Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief

2. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief • Inhoud: • Geloof algemeen • Definities • Geloof en hulpverlening • Persoonlijk “geloofsverhaal”

3. Hulpverlening en zorg in de hulpverlening: Geloof algemeen Wat is geloof? • Definitie Van Dale: Geloof is vertrouwen in de waarheid van iemands beweringen of beloften, of geloof in de overeenkomst met de waarheid van een verhaal. • Bijbel (hebr 11:1) Het geloof is de zekerheid der dingen die men niet hoopt en het bewijs der dingen die men niet ziet.

4. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: Geloof algemeen Vragen: 1. Heeft “geloof” invloed? Op jezelf Op de ander 2. Kan geloven gevaarlijk zijn? • Geloven met verlies van waarden • Geloven ondanks beperkingen (praktijkvoorbeeld)

5. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: Geloof algemeen Stelling I: Het al dan niet geloven in de mogelijkheden van een persoon of een bepaalde overtuiging kan zeer veel invloed hebben: het is een kracht die aangewend kan worden tot ontplooing of tot destructie.

6. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: geloof algemeen Uitgaande van deze stelling is het belangrijk onszelf als hulpverlener onder de loep te nemen. Want: ->Iedereen werkt vanuit bepaalde overtuigingen, gedreven door bepaalde normen en waarden, handelend volgens bepaalde rituelen. Vbn: Contextuele denken, Freudiaans denken, evidence-based,….Eigen geschiedenis; conflictvermijdend, verbindend,

7. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: geloof algemeen Stelling II: Hulpverlening is nooit levensbeschouwelijk neutraal. We zijn er ons vaak niet van bewust maar altijd werken we vanuit bepaalde overtuigingen, gedreven door bepaalde waarden en normen. (citaat Dr. Martin Van Kalmthout, psychotherapeut Radboud Universiteit, Nijmegen)

8. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: definities • Zingeving Geven van zin aan het leven; gebaseerd op elementen als geloof, rede, logos, relatie, esthetiek, idealen… • Levensbeschouwing • Religie • Godsdienstig geloof

9. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: Godsdienstig geloof Dr. Margreet de Vries (psychiater en theoloog) Vanuit praktijkervaring ontdekte zij dat: • Thema’s als geloof, zingeving en levensbeschouwing vaak uit de hulpverlening worden geweerd. • Deze thema’s anderzijds een belangrijke hulpbron kunnen zijn voor de cliënt.

10. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: Godsdienstig geloof Onderzoek naar heilzaam geloof en gezonde godsdienstigheid, bekeken vanuit psychiatrisch en theologisch standpunt: Geloof vergelijken met water 1. Gefragmenteerd geloof 2. Geïnternaliseerd geloof

11. Hulpverlening en zorg vanuit een gelovig perspectief: Godsdienstig geloof Stelling III: Een godsdienstig geloof draagt bij tot de geestelijke gezondheid wanneer het wordt toegepast op de gehele persoonlijkheid en het hele leven. De persoonlijkheid is gericht op een entiteit buiten het zelf en voelt zich opgenomen in een groter geheel. Citaat Dr. Margreet De Vries

12. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: Geloof en wetenschap Vanuit de praktijk merken we: • Dat geloof, zingeving, levensbeschouwing en religie vaak uit de geestelijke gezondheidszorg worden geweerd. • Dat zingeving, geloof en levensbeschouwing belangrijke hulpbronnen kunnen zijn Vraag: Staan geloof en wetenschap tegenover elkaar? Houdt men ze best gescheiden? Of vullen ze elkaar net aan?

13. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: geloof en hulpverlening Wetenschap vertrekt vanuit een bepaalde hypothese die onderzocht en bewezen dient te worden. -> beperkt in tijd en ruimte Geloof vertrekt vanuit de hypothese dat er een hogere macht, een God bestaat, deze hypothese moet onderzocht en ervaren worden. -> beperkt in tijd en ruimte -> bescheidenheid

14. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: geloof en hulpverlening Lichamelijke dimensie Cognitieve dimensie Emotionele dimensie Spirituele dimensie

15. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: geloof en hulpverlening Stelling IV: Geloof en wetenschap sluiten elkaar niet uit maar hebben elkaar net nodig wil men zo volledig mogelijk werken. Of anders gezegd: Persoonsgericht met mensen omgaan houdt in dat we hen helemaal ernstig nemen, ook in die belevingen die ons vreemd zijn en niet direct in ons kader passen.

16. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal I Geloof heeft invloed op mij als persoon, en bijgevolg ook als hulpverlener, op drie terreinen: Zelfbeeld Mensbeeld Maatschappelijk beeld

17. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal I Zelfbeeld: • Geloof in een God die de mensheid draagt • Vergelijk hechting • Jezelf graag zien

18. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal I Mensbeeld: • De andere behandelen zoals je zelf behandeld wil worden (verhaal schulden) ->”schulden”, wat onrecht is durven benoemen -> mildheid -> nieuwe kansen geven -> hoop ondanks “onbetaalbare schulden”

19. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal I Maatschappelijk beeld: -> geloof helpt me op zoek te gaan naar de mens achter de positie, cultuur, religie, ras, diagnose… (verhaal zieke vrouw) ->niet oordelen of klasseren op basis van een buitenkant -> stimuleren om uit de slachtofferrol, te komen

20. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal I Stelling V: Godsdienstig geloof verlost een mens niet van zijn vragen, onzekerheden en beperkingen, maar stelt hem in staat ze te plaatsen en van het leven te houden ondanks de vele beperkingen, vragen en onzekerheden.

21. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal II • Eigen “geloofsverhaal” Wat roept dit bij mij op? Woorden als • Stilte • Vertrouwen • Overgave • Verwondering...

22. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal II • Stilte - Om tot rust te komen. Stoppen met jagen en spurten. Onthaasten. - Tijd nemen om tot bij jezelf te komen. Om open te staan voor het spirituele, het levensbeschouwelijke.

23. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal II • Vertrouwen - Vertrouwen hebben dat er nog iets anders bestaat, iets hogers, machtiger, zonder dat er concrete bewijzen zijn. - Vertrouwen dat er altijd iemand is die voor je klaarstaat. - Vertrouwen is je gedragen voelen. (achterover vallen en opgevangen worden)

24. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal II • Overgave - Je volledig overgeven aan anderen, “iets anders”. Je teugels, de controle over jezelf loslaten. - Blindelings vertrouwen? Als er een deur dicht gaat dan gaat er elders één open. - Pas als je je kunt over geven komt de verwondering je toe.

25. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: gelovig geloofsverhaal II • Verwondering - Verwondering is voor mij een gemoedstoestand waarin ik andere dingen zie, hoor, voel, tast… - Het is een gemoedstoestand waarin ik me volledig gelukkig voel. Het is een momentopname. Een aanraking? Een geraaktheid.

26. Bezinning Voetsporen op het pad En ik zag voetsporen op een pad en ik hoorde de woorden, ‘Volg me’. Soms was het pad recht en effen. Soms ook was het ruw, vol bochten en moeilijk begaanbaar. Er waren momenten dat de voetsporen totaal verdwenen schenen te zijn door de hindernissen die genomen moesten worden. Maar ik hoorde nog steeds de woorden, ‘Volg me. Maak je niet bezorgd over de hindernissen want iedere hindernis die genomen is, sterkt je geloof en vertrouwen in mij, je voortdurende gids en metgezel’. Eileen Caddy

27. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal III • WAT men moet doen is pas echt “zin”vol als men beseft • WAAROM met het moet doen • WAAROM men iets doet wordt hoofdzakelijk bepaald door • WIE men gelooft Stiptheid treinen Hans Van Temsche

28. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal III • Filmfragment 1 • Filmfragment 2

29. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal III Stelling VI: Geloof en religie kan een antwoord zijn op de zoektocht naar zingeving (waarom) bij het werk in de psychiatrie

30. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal III Als medewerker in de psychiatrie is De bijbel voor mij een inspiratiebron om: 1. aan de slag te gaan (antwoorden op wat, waarom en wie) Parabel talenten: beroepskeuze, verantwoordelijkheid nemen Parabel verloren zoon: steeds opnieuw kansen geven aan…. 2. Wat ik van de patiënt verwacht Talenten: patiënt moet eigen verantwoordelijkheid nemen 3. Ruimte maken om samen met de patiënt op zoek te gaan naar zingeving in zijn of haar leven

31. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: persoonlijk geloofsverhaal III Valkuil: Zingeving proberen te verpakken in regels en reglementen (institutionaliseren)

32. Hulpverlening en zorg in een gelovig perspectief: een voortdurend debat