590 likes | 1.2k Views
OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR ve MEDENİYET. kavramlar. Monarşi (Mutlakiyet): Egemenliğin tek kişide toplanmasıdır. Yönetim çoğunlukla babadan oğula geçer ( Saltanat ). Teokrasi: Devlet ve toplum düzeninin işleyişinde etkili olan kuralların dine göre belirlendiği bir yönetim biçimidir.
E N D
kavramlar • Monarşi (Mutlakiyet): Egemenliğin tek kişide toplanmasıdır. Yönetim çoğunlukla babadan oğula geçer (Saltanat). • Teokrasi: Devlet ve toplum düzeninin işleyişinde etkili olan kuralların dine göre belirlendiği bir yönetim biçimidir. • Veraset Sistemi: Devletin başına geçecek şehzadenin, yani tahtın varisinin belirlenmesinin kurala bağlanmasıdır. (Örnek: Babadan oğula, Ekber-Erşet vs.)
REAYA (YÖNETİLEN SINIF) (Çiftçi, Tüccar, Zanaatkar, Halk) HALK ASKERİ (YÖNETEN) SINIF *İLMİYE *KALEMİYE *SEYFİYE
İLMİYE • Adalet, Din ve Eğitim işlerine bakan sınıftır. • Kazasker, Şeyhülislam, Kadı ve Müderrisler. • ULEMA sınıfı da denir. • Şeyhülislam’ın FETVA yetkisi vardır (Dinen uygunluk).
KALEMİYE • Ehl-i kalem sınıfıdır. • Devletin mali ve bürokratik işlerine bakarlar. • Defterdar, Nişancı ve Reis-ül Küttab.
SEYFİYE • Kılıç ehli olarak bilinir. • Devleti koruyan, asayişi sağlayan, sınırları genişleten sınıftır. • Yönetim ve Askerlik işlerine bakarlar. • Vezir-i Azam, Vezirler, Yeniçeri Ağası, Kaptan-ı Derya, Beylerbeyi, Sancakbeyi.
Kazasker (Kadı Asker) DİVAN-I HUMAYUN Vezirler Sadrazam (Vezir-i Azam) Defterdar Yeniçeri Ağası Kaptan-ı Derya Müftü (Şeyhülislam) Reis-ül Küttap Nişancı
DİVAN ÜYELERİ ve DİĞER GÖREVLİLER Vezir-i Azam (Sadrazam) Başbakan DefterdarMaliye Bakanı Nişancı Tuğracı, Tapu Kadastro Şeyhülislam (Müftü)Ulemanın Başı, Fetvacı Kazasker (Kadı Asker) Adalet ve Eğitim Reis-ül KüttapDış İşleri Bakanı Kaptan-ı Derya(Kaptan Paşa) Donanma Komutanı Yeniçeri Ağasıİstanbul Emniyet Müdürü Rumeli Beylerbeyi Rumeli Eyalet Valisi Kadı Adalet işleri (Hakim) Subaşı Kazalarda Güvenlik Sorumlusu
KADI’ların görev yetkileri; • Adalet, Noterlik ve Belediye işleri. • Görev süreleri 18 ay ile 3 yıl arasında değişir. not: Kadıların görev yerlerinin kısa sürede değiştirilmesinin nedeni, halk ile yakın ilişkiler kurup tarafsızlıklarını kaybetmelerini önlemektir. (Rüşvet ve iltimas)
ORDU Kapıkulu Askerleri • Yardımcı Birlikler • Akıncılar • Gönüllüler • Deliler • Derbentçiler • Sakalar • Bağlı Beyliklerden Gelen Birlikler Eyalet Askerleri (Tımarlı Sipahiler) Donanma
KAPIKULU Ordusu • *Merkez (İstanbul) ordusudur. • *Devşirmedirler. • *Sürekli Askerdirler. • *Ulufe adı verilen maaş alırlar. • *Cülus Bahşişi alırlar. • *Yeniçeriler bu ordudadır.
DEVŞİRME SİSTEMİ Balkanlardan alınan Hıristiyan çocukların Türk ailelerin yanına verilmesinin sebebi; ONLARA; • İslamiyet’i öğretmek, • Türkçe’yi öğretmek, • Türk adet vegeleneklerini öğretmek.
donanma: • Karesioğulları, Osmanlıya katılan ilk beyliktir. Çanakkale, Balıkesir civarında kurulmuş olan bu beylik denizcilik ile uğraşmıştır ve donanmaları vardır. • İlk donanma Karesioğulları’nın ele geçirilmesi ile elde edilmiştir (Orhan bey). • Osmanlı’nın ilk tersanesiYıldırım Bayezid döneninde yapılmıştır. • Donanma Kanuni S.S. Devrinde zirveye ulaşmıştır.
MEDRESELER EĞİTİM LONCALAR (Çıraklık Eğ.) SIBYAN MEKTEBİ (İlk Okul) ENDERUN MEKTEBİ TEKKELER YABANCI OKULLAR
MEDRESE ve ENDERUN *Öğrenciler Devşirme kökenlidir *Askeri Eğitim kurumlarıdır *Eğitim dili Türkçe *Askerlik, Yönetim vs. din dışı konularda eğitim verilmiştir *Öğrenciler Türk-Müslüman *Sivil Eğitim kurumlarıdır *Eğitim dili Arapça *Çoğunlukla Dinsel eğitim *Giderlerini Vakıflar karşılar *Mezunları: eğitim, hukuk ve din alanında görev yapar (ULEMA)
not: • Osmanlı Devletinde farklı eğitim kurumlarının varlığını sürdürmesi, öğretim birliğinin olmadığının ve kültürel farklılığın kanıtıdır.
TOPLUMSAL YAPI(Dinsel Örgütlenme) Gayrimüslimler -Müslüman olmayanlardır. -Hıristiyanlar ve Musevilerdir. -Askerlik yapmazlar, buna karşılık CİZYE verirler. Müslümanlar -Egemen sınıftır. -Türk, Arap, Fars (İran) -Silah taşıma ayrıcalığına sahiptirler (Askerlik)
not: • Osmanlı Devleti’nde toplumun ümmet esasına göre örgütlenmesi devletin “teokratik” yapısını kanıtlar.
HUKUK ÖRFİ HUKUK -Din dışı hukuk sistemidir. -Geleneklere ve akla dayalıdır. -Padişahların emir ve fermanlarıdır (Kanunnameler) ŞER’İ HUKUK -Kur’an ve hadislere dayanır ve fıkıh kitaplarında toplanırdı. (Din kaynaklıdır)
not-1: • Osmanlıda, fethedilen ülkelerin yerel hukuk sistemleri de uygulanmıştır. • Bu durum, imparatorluk olmanın bir sonucudur. • Yani devlet içerisinde birden çok ulus (millet) olması ve bunların farklı dinlere mensup olması kendi hukuk sistemleri ile yönetilmelerinde etkili olmuştur. • Bu durum Osmanlının HOŞGÖRÜLÜ olduğunu gösterir.
not-2: • Osmanlı Devletinde; • Azınlıklara • Yabancılara (kapitülasyonlardan dolayı) Ayrı hukuk sistemleri uygulanmış ve kendi mahkemelerini kurma hakkı tanınmıştır. *** Bu durum Osmanlı Devletinin Hukuk Birliğini zedelemiştir.
OSMANLI TOPRAKLARI Miri Arazi *Devlet Arazisidir *Alınıp Satılamaz *Ekmeyenden çiftbozan alınır yada toprak geri alınır. Vakıf Toprağı *Hayır kurumlarınındır. *Sosyal dayanışma. *Alınıp Satılamaz. *Dini nitelik taşır. Mülk Arazi *Öşri *Haraci
miri topraklar Mülkiyeti Devlete Aittir Vergisi Tımarlı Sipahiye Aittir Tasarrufu Köylüye Aittir
miri topraklar 1. DİRLİK: Memur veya komutanlara hizmetleri karşılığı bir bölgenin gelirinin verilmesidir. Aldığı vergilerin bir kısmı ile asker yetiştirir. Üç kısma ayrılır; • HAS: Geliri 100.000 akçeden fazla olan topraklardır. • ZEAMET: 100.000-20.000 akçe arası. • TIMAR: 20.000 akçeden az.
2. YURTLUK: Geliri sınır boylarını bekleyen askerlere verilirdi. 3. OCAKLIK: Geliri, kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayrılır. 4. MUKATAA: Doğrudan hazineye aktarılır. 5. PAŞMAKLIK: Geliri padişahın ailesine aktarılır. 6. MALİKANE: Kahramanlık gösteren kişilere verilen topraklardır. 7. METRUK: Otlak, mera, çayır gibi tarıma kapalı, halkın ortaklaşa kullandığı topraklardır.
iltizam sistemi • Bir bölgenin vergi gelirlerinin açık arttırma usulü peşin olarak satılmasıdır. • Bu uygulamanın yapıldığı eyaletlerde tımar sistemi uygulanmaz, bu eyaletler saliyaneli (yıllıklı) eyaletlerdir. • Bu uygulamada vergiyi toplayan komisyoncuya (tefeciye) “mültezim” denir.
MERKEZ TEŞKİLATI (İSTANBUL) • Yeniçeri Ağası (Asayiş İşleri) • Taht Kadısı (Adalet İşleri) • Şehremini (Belediye Başkanı) • Muhtesip Ağa (Maliye İşleri)
OSMANLI MADENİ PARALARIAkçe (Gümüş)Pul, Mangır (Bakır)Eşrefi (Altın-Fatih)Sikke
İSTANBUL İSİMLERİ • KONSTANTİNOPOL • KONSTANTİNİYYE • KONSTANTİNOPOLİS • İSLAMBOL • DERSAADET • ASİTANE, PA-İ TAHT • İSTANBUL
HAT SANATIHÜSN-Ü HAT(GÜZEL YAZI) BU YAZIYI YAZANLARA HATTAT DENİR