Karşılaştırmalı Tarih Eğitimi

1. Karşılaştırmalı Tarih Eğitimi Y.Doç.Dr. İbrahim Turan Nisan 2013

2. Tarih Programlarında Değişim • Politik, sosyo-kültürel, ekonomik ve teknolojik gelişmeler eğitim programlarını etkiler Son 100 yıldaki değişimin nedenleri: • 2 büyük savaş ve korkulan 3. Dünya savaşı, • Toplumlar arası barış ve uzlaşı çabaları, • BM, UNESCO, AB, EUROCLIO • Sanayileşme, şehirleşme • Demokratikleşme, insan hakları

3. Tarih Öğretiminin Amacı Geleneksel: • Tarihsel bilgi: Siyasi ve askeri tarih (kazananlar, alt sınıflar) ağırlıklı, isim, rakam, sayı, neden-sonuç veya antlaşma maddelerinin ezberlenmesi Çağdaş: • Bilgi: Tarihsel bilgi: Siyasi, Sosyal (kaybedenler, alt sınıflar), Ekonomik • Beceri: Problem çözme, analitik düşünme, tarihçilik • Tutum: Farklılıklara değil benzerliklere odaklanma, karşılıklı saygı, etkin vatandaşlık

4. AB’ye Göre Çağdaş Tarih Öğretiminin Hedefleri (REC 2001) • Sorumlu ve etkin yurttaşlar yetiştirmek, • Halklar arasında uzlaşma, birbirini anlama ve tanımanın sağlanması, • Hoşgörü, karşılıklı anlayış, insan hakları ve demokrasi gibi temel değerleri yaygınlaştırmak, • Tarihsel olguları araştırma, özellikle ihtilaflı ve duyarlı konularda çoklu bakış açısı kazandırmak, • Avrupa’nın tarihsel ve kültürel ortak mirasını tanıtmak, • İnsanlık suçlarının önüne geçmek.

5. AMAÇLAR

6. TÜRKİYE • Atatürk ilke ve inkılâpları, laik, demokratik, ulusal ve çağdaş değerler, • Tarih bilinci, • Kültürel miras, • Millî kimlik • Millî birlik ve beraberlik • Tarih boyunca kurulmuş uygarlıklar, • Dünya kültür ve uygarlığında Türklerin rolü, • Öğrencilerin kültür dünyaları meraklarını gidermek,

7. TÜRKİYE • Sadece siyasi değil, ekonomik, sosyal ve kültürel tarih • Tarihsel yöntem ve teknikler, tarihçi becerileri, • Analiz ve çıkarım, • Barış, hoşgörü, karşılıklı anlayış, demokrasi ve insan hakları, • Farklı kültürlerle etkileşim, • Çalışkanlık, bilimsellik, sanatseverlik ve estetik değerleri, • Türk dilini doğru ve etkili kullanma.

8. CALIFORNIA (ABD) Tarih eğitiminin amaçları üç ana başlık altında toplanır: • Bilgi ve kültürel anlama: Tarihsel, etik, kültürel, coğrafik, ekonomik ve sosyo-politik okur yazarlık becerileri, • Demokratik anlayış ve sivil değerler: Milli kimlik, anayasal miras, sivil değerler, haklar ve sorumluluklar, • Beceri ve sosyal katılım: Katılım, eleştirel düşünme ve temel araştırma becerileri

10. İNGİLTERE • Başarılı öğrenciler yetiştirmek: Tarihsel sorgulama, geçmişe ait kanıtları kullanma ve geçmiş hakkında konuşma becerileri • Özgüvene sahip bireyler yetiştirmek: Kendi kimlik ve değerlerinin farkında olma • Sorumlu vatandaşlar yetiştirmek: Demokratik toplumda etkin rol alma, aktif ve sorumlu vatandaşlık

11. AVUSTURALYA • Geçmişi ve bugünü anlama, kendi ve başkalarının değerini bilme, • Tarihin farklı versiyonlarını karşılaştırma, günlük hayatta karşılaşılan çatışma ve anlaşmazlıkları anlama, aktif ve bilinçli demokratik vatandaşlık, • Olgu bilgisi; kronoloji, coğrafya, kurumsal yapı, maddi şartlar ve inanç sistemlerini • Tarihsel beceriler

12. İRLANDA a) Bilgi ve Anlama: Öğrencilerin; • Geçmiş olaylar hakkındaki bilgi ve anlama düzeylerini yükseltmek, • Bugünü daha iyi anlamalarına yardım etmek, • İrlanda, Avrupa ve dünya tarihinde anlama ve bilgi düzeylerini yükseltmek, • Tarihsel kavramları anlama düzeylerini geliştirmek, • Değişen dünya içerisinde değişim algısını kazanmalarını sağlamak.

13. İRLANDA b) Beceriler: Öğrencilerin; • Tarihin farklı yorumlarının farkında olmalarını sağlamak, • Araştırma becerilerini kazanmalarını sağlamak, • Tarihi kanıtların doğasını ve çeşitlerini idrak etmesini sağlamak, c) Hayata ve vatandaşlığa hazırlık:Öğrencilerin; • Eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirmek, • Tarih bilimi ile ilişkili olumlu değerleri geliştirmelerini sağlamak, • İçinde yaşadıkları ve diğer (geçmişte yaşamış toplumlar dahil) toplumlara dair değer yargılarını geliştirmek, • Kendi tarihsel mirasları hakkında bilinçli ve eleştirel farkındalıklarını geliştirmek

14. İÇERİK

15. TÜRKİYE

16. CALIFORNIA (ABD)

17. AVUSTURALYA

18. BECERİLER

19. TÜRKİYE

20. TÜRKİYE Tarih programında yer alan tarihsel düşünme becerileri: • Kronolojik düşünme • Tarihsel kavrama • Tarihsel analiz ve yorum • Tarihsel sorun analizi ve karar verme • Tarihsel sorgulamaya dayalı araştırma

21. CALIFORNIA (ABD) a) Toplumsal katılım becerileri: • Kişisel beceriler • Grup etkileşim becerileri • Sosyal ve siyasal katılım becerileri b) Eleştirel düşünme becerileri: • Olayları tanımlama ve netleştirme becerileri • Probleme dair bilgileri değerlendirme becerileri • Problem çözme ve sonuca varma becerileri

22. CALIFORNIA (ABD) c) Temel çalışma becerileri: • Farklı kaynak ve yöntemlerle bilgi edinebilme • Yazılı kaynaklarda var olan bilgilere ulaşma, seçme, organize etme • Teknolojik materyalleri kullanarak bilgiye ulaşma, analiz etme • Görsel materyalleri okuma ve yorumlama • Tarih araştırmalarında kullanılan dili anlama • Fikirlerini açık ve organize bir şekilde sözlü veya yazılı ifade edebilme

23. İNGİLTERE • Kronoloji bilinci ve geçmişi anlama (hissetme), • Çeşitli ve derin tarih bilgisi, • Tarihsel kaynakları kullanma, • Anladıklarını (öğrendiklerini) değişik formlarda ifade edebilme Bu dört temel becerinin yanısıra her sınıfta öğrencilerin hangi becerileri geliştirmeleri gerektiği programda ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

24. AVUSTURALYA • Tarihi anlama: Tarihsel bilgi ve kavramlar • Tarihsel değer: Bir olayın tarihi değerini tespit • Delil (Kanıt): Tarihsel kanıtları bulma, seçme ve yorumlama • Devamlılık ve değişim: • Sebep – Sonuç: • Tarihsel bakış açısı: Olayları bölgenin ve zamanın şartlarına göre değerlendirme • Tarihsel empati ve dürüst yargılama: • Fark ve Farklılık: Tarihin farklı yorumlarını anlama • Problem çözme: Tarihsel anlama becerisini tarihsel bir problemin araştırma, analiz ve çözüm aşamalarında kullanma

25. İRLANDA - 1 a) Tarihsel bilginin doğasını anlamak: • Tarihsel bilgi değişebilir, düzeltme ve yeniden yorumlamaya maruz kalır • Tarih yazımı her zaman güvenilir kaynaklara dayanmalıdır

26. İRLANDA -2 b) Araştırma becerileri: • Bir araştırma projesi için uygun bir konu belirleyebilmek, • Çeşitli ana ve ikinci el kaynakları kullanarak tarihi bilgilere ulaşabilmek, • Araştırma konusuyla ilgili verileri ayırt edebilmek ve kaydedilmek, • Verileri değerlendirebilmek, • Verileri harmanlayabilmek ve düzenleyebilmek, • Elde ettiği sonuçları iyi yapılandırılmış, mantıklı bir formatta sunabilmek.

27. İRLANDA - 3 c) Kanıt ile çalışma becerileri: • Tarihin farklı kaynaklarını ayırt edebilmek, • Tarihi bir soruya cevap verebilmek için gereken bilgileri tarihi kaynaklardan çıkartabilmek, • Kaynakların kullanılabilirliklerini ve sınırlılıklarını değerlendirebilmek, • Çelişkileri fark edebilmek, • Propaganda amaçlı yazı ve ifadeleri fark edebilmek

28. DEĞERLENDİRME • Bilgi, beceri, tutum • Ulusal, uluslararası tarih oranları • Karşılaştırmalı tarih öğretimi • Ayrıştırıcı – birleştirici tarih • Çok kültürlü, çok sesli, demokratik tarih • Siyasi-askeri tarih ile sosyal-kültürel tarih oranları • Tekrar • Tematik yaklaşım • Sıkıcı – en faydalı