540 likes | 2.96k Views
Nivoi upravljanja. NC numericko upravljanje (upravljanje sa UJ u vidu buaca/citaca trake (sa potrebnom elektronikom) i informacijama u vidu redova izbuenih nizova otvora na pokretnoj traci nosacu informacija),CNC racunarsko numericko upravljanje (upravljanje sa UJ u vidu racunara i upravlja
E N D
1. Osnove programiranja NC i CNC glodalica IV godina Tehnicar za kompjutersko upravljanje Programiranje CNC maina
Vukain Bratic dipl.ma.in.
Aleksandar Jovanovic dipl.ma.in.
Vladan Bugarinovic dipl.ma.in.
2. Nivoi upravljanja NC numericko upravljanje (upravljanje sa UJ u vidu buaca/citaca trake (sa potrebnom elektronikom) i informacijama u vidu redova izbuenih nizova otvora na pokretnoj traci nosacu informacija),
CNC racunarsko numericko upravljanje (upravljanje sa UJ u vidu racunara i upravljackim informacijama u vidu digitalnih (analognih) vrednosti napona (logicke nule 0V i jedinice najcece 3V ili 5V) i nosioca informacija u vidu magnetnog diska ili drugog oblika trajne memorije),
DNC direktno numericko upravljanje (upravljanje sa UJ koja kontrolie i regulie rad vie NC/CNC maina, kod koje zadatak UJ nije samo sprovodenje upravljackih informacija vec i njihova sinhronizacija na vie pojedinacnih obradnih sistema),
AC adaptivno upravljanje (upravljanje sa korekcijom registrovanih vrednosti poremecaja npr. prekoracenjem temperature rezanja u zoni rezanja UJ koriguje reime obrade, ili puta drugi oblik SHP-a u zonu rezanja sve dok se temperatura ne zadri u zadatim granicama optimalnosti i sl.).
3. Struktura NC/CNC maine
4. Koordinatni sistemi
5. Karakteristicne tacke NC/CNC- glodalica
6. Nulta tacka maine fiksna tacka definisana konstrukcijom maine,
Referentna tacka Ishodite uspostavljanja relacije tipa predmet obrade alat mainska nula. Referentna tacka je najcece definisana krajnjim poloajem klizaca po upravljanim osama (u tom poloaju maina nam na DRO-u daje koordinate R tacke u svom koordinatnom prostoru). Ukoliko maina ne poseduje mikroprekidace (senzore dodira) programer mora predvideti proizvoljnu tacku u koordinatnom prostoru maine kao osnovnu ishodinu tacku za dalju obradu HOME poziciju. Ona u tom slucaju predstavlja zamenu za tacku M (tacka M i R se tako poklapaju),
Nulta tacka predmeta obrade Tacka na predmetu obrade ciji poloaj definie programer-tehnolog. Ova tacka je najbitnija za matematicko opisivanje kretanja alata u odnosu na predmet obrade. Njen poloaj se UJ zadaje merenjem pripremka i njegovim lociranjem u odnosu na odabranu tacku steznog pribora i naknadnim premetanjem koordinatnog sistema iz referentne tacke R u tacku na steznom priboru, pa zatim u tacku W. Jednostavniji nacin je da se direktnim tangiranjem predmeta obrade sa alatom uspostavi lokacija ove tacke i vana relacijska veza neophodna za tacnu obradu (poloaj alata u odnosu na W se obavezno mora uneti u UJ),
Kontrolna tacka alata Tacka u podnoju steznog pribora alata. Predstavlja osnovu za definisanje startne tacke alata (teorijskog vrha alata) unosom izmerenih dimenzija duina (visina) i precnika (irina) alata. U prakticnim primerima u kojima se tangiranjem PO sa prvim alatom uspostavi relacijska veza, vrh prvog alata se uzima za kontrolnu tacku (poklapa se sa startnom tackom alata), a korekcije drugih alata su samo razlike duina u odnosu na prvi alat (korekcije 2, 3 i ostalih alata se unose u tablicu alata UJ, a utvrduju se neposrednim tangiranjem radnog predmeta). Karakteristicne tacke NC/CNC glodalica - objanjenje
7. Sherline CNC glodalica didakticko sredstvo
8. 5-osni obradni centar - CNC maine sa osnovom kinematske strukture konvencionalnih maina i kinematskom nadgradnjom dodatnim upravljanim osama rotacije i translacije
9. CNC glodalica izradena u radionicama Tehnicke kole iz Smedereva
10. Tehnoloka dokumentacija Plan operacija i zahvata
Plan stezanja predmeta obrade
Plan alata
Plan rezanja
Programska lista
11. Plan operacija i zahvata
12. Plan stezanja predmeta obrade
13. Plan alata
14. Plan rezanja hodograf alata
15. Plan rezanja koordinate cvornih tacaka ekvidistantne konture, ili konture u slucaju upotrebe G42 (G41)
16. Programska lista programski list
17. Struktura NC koda (programa)
18. Znaci i vanije adrese %-POCETAK I KRAJ PROGRAMA
()-OZNACAVANJE KOMENTARA
N-REDNI BROJ RECENICE (BLOKA)
F-BRZINA POMOCNOG KRETANJA (KORAK)
S-BROJ OBRTAJA
H-POZIV KOREKCIJE VISINE ALATA
D-POZIV KOREKCIJE PRECNIKA ALATA
T-POZIV ALATA
G-GLAVNE FUNCIJE (USLOVI PUTA)
M-POMOCNE FUNKCIJE (TEHNOLOKE NAREDBE)
19. Adrese DIN 66025 / ISO 6983
20. G i M funkcije G funkcije glavne funkcije koje opredeljuju kinematiku i geometriju obrade
(linearna i kruna kretanja, Offset-i, izbor sistema mera, apsolutni ili relativni unos koordinata...)
M funkcije pomocne funkcije koje opredeljuju tehnoloku i upravljacko-izvrnu stranu programiranja CNC obrade
(ukljucivanje obrtanja glavnog vretena, programska pauza, stop, premotavanje programa, ukljucivanje SHP-a, poziv izmene alata...).
21. Tablica G funkcija
22. Tabela M funkcija
23. Hijerarhija G i M funkcija %
Komentar () - npr. (Program uradio ... Vrednosti Offset-a UJ su x-5,Z5,z10 ...)
Brojevi blokova (redova programa NC koda) N1, N2, N3...
Incni (colovni) ili metricki sistem G20 (inch ), G21 (mm)
Apsolutni ili relativni unos koordinata G90 (apsolutni), G91 (relativni)
Iskljucivanje korekcija po poluprecniku i gaenje svih cikllusa - G40, G80
Izbor radne ravni (za glodanje startna ravan G17 XY ravan, za struganje G18 XZ ravan)
Selekcija alata i definisanje korekcije M06 T01 (za struganje T0101 01 broj alata i 01 adresa korekcije)
Ukljucivanje obrtanja vretena (M3, M4, S) i SHP-a (M7, M8)
Offset-i (G54... Ili G92) premetanje koordinatnog sistema iz tacke B ili R u W
Radni deo programa G00, G01, G02, G03, F...
(Napomena: ukoliko su cvorne tacke hodografa na obratku prethodno predvideti unos radijusa vrha alata u tablicu alata, funkcije G41 ili G42 )
G28 Funkcija vracanja alata (startne tacke alata) u HOME poziciju
Izmena alata i definisanje korekcije - M06 T02 (za struganje T0202 02 broj alata i 02 adresa korekcije ili T02 03 02 broj alata i 03 broj korekcije)
(Napomena: Ukoliko nismo odabrali opciju Stop Spindle Wait For Cycle Start moramo uneti blok sa programskom pauzom M1 da bi smo mogli da izmenimo alat)
Gaenje korekcija po visini G49 i po poluprecniku (radijusu) G40
Gaenje obrtanja vretena i SHP-a (M5 i M9)
G28 - Vracanje u HOME poziciju nakon zavrene obrade (R tacku)
(Napomena: ukoliko je u prvim redovima Offset W tacke zadat sa G92 programira se vracanje brzim hodom u R tacku direktnim unosom dva bloka G00 Xr i G00 Zr prvo po X, a zatim po Z osi. Isti postupak se moe uraditi ponitavanjem trenutnog offseta G92.1 i unosom funkcije G28)
Premotavanje ili kraj programa M30, M2 (M3)
%
24. G90 (G91) - Izbor nacina unosa koordinata cvornih tacaka hodografa alata G90 unos apsolutnih vrednosti koordinata cvornih tacaka u obradnom prostoru
G91 unos relativnih (inkrementalnih) koordinata cvornih tacaka u obradnom prostoru
25. G17, G18, G19 - Izbor radne ravni G17 izbor XY radne ravni
G18 izbor XZ radne ravni (radna ravan za struganje)
G19 izbor YZ radne ravni
26. G20, G21 (G70, G71) - Izbor sistema mera (metricki ili incni-colovni) G20 izbor incnog (colovnog) sistema mera (1 = 25,4mm)
G21 izbor metrickog (milimetarskog) sistema mera
Kod nekih upravljackih jedinica (ne vai za UJ i upravljacki program Mach3) izbor sistema mera se vri funkcijama:
G70 izbor incnog (colovnog) sistema mera (1 = 25,4mm)
G71 izbor metrickog (milimetarskog) sistema mera
27. G54, G55... G59 (G53) Offset-i zadati u NC kodu i Fixtures tablici UJ U blok programa se upisuje G54 (odnosno G55, G56... do G59), a u tablicu Fixtures vrednost Offset-a (pomeranje rastojanje tacke W u odnosu na startnu tacku prvog alata B (odnosno referentnu tacku R).
Gaenje ove grupe Offset-a se vri sa upotrebom funkcije G53.
28. G92 (G92.1, G92.2, G92.3) Offseti zadati u NC kodu (G50) U blok programa se upisuje G92 Xr Yr Zr (pomeranje rastojanje startne tacke prvog alata B u odnosu na nulu predmeta obrade, tacku W).
Ova funkcija se u blokovima ponitava sa funkcijama G92.1 (UJ ponitava Offset-e u potpunosti bez mogucnosti ponovnog poziva u istom programu) ili sa G92.2 (UJ trenutno ponitava Offset-e zadate sa G92 i moe ih ponovo vratiti sa upotrebom funkcije G92.3 bez novog navodenja Xr Yr Zr ).
%
G40 (iskljucivanje korekcije po poluprecniku - radijusu zaobljenja strugarskog noa)
G90 (Apsolutni unos koordinata)
G21 (izbor metrickog sistema mera - koordinate su u mm)
G80 (gaenje svih ciklusa obrade)
G18 (ukljucivanje X-Z radne ravni)
G92 x30 z4 (zadavanje poloaja startne tacke prvog alata u odnosu na tacku "W")
M06 T01 (poziv alata 1 sa korekcijom u redu 2 tablice alata UJ Tool Table)
...
G92.2 (trenutno iskljucivanje Offset-a sa zadravanjem rastojanja tacaka "B" i "W" u memoriji UJ)
G92.3 (ponovni poziv Offset-a tacke "B" u odnosu na tacku "W" x30 z4 bez potrebe unosa istih koordinata)
...
G92.1 (brisanje Offset-a bez mogucnosti njihovog ponovnog poziva u istom programu sa funkcijom G92.3)
...
G28 (povratak u HOME poziciju - referentnu tacku)
M30 (premotavanje programa)
%
29. G00 Linearna interpolacija brzim hodom G0 Xkr Ykr Zkr -(Xkr Ykr Zkr koordinate ciljne tace u odnosu na prethodnu tacku) ili G0 Xaps Yaps Zaps (Xaps Yaps Zaps- koordinate ciljne tace u odnosu na tacku W)
Bez navodenja reci F i numerickog podatka o brzini pomocnog kretanja, jer UJ podrazumeva da se kretanje izvodi po liniji sa maksimalnom brzinom.
30. G01 Linearna interpolacija radnim hodom G01 Xkr Ykr Zkr F -(Xkr Ykr Zkr koordinate ciljne tace u odnosu na prethodnu tacku) ili G01 Xaps Yaps Zaps F (Xaps Yaps Zaps- koordinate ciljne tace u odnosu na tacku W)
Ako se u uvodnom delu programa iskoristi naredba G94, brzina pomocnog kretanja definisana je u mm/min.
Ako se u uvodnom delu programa iskoristi naredba G95, brzina pomocnog kretanja definisana je u mm/obrtaju.
31. G01 Linearna interpolacija radnim hodom
32. G2 Xkr Ykr I (numericki podatak) J (numericki podatak) F
Odredivanje I i J (I - relativno udaljenje centra u odnosu na pocetnu tacku krunog kretanja po X osi, a J - relativno udaljenje centra u odnosu na pocetnu tacku krunog kretanja po Y osi)
I (numericki podatak) = Xcentra Xpocetne
J (numericki podatak) = Ycentra Ypocetne
G02 Kruna interpolacija u smeru kretanja kazaljke na satu - gledana iz vrha 3. ose (za glodanje iz vrha Z ose) I, J G03 Kruna interpolacija u suprotnom smeru od kretanja kazaljke na satu - gledana iz vrha 3. ose
33. G02 Kruna interpolacija u smeru kretanja kazaljke na satu gledana iz vrha 3. ose (za glodanje iz vrha Z ose) I, J G03 Kruna interpolacija u suprotnom smeru od kretanja kazaljke na satu - gledana iz vrha 3. ose G2 Xkr Ykr R (+ ako je kretanje po krunom luku manjem od 180°) F
G2 Xkr Ykr R (- ako je kretanje po krunom luku vecem od 180°) F
34. G02 (G03) Zavojna interpolacija zadata preko parametara kruninterpolacije I, J i K
35. G04 - Programiranje zastoja u sekundama ili milisekundama G04 P (vrednost zastoja u sekundama ili milisekundama)
36. Definisanje cvornih tacaka konture kretanja alata Definisanje cvornih tacaka konture kretanja alata u planu rezanja i NC kodu se moe vriti na 2 nacina:
Odredivanjem cvornih tacaka ekvidistante konture koja predstavlja geometrijski pomerenu (Offset-ovanu) konturu predmeta obrade za vrednost poluprecnika glodala. Direktnim racunanjem korekcija hodografa kretanja alata i predvidanjem iskljucivanja Offseta poluprecnika glodala u NC kodu koji se zadaje sa funkcijom G41 ili G42
Unosom cvornih tacaka konture obratka u hodograf alata u NC kodu uz definisanje poluprecnika glodala u tablici alata (D adresa) i odredivanje pravca kretanja alata u odnosu na konturu obratka.
Programiranjem funkcija G41 alat se odmice u levo za velicinu poluprecnika od programirane putanje gledano u pravcu kretanja
Programiranjem funkcija G42 alat se odmice u desno za velicinu poluprecnika od programirane putanje gledano u pravcu kretanja
Ovde treba voditi racuna da alat tangencijalno ulazi u zahvat sa obradivanom povrinom, tj. o koordinatama startne tacke alata pre programiranja funkcija G41 i G42
37. Programiranje putanje kretanja alata po ekvidistanti konture radnog predmeta primenom funkcija za linearnu i krunu interpolaciju
38. Primer programiranja putanje alata unosom i pozivom korekcije precnika alata (programiranjem funkcija G41 ili G42)
39. Korekcija duine alata G43, G44 i G49
42. Ciklus dubokog buenja G83 Format: N
G83 X
Y
Z
R
L
Q
43. Ciklus razvrtanja sa zastojem G86
45. Priprema maine i alata za rad PRIPREMA ALATA: Alate (glodala) potrebne za obradu postaviti u brzoizmenjljive navojne caure i dodeliti im brojeve po redosledu obrade.
POSTAVLJANJE PRIPREMKA: Pripremak postaviti u stezni pribor tako da u toku obrade ne moe doci do kolizije alata i steznog pribora (ostaviti dovoljnu slobodnu visinu predmeta koja viri iz stege mora biti veca od dodatka za obradu te strane).
ODREĐIVANJE KOREKCIJA ALATA:
46. POSTAVLJANJE NULTE TACKE PREDMETA OBRADE: Vri se prvim alatom T01 u JOG i MDI modu.
Tangirati prvim alatom T01 bocnu povrinu pripremka u pravcu X ose i nulovati pritiskom na komandni taster Zero X.
47. Priprema maine i alata za rad