1 / 43

Chemia analityczna

Chemia analityczna. Analiza wolumetryczna Zakład Chemii Medycznej Pomorskiej Akademii Medycznej. Analiza objętościowa (miareczkowa). Dział analizy ilościowej, której podstawą jest miareczkowanie miareczkowanie:

tait
Download Presentation

Chemia analityczna

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Chemia analityczna Analiza wolumetryczna Zakład Chemii Medycznej Pomorskiej Akademii Medycznej

  2. Analiza objętościowa (miareczkowa) Dział analizy ilościowej, której podstawą jest miareczkowanie • miareczkowanie: • czynność polegająca na dodawaniu titranta do roztworu zawierającego jeden lub więcej oznaczanych składników • roztwór titranta dodaje się do analitu z biurety stopniowo, małymi porcjami – miarami titrant – roztwór zawierający reagent o znanym stężeniu analit – roztworu zawierający substancję o nieznanym stężeniu

  3. Analiza objętościowa (miareczkowa) • miareczkowanie • stechiometryczny przebieg reakcji • osiągnięcie momentu, w którym ilość dodawanego odczynnika do roztworu będzie chemicznie równoważna ilości substancji badanej • wyznaczenie objętości odczynnika potrzebnej do osiągnięcia tego punktu • obliczenie stężenia roztworu miareczkowanego

  4. biureta kolba stożkowa mieszadełko mieszadło Analiza miareczkowa - sprzęt

  5. Analiza miareczkowa - biureta • Biureta • długa, cienka rurka szklana • z precyzyjną skalą objętości, • w dolnej części posiada kranik • dół zakończony zwężeniem • zadaniem biurety jest • precyzyjne odmierzanie cieczy w czasie miareczkowania • szybkie przygotowywanie roztworów mianowanych • Biurety mają różną objętość i wysokość • mikrobiurety - mają pojemność rzędu kilku ml • biurety przemysłowe mogą mieć do 10 l pojemności • najczęściej spotykane mają pojemność od 50 do 150 ml • wysokość od 50 do 150 cm

  6. Analiza miareczkowa - biureta • Tradycyjnie biurety posiadają tzw. odwrotną skalę. • na szczycie skali jest pozycja "0", • na dole (powyżej kranika) jej najwyższa wartość. • Kranik powinien być całkowicie szczelny i umożliwiać dozowanie roztworu po kropli. • kraniki szklane, z połączeniami „na szlif” • kraniki teflonowe • Dolne zakończenie biurety powinno: • mieć na całym obwodzie stałą średnicę wewnętrzną • dozowane krople powinny mieć tę samą objętość

  7. błąd paralaksy:błąd w odczytywaniu wskazań przyrządu, wynikający z nieodpowiedniego ustawienia oka względem podziałki urządzenia wskazującego. Analiza miareczkowa - biureta http://www.chem.univ.gda.pl/analiza/dydaktyka/zywnosc5-7.pdf

  8. Analiza miareczkowa W trakcie miareczkowania titrant powinien reagować szybko i ilościowo z analitem, powodując zmiany określonych własności fizycznych analitu. • zachodzące zmiany: • zmiana barwy, • zmiana przewodnictwa elektrycznego • wytrącenie osadu • pomiar objętości wkroplonego titrantu, połączony z pomiarem lub obserwacją zmiany fizycznych własności analitu, umożliwia określenie dokładnego stężenia określonego związku chemicznego w analicie • reakcja stosowana przy miareczkowaniu powinna przebiegać szybko i ilościowo zgodnie z określonym równaniem • wprowadzany odczynnik • nie może wchodzić w reakcję z innymi substancjami występującymi w roztworze • posiadać odpowiedni wskaźnik umożliwiający określenie końca miareczkowania.

  9. Reakcje zachodzące w czasie miareczkowania Ze względu na typ reakcji zachodzących podczas miareczkowania pomiędzy analitem a titrantem, metody miareczkowania dzielimy na: • alkacymetrię – opiera się na reakcjach zobojętniania (kwas-zasada) • alkalimetria oznaczanie substancji przez miareczkowanie mianowanym roztworem zasady • acydymetria – oznaczanie substancji przez miareczkowanie mianowanym roztworem kwasu Rozróżniamy trzy typy miareczkowania alkacymetrycznego: • miareczkowanie mocnych kwasów / zasad • miareczkowanie słabych kwasów / zasad • miareczkowanie mieszanin kwasów / zasad o różnej mocy.

  10. Reakcje zachodzące w czasie miareczkowania • redoksymetria – opiera się na reakcjach utleniania i redukcji • oksydymetria – oznaczanie substancji przez miareczkowanie mianowanymi roztworami utleniaczy • reduktometria - znaczanie substancji przez miareczkowanie mianowanymi roztworami reduktorów • w zależności od nazwy stosowanego titranta rozróżniamy dodatkowe podgrupy: • manganometria • jodometria • bromianometria • chromianometria

  11. Miareczkowanie redoksymetryczne Przebieg redukcji nadmanganianu w środowisku kwaśnym: MnO4- + 8 H+ + 5e Mn2+ + 4 H2O Przebieg redukcji nadmanganianu w środowisku słabo kwaśnym i alkalicznym: MnO4- + 4 H+ + 3e MnO2+ 2H2O

  12. Reakcje zachodzące w czasie miareczkowania • kompleksometria – opiera się na tworzeniu rozpuszczalnych, słabozdysocjowanych (trwałych) związków kompleksowych • kompleksometria – titrantami są roztwory kompleksonów tworzących z metalami kompleksy chelatowe • merkurymetria – oznaczanie chlorków jako HgCl2

  13. Miareczkowanie kompleksometryczne • EDTA – kwas etylenodiaminotetraoctowy i jego sól dwusodowa • reaguje z jonami metalu w stosunku 1:1, niezależnie od wartościowości jonu metalu; • kompleksy EDTA z metalami są bezbarwne lub barwne, jeżeli metal ma właściwości chromoforowe

  14. Reakcje zachodzące w czasie miareczkowania • miareczkowanie strąceniowe – opiera się na reakcji wytrącania trudnorozpuszczalnych osadów w wyniku łączenia jonów titranta i analitu A + + B - = AB ↓ • argentometria - miareczkowanie mianowanym roztworem AgNO3, tworzącym z z jonami chlorkowymi, bromkowymi, jodkowymi trudno rozpuszczalne osady soli srebra • Punkt równowaznikowy rozpoznaje się za pomocą odpowiednich indykatorów (wskaźników)

  15. Klasyfikacja wg sposobu prowadzenia miareczkowania • miareczkowanie bezpośrednie – oznaczana substancja reaguje bezpośrednio – stechiometrycznie i szybko z dodawanym titrantem • używa się tylko jednego roztworu mianowanego – titranta • miareczkowanie pośrednie - oznaczany związek nie reaguje bezpośrednio z titrantem, lecz pośrednio z inną substancją • miareczkowany jest produkt tej reakcji • konieczne jest dobranie takiej substancji trzeciej, która reagując stechiometrycznie i ilościowo z oznaczanym składnikiem tworzy nowy związek, reagujący następnie z titrantem

  16. Klasyfikacja wg sposobu prowadzenia miareczkowania miareczkowanie odwrotne – • do badanego roztworu dodaje się odmierzoną ilość roztworu mianowanego (titrant I) w nadmiarze • nadmiar tego odczynnika odmiareczkowuje się odpowiednim roztworem mianowanym (titrant II) • potrzebne są dwa roztwory mianowane • miareczkowanie odwrotne stosujemy w przypadku: • wolno przebiegających reakcji • gdy trudno jest dobrać odpowiedni wskaźnik do miareczkowania bezpośredniego

  17. Dokładność wyznaczenia stężenia • dokładność wyznaczenia stężenia substancji miareczkującej (dokładność przygotowania roztworów mianowanych) • stechiometrii i kinetyki reakcji miareczkowania • dokładność wyznaczenia objętości substancji miareczkującej • kalibracja biurety • błąd paralaksy • menisk • wyznaczenia punktu równoważnikowego • zmiana barwy, • przegięcie krzywej

  18. Punkt miareczkowania, w którym oznaczany składnik przereagował ilościowo stechiometrycznie z dodanym z biurety odczynnikiem, nazywa się punktem równoważnikowym Punkt równoważnikowy miareczkowania PR

  19. Punkt końcowy miareczkowania (PK) praktyczny koniec miareczkowania, widoczny dzięki: • zmianom w roztworze (zmętnienie, zabarwienie lub zmiana zabarwienia) • zmianie barwy wskaźnika • zmianom rejestrowanym (dla metod instrumentalnych).

  20. Sposoby wyznaczania PK miareczkowania Metoda wizualna – zmiana barwy roztworu, wytrącenie osadu

  21. Sposoby wyznaczania PK miareczkowania Graficzne wyznaczenie PK miareczkowania na podstawie wykresu zależności zmian pH (potencjału przewodnictwa, prądu) od objętości dodawanego titranta pH = f(V)

  22. Miareczkowanie słabego kwasu mocną zasadą NaOH +CH3COONa CH3COONa CH3COOH + CH3COONa CH3COOH

  23. Polega na wykreśleniu stycznych równoległych przed i za punktem przegięcia oraz w połowie odległości między nimi środkowej stycznej przecinającej krzywą miareczkowania Punkt przecięcia prostej prostopadłej z osią objętości titranta wyznacza PK. Graficzna metoda wyznaczania PK miareczkowania. Metoda środkowej

  24. Graficzna metoda wyznaczania PK miareczkowania. Metoda I i II pochodnej Metoda pierwszej pochodnej Z uzyskanych danych miareczkowania oblicza się zmianę przypadającą na jednostkę objętości titranta ΔpH / Δ V = f(V) Maksimum odpowiada PK miareczkowania oczekiwany punkt równoważnikowy ilość zużytego NaOH I pochodna punkt równoważnikowy ilość zużytego NaOH

  25. Graficzna metoda wyznaczania PK miareczkowania. Metoda I i II pochodnej Metoda drugiej pochodnej Z uzyskanych danych miareczkowania oblicza się kwadrat zmiany przypadającej na objętość titranta podniesiony do kwadratu Δ2pH / Δ V2 = f(V) Punkt przecięcia z osią odciętych (zmiana znaku funkcji) odpowiada PK miareczkowania oczekiwany punkt równoważnikowy ilość zużytego NaOH II pochodna punkt równoważnikowy ilość zużytego NaOH

  26. Sporządzaniei mianowanie roztworów wzorcowych Titranty otrzymujemy przez: • dokładne odważenie substancji, której roztwór sporządzamy i rozpuszczenie jej w wodzie (innym rozpuszczalniku) tak, by otrzymać ściśle określoną objętość roztworu • sporządzenie roztworu substancji o przybliżonym stężeniu i zmianowanie go za pomocą określonej substancji wzorcowej

  27. Sporządzaniei mianowanie roztworów wzorcowych ad. A. odważenie substancji, której roztwór sporządzamy i rozpuszczenie jej w wodzie (innym rozpuszczalniku) tak, by otrzymać ściśle określoną objętość roztworu • jeśli substancja jest wystarczająco czysta i trwała: • odważamy odpowiednią ilość tej substancji na wadze analitycznej • ilościowo przenosimy do kolby miarowej • rozpuszczamy w wodzie (rozpuszczalniku) • dopełniamy do określonej objętości • Oznaczone miano nazywamy bezwzględnym

  28. Sporządzaniei mianowanie roztworów wzorcowych odważenie substancji, której roztwór sporządzamy i rozpuszczenie jej w wodzie (innym rozpuszczalniku) tak, by otrzymać ściśle określoną objętość roztworu • rozpuszczaniu mogą towarzyszyć efekty ego- lub endotermiczne • przed końcowym uzupełnienim rozpuszczalnikiem kolby doprowadzamy do wyrównania temperatur (titranta i analitu) • należy bardzo dokładnie wymieszać zawartość kolby • przed dopełnieniem mieszamy ruchem okrężnym • po dopełnieniu i zamknięciu kolby szczelnym korkiem wielokrotnie odwracamy kolbę dnem do góry i na dół

  29. Sporządzaniei mianowanie roztworów wzorcowych ad. B. sporządzenie roztworu danej substancji o przybliżonym stężeniu i zmianowanie go za pomocą okeślonej substancji wzorcowej • substancja, której roztwór wzorcowy (mianowany) chcemy sporządzić: • nie ma odpowiedniego stopnia czystości • jest higroskopijna • po rozpuszczeniu zmienia stężenie • odważamy tę substancję na wadze technicznej i sporządzamy roztwór o przybliżonym stężeniu • roztwór mianujemy – kilkakrotne zmiareczkowanie tym roztworem porcji odpowiedniej substancji wzorcowej

  30. Sporządzaniei mianowanie roztworów wzorcowych sporządzenie roztworu danej substancji o przybliżonym stężeniu i zmianowanie go za pomocą okeślonej substancji wzorcowej • miano roztworu wzorcowego wyznaczone przez miareczkowanie substancji wzorcowej tylko wtedy jest bezwzględne gdy punkt końcowy miareczkowania pokrywa się z punktem równoważnikowym • jeżeli punkty nie pokrywają się, wtedy miano nazywamy roboczym • jest ono obarczone błędem systematycznym, związanym z daną metodą oznaczania miareczkowego

  31. Stosowanie biurety • biureta powinna być umocowana pionowo • kran biurety powinien być szczelny • przed nalaniem titranta biuretę należy 2-3 krotnie przepłukać małymi porcjami titranta • napełnić biuretę nieco powyżej kreski zerowej • jeśli robimy przez lejek – należy go po napełnieniu biurety wyjąć • całkowicie usunąć powietrze z końcówki biurety.

  32. Stosowanie biurety • doprowadzić poziom titranta w biurecie dokładnie do kreski zerowej. • kroplę titranta na końcówce biurety usunąć przez dotknięcie do ścianki podstawionego naczynia szklanego

  33. Miareczkowanie • analizowaną próbkę umieszczamy w kolbie stożkowej i umieszczamy pod wylotem biurety • gdy to konieczne dodajemy wskaźnik • każde miareczkowanie zaczynamy od zera. • palcami lewej ręki otwieramy delikatnie kurek biurety, a prawą cały czas mieszamy ruchem wirowym ciecz w kolbie stożkowej. http://www.youtube.com/watch?v=Y-5QJIr7Xm4&feature=related www.youtube.com + titration

  34. Miareczkowanie • aby zmiana barwy była lepiej zauważalna, podkładamy pod kolbę biały papier (ekran) • roztwór mianowany spuszczamy z biurety • początkowo dosyć szybko • zbliżając się do PK miareczkowania coraz wolniej, po kropli • w trakcie miareczkowania obserwujemy roztwór w kolbie, a nie biuretę.

  35. Miareczkowanie. • poziom titranta w biurecie odczytujemy zawsze po upływie stałego czasu (1 – 2 min) od zakończenia miareczkowania • całe miareczkowanie należy prowadzić przy jednorazowym napełnianiu biurety • miareczkowanie staramy się wykonywać w miejscu dobrze oświetlonym, najlepiej światłem dziennym.

  36. Miareczkowanie. • oznaczenia wykonujemy zwykle trzykrotnie, przy czym różnica między miareczkowaniami powinna się zawierać 0,05 – 0,15 ml • po zakończeniu oznaczenia roztwór z biurety wylewamy. • nie wolno ponownie wlewać do butelki z roztworem mianowanym !!! • nieużywana biureta powinna być zawsze napełniona wodą destylowaną, aby jej powierzchnia wewnętrzna nie uległa zanieczyszczeniu.

  37. Błędy w analizie objętościowej • niedokładne wymieszanie titranta po przygotowaniu • niedokładne wymieszanie roztworów do analizy • niedokładne sprawdzenie pojemności naczyń (w tym wyznaczenie współmierności) • błędne oznaczanie miana titranta • zbyt szybkie miareczkowanie (titrant pozostaje na ściankach biurety)

  38. Błędy w analizie objętościowej • niedokładne odczytanie objętości po zmiareczkowaniu • zbyt mała ilość zużytego titranta w stosunku do pojemności biurety • nietrwałość niektórych roztworów mianowanych • brudne naczynia (niedokładnie myte) • trudności w zauważeniu zmiany barwy

  39. ZALETY duża prostota wykonania krótki czas analizy WADY ograniczona czułość możliwość występowania błędów metodycznych Analiza objętościowa

  40. Analiza objętościowa – automatyzacja • miareczkowanie: • pehametryczne, • potencjometryczne, • konduktometryczne, • amperometryczne i • fotometryczne; • metody pomiarowe: • miareczkowanie z automatycznym wykryciem punktu miareczkowania, • z ustawianym punktem, • miareczkowanie pełne, • miareczkowanie z wykryciem punktu przecięcia 2 linii pomiarowych, • utrzymywanie stałego pH w czasie reakcji, • miareczkowanie wstępne, • pomiar pKa, pomiar pH/mV, • określenie buforowania próbki, pomiar przewodności Titrator automatyczny AUT-701

  41. Analiza objętościowa – automatyzacja wyświetlane informacje: krzywa miareczkowania, objętość miareczkowana, pH(mV), temperatura, czas, temperatura i wilgotność otoczenia Titrator automatyczny AUT-701

  42. Analiza objętościowa – automatyzacja • miareczkowanie: • potencjometryczne (alkacymetria, redoksymetria, miareczkowanie strąceniowe, kompleksometria • konduktometryczne, • amperometryczne i • fotometryczne. • posiada wbudowaną automatyczną biuretę: • pojemności 20 ml i • rozdzielczości 0.002 ml. • dodatkowo może być podłączonych 9 zewnętrznych biuret lub dozowników rozpuszczalników. • pamięć przyrządu umożliwia przechowanie danych ze 100 pomiarów. Automatyczny titrator GT-100 Mitsubishi

  43. Analiza objętościowa – automatyzacja • fototroda pozwala po raz pierwszy na swobodne przełączanie pomiędzy 5 różnymi długościami fal świetlnych pozwalając użyć jednej fototrody do wszystkich miareczkowań zmętnieniowych i kolorymetrycznych • Ciemnozielony, zielony, pomarańczowy, jasnoczerwony i czerwony – oprócz długości fal 555nm i 660nm fototroda pokrywa zakres długości fal 520nm, 590nm i 620nm. Fototroda DP5 Mettler Toledo

More Related