140 likes | 302 Views
Hst 4: De wereld indelen. Planning van vandaag. Terugblik Uitleg begin paragraaf 4.2 Zelfstandig werken Hst 4. Terugblik. Paragraaf 4.1. Economische indicatoren Productie (BNP en BNP/hoofd ) Kritiek BNP/hoofd, je kunt beter HDI (human development index) gebruiken.
E N D
Planning van vandaag • Terugblik • Uitleg begin paragraaf 4.2 • Zelfstandig werken Hst 4
Terugblik Paragraaf 4.1 Economische indicatoren Productie (BNP en BNP/hoofd) Kritiek BNP/hoofd, je kunt beter HDI (human development index) gebruiken. Verdienste (koopkracht) Werk (% beroepsbevolking) Demografische indicatoren Geboortecijfer Leeftijdsgrafieken Sociaal culturele indicatoren Analfabetisme
Paragraaf 4,2Centrum – Periferie model 1 • Wereld continue aan verandering onderhevig, zo ook de politieke machtsverhoudingen. • Kolonialisme; Welke landen waren de kolonisator? En welke landen werden gekoloniseerd? • Kolonisatiegolven • Eerst Azië • Dan vanaf 1500 continent Amerika • Pas vanaf 1800 Afrika • Verschillende koloniën: • Vestigingskolonie • Exploitatiekolonie (leeghalen) • Door oa kolonisatie zijn duidelijker cultuurgebieden ontstaan.
Centrum – periferie model 2 • Door kolonialisme was er uitbuiting van de arme landen • De rijke landen profiteerde hiervan. • Deze verhouding van arme en rijke landen werd in de vorm van het Centrum-periferie model gegoten. (centrum = rijke landen), (periferie = arme landen) • Periferie betekent letterlijk: Rand 80% van de handel word gedaan door 20% van de wereldbevolking
Welke landen zijn het centrum? Welke landen zijn de periferie?
Centrum-periferie model 3 • Het centrum-periferie model is toepasbaar op de wereld, maar je kunt ook verder inzoomen op beide streken. • Wat is het centrum van de VS? En de periferie? • Wat is het centrum van Azië? • Schaalniveau speelt hier een hele belangrijke rol!!! • Je hebt ook nog landen die tussen de rijke en arme landen inzitten, deze noem je Semi-periferie
Centrum van Europa? • Wat is het kerngebied (centrum) van Europa? • Wat is dan automatisch de periferie? • Wat is de Semi-periferie? Antw: Centrum Europa: Blauwe banaan • transitielanden (transitie= structurele verandering/ verschuiving) • Dit zijn landen die vanuit de semi-periferie proberen tot het centrum toe te voegen.
Global shift • Verandering in handelsstromen door globalisering. • Global shift: Het verschuiven van het economische zwaartepunt van de AtlanticRimto Pacific Rim (atlantische oceaan naar grote oceaan) • Werd voorheen de meestal handel gedaan door de oostkust VS met Europa. • Nu is dit Aziatische kust met de Westkust van Amerika. • Door dit proces is het Centrum-periferie model sterk aan het veranderen! • Was voorheen Japan in Azië het machtigste land, steeds meer en meer lijkt China dit (beginnend) te worden. (staat nog wel in kinderschoenen).
Global shift – Verschuiving C en PNoord-zuid ??? Doen die mee?
Demografische transitie • Zie ook fig 4,15 in je boek • Wat zie je?
Cultuurgebieden • Een gebied dat wordt gekenmerkt door min of meer dezelfde cultuurelementen. • De belangrijkste drie cultuurelementen zijn: taal, godsdienst en geschiedenis. • Overgangsgebieden tussen cultuurgebieden vormen een bron van spanningen, dit is een voedingsbodem voor fundamentalisten (Clash of Civilizations, Huntington!)
Voor nu: • Nakijken Hst 3 • Zelfstandig werken Hst 4 (p4.1 – 4.2)