Wywiad/rozmowa

1. Wywiad/rozmowa Typy, składowe strukturalne, zasady redagowania

2. Wywiad/rozmowa • To metoda zbierania informacji (face to face; przez telefon; drogą mailową; rzadko już faksem) • To gatunek dziennikarski - jego podstawową zasadą jest zasada następstwa przytoczeń: pytanie (najczęściej dziennikarza) – odpowiedź (rozmówcy) • Wywiad prasowy wymaga, jako tekst, formalizacji dialogu dziennikarza i jego rozmówcy – nie sposób bowiem raczyć czytelnika tym wszystkim, co wychwyci magnetofon/dyktafon • Zabija to język żywy, powoduje, że konieczna jest autoryzacja (poza wywiadem „mailowym”), ale cóż...

3. Dlaczego formalizacja dialogu jest konieczna? • Od lat 70. istnieje szlak komunikacyjny, którym dojeżdżają właściciele działek dla których na części działki są zapisy służebności przejazdu, przejścia i przegonu - poinformował Sławomir Cynkar, zastępca wójta gminy Czudec. - Działka ta należy do osoby prywatnej i posiada skomunikowanie z drogą wojewódzką nr 988 Babica-Warzyce. Urząd Gminy w Czudcu wielokrotnie informował państwa Kobosz, że w takim stanie prawnym mogą dochodzić zmiany warunków służebności na drodze sądowej.

4. Typy wywiadów 1. Ze względu na treść/cel rozmowy: • Informacyjny („zur Sache”, tj. pisany „dla sprawy”) • Portret („zur Person”, tj. pisany „dla osoby”, sitting interview) 2. Ze względu na kanał przekazu (medium): • Prasowy • Radiowy • Telewizyjny • Internetowy (chat/czat)

5. Typy wywiadów 3. Ze względu na liczbę uczestników: • Dwupodmiotowy • Wielopodmiotowy 4. Ze względu na sposób relacjonowania/zapisu rozmowy (dotyczy wywiadów prasowych): • Q&A (question and answer, pytanie – odpowiedź) • Hybrydyczny (narracja przeplatana elementami dialogu – pytaniami i odpowiedziami, lub odwrotnie)

6. Struktura wywiadu Q&A 1. Obligatoryjnie: • Tytuł/nagłówek • Towarzysząca tytułowi formuła (z kim rozmowa, kto z kim rozmawia) • Korpus • Fakultatywnie: • Lid (najistotniejszy fragment wypowiedzi rozmówcy) • Formuła zamykająca (podziękowania) • Wyimki – złote myśli (inne ciekawe fragmenty wywiadu)

7. Przykłady

12. Rola dziennikarza • Pośrednik (pomiędzy rozmówcą a odbiorcami; typowe dla relacji z konferencji prasowej) • Pośrednik – pomocnik (wywiad pogłębiony) • Partner – uczeń (stawia się w roli pobierającego nauki) • Partner – ekspert („stawia się”; jest znawcą, więc polemizuje) • Partner - reprezentant publiczności (artykułuje pytania „w imieniu” publiki)

13. Jak zrobić wywiad? 1. Do wywiadu trzeba się przygotować: • Przeczytaj wywiady, jakich twój rozmówca udzielił wcześniej; • Sprawdź artykuły, w których twój rozmówca pojawia się jako ekspert, komentator; • Sprawdź, czy na jego temat nie ma czego w słownikach, leksykonach, encyklopediach, a na pewno - w Internecie; • Przeanalizuj problemy, spróbuj zrozumieć (podpierając się różnymi źródłami), czego dotyczą, i o to, czego czytelnicy nie wiedzą – zapytaj rozmówcę • Zapytaj koleżanki, kolegów, czego chcieliby się dowiedzieć, o co sami by zapytali...

14. Jak zrobić wywiad? 2. Jak notować (za pomocą czego)? • Robimy notatki (tzw. stara szkoła dziennikarska) • Nagrywamy (tzw. nowa szkoła dziennikarska) • Łączymy notatki z nagrywaniem 3. Zagadnienie style booka: • Czy zwracamy się do rozmówcy po imieniu (Ty)? • Słowa pan/pani piszemy z małej, czy z dużej litery? • Dziękujemy rozmówcy czy nie (w gazecie)? 4. Kwestia autoryzacji (dla bezpieczeństwa róbmy to)

15. Jak zrobić wywiad? 5. O co pytać, od czego zacząć? • Sformułuj problematykę, określ temat • Przygotuj szkieletowy kwestionariusz pytań (otwartych) i zapamiętaj go lub miej przy sobie (chyba że wiesz, iż rozmówca nie cierpi dziennikarzy zerkających do notatnika...) • Można próbować rozruszać rozmówcę czymś [z pozoru] lekkim, potem i tak nie znajdzie się to w tekście (o ile jest to sitting interview, a nie szybka rozmowa ekspercka...) • Tak naprawdę nie ma reguły dla początku rozmowy...

16. Jak zrobić wywiad? • [Panie doktorze] – polecił pan ostatnio studentom dziennikarstwa, aby dopisali do podanego im korpusu informacji tytuł i kilka lidów, czyli pierwszych akapitów. Jest pan z ich pracy zadowolony (jak pan ocenia to, co przygotowali)? • I tu ble-ble lub krótkie... • Jestem (Nie jestem).

17. Jak zrobić wywiad? • Jest pan zadowolony (Zadowolony pan)? • Z czego? • Z tych lidów i tytułów, które mieli panu napisać studenci dziennikarstwa... • Aaaa, z tego. Owszem. Spisali się nienajgorzej (Nie bardzo). • Dlaczego? • Bo napisać dobry lid i tytuł do informacji to naprawdę sztuka. A oni mieli przecież do napisania po kilka lidów do tego samego tekstu (Bo połowa zapomniała, że lid musi współgrać z korpusem i wyciągać z niego esencję).

18. Jak zrobić wywiad? • Zmęczył się pan (Jest pan zmęczony)? • Czym (a powinienem być)? • Czytaniem tytułów i lidów, jakie studenci dziennikarstwa napisali do podanego przez pana korpusu informacji (Czy pan powinien, to nie wiem, ale chyba przyjemniejsze jest czytanie dobrego reportażu niż grubo ponad stu lidów, a do tego tytułów, jakie studenci dziennikarstwa napisali do podanego przez pana korpusu informacji...) • Ach, o tym pan/pani mówi. Dałem radę. Bywało ciężej, gdy miałem zajęcia z dwiema lub trzema grupami warsztatowymi. Wtedy dopiero było co czytać!

19. Jak zrobić wywiad? • Powiedział Pan „spisali się nienajgorzej”, a więc jakieś zastrzeżenia pan ma. Jakie? • To co pan powie o lidach i tytułach swoich studentów? Co w nich jest dobrego, a co powinno zostać skorygowane, wyeliminowane? • A o co Państwo by zapytali?

20. Tytuł: [Krnąbrni] gapowicze trafią na listę dłużników Lid cytat: - Tracimy rocznie setki tysięcy złotych, gapowicze grają nam na nosie. Dość – stwierdza kategorycznie Wojciech Dudzik, dyrektor Miejskiego Zakładu Komunikacji w Przemyślu. I zapowiada: - Teraz, kto nie zapłaci kary za jazdę bez biletu, znajdzie swoje nazwisko w Krajowym Rejestrze Długów. Lid jednowątkowy: Pasażerowie miejskich autobusów w Przemyślu, uchylający się od zapłacenia kary za jazdę bez biletu, mogą zostać wpisani [będą wpisywani] do Krajowego Rejestru Długów.

21. [Krnąbrni] gapowicze trafią na listę dłużników • Lid streszczający: • Miejski Zakład Komunikacji w Przemyślu podpisał umowę z Krajowym Rejestrem Długów. Będzie zamieszczał w KRD nazwiska pasażerów, którzy nie zapłacą kar za jazdę [autobusem] bez biletu. MZK chce w ten sposób zmniejszyć wielosettysięczne straty, na jakie narażają go każdego roku gapowicze. • Następnie, UWAGA, zmiana kolejności zdań: • Kierownictwo MZK uznało, że wpis do KRD jest jedynym sposobem, by skłonić uporczywych gapowiczów do uregulowania długów. Konsekwencją takiego wpisu są [bowiem] kłopoty z uzyskaniem kredytu, zakupami na raty czy nawet kupnem telefonu komórkowego.

22. [Krnąbrni] gapowicze trafią na listę dłużników • Lid opisowy/dramatyzujący: • Wojciech Dudzik, dyrektor Miejskiego Zakładu Komunikacji w Przemyślu, na przemian bladł i czerwieniał, gdy analizował bilans finansowy swojej firmy: tylko w ubiegłym roku gapowicze pozbawili ją kilkuset tysięcy złotych. Zirytowany zdecydował się podpisać porozumienie z Krajowym Rejestrem Długów. • Będą do niego wpisywane nazwiska pasażerów, którzy nie płacą kar za jazdę bez biletu. • Konsekwencją takiego wpisu...

23. [Krnąbrni] gapowicze trafią na listę dłużników • Lid przedstawiający sytuację: • Miejski Zakład Komunikacji w Przemyślu zbilansował przychody i straty firmy. Okazało się, że rocznie gapowicze pozbawiają zakład kilkuset (700) tys. zł. Zirytowany sytuacją szef MZK podjął decyzję o podpisaniu umowy z Krajowym Rejestrem Długów. Będą do niego wpisywane nazwiska pasażerów, którzy nie płacą kar za jazdę bez biletu. • Dalej może być tak, jak w poprzednim przykładzie...

24. [Krnąbrni] gapowicze trafią na listę dłużników Lid pytający: Czy wpisywanie do Krajowego Rejestru Długów nazwisk pasażerów nie płacących kar za jazdę [autobusem] bez biletu zmniejszy ich liczbę [w Przemyślu]? Następnie, UWAGA, znów zmiana kolejności zdań: W przemyskim Miejskim Zakładzie Komunikacji uznano, że wpis do KRD jest jedynym sposobem, by skłonić uporczywych gapowiczów do uregulowania długów. Konsekwencją takiego wpisu są [bowiem] kłopoty z uzyskaniem kredytu bankowego, zakupami na raty czy nawet kupnem telefonu komórkowego.

25. [Krnąbrni] gapowicze trafią na listę dłużników Lid z trzaskiem: Miejski Zakład Komunikacji w Przemyślu wypowiada wojnę osobom nie płacącym kar za jazdę autobusem bez biletu. Będzie wpisywał ich nazwiska na listę/do Krajowego Rejestru Długów. Lid analityczny: Jeśli zostałeś w Przemyślu złapany na jeździe miejskim autobusem bez biletu i nie zapłaciłeś nałożonej na ciebie kary – twoje nazwisko może zostać wpisane do Krajowego Rejestru Długów i figurować tam nawet przez 10 lat.

26. Będą wyższe opłaty za ciepło w budynkach MZBM-u • Marek Kruczek • W 2011 roku zapłacimy znacznie więcej za ciepło zużyte tej zimy, bo już mamy zadłużenie, które trzeba będzie spłacać. Podobno grozi nam odcięcie ciepła - obawiają się mieszkańcy budynków należących do rzeszowskiego MZBM-u. • - Nie ma zagrożenia odcięcia ciepła, ale opłaty mogą być trochę wyższe - słyszmy w MZBM-ie i MPEC-u.Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych pobiera opłaty za ogrzewanie mieszkań przez cały rok. Kupuje ciepło w Miejskim Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej.

27. p. Justyna Żak • Idą ciężkie czasy dla [uporczywych] gapowiczów • MZK w Przemyślu zdecydowało, że osoby zalegające z opłatą za przejazd bez biletu zostaną wpisane [będą wpisywane] do Krajowego Rejestru Długów. • Przyszła kryska na… dłużnika [dłużników MZK] • Jeżdżą, choć nie kupują biletów. Przyłapani na gorącym uczynku, za nic mają kary pieniężne. Ta „oszczędność” może jednak okazać się rozrzutnością. Przemyski MZK wypowiada wojnę gapowiczom, którzy nie płacą mandatów – chce [będzie] wpisywać ich nazwiska do Krajowego Rejestru Długów.

28. p. Arkadiusz Dobosz • MZK nie podaruje jazdy bez biletu • Miejski Zakład Komunikacji w Przemyślu postanowił walczyć z tymi, którzy zostaną przyłapani na jeździe bez biletu i nie zapłacą mandatu. Umieści ich nazwiska na liście Krajowego Rejestru Długów. To oznacza, że będą mieli kłopoty z uzyskaniem kredytu bankowego, zakupami na raty czy kupnem telefonu komórkowego.

29. p. Wioletta Pałys • Deweloperzy i operatorzy sieci komórkowych mogą stracić w Przemyślu klientów • Jeśli zapomniałeś zapłacić mandat za przejazd [miejskim] autobusem bez biletu, już jutro możesz nie kupić mieszkania, a nawet telefonu… • Za niezapłacenie mandatu w terminie Miejski Zakład Komunikacji w Przemyślu wpisze cię… • „10 lat” [problemów] za niezapłacony mandat • Miejski Zakład Komunikacji w Przemyślu ukarze cię wpisem do Krajowego Rejestru Długów, jeżeli będziesz unikał zapłacenia mandatu za przejazd autobusem bez ważnego biletu. • Sprawdź, czy w szufladzie nie leży niezapłacony mandat za przejazd autobusem bez ważnego biletu. Jeśli nie uregulujesz długu MZK itd.

30. p. Marta Najda • Koniec z niepłaceniem kar za jazdę bez biletu! • Szefom Miejskiego Zakładu Komunikacji w Przemyślu opadły ręce, gdy podsumowali ubiegłoroczne obroty. Wyszło im, że gapowicze narazili MZK na straty równe cenie nowego autobusu. – Dość powiedział prezes MZK i zawarł porozumienie z Krajowym Rejestrem Długów. • Przewiduje ono, że na listę KRD będą trafiać nazwiska pasażerów przyłapanych na jeździe bez biletu, którzy uchylają się od zapłacenia nałożonych na nich kar. • Przemyski MZK nie jest pierwszym… • Konsekwencją wpisu [nazwiska] do KRD są np. …

31. p. Marta Toton • Droga jazda na gapę! • Nowy telewizor na raty? A może kredyt na większe mieszkanie? Osoba, którą przyłapano w Przemyślu na jeździe autobusem bez biletu i która nie zapłaci nałożonej na nią kary, będzie mogła o tym zapomnieć. Jej nazwisko trafi bowiem na 10 lat do Krajowego Rejestru Długów. • p. Justyna Pomykała • MZK walczy z gapowiczami • Czy ktoś odważy się nie zapłacić kary za jazdę bez biletu wiedząc, że jego nazwisko może za to trafić na 10 lat do Krajowego Rejestru Długów? Szefostwo Miejskiego Zakładu Komunikacji w Przemyślu ma nadzieję, że takich osób będzie niewiele.