630 likes | 1.4k Views
Periferik Kan ve Kemik İliğinin İncelenmesi. Kan Hücreleri. Eritrositler (RBC) Lökositler (WBC) Granülosit Nötrofil Eozinofil Bazofil Mononükleer hücreler Lenfosit (Plazma hücreleri) Monosit Trombositler ( platelet / Plt ). Çomak/parçalı. Çevresel kanın incelenmesi. Kan sayımı
E N D
Kan Hücreleri • Eritrositler (RBC) • Lökositler (WBC) • Granülosit • Nötrofil • Eozinofil • Bazofil • Mononükleer hücreler • Lenfosit (Plazma hücreleri) • Monosit • Trombositler (platelet/Plt) Çomak/parçalı
Çevresel kanın incelenmesi • Kan sayımı • Manuel • Otomatik cihaz • Çevresel yaymanın incelenmesi • Eritrositler • Lökositler • Trombositler • Atipik hücreler • Parazitler vd
Kan sayımı önemlidir, çünkü… • Hekimlik pratiğinde en çok başvurulan tetkiklerdendir • Tanısal değeri yüksektir • Bazı hastalıkların en önemli tanı aracıdır • Bunların bir kısmı hayati önem taşır • Bir kısmı ise toplumsal önem taşır
Kan sayımı önemlidir ve…. • Her hekim kan sayımı normallerini ve değişikliklerin anlamını bilmelidir • Kan sayımlarında değişikliğe yol açan hastalıkların spektrumu çok geniştir • Kan sayım cihazlarının yaygın kullanımı bu önemi arttırmaktadır
Kan Sayımı Parametreleri • Eritrosit değerleri • Eritrosit sayısı • Hgb • Hct • MCV (OEH) • MCH (OEH) • MCHC (OEHK) • RDW • Retikülosit • Diğer: Histogram, HDW vd • Lökosit değerleri • WBC • Lökosit alt grup • % • # • Sitogram • Trombosit değerleri • Sayı • MPV • Pct • PDW • Histogram
Referans Değerler (I)(Erişkin) Williams Hematology , 7. baskı,McGraw-Hill,2006
Yaşa göre kan sayım değerleri: Hemoglobin Williams Hematology , 7. baskı,McGraw-Hill,2006
MCV (MeanCorpuscularVolume)( Ortalama Eritrosit Hacmi: OEH ) • MCV (OEH):Ortalama eritrosit hacmi • Erişkinlerde normal değeri: 80-100 femtolitre (fL) • MCV: Hct x 1000/Eritrosit sayısı • MCV>100 fL: Makrositoz • MCV<80 fL: Mikrositoz • MCV 80-100 fL: Normosit
MCH(MeanCorpuscular Hemoglobin) (Ortalama Eritrosit Hemoglobini :OEHb) • Eritrositlerin içerdiği ortalama hemoglobin miktarını verir. • MCH: Hgb x 10 /Eritrosit sayısı • Normal değeri 30-34 pikogramdır(pg). Mikrositik eritrositlerin taşıdığı hemoglobin miktarı da az olacağından MCV ile paralel seyreder. • MCH < 30 pg: Hipokromi • MCH 30-34pg:Normokromi
MCHC(MeanCorpuscular Hemoglobin Concentration) OEHK (Ortalama Eritrosit Hemoglobin Konsantrasyonu) • Eritrositlerdeki hemoglobin miktarının yüzde olarak ifadesidir. • MCHC(%): Hgb /Hct x 100 • Eritrosit büyüklüğü ne olursa olsun içindeki hemoglobin konsantrasyonu %30-36 arasındadır. • MCHC bu özelliğinden faydalanılarak kan sayımı cihazlarında kontrol parametresi olarak kullanılır. • Hereditersferositozda MCHC yükselir.
Eritrosit histogramı RBC % 50 fl 100 200
Eritrosit histogramı RBC % 50 fl 100 200
Eritrosit histogramı Eritrosit histogramı RBC % RBC % 50 50 fl fl 100 100 200 200
Eritrosit histogramı RBC % 50 fl 100 200
RDW(RedCellDistributionWidth): • Eritrosit büyüklüklerinin dağılım genişliğini (anisositoz) verir. • RDW-CV(coefficientvariation) ve RDW-SD (standart deviation) olarak iki şekilde ifade edilebilir. • Örnekteki eritrositlerin eritrosit volüm heterogenitesini ortaya koyar. (anizositoz)
RDW: Normalin üstünde • Anizositoz • Eritrositlerin normalden/birbirlerinden farklı büyüklüklerde olması
Retikülosit Sayısı • Retikülosit: • Olgunlaşmamış eritrositlerin son safhasıdır (genç eritrosit) • Sitoplazmasında RNA ve ribosom kalıntıları vardır. • Ret.Sayımı eritropoetik aktivite hakkında fikir verir. • Ret. sayımının normal değeri % 0.5 – 2.5’dur. • Düzeltilmiş retikülosit oranı (%): Retikülosit (%)x Hct/45. • Mutlak retikülosit sayısı : 25000-75000/mikroLitre.
Referans Değerler (II)Lökositler (Erişkin) Williams Hematology , 7. baskı,McGraw-Hill,2006
Referans Değerler (III) Yaşa göre lökosit değerleri Williams Hematology , 7. baskı,McGraw-Hill,2006 Lökositler: bin/µl veya x10E9/L
MPV /Meanplateletvolume (7.4 - 10.4 fL) (Trombosit hacim ortalamasını tanımlar ) Tr sayısı ve MPV birlikte değerlendirilir.
MPV’ nin arttığı durumlar : Myeloproliferatif hastalıklar , ITP • MPV’nin azaldığı durum :Yapım eksikliği • Trombositopeni + MPV artışı :Tr yıkım artışı • Trombositopeni + MPV azalması:Tr yapım eksikliği
Anemi • Eritrositoz / polisitemi • Lökositoz • Nötrofiliklökositoz/Nötrofili • Eozinofili • Bazofili • Lenfositoz • Monositoz • Lökopeni • Nötropeni • Lenfopeni • Vd • Trombositoz • Trombositopeni
Periferik kan yayması önemlidir! • Sıkça ihtiyaç duyulur • Kan sayımı PY • Klinik bulgular PY • Bazı hastalıklar için çok önemli tanı yöntemi • PY > MR,BT,Sintigrafi, USG …….. • Bulguyu doğrudan saptama • Kolay, ucuz • Fakat bilgi gerektirir!
Mikroskopik İnceleme • Eritrositler • Trombositler • Lökositler • Diğer • Tmvd kan hücresi dışındaki yapılar • Enfeksiyon etkenleri vd
Periferik Yaymanın Mikroskopik İncelenmesi • Eritrositler • Büyüklük özellikleri • Boyanma özellikleri • Şekil özellikleri • İnklüzyonlar • Birbirleri ile ilişkileri • Çekirdekli eritrositler • Parazitler
Eritrosit büyüklük değişimleri • Normositoz • Nor: 7,5 mikron • Lenfosit çekirdeği: Yaklaşık 8,5 mikron • MCV: 80-100 fL • Anizositoz • Eritrositler farklı büyüklüklerdedir • Mikrositoz • Eritrositler normalden küçüktür (< 7 mikron) • MCV < 80 fL • Makrositoz • Eritrositler normalden büyüktür(> 8 mikron) • MCV> 100 fL
MikrositikAnemiler(Hipokrom-Mikrositik Anemiler) • Demir Eksikliği Anemisi • Talasemiler • Sideroblastik Anemi • Kronik Hastalık Anemisi • Kurşun Zehirlenmesi
Makrositler • Makrosit • Makroovalosit • Megaloblastik anemi • B12 Vitamini ve • Folik asit eksikliği • Diğer
Non-MegaloblastikMakrositik Anemiler • Hemolitik Anemiler • Posthemorajik Anemi • Karaciğer Hastalıkları • MDS , akut lösemi • MiyelofitizikAnemiler • Aplastik Anemi • Alkolizm (megaloblastik de olabilir ) • Hipotiroidi
Eritrositler • Boyanma özellikleri • Hipokromi • Hiperkromi • Anizokromi • Polikromazi • Şekil özellikleri • İnklüzyonlar, • Birbirleri ile ilişkileri • Çekirdekli eritrositler • Parazitler
Eritrositler Boyanma özellikleri • Polikromazi • Retikülositoz • Hemoliz • Kanama • Tedaviye yanıt
Retikülositoz • Hemolitik anemi • Kanama ardından • Tedaviye yanıt
Eritrositler • Şekil özellikleri • Poikilositoz • İnklüzyonlar, • Birbirleri ile ilişkileri • Çekirdekli eritrositler • Parazitler
Normal eritrosit Sferosit Hedef hücre Ovalosit Eliptosit Göz yaşı şeklinde hücre (Tear-drop /dacryocyte) A beginner’s guide to blood cells,Bain, Barbara J. Ed. 2. baskı.Blackwellpublishing,2004
Şistosit veya Fragman Stomatosit Keratosit Ekinosit (Burr-cell) Orak hücre Akantosit Bot şeklinde hücre S-C poikilosit Orak hücre ve türevleri A beginner’s guide to blood cells,Bain, Barbara J. Ed. 2. baskı.Blackwellpublishing,2004
Sferosit • Hereditersferositoz • İmmünhemolitikanemi • Hiposplenizm • Yanık • Clostridium toksini • Mikroanjiyopatik ve • Mekanik hemolitik anemi • Her. piropoikilositoz
Eliptosit • Hereditereliptositoz • Demir eksikliği • Beta talasemi • Miyelodisplastik sendrom (MDS) • Miyelofibroz • Megaloblastik anemi (Makro-ovalositoz) Eliptosit Eliptosit: Uzun aks > 2x kısa aks uzunluğu Ovalosit: Uzun aksı < 2xkısa aks uzunluğu
Stomatosit Herediterstomatositoz Malignneoplaziler Kardiyovasküler hastalıklar Hepatobiliyerhastalıklar Alkolizm
Burns E et al.Am J Hematol.2004 Eritrosit Fragmantasyonu Şistosit/ miğfer hücre • TTP, HUS • YDİP • Vaskülit • Habis hipertansiyon • Kr Böbrek yetmezliği • Renalgraftrejeksiyonu • Gebelik toksemisi • Yanıklar • Protez kapak vd kardiyak hemolitik anemiler • Yürüyüş hemoglobinürisi
Eritrosit fragmanları (Şistositler)
Ekinosit / Burr hücre • Bekleme artefaktı • Üremi • Hipofosfatemi (TPN) • Piruvatkinaz eksikliği • Karaciğer hastalığı + renal yetmezlik • HUS • Yanık • By-pass veya • Transfüzyon ardından Plazma yağ asitlerinde artış ,lisolesitin artışı, ATP azalması, hücre içine kalsiyum geçişi, spektrin polimerleşmesi BloodCells.A PracticalGuide. Barbara J.Bain , 4. Baskı,BlackwellPublishing 2006
Akantosit (Spurcell/mahmuz hücre) • Ağır karaciğer hastalığı • Abetalipoproteinemi • Nöro-akantositoz • Renal yetersizlik • Hipotiroidi • MDS • Splenektomi • McLeodkan grubu fenotipitaşıyanlar • PK eksikliği • Anoreksi Kolesterol/fosfolipid oranı artmıştır Nöro-akantositoz : NS ile dilüe ıslak preperatta > % 6.3 AU Storch A; Kornhass M; Schwarz J SO J Neurol 2005 BloodCells.A PracticalGuide. Barbara J.Bain , 4. Baskı,BlackwellPublishing 2006
Hedef (Target) Hücreler • Karaciğer hastalığı • Talasemi • HbC • Splenektomi sonrası • Orak hücreli anemi • Demir eksikliği anemisi vd Membran kolesterol ve fosfolipidi artmıştır BloodCells.A PracticalGuide. Barbara J.Bain , 4. Baskı,BlackwellPublishing 2006
Gözyaşı hücresi (dacrocyte/ teardropcell) • Miyelofibroz vdmiyelofitizikanemiler • Megaloblastik anemi • Talasemi majör • MDS , vd
Eritrositler • İnklüzyonlar, • Birbirleri ile ilişkileri • Çekirdekli eritrositler • Parazitler
İnklüzyonlar • Howell-Jolly cisimciği • Bazofiliknoktalanma • Heinzcisimcikleri
Howell-Jolly cisimcikleri • Splenektomiden sonra • Hiposplenizm • Megaloblastik anemi • Hemolitik anemi Nukleus artıkları Howell – Jollycisimciği
Bazofiliknoktalanma • Kurşun zehirlenmesi • Talasemi, hemoglobinopatiler • MDS vddiseritropoez durumları • Megaloblastik anemi • Hemolitikanemiler, • Dayanıksız hemoglobinler, 5-nükleotidaz eksikliği Ribozom/RNA/mitokondri artıkları