بسم الله الرّحمن الرّحیم

1. بسم الله الرّحمن الرّحیم

2. نام درس: روانشناسی اجتماعی موضوع:اندیشهچارلزهورتونکولی Charles hortoncooley تهیه کننده پاور پوینت: امیرافشار

3. چارلزهورتنکولی

4. مقدمه

5. زندگينامه: "چارلز هورتون کولي درگوشه محوطه کالج آن آربر وابسته به دانشگاه ميشيگان زاده شدوتقريبا" همه زندگي اش رادرهمين محيط به سربرد. خانواده کولي ريشه درنيوانگلندداشت.اين خانواده ازبازماندگان بلافصل پنجاهمين کولي اند که پيش از1640نزديک اسپرينگ فيلدماساچوست اقامت گزيدند."(لوييس کوزر-420-1377) پدرکولي مردي بلندپروازبودباوجوديکه متعلق به يک خانواده کشاورزبود،بخاطرورزيدگي وتلاشي که داشت توانست درامورحقوقي آوازه اي پيداکند.ولي ارتباط کولي باپدرش سردبود"چارلزکه چهارمين فرزند اين قاضي سرشناس بود،زماني چشم به جهان گشوده بودکه خانواده اش پايگاه ممتازي کسب کرده بود. اوکمرو ونيمه معلول بودوازلکنت زبان شديدرنج مي برد، همبازي هاي اندکي داشت وبيشتربه خيالپروري ومطالعه درتنهايي گرايش داشت"(لوئيس کوزر-420-421-1377)

6. درسال1890براي ادامه تحصيل دراقتصادسياسي وجامعه شناسي به دانشگاه ميشيگان رفت.رساله دکترايش رابعنوان"نظريه حمل ونقل"نوشت که خوديک بررسي پيشگامانه دربوم شناسي انسان بود ودر1894درجه دکتراگرفت. "کولي رتبه هاي دانشگاهي رابه سرعت پشت سرگذاشت اودر1899به استادياري ودر1904به دانشياري رسيدوسه سال بعدبه مقام استادي دست يافت"(لوئيس کوزر-422-1377) کتابهاي کولي به تدريج وبراساس يادداشتهاي تهيه شده دريک دوره طولاني نوشته شده بودند.سرشت بشري وسامان اجتماعي در1902منتشرشد،اماقرينه ،آن سازمان اجتماعي هفت سال بعدبه چاپ رسيد.سومين اثراوفراگرداجتماعي،پس ازيک فاصله 9ساله در1918منتشرشد."(لوئيس کوزر-423-1377) کولي زندگي بس بي حادثه اي داشت ودراواخرسال1928وضع جسماني اش به وخامت گراييدودرهفتم ماه مه 1929براثرسرطان چشم از اين جهان فروبست.

7. ذهن: ذهن در نظر کولی پدیده ای اجتماعی است که در پویش اجتماعی تکوین می یابد . طی این پویش ذهن همراه با رشد تجربیات افراد غنی تر شده و توسعه می یابد.بدین ترتیب وی ذهن را چیزی بیش از سیماها کارکردی اعصاب میداند. وی در کتاب«طبیعت انسانی ونظم اجتماعی »میگوید:«ذهن بشر در واقع مخزنی است انباشته از اشکال عجیب زندگی که از آگاهیها و روشنایی های فکری سرشار است وتا زمانی که از طریق این مخزن تاریک ومبهم تجانس یافته ،می توان فهمید که چگونه برخی عناصر تحریک شده و انتشار می یابند، دشوار میتوان به پیش بینی ومهار کردن آنها امید وار بود.»(توسلی 297_1382)

8. مفهوم ذهن • بنابراین از نظر کولی ذهن صرفا پدیده ای زیستی واندامی نیست بلکه پدیده ای است که در روند تجربیات اجتماعی افراد شکل گرفته ،توسعه می یابد و غنی تر می شود .ذهن مخزنی است از صورتها وتجربیات زندگی که توسط نیرویی تفکر و آگاهی ،به شکلی طبقه بندی شده، کهقادربهکنترلتحریکات واعمال بشری است . • آنچه مخزن تاریک وپر ابهام را روشنایی می بخشد قدرت تفکر و آگاهیاست.

9. خود(خود آینه سان( خودازنظرکولیسیمایدرونیشخصیت و مرکزوکانونذهناستکهدارایدونوعوضعیتاست: • وضع ذهنی «خود»که من فاعلی تشکیل دهنده آن است • وضع عینی «خود»یا من برتر یامن مفعولی که جنبه اجتماعی خود است(توسلی 297_1382)

10. وضع ذهنی «خود»که من فاعلی خود ذهنی عکس العمل آگاهانه تحریک است و آگاهی هرشخص را متجانس می سازد .خود ذهنی بخشی از خود است که در تلاش یافتن عکس العمل خود آینه ای خویش در پاسخهای دیگر مردم است .(توسلی -297-1382)

11. وضع عینی «خود»یا من برتر یامن مفعولی خود عینی کاملا جنبه اجتماعی دارد و وابسته به اجبار اجتماعی و قوانین اخلاقی و انتظارات دیگران است.(توسلی-297-1382)

12. خود آینه سان کولی سعی در تبیین چگونگی شکل گیری خو در رابطه متقابل فرد وجامعه و در تجربه اجتماعی دارد.مکانیسم این عمل عبارت از نگاه کردن خود در آینه دیگران است.(تنهایی-410-1374) وی چنین استدلال میکرد که خودیک شخص از رهگذرتبادل اوبا دیگران رشدمی یابد .(لوئیس کوزر -410-1377)

13. خود آینه سان به عقیده کولی:«خواستگاه اجتماعی زندگی یک شخص از رهگذر نشست وبرخواست او با اشخاص دیگر پدید میآید.»به نظر او خود نخست فردی وسپس اجتماعی نمی شود ،بلکه از رهگذر یک نوع ارتیاط دیالکتیکی شکل می گیرد. آگاهی یک شخص از خودش بازتاب افکار دیگران درباره خودش است؛پس به هیچ روی نمی توان از خودهای جداگانه سخن به میان آورد. «بدون اداراک همبسته شما ،او و آنها ،هیچ ادارکی از من نمی تواند در ذهن صورت بندد».(لوئیس کوزر -410-1377)

14. کولی معتقد است که مفهوم "خود" ابتدا در دوران کودکی شکل می‌گیرد و سپس در طول زندگی هر زمان که شخص وارد موقعیت اجتماعی جدیدی می‌گردد، دوباره ارزیابی می‌شود. او بر این باور است که مفهوم "خود آیینه‌ای" از سه عنصر اصلی ساخته می‌شود، که در بالا به آن اشاره شد. بنابراین از نظر کولی تصور افراد درباره یکدیگر، واقعیات اجتماعی را تشکیل می‌دهد و این واقعیّات، فرد را قادر می‌سازد تا تصوّر "خود" را رشد دهد.(ستوده-61-1378)

15. کولی برای روشن ساختن خصلت انعکاسی خود ،آن را با آینه مقایسه کرده بود ، به قول ناصر خسرو: «آینه ام من ،اگر تو زشتی زشتم گر تو نکویی ،نکوست سیرت وسانم» «همچنان که سیما،اندام و لباسمان را در آینه برانداز میکنیم و اگر آن را آراسته و برازنده تشخیص دهیم خرسند شده و در غیر آنصورت نا خرسند ،در ذهن دیگران نیز به گونه ای تخیلی ،برداشتی از ظاهر ،رفتار،اهداف،کردار ،شخصیت و دوستانماه داریم وبه صورت های گوناگون از این برداشت متاثر می شویم».(لوئیس کوزر-410-1377)

16. عناصر اصلی فرآیندخودآینه ای

19. مراحل شکل گیری خود این سه مرحله بیانگر: • پدیدار شدن • اصلاح • تکمیل خود در برابر دیگران می باشد. خود در یک فرایند اجتماعی مبتنی بر تبادل پدید آمده ،در آگاهی شخص منعکس میگردد.( تنهایی-411-1374)

20. در واقع به نظر کولی هر انسانی در ذهن دیگری حضور دارد وهمین درک حضور سبب می شود که فد اجتماعی خویشتن را اداراک یا احساس نموده ورفتار خود را بر اساس همین حضور در ذهن دیگران تعیین کند وجهت دهد و یا انعکاسی یا آینه ای است که دیگران در آن منعکسند.(توسلی-298-1382)

21. گروه نخستینprimary group كولی در این‌باره می‌گوید: منظور من از گروه‌های نخستین، آن گروه‌هایی‌اند كه با همكاری و بستگی رو دررو مشخص میشوند. این گروه‌ها به‌دلایل گوناگون، گروه نخستین به‌شمار می‌آیند؛ اما بیشتر برای آنكهدر تشكیل ماهیّت اجتماعی و آرمان‌های افراد نقشی بنیادی دارند، عنوان گروه نخستین لوئیس کوزر -412-1377) رامی یابند. درانديشه کولي،مفهوم خودآينه سان وگروه نخستين،درهم بافته اند.حساسيت نسبت به انديشه ديگران-حساسيت در برابر رويکردها،ارزش هاوداوري هاي ديگران که بنظر کولي شاخص يک فرد بالغ است- را تنها   مي توان درکنش هاي متقابل ونزديک صميمانه گروه هاي نخستين پرورش داد(لوئيس کوزر.414-1373).

22. مهمترین گروهها ی نخستین • مهم‌ترین گروه‌هایی كه در آن‌ها همبستگی‌های نزدیك وی‍‍‍‍ژه گروه نخستین، می‌توانند كاملا پرورده شوند، خانواده، گروه‌های هم‌بازی و همسایگی است. این گروههای مذکور در جهت پیدایش حس همیاری و همکاری در بشر بهترین زمینه ی کلی را فراهم میکند . .(تنهایی-412-1374) • در این گروه‌ها، انسان‌ها برای دستیابی به بیشترین نفع همگانی، تمایلات فردگرایانه‌شان را به حداقل می‌رسانند و با حلقه‌های هم‌دردی و محبّت با همنوعان‌شان پیوندی پایدار برقرار می‌سازند.(لوئیس کوزر-413-1377) • گولی این بهم بافتگی وپیوستگی گروههای نخستین ویاجامعه خودمانی را بهترین محل پرورش صفات انسانی می داند. .(تنهایی-412-1374) • این گروه در شکل دادن وبوجو آوردن ماهیت اجتماعی وآرمانهای اجتماعی فرد نقش بنیادی ایفا میکنند.(تنهایی-411-1374)

23. ویژگیهای گروه نخستین خود بخودی یا ارتجالی(spontaneity):تابع مصالح خاص یا اهداف مادی نیست بکه منبعث از انگیزه های طبیعی وغیر تصنعی است.(ساروخانی-327-1375)

24. ویژگیهای گروه نخستین • ابعاد عاطفی (Emotionaliy):از فشارهای قانونی منبعث نشده بلکه محور و انگیزه شرکت در کششهای عاطفی است از این رو چون قواعد آن درونی می شود نیازی به امال قانون نیست. (ساروخانی-327-1375) .

25. ویژگیهای گروه نخستین • مناسبتهای چهره به چهره(( face -to –face:روابط مستقیم اند شناخت تنها سطحی و فیزیکی نیست. (ساروخانی-327-1375)

26. ویژگیهای گروه نخستین کوچکی: از نظر حجم کوچکند و میتوانند به دو صورت طبیعی (خانواده)و الحاقی (باشگاه ها و انجمنهاو...)پدید آیند. (ساروخانی-327-1375)

27. گروه ثانویsecondary group رشد وتوسعه شهرنشینی با با توسعه روز افزون روابط گروههای ثانوی ملازمت داشته است .تحرک وتغییر الگوی خانوادگی موجب تضعیف گروههای نخستین وحالت انعالی آنها شده است . بدین ترتیب افراد را از ثبات واستمراری که برخوردار بوده اند محروم ساخته است.(بروس کوئن-133-1372)

28. ویژگیهای گروه ثانوی حجم گسترده:این گروهها در مقایسه با گروههای نخستین از حجم ووسعت بیشتری برخوردار می باشند. (ساروخانی-328-1375)

29. ویژگیهای گروه ثانوی فقدان ویا کاهش تماسهای مستقیم یا چهره به چهره بین اعضای گروه(ساروخانی-328-1375)

30. ویژگیهای گروه ثانوی غیر ارتجالی بودن:روابط در چنین گروههای نه طبیعی است نه خود بخودی بلکه حساب شده و تابع قوانین خاصی است(ساروخانی-328-1375)

31. ویژگیهای گروه ثانوی سازمان یافتگی: چنین گروهایی بر اساس علایق شخصی بین انسانها پدید نمیآیند بلکه منبعث از نیازهای اکثر ثانوی هستند . (ساروخانی-329-1375)

32. ویژگیهای گروه ثانوی وحدت منافع: افراد بجای احساس اشتراک در منافع گرد می آیند و تا زمانی که آن نفع باقی است بقای گروه نیز تامین است. (ساروخانی-329-1375)

33. ویژگیهای گروه ثانوی روابط قراردادی:روابط نه تابع عواطف محض بلکه در ارتباط با قراردادی خاص است از این رو این گروهها در معرض ظاهر آرایی ،تحجر سازمانی،دیوانسالاری،قرطاس بازی وحتی اضمحلال ماهیت وهویت اصلی انسانهاست. (ساروخانی-329-1375)

34. نظر کولی در خصوص جامعه • كولی جامعه را ارگانیك می‌داند و منظورش از این‌كه همیشه از جامعه به‌عنوان یك ارگانیسم تعبیر می‌كند، این نیست كه مانند اسپنسر، قیاسی زیست‌شناختی در مورد جامعه به‌عمل آورد، بلكه می‌خواهد بر روابط دستگاه‌مند میان همه فراگردهای اجتماعی تاكید ورزد. «هرگاه كه ما جامعه را به‌عنوان یك ارگانیسم مطرح می‌كنیم، مراد ما این است كه جامعه مجموعه‌ای از انواع فراگردها را شامل می‌شود كه هریك از آن‌ها بر اثر عمل متقابل با فراگرد‌های دیگر زنده و بالنده است؛ این فراگردها كل یك‌پارچه‌ای را می‌سازند كه هر آنچه در یكی از اجزای آن پیش آید، بر بقیه تأثیر می‌گذارد. جامعه بافت گسترده‌ای از فعالیّت متقابل است.»(لوئیس کوزر-411-1377)

35. روش جامعه شناختی کولی او چنین استدلال  می‌كرد كه بررسی كنش‌های انسانی باید معناهایی را دربر گیرد، كه كنش‌گران انسانی برای موقعیّت اجتماعی‌شان قائلند؛ از این‌روی، این بررسی باید از صرف توصیف رفتار انسانی فراتر رود. به‌نظر او، دانش اجتماعی از تماس و ارتباط با اذهان انسان‌های دیگر پدید می‌آید. این تماس، فراگردی از احساس و اندیشه همانند با دیگران را به حركت در‌آورده و ما را قادر می‌سازد تا با اشتراك در حالت‌های ذهنی دیگران آن‌ها را درك كنیم. كولی چنین استدلال می‌كرد كه تفاوت دانش ما از یك اسب یا یك سگ با دانش ما از انسان، در این واقعیّت نهفته است كه ما می‌توانیم درباره انگیزه ها و سرچشمه های کنش انسان، فهم همدلانه داشته باشیم.

36. فهرست منابع • كوزر، لوئیس؛ زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران، علمی، 1377، چاپ هفتم • ستوده، هدایت‌الله؛ روانشناسی اجتماعی، تهران، آوای نور، 1378، چاپ چهارم • توسلي غلام عباس،نظريه هاي جامعه شناسي،تهران،سازمان مطالعه وتدوين کتب علوم انساني دانشگاهها(سمت)1382 • پروفسورمک کلانگ لي آلفردوهمکاران،مباني جامعه شناسي ،ترجمه دکترمحمدحسين فرجادوهمابهروش،تهران نشرهمراه:1369

37. 5.محسني منوچهر، جامعه شناسي عمومی،تهران کتابخانه طهوری، چاپ پانزدهم1377 6.تنهایی حسین ابوالحسن،درآمدی بر مکاتب ونظریه های جامعه شناسی، گناباد،نشر مرندیز ،چاپ دوم،1374 7.ساروخانی باقر ،درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی،جلد یک،تهران، کیهان،چاپ سوم1380 8.ساروخانی باقر ،درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی،جلد دوم،تهران، کیهان،چاپ دوم1376 9. بروس کوئن،مبانی جامعه شناسی،تالیف واقتباس غلامعباس توسلی ورضا فاضل،تهران،انتشارات سمت،1372

38. 10. زنجانی زاده اعزازی هما،جزوه سرکلاسی درس نظریه های جامعه شناسی 2 مقطع کارشناسی ،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،1380