CLP/EU-GHS

1. CLP/EU-GHS Een verdere verdieping op classificatie en indeling

2. Inhoud • Scope GHS (VN-GHS versus EU-GHS/CLP) • Van gevaarsklasse naar indeling • Fysisch-chemische gevaren • Gezondheid • Milieu • Het etiket • Speciale eisen aan de verpakking

3. Scope VN-GHS • Harmonisatie van indeling op materiële gevaren, gezondheid en milieu • Gericht op levering, gebruik en transport • Wereldwijd dezelfde criteria en testmethoden • Landen/regio’s kunnen binnen VN-GHS kiezen voor bepaalde gevaarscategorieën (building block approach)

4. CLP/EU-GHS • CLP/EU-GHS richt zich op levering en gebruik (niet op transport) van chemische stoffen en mengsels • CLP/EU-GHS richt zich op fysisch-chemische gevaren, gezondheid en milieu • Voor fysisch-chemische gevaren alle bouwstenen in EU-GHS overgenomen • Voor gezondheid niet alle bouwstenen overgenomen • Voor milieu bouwstenen toegevoegd

5. Van gevaarsklasse naar indeling • Indeling en etikettering van stoffen, mengsels en ontplofbare voorwerpen in materiële gevaren, gezondheid en milieu • Deze drie soorten gevaren zijn onderverdeeld in gevarenklassen (bijv. ontplofbare stoffen bij materiële gevaren) • Per gevarenklasse zijn weer verschillende gevarencategorieën (weergave voor ernst van gevaar) • Indeling in gevarenklassen aan de hand van criteria • Per categorie zijn pictogram, signaalwoord, gevarenaanduiding (H-zinnen) en voorzorgsmaatregelen (P-zinnen) vastgelegd

6. Nieuwe elementen • Nieuwe gevarencategorieën en nieuwe criteria voor indeling in gevarencategorieën • Wijzigingen pictogrammen • Nieuw symbool voor andere ernstige effecten (lange termijneffecten) • Uitroepteken vervangt andreaskruis • Symbool voor gassen • Doodshoofd alleen voor acute toxiciteit • Extra: signaalwoorden (“Gevaar” / “Waarschuwing”) • Gevarenaanduidingen, H-zinnen i.p.v R-zinnen • Voorzorgsmaatregelen, P-zinnen i.p.v. S-zinnen • Nieuwe rekenregels voor mengsels (preparaten)

7. Fysisch-chemische gevaren 16 Gevarenklassen • Ontvlambare gassen • Ontvlambare aërosolen • Ontvlambare vloeistoffen • Ontvlambare vaste stoffen • Zelfontledende stoffen en mengsels • Voor zelfontbranding vatbare vloeistoffen • Voor zelfontbranding vatbare vaste stoffen • Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsels • Stoffen en mengsels die in contact met water brandbare gassen ontwikkelen • Organische peroxiden • Ontplofbare stoffen • Oxiderende gassen • Oxiderende vloeistoffen • Oxiderende vaste stoffen • Gassen onder druk • Bijtend voor metalen

8. Categorie overgenomen door EU Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd) Fysisch-chemische gevaren

9. Pictogrammen fysisch-chemische gevaren

10. Gezondheid 10 Gevarenklassen • acute toxiciteit • stoffen die voor de huid corrosief en irriterend zijn • stoffen die irriterend en schadelijk zijn voor de ogen • sensibiliserende stoffen voor ademhaling, huid, • geslachtscelmutageniteit • carcinogene stoffen • toxisch voor de voortplanting • Specifieke doelorgaantoxiciteit(STOT) bij eenmalige blootstelling • STOT bij herhaalde blootstelling • Aspiratiegevaar

11. Categorie overgenomen door EU Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd) Gezondheidsgevaren

12. Pictogrammen Gezondheid

13. Milieu 2 Gevarenklassen • Gevaarlijk voor aquatisch milieu • Gevaarlijk voor de ozonlaag

14. Gevarenklassen milieu Categorie overgenomen door EU Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)

15. Pictogrammen Milieu

16. Informatie op het etiket Elementen van etiket (art. 17). • NAW gegevens van leverancier van stof of mengsel • Nominale hoeveelheid van stof of mengsel in aangeboden verpakking • Productidentificaties (naam, identificatienummer) • Gevarenpictogrammen • Signaalwoorden (Gevaar of Waarschuwing) • Gevarenaanduidingen (H-zinnen) • Veiligheidsaanbevelingen (P-zinnen) • Aanvullende informatie • Etiket moet in de officiële taal van het land waar stof/ mengsel in de handel wordt gebracht (meer talen is onder voorwaarden toegestaan) • Speciale voorschriften voor kleine verpakkingen (art. 29)

17. Gevarenaanduiding: H-zinnen (1) H-zin: zin die behoort bij een gevarenklasse en –categorie en die de aard/intrinsieke gevaarseigenschap van de stof/het mengsel beschrijft

18. H-zinnen (2) • H 2XX: fysisch-chemische gevaren • H 3XX: gezondheidsgevaren • H 4XX: milieugevaren • EUH: aanvullende zinnen

19. H-zinnen (3) Voorbeelden: • H272: Kan brand bevorderen; oxiderend • H330: Dodelijk bij inademing • H400: zeer giftig voor in het water levende organismen

20. Veiligheidsaanbevelingen: P-zinnen (1) • P-zin: schrijft aanbevolen veiligheidsmaatregelen voor om nadeling effecten te voorkomen/minimaliseren

21. P-zinnen (2) • P 1xx: algemene voorzorgsmaatregelen • P 2XX: preventie • P 3XX: reactie • P 4XX: opslag • P 5XX: verwijdering (1 zin) • Maximaal zes op het etiket

22. P-zinnen (3) Voorbeelden: • P102: Buiten het bereik van kinderen houden • P273: Voorkom lozing in het milieu • P301: Na inslikken:…. • P410: Tegen zonlicht beschermen • P501: Inhoud/verpakking afvoeren naar…

23. Etiketteringselementen voor ontvlambare vaste stoffen Indeling categorie 1 categorie 2 GHS - pictogrammen Gevaar Waarschuwing Signaalwoord: H228: H228: Ontvlambare Ontvlambare vaste Gevarenaanduiding vaste stof stof P210 P210 P240 P240 Voorzorgsmaatregelen P241 P241 i.v.m. preventie P280 P280 Voorzorgsmaatregelen P370 + P378 P370 + P378 i.v.m. reactie Voorzorgsmaatregelen i.v.m. opslag Voorzorgsmaatregelen i.v.m. verwijdering Voorbeeld etiketteringselementen • Criteria voor indeling van stoffen en mengsels in categorieën per gevarenklasse in bijlage I

24. Voorbeeld etiket 1 liter 24

25. Eisen verpakking Bijlage II: Speciale voorschriften voor de etikettering en verpakking van bepaalde stoffen en mengsels • Deel 1: Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels; • Deel 2: Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen die op het etiket van bepaalde mengsels moeten worden aangebracht • Deel 3: Speciale voorschriften voor de verpakking kindveilige sluiting en voelbare aanduiding • Deel 4: Speciaal voorschrift voor de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen

26. Deel 1 Specialevoorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels Extra toekenning van de volgende EUH-zinnen (onder voorwaarden) • EUH001 – "In droge toestand ontplofbaar" • EUH006 – "Ontplofbaar met en zonder lucht" • EUH014 – "Reageert heftig met water" • EUH018 – "Kan bij gebruik een ontvlambaar/ontplofbaar damp-luchtmengsel vormen" • EUH019 – "Kan ontplofbare peroxiden vormen" • EUH044 – "Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand" • EUH029 – "Vormt giftig gas in contact met water" • EUH031 – "Vormt giftig gas in contact met zuren" • EUH032 – "Vormt zeer giftig gas in contact met zuren" • EUH066 – "Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken" • EUH070 – "Giftig bij oogcontact" • EUH071 – "Bijtend voor de luchtwegen"

27. Deel 2 Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen voor het etiket van de volgende mengsels: • Loodhoudende mengsels • Mengsels die cyanoacrylaat bevatten • Cement en cementmengsels • Mengsels die isocyanaten bevatten • Mengsels die epoxyverbindingen met een gemiddeld molecuulgewicht van ten hoogste 700 bevatten • Aan het grote publiek verkochte mengsels die actief chloor bevatten • Mengsels die cadmium(legeringen) bevatten en die bestemd zijn om te worden gebruikt voor het lassen en solderen • Niet als sensibiliserend ingedeelde mengsels die tenminste een sensibiliserende stof bevatten • Vloeibare mengsels die gehalogeneerde koolwaterstoffen bevatten • Niet voor het grote publiek bestemde mengsels • Aërosolen

28. Deel 3 Kindveilige sluiting Verpakkingen van stoffen en mengsels die als volgt zijn ingedeeld moeten een kindveilige sluiting hebben (indien bestemd voor het grote publiek) • Acute toxiciteit categorie 1 t/m 3 • Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) bij eenmalige blootstelling van categorie 1 • STOT - bij herhaalde blootstelling van categorie 1 • Huidcorrosie van categorie 1 • Stoffen en mengsels die aspiratiegevaar opleveren (onder voorwaarden) • Stoffen en mengsels die ≥ 3% methanol of ≥ 1% dichloormethaan bevatten

29. Deel 3 Voelbare gevarenaanduiding Verpakkingen van stoffen en mengsels die als volgt zijn ingedeeld moeten een tactiele (voelbare) gevarenaanduiding hebben (indien bestemd voor het grote publiek) • Acute toxiciteit • Huidcorrosie • Mutageniteit in geslachtscellen van categorie 2 • Kankerverwekkendheid van categorie 2 • Voortplantingstoxiciteit van categorie 2 • Sensibilisatie van luchtwegen • Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) van categorie 1 en 2 • Aspiratiegevaar • Omdat het ontvlambare gassen, vloeistoffen of vaste stoffen van de categorieën 1 en 2 zijn Nvt op aërosolen die alleen maar als "zeer licht ontvlambare aërosol" of "licht ontvlambare aërosol" ingedeeld en geëtiketteerd zijn.

30. Deel 4 Gewasbeschermingsmiddelen In de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen die onder richtlijn 91/414./EG vallen moet de volgende zin worden opgenomen: EUH401 – "Volg de gebruiksaanwijzing om gevaar voor de menselijke gezondheid en het milieu te voorkomen".