460 likes | 1.21k Views
DEJENERATİF HASTALIKLAR. DEJENERATİF HASTALIKLAR. Primer gri maddeyi etkileyen -PROGRESSİF NÖRON KAYBI- beyaz maddede sekonder değişikliklerin olduğu hastalıklardır. Nöronal kayıp selektifdir . Bir grup nöron etkilenirken diğerleri etkilenmez. DEJENERATİF HASTALIKLAR.
E N D
DEJENERATİF HASTALIKLAR • Primer gri maddeyi etkileyen -PROGRESSİF NÖRON KAYBI- beyaz maddede sekonder değişikliklerin olduğu hastalıklardır. • Nöronal kayıp selektifdir. Bir grup nöron etkilenirken diğerleri etkilenmez
DEJENERATİF HASTALIKLAR • Serebral korteksi etkileyen dejeneratif hastalıklar • Bazal ganglion ve beyin sapını etkileyen dejeneratif hastalıklar • Spinoserebellar dejenerasyonlar • Motor nöronları etkileyen dejeneratif hastalıklar
Serebral korteksi etkileyen • Alzheimer hastalığı • Pick hastalığı • Bazal ganglion ve beyin sapını etkileyen • Parkinsonizm • İdiopatik parkinson hastalığı • Progressif supranükleer palsi • Kortikobazal dejenerasyon • Multipl sistem atrofi • Huntington hastalığı
Spinoserebellar dejenerasyonlar • Spinoserebellar ataksiler • Motor nöronları etkileyen • Amyotrofik lateral skleroz • Bulbospinal atrofi • Spinal muskular atrofi
DEMANS NORMAL YAŞLANMANIN BİR ÖZELLİĞİ DEĞİLDİR, • HER ZAMAN PATOLOJİK DURUMU GÖSTERİR.
Alzheimer hastalığı • Yaşlılardaki en sık demans nedenidir. • Öncelikle entellektüel fonksiyonda kayıp-davranış ve mood- daha sonra progressif disoryantasyon • Hafıza kaybı ve afazi 5-10 yıl içinde immobil duruma gelinen hastalık
Alzheimer hastalığı • Medikal,sosyal ve ekonomik problem • 65-74 yaş %3, 85 + %47 • %5-10 familyal daha çok sporadik • Patolojik değişiklikler 45 yıl yaşayan Trizomi 21 hastaları ile benzer özelliktedir.
Alzheimer hastalığı • Mak: Kortikal atrofi-frontal,temporal ve paryetal lop-,sekonder olarak ventriküler genişleme bulunur. • Mik: nörofibriller yumak, senil(nöritik) plak ve amiloid angiopati • Tanı:klinik ve patolojik bulgular
Alzheimer hastalığı • 1.Nörofibriller yumak: Nöron sitoplazmasında alev şeklinde H&E ile bazofil görünen lezyondur. • Fibriler yumak ,gümüşleme ile daha iyi saptanır • EM: Helikal filament şeklindedir. • Filamenti oluşturan Tau:aksonal mikrotubul ilişkili protein ayrıca MAP2,ubiquitin,amiloid β peptid
Alzheimer hastalığı • Nörofibriller yumak Alzheimer hastalığı için KAREKTERİSTİK ANCAK SPESİFİK DEĞİL ( progressif supranükleer palsi,postensefalitik parkinson,ALS-parkinsonizm/demans kopmleksiGUAM da görülebilir)
Alzheimer hastalığı • 2.Senil (nöritik) plak: merkezinde amiloid çevresinde berrak halo fokal sferik birikim gösteren nöritik(distrofik nörit) yapılar • 20-200µm çapında çevresinde reaktif astrositler ve mikroglial hücreler • Merkezinde Aβ,amiloid prekürsör protein (APP)
Alzheimer hastalığı • 3.Amiloid angiopati: değişmez olarak görülen bulgudur.Ancak Alzheimer hastalığı dışında da görülebilir. • 4.Granulovakuolar dejenerasyon: Küçük intranöronal sit.vakoul. normal yaşlanma ile de görülebilir. • 5.Hirano cismi: Hipokampal piramidal hücrelerde bulunan -aktin-eozinofilik cisimler
Alzheimer hastalığıpatogenez • A β peptidler amiloidin damar duvarı ve parenkimde birikiminden sorumludur. Böylece nörotoksik ve demansın gelişiminden sorumludur. • Presenilinler A β üretimi artırır ve caspas proteaz arcılığı ile apoptozis ve nöronal hücre ölümüne neden olur • Apo E: A β e bağlanarak erken yaşlardaki hastalığın başlangıcından sorumlu olabilir.
Pick hastalığı • Lobar atrofi nadir görülür.Kişilik değişiklikleri (frontal lop bulguları) ve dil değişiklikleri (temporal lop) • Morfoloji : asimetrik atrofi frontal ve temporal lopları tutar. Bıçak kenarı şeklindeki görünümü nedeni ile Alzheimer hast.dan ayrılır.
Pick hastalığı • Mik: Nöronal kayıp dış üç tabakada belirgindir.Karekteristik şişkin (Pick hücreleri) ve Pick cismi:sit,oval yuvarlak zayıf eozinofilik ancak gümüş ile iyi saptanan filamantöz inkuluzyon
Parkinsonizm • Nigrostriatal dopaminerjik sistemin temel bozukluğu ile gelişen bir grup motor klinik bulguları olan hastalık • Yüz görünümü,istemli hareketlerde yavaşlama,rijitide,para sayar gibi tremor
Idiopatik parkinson hastalığı • Progressif supranükleer palsi • Kortikobazal dejernerasyon • Multipl sistem atrofi • Postensefalitik parkinsonizm
Idiopatik parkinson hastalığı(paralizis ajitans) • Toksik veya diğer etiolojik nedenler olmadan ortaya ileri yaşta çıkan progresif hastalık • Genellikle genetik geçiş yok • Nadiren oto.dom (αsinüklein gen mutasyonu)
subs.nigrada dopamin miktarında azalma • tedavide L-dopa verilerek yerine koyma olur. • Teadvi ile morfoloji değişmez
Idiopatik parkinson hastalığı(paralizis ajitans) • mak olarak substansiya nigrada solukluk • Mik: pigmentli nöronlarda azalma,gliozis • Nöronlarda Lewy cismi intrasit. Eozinofifik merkezi koyu inkuluzyon • IHK: αsinüklein ve ubiquıtin ile + • Lewy cismi Meynert’in bazal nükleusunaki kolnerjik nöronlarda da bulunur.(anormal mental fonksiyon)
Huntington hastalığı • Oto-dom, strial nöronlarda dejenerasyon progresif hareket ve demansla karekterli hastalık • Korea benzeri kinetik bozukluk 15 yıl içinde ölüm gerçekleşir. • GABA içeren nöronlarda dejenerasyon • HD geni üçlü tekrar mutasyon ile poliglutamin protein birikimi • Potensiyel olarak huntington caspas 3 ile nöronal apoptozise neden olur
Huntington hastalığı • Mak: beyin atrofik,-putamen ve globus pallidus-,ventrikülller ise dilatedir.. • Mik:strial nöronlar ve kaudat nükleusda belirgin azalma (GABA veya substans P içeren) Gliozis.
Spinoserebellar dejenerasyonlarSpinoserebellar ataksiler • Serebellar korteks, spinal kord periferik sistemi etkileyen ataksi,spastisite ve sensorimotor periferal nöropati ile ortaya çıkan hastalıklar
Friedreich ataksisi: oto-res, (kromozom 9q13-frataksin) eklem bozuklukları+ kalp yetmezliği+DM • Morf:post. Kolumnada aksonlarda azalma ve gliozis kranial sinirlerden VIII,X ve XII,dendat nükleus ve purkinje hücreleri ile spinal kordda (Clarke kolumnada ) nöronlarda dejenerasyon
Ataksi telenjiektazi • oto,res(11q22-23 ATM geninde mutasyon),erken çocuklukta ataksik diskinetik değişiklikler ile konjunktiva ve deride telenjektazi • Serebellum purkinje ve granül hücrelerinde azalma ,dorsal kolumnada dejenerasyon • Birçok organdaki nükleuslar(-schwann hücreleri,periferik sinirler,endotel hücreleri ,putiusit) 2-4 kez büyür ve bizar olur-amfisit denir. Lenf bezleri,gonad ve timus hipoplastikdir. • Yavaş ilerleyen hastalık 2. dekadda ölüm gelişir. T hücreli lösem/lenfoma,glioma ve meme ca gelişebilir.
Motor nöronları etkileyen Sporadik veya kalıtsal olabilir. üç grupta incelenebilir • Alt motor nöron hastalığı-spinal korddda ön boynuz • Alt motor nöron hastalığı –kranial sinir nükleusları • Üst motor nöron hastalığı-motor korteks Amyotrofik lateral skleroz Bulbospinal atrofi Spinal muskular atrofi
Amyotrofik lateral skleroz • Motor nöron hastalığıdır.Spinal korddaki ön boynuzdaki kortikospinal yoldaki alt ve üst nöronları tutar • E sık 5.dekaddan sonra görülür. • %5-10 kadarı oto.-dom geçişlidir. • Etioloji ve patogenez ? Familyal olgularda 21.kromozom SOD1 gen missense mutasyon
Amyotrofik lateral skleroz • Mak:spinal kord ince ve atrofik • Mik:ön boynuzdaki nöronlarda azalma ve gliozis benzer bulgular hipoglassal,ambiguus ve motor trigeminal kraniyal sinir nükleuslarında da olur. • İskelet kasında nörojenik atrofi • Klinik bulgular asimetrik ellerde güçsüzlük eldeki maddeleri düşürme daha sonra fasikülasyonlar, kaslarda atrofi 1-2 yıl içinde ilerleme
Bulbospinal atrofi (kennedy sendromu): • X geçişli, jinekomasti, testikuler atrofi, oligospermi • Mik: Beyin sapı ve spinal kordda dejenerasyon • Spinal muskular atrofi: Çocuklarda alt motor nöron hastalığı