1 / 65

Bóle głowy i guzy mózgu.

Bóle głowy i guzy mózgu. Dorota Kozera. Bóle głowy : Pierwotne : Migrena Napięciowy ból głowy Klasterowy ból głowy Neuralgia n. V Wtórne : Urazy głowy Krwotok wewnątrzczaszkowy, podpajęczynówkowy Zapal. wielkokom. tętnic ZOMR Guzy mózgu. Guzy mózgu : Guzy nerwów czaszkowych

talon-chan
Download Presentation

Bóle głowy i guzy mózgu.

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Bóle głowy i guzy mózgu. Dorota Kozera

  2. Bóle głowy: Pierwotne: Migrena Napięciowy ból głowy Klasterowy ból głowy Neuralgia n. V Wtórne: Urazy głowy Krwotok wewnątrzczaszkowy, podpajęczynówkowy Zapal. wielkokom. tętnic ZOMR Guzy mózgu Guzy mózgu: Guzy nerwów czaszkowych Guzy opon mózgowo-rdzeniowych Glejaki Guzy okolicy szyszynki Guzy przysadki Guzy wieku dziecięcego i wrodzone Chłoniaki Ośrodkowy układ jako miejsce przerzutów nowotworowych O czym będziemy mówić?

  3. BÓLE GŁOWY

  4. Migrena • Obecność uporczywych i nawracających bólów głowy (głównie po jednej stronie). • W PL choruje 10% ludzi, k>m. • Przyczyna- ? (dużą rolę odgrywa komponenta naczyniowa, również czynniki metaboliczne i genetyczne). Skurcz naczyniowy w obrębie tętnicy szyjnej  rozkurcz i pojawienie się objawów bólowych. • Napady migreny mogą być prowokowane przez wiele czynników: - warunki pogodowe - stres, odprężenie - pożywienie (np. czekolada, wino, sery) - leki (np. doustne środki antykoncepcyjne) - alkohol, kofeina - światło, hałas

  5. Migrena bez aury (najczęstsza)- trwa 4-72 h, napadowi towarzyszy średni ból o charakterze pulsującym nasilający się podczas aktywności fizycznej, nudności, wymioty, światłowstręt, wrażliwość na dźwięki. • Migrena z aurą- objawy nasilają się w ciągu kilku min, trwają do 1h. Objawy: ruchoma i migocza plamka w środku pola widzenia, zaburzenia mowy, zawroty głowy, szum w uszach, zaburzenia ruchu. • Dziecięce zespoły okresowe • cykliczne wymioty • migrena brzuszna • łagodne napadowe dziecięce zawroty głowy • Migrena siatkówkowa (mroczki, zaniewidzenia) • Powikłania migreny • migrena przewlekła (napady migreny występują przez przynajmniej 15 dni w ciągu jednego miesiąca przez okres ostatnich 3 miesięcy) • stan migrenowy (napad > 72 h) • przedłużona aura bez zawału mózgu (obecność objawów neurologicznych, prawidłowe badania neurooborazowe) • migrenowy zawał mózgu (obecność objawów neurologicznych, w badaniach neuroobrazowych cechy udaru niedokrwiennego mózgu) • drgawki aktywowane migreną • Migrena prawdopodobna

  6. Diagnostyka migreny: • Objawy kliniczne • Spełnianie określonych dla migreny kryteriów • Bad. ogólne oraz neurologiczne. Zwykle w czasie napadu oraz pomiędzy nimi wyniki badań są prawidłowe.

  7. Leczenie migreny • Doraźnie tryptany (sumatriptan), alkaloidy sporyszu tj. dihydroergotamina, opioidy (tramadol), NLPZ (kwas acetylosalicylowy), p/wymiotne (metoklopramid) i neuroleptyki. • Profilaktyka  leki p/depresyjne (amitryptylina), beta-blokery (propranolol), blokery kanału wapniowego (flunaryzyna), antagoniści r. serotoninowych, leki p/padaczkowe (kwas walproinowy), NLPZ.

  8. Napięciowy ból głowy • Samoistnie powstający obustronny ból. • Najczęściej występujący ból głowy, k>m • Przyczyna ? • Czynniki wywołujące: - stres, lęk - alkohol, palenie papierosów - zmiany warunków pogodowych - głód

  9. Napady- kilka h  kilka dni. • Ból- obustronny, trudny do zlokalizowania, o średnim nasileniu, rozpierający lub ściskający. • Pojawia się wzrost napięcia i wrażliwości na dotyk mięśni głowy. • Aktywność fizyczna nie wpływa na nasilenie bólu.

  10. Diagnostyka: • Bad. ogólne i neurologiczne ( brak odchyleń). • Leczenie : • Doraźnie  NLPZ (kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, ketoprofen), paracetamol. • Częste napady bólu  antydepresanty (amitryptylina), leki przeciwlękowe (benzodiazepiny).

  11. Klasterowy ból głowy • Powtarzające napady samoistnego, jednostronnego bólu głowy o dość silnym nasileniu. • Występuje sporadycznie, gł. po 20.-30. rż. k<m (1:9). • Przyczyna ? (podwzgórze). • Czynniki: - alkohol spożyty nawet w niewielkich ilościach - leki (np. nitrogliceryna) - sen

  12. Klasterowy ból głowy- zgrupowane napady bólu. • Charakter palący, kłujący. • Czas trwania jednego napadu 15-180 min (średnio 60min.) • W ciągu jednego dnia nawet do 8 napadów bólu głowy. • Ból- b. silny, jednostronny zlokalizowany gł. w okolicy gałki ocznej, płata czołowego, skroniowego, karku i szyi. • Objawy dodatkowe: łzawienie z oka, przekrwienie spojówek, nieżyt nosa, obrzęk powiek, opadnięcie powieki, zwężenie źrenicy oka, zapadnięcie gałki ocznej do oczodołu, wzmożona potliwość i zaczerwienienie skóry twarzy po stronie bólu, pobudzenie, nadmierna ruchliwość. • Napady bólu często występują w nocy podczas snu, często o tej samej porze dnia. • Jest to choroba przewlekła przebiegająca z okresami remisji mogącymi trwać nawet przez wiele lat.

  13. Diagnostyka: • Bad. ogólne i neurologiczne ( brak nieprawidłowości). • W czasie napadów bólu występować może osłabienie odruchu rogówkowego. • Leczenie: • Doraźnie trypatny s.c. (sumatriptan), wdychanie czystego tlenu, deksametazon, • Profilaktyka: kwas walproinowy, werapamil, ergotamina, GKS.

  14. Neuralgia (nerwoból) nerwu trójdzielnego • Najczęstszy nerwoból w obrębie twarzy. • Napady krótkotrwałego bólu ograniczone do miejsca zaopatrywanego przez gałęzie nerwu trójdzielnego występujące jednostronnie. • N. V unerwia m.in. spojówkę, błonę śluzową nosa, język, skórę twarzy oraz mięśnie żwacze. • Częściej po 40. rż. • Główne przyczyny: stan zapalny wokół nerwu, uraz, zmiany uciskowe, zaburzenie ukrwienia nerwu trójdzielnego, trudna do ustalenia.

  15. Gwałtowne napady kłującego lub piekącego bólu, o krótkim czasie trwania (poniżej 2 min.) i dużym nasileniu. • Najczęściej w obrębie n. szczękowego i żuchwowego. • W ciągu dnia- kilka napadów bólowych. • Czynniki wyzwalające: mycie lub dotyk twarzy, golenie, rozmowa, jedzenie, powiew wiatru, zmiana temperatury otoczenia a nawet hałas. • Objawy w postaci grymasów twarzy (skurcz mięśni twarzy).

  16. Diagnostyka: • Charakterystyczny ból, czynniki wyzwalające objawy, braku odchyleń w badaniu neurologicznym, za wyjątkiem bolesności w punktach wyjścia gałęzi skórnych nerwu trójdzielnego. • Leczenie: • Karbamazepina, rzadziej fenytoina, klonazepam, kwas walproinowy, leki p/padaczkowe (lamotrygina, gabapentyna), baklofen oraz wspomagająco witaminy z grupy B. • Przewlekły ból  TLDP • W przypadku nieskutecznej farmakoterapii rozważyć blokadę lub uszkodzenie gałęzi nerwu trójdzielnego, zabieg neurochirurgiczny. Leczenie przyczynowe obejmuje odbarczenie uciśniętego nerwu.

  17. GUZY MÓZGU

  18. Objawy kliniczne guza mózgu postępują stopniowo w ciągu tygodni lub lat (zależność od stopnia złośliwości). Wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego  ból głowy, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Przemieszczenie tk. mózgowej  wymioty, zaburzenia świadomości, rozszerzenie źrenic.

  19. Płat czołowy: • Osłabienie funkcjonowania: mięśni twarzy, kończyn górnych i dolnych po stronie przeciwnej • Afazja • Zmiany osobowości: utrata zahamowań, brak inicjatywy, zachowania antysocjalne, zaburzenia intelektualne

  20. Płat ciemieniowy: • Zaburzenia czucia (lokalizacja dotyku, odróżnianie dwóch punktów, astereognozja, ruch bierny) • Uszkodzenie pola wzrokowego  niedowidzenie jednoimienne w kwadrancie dolnym • Agrafia, akalkulia • Apraksja ubierania się

  21. Płat skroniowy: • Afazja odbiorcza • Uszkodzenie pola wzrokowego  niedowidzenie jednoimienne kwadrantu górnego • Uszkodzenie nerwów I-VI, ucisk zatoki jamistej

  22. Płat potyliczny: • Ubytek pola widzenia  niedowidzenie połowicze jednoimienne

  23. Ciało modzelowate • Zespół rozłączenia • Apraksja • Aleksja

  24. Śródmózgowie: • Uszkodzenie nerwów III-XII • Objawy uszkodzenia dróg ruchowych i czuciowych • Zaburzenia świadomości • Drżenie • Upośledzenie ruchów gałek ocznych • Nieprawidłowa reakcja źrenic • Wymioty, czkawka

  25. Móżdżek: • Chód na szerokiej podstawie • Drżenie zamiarowe • Dysmetria • Dyzartria • Oczopląs

  26. Diagnostyka guzów mózgu • RTG głowy (np. zwapnienia, ogniska osteolityczne) • CT • HRCT (guzy przysadki, okolicy oczodołowej, dołu tylnego) • MR • Angio-CT, Angio-MR • PMR • Badania hormonalne • Biopsja guza (otwarta, stereotaktyczna) • Markery nowotworowe (alfa-fetoproteina, gonadotropnia kosmówkowa, CEA) • RTG kl.p., USG j. brzusznej, mammografia

  27. Guzy nerwów czaszkowych (nerwiaki) • Dobrze odgraniczone guzy otoczone torebką łącznotkankową. • Choroba dotyczy najczęściej nerwu słuchowego, trójdzielnego (rzadziej twarzowego, językowo-gadłowego, błędnego i podjęzykowego).

  28. Nerwiak nerwu słuchowego • Zmiana łagodna powstająca z osłonki nerwu, głównie gałęzi przedsionkowej. • Rozrost guza jest powolny i odbywa się w przewodzie słuchowym wewnętrznym oraz w okolicy kąta mostowo-móżdżkowego powodując przemieszczenie struktur tj. most, móżdżek, nerwy czaszkowe.

  29. Involution of vestibular schwannoma (VS) after gamma knife treatment with 13 Gy peripheral dose. 1- MRI scan of right VS at presentation. 2- Enlarged tumor at the time of radiosurgery. (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

  30. Leczenie nerwiaków • Mikrochirurgiczne usunięcie guza. • Wyniki pooperacyjne są zadawalające i zależą od rozmiarów guza.

  31. Oponiaki (meningioma) • Zmiany łagodne powstające z ziarnistości opony pajęczej. • Lokalizacja: w okolicy sierpa mózgu, okolicy kości klinowej i siodła tureckiego. • Częściej u kobiet niż mężczyzn, 40-60. rż. • Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia oponiaka: napromieniowanie, stymulacja hormonalna estrogenem i progesteronem, podłoże genetyczne oraz wirusowe.

  32. (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

  33. Leczenie oponiaków • Operacyjne usunięcie guza może prowadzić do całkowitego wyzdrowienia, szczególnie w przypadkach oponiaków zlokalizowanych na wypukłościach półkul. • Guz zostaje usunięty w całości lub stosowane jest częściowe usunięcie guza. Dodatkowo usuwana jest opona twarda, co zmniejsza ryzyko nawrotu oponiaka. • W niektórych przypadkach zabieg poprzedzany jest embolizacją (zamykanie światła naczyń zaopatrujących guz). • Leczenie uzupełniające: radio- i chemioterapia.

  34. (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

  35. Glejaki (glioma) • Najczęściej występujące guzy mózgu. • Powstają z komórek neurogleju pełniącego funkcję pomocniczą (odżywcze i podporowe) dla komórek nerwowych. • Do glejaków zaliczane są: • gwiaździaki • skąpodrzewiaki • wyściółczaki

  36. Gwiaździaki (astrocytoma) • Stanowią większość glejaków. • Występują częściej u mężczyzn niż kobiet (2:1), średnio po 40. rż. • Można je podzielić na kilka typów: • gwiaździak wielopostaciowy, anaplastyczny, rozlany z odmianą włókienkową, protoplazmatyczną i gemistocytarną będące guzami złośliwymi • gwiaździak włosowatokomórkowy

  37. Gwiaździak włosowatokomórkowy to łagodny guz, bez tendencji do przemiany złośliwej. Typowe umiejscowienie: nerw wzrokowy, pień mózgu i móżdżek. Rokowanie w jego przypadku jest bardzo pomyślne. • Gwiaździak włókienkowy(II st.) występuje zwykle w istocie białej półkul mózgowych. Szczyt zachorowania to 20.-30. rż. • Gwiaździak anaplastyczny(III st.) jest złośliwym guzem naciekającym tkankę mózgową (progresja w glejaka wielopostaciowego). • Glejak wielopostaciowy (glioblastoma) (IV st.) jest najzłośliwszym spośród glejaków. Może wystąpić w każdym wieku. Zwykle lokalizuje się w istocie białej półkul mózgowych, u dzieci w pniu mózgu. Źle rokuje! (Kernhonan I-IV)

  38. (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

  39. Leczenie gwiaździaków • Leczenie objawowe: obniżanie ciśnienia śródczaszkowego. • W przypadkach, gdy usunięcie guza nie wywoła utraty pewnych funkcji przez chorego wykonuje się zabieg kraniotomii. • Zabieg jest utrudniony w przypadku gwiaździaków złośliwych naciekającyvh otaczającą tkankę mózgową (trudno ustalić odpowiedni margines resekcji). • Pomocniczo stosowana jest radioterapia (szczególnie st. III-IV) oraz chemioterapia (np. Temozolamid). Wciąż wprowadzane są nowe metody leczenia opierające się np. na terapii genowej.

  40. (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

  41. (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

  42. Skąpodrzewiaki (oligodendroglioma) • Złośliwe guzy charakteryzujące się powolnym wzrostem. • Rzadko występują u dzieci, przeważnie rozpoznawane są u mężczyzn w średnim wieku (40. rż.). • Głównie płaty czołowe. Sporadycznie ść. Komór  rozsiew drogą PMR. • Podział: niskiego st., anaplastyczne.

  43. Leczenie skąpowodrzewiaków • Niska złośliwość guza i odpowiednie leczenie objawowe  stała obserwacja. • W przypadku postępu choroby nowotworowej  chirurgiczne usunięcie guza, chemioterapia i radioterapia. • Skąpodrzewiaki cechują się dobrą odpowiedzią szczególnie na chemioterapię (np. winkrystyna, prokarbazyna, CCNU-lomustyna). • Możliwość nawrotu choroby (często po 5 latach)  systematyczne badania kontrolne. • Po skutecznym leczeniu 5-letnie przeżycie wynosi 50-70%.

  44. Wyściółczak (ependymoma) • Nowotwory wywodzące się z wyściółki (ependymy) komór i kanału środkowego rdzenia kręgowego rozpoznawanym głównie u młodych dorosłych i dzieci. • Leczenie: neurochirurgiczne usunięcie guza, uzupełniająco: radioterapia, w niektórych przypadkach chemioterapia.

  45. Guzy okolicy szyszynki • Nowotwory okolicy szyszynki stanowią 0,5-1 % wszystkich nowotworów wewnątrzczaszkowych. • Dzielą się na trzy grupy: • nowotwory miąższu szyszynki (szyszyniak- pinealocytoma, szyszyniak zarodkowy- pineoblastoma) • nowotwory z komórek rozrodczych (zarodczak) • nowotwory o zróżnicowanym pochodzeniu (glejaki, oponiaki, przerzuty)

  46. Guzy z komórek szyszynki • Wywodzą się z pinealocytów. Są to: pineoblastoma i dobrze zróżnicowany pinealocytoma. • Charakteryzują się występowaniem głównie u osób młodych przed 40. rż. i dobrą odpowiedzią na radioterapię.

  47. Pineoblastoma (Źródło: A. J. Moore, D.W. Newell: Neurosurgery Principles and Practice.)

More Related