances:CLP: obligatory* SDS must contain exist. and CLP classificationFor mixtures: EU-System: bindingCLP: optional; Label: CLP if class. After the entire transitionperiod: For substances & mixtures:CLP: obligatory* *derogation for already placed on the market: - substances until 1.12.2012 - mixtures until 1.6.2017

46. Handhaving • Samenwerking VWA, Arbeidsinspectie, VROM-inspectie • Forum

47. Vergiftigingen informatie centrum (art.45) Lidstaten dienen Vergiftigingen informatie centrum/centra op te richten. Industrie levert informatie over de chemische samenstelling van mengsels die in de handel worden gebracht en wegens hun gevolgen voor de gezondheid of hun fysische effecten als gevaarlijk worden ingedeeld. EC verricht onderzoek naar mogelijkheden tot harmonisatie (deadline januari 2012)

48. Communicatie Schadelijk Xn  giftig Cat 3 C Xn  “radiant man” Vergiftig T  Zeer giftig/fataal Licht ontvlambaar  Zeer licht ontvlambaar Ontvlambaar  Licht ontvlambaar Niet ingedeeld  ontvlambaar

49. Communicatie Overgevoeligheid inh  “radiant man” Overgevoeligheid huid  Uitroepteken CMR cat 1A of 1B CMR cat 2 Overgevoeligheid inhalatie Gevaar Waarschuwing

50. Veiligheidsinformatieblad, Bijlage II REACH • Implementatie GHS • Registratienummer • Overgangstermijnen EU-GHS Verordening • REACH Committee 9 november, publicatie nog dit jaar?