KANUNLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ VE UYGULAMALARI

1. KANUNLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ VE UYGULAMALARI Dr. Ali İhsan SULAK ÇASGEM Başkan Yardımcısı İş Güvenliği Uzmanı (A) İşyeri Hekimliği ve İş Güvenliği Uzmanı Eğiticisi asumen@gmail.com, ali.sulak@csgb.gov.tr, Gsm: 0532 2865321,

2. T C ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM ve ARAŞTIRMA MERKEZİ ÇASGEM Adres : Yunusemre Mah. Kübra Sok. No: 1 Pursaklar/ ANKARA / TÜRKİYEWeb : www.casgem.gov.tr E-mail: casgem@casgem.gov.tr Telefon: (312) 527 51 27-28-29 Faks: (312) 527 51 23

3. Türkiye’de İSG Mevzuatı • Fütüvvetnameler • Loncalar • Ahilik Teşkilatı • 1865 Dilaverpaşa Nizamnamesi • 1869 Maaddin Nizamnamesi • TBMM dönemi • Ereğli Havza-i Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun (10 Eylül 1921, No. 151) • 1919 ILO’ nun kuruluşu • 1932 ILO’ ya Türkiyenin Üyeliği

4. Cumhuriyet Dönemi • İş Kanunu öncesi • Medeni Kanun • Borçlar Kanunu • Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

5. İş Kanunu dönemi • 8 Haziran 1936 İş Kanunu, No. 3008 • (yürürlük 15 Haziran 1937) • 1967 – İş Kanunu, No. 931 • (1970 – Anayasa Mahkemesi iptal etti) • 25 Ağustos 1971 – İş Kanunu, No.1475 • 22 Mayıs 2003 – İş Kanunu, No.4857

6. Anayasa (Kanun No. 2709, 7.11.1982)

7. Madde 17: Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Madde 48: Herkes dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir. Madde 49: Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları korumak, çalışmayı desteklemek ve işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam için gerekli tedbirler alır. Devlet, işçi-işveren ilişkilerinde çalışma barışının sağlanmasını kolaylaştırıcı ve koruyucu tedbirler alır.

8. Madde 50: Kimse, yaşına cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir. Madde 55: Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yaralanmaları için gerekli tedbirleri alır. Asgari ücretin tespitinde ülkenin ekonomik ve sosyal durumu göz önünde bulundurulur.

9. Madde 56: Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içerisinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırmak, işbirliği gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlardan yaralanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için genel sağlık sigortası kurulabilir. Madde 60: Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.

10. Yeni İSG Yaklaşımı • Risk Değerlendirmesi • Çalışanların Katılımı • Uzman Katkısının Sağlanması • Çalışanların Bilgilendirilmesi • Çalışanların Eğitimi • Koruma-Önleme-Geliştirme Anlayışı • Kontrol ve Denetim • Çalışanların Sorumluluk Alması • Kayıt ve İstatistik Tutma • Malzeme ve Ekipmanın Kontrolü • İSİG’ne Sistematik bir yaklaşım, • getirilmiştir.

11. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ  KANUNU ResmîGazete 30 Haziran 2012 CUMARTESİ Sayı : 28339 Kanun No.6331             Kabul Tarihi: 20/6/2012 Değişiklik : 2 Ağustos 2013 Tarih 6495 Sayılı Kanunun 55-56. maddelerine göre geçici 4 ve 38. madde değişikliği

12. Amaç; Bu Kanunun amacı; İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. (MADDE 1)

13. Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı.(MADDE 2) Kapsam: Sayı sınırı olmaksızın, Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar, Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri,

14. İSTİSNALAR(MADDE 2/2.FIKRA) a) TSK,GKK ve MİT faaliyetleri b) Afet ve acil…... c) Ev……….. ç)Çalışan istihdam etmeksizin…….. d) Hükümlü ve tutuklulara………

15. Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım esas alındı. İş kazası olmadan önce önlem almaya yöneliktir. Testi kırılmadan önce…

16. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında; a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, b) Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi, c) Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı, ç) Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi, d) Eğitim kurumu: İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösterenşirketler tarafından kurulan müesseseleri,

17. e) Genç çalışan:  Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı, f) İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işgüvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanı, g) İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı, ğ) İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, h) İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu, ı) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, i) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,

18. j) Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini, k) Kurul: İş sağlığı ve güvenliği kurulunu, 1) Meslek hastalığı: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı, m) Ortak sağlık ve güvenlik birimi: Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi, n) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, o) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, ö) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları, p) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

19. r) Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu, s) Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi ve kimyager unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını, ş) İşyeri hemşiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu, ifade eder. (2) İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.

20. İşverenin Yükümlülükleri (MADDE 4) • DENETİM • EĞİTİM • RİSK DEĞERLENDİRMESİ • İSG HİZMETLERİ • ACİL DURUM PLANLARI • YANGINLA MÜCADELE VE İLK YARDIM • TAHLİYE • SAĞLIK GÖZETİMİ • KOORDİNASYON • GÖRÜŞ ALMA VE KATILIM

21. İşverenin Yükümlülükleri(MADDE 4) İşveren çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim dahil her türlü tedbirin alınması, Organizasyon, araç gereçin sağlanması (2000 TL) b) Denetim (2000 TL) c) Risk değerlendirmesi ç)Çalışanlara görev verirken İşe uygunluk d)Hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girişlerin engellenmesi

22. İşverenin Yükümlülükleri(MADDE 4) 2)İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz, (3)Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri işverenin sorumluluklarını etkilemez, (4)İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz…

23. Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi profesyoneller görev yapacak. (MADDE 6) • İş Güvenliği Uzmanı • İşyeri Hekimi • Diğer Sağlık Personeli • Destek Elemanı

24. Devlet, 10’dan az çalışanı olan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderlerini destekleyecek.(MADDE 7) Kamu hariç, 10’dan az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri desteklenecektir. 10’dan az çalışanı bulunan, az tehlikeli sınıftaki işyerleri Bakanlar Kurulu kararı ile desteklenecektir.

25. İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek. • İSG Hizmet Modelleri • Kısmi süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdamı • Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdamı • Niteliklere sahip işveren • Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminden hizmet alımı Tam süreli iş güvenliği uzmanı istihdam etmesi gereken işyerlerinde, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurulur.

26. İŞYERİ HEKİMLERİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI (MADDE 8) Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur. Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır.

27. Kamuda ISG Hizmeti;(MADDE 8/ 7.FIKRA) Kadrosunda belgesi olan teknik personel yaptığı işe ilaveten ayda 80 saati geçmemek kaydıyla iş güvenliği uzmanlığı yapabilecek. (saat ücreti = 200* mmk) ödenecek

28. İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrılıyor.(MADDE 9) İşyeri hekimi, her tehlike sınıfında çalışabilir.

29. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak.(MADDE 10) Bütün işyerlerine risk değerlendirmesi zorunluluğu getirilmektedir. İşyerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyecek tehlikelerin belirlenerek gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

30. Risk Değerlendirmesi İlkeleri • Risklerden kaçınmak, • Riskleri analiz etmek, • Risklerle kaynağında mücadele etmek, • Riskleri önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek, • Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek, • Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.

31. Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek.(MADDE 15) • Bütün çalışanlar için • İşe giriş, • İş değişikliği • İş kazası ve meslek hastalığı • durumunda sağlık taraması zorunluluğu Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta işe başlamadan önce sağlık raporu zorunluluğu

32. İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek.(MADDE 14) SGK işveren Sağlık hizmeti sunucusu (aile hekimi, poliklinik, tıp merkezi, özel hastane) Yetkili sağlık hizmeti sunucusu (Hastane) İşyeri hekimi Destek sağlık personeli

33. Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu tüm işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak.(MADDE 22) • İşverenin yükümlülükleri: • Kurul kararlarının uygulanması • Aynı çalışma alanındaki diğer işverenlerin bilgilendirilmesi • Alt işverenin katılacağı kurulun koordine edilmesi

34. İşyerlerinde acil durum planları hazırlanacak.(MADDE 11) • Acil Durum Planlarının hazırlanması, • Acil durumlarla ilgili eğitimli yeterli sayıda kişinin görevlendirilmesi,

35. İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek. (MADDE 16) • Riskler • Tedbirler • Hak ve sorumluluklar • İSG kayıtlarına erişim

36. Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif katılım sağlayacak.(MADDE 18) • Eğitim • Görüşlerin alınması • Katılımlarının sağlanması • Temsil edilme

37. ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ(MADDE 20) • İşveren; riskleri göz önünde bulundurarak, seçim veya atama yoluyla, çalışan temsilcisini görevlendirir: • (2) Baş temsilci seçimle belirlenir. • (3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesini için, işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. • (4)-Çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz.

38. Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. (MADDE 13)

39. Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon sağlanacak.(MADDE 23) Aynı çalışma alanını paylaşan işyerlerinde işverenler tarafından, Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, yönetim tarafından sağlanır.

40. Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek.(MADDE 25) Maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan sektörler ve büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmamışsa iş durdurulacak.

41. Kanunun bazı hükümleri aşamalı olarak hayata geçirilerek yeni durumlara uyum kolaylaşacak.(MADDE 38)

42. Büyük endüstriyel kaza riski taşıyan işyerleri, güvenlik raporu ve kaza önleme politika belgesi olmadan işe başlayamayacak.(MADDE 29) İşyerleri işletmelerini güvenlik raporlarının içerik ve yeterliliği Bakanlıkça incelenmesinden sonra açabilecek.

43. İDARİ PARA CEZALARI(MADDE 26) • İşverenin yerine getirmediği her bir genel yükümlülük (mesleki risklerin önlenmesi, eğitim, denetim vb.)- 2.000 TL. • İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı çalıştırmama – 5.000 TL. (her biri için) devam ettiği her ay için de aynı miktar • Diğer sağlık personelini çalıştırmama – 2.500 TL. devam ettiği her ay için de aynı miktar • Risk değerlendirmesi yapmamak/yaptırmamak – 3.000 TL. devam ettiği her ay için 4.500 TL. • Gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmanın yapılmaması – 1.500 TL.

44. İDARİ PARA CEZALARI • Acil durum planı hazırlamamak – 1.000 TL. devam eden her ay için aynı miktar • İş kazası ve meslek hastalığını SGK’ya bildirim eksikliği-2.000 TL. • Sağlık gözetimine tabi tutulmayan yada sağlık raporu olmayan her çalışan için 1.000 TL. • Bilgilendirilmeyen her çalışan için 1.000 TL. • İSG eğitimi verilmeyen her işçi için 1.000 TL. • Çalışan temsilcisi seçmeme 1.000 TL. • İSG kurulu ile ilgili yerine getirilmeyen her bir aykırılık için 2.000 TL.

45. İDARİ PARA CEZALARI • Durdurulan işi önlem almadan devam ettirme - 10.000 TL. • Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlamama - 50.000 TL. • Güvenlik raporuna onay almadan çalışan, durdurulan işyerinde faaliyette bulunan işveren - 80.000 TL. Bu cezalar gerekçesi bildirilerek Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ödenir.

47. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Resmî Gazete 30 Haziran 2012 CUMARTESİ Sayı : 28339 Kanun No.6331             Kabul Tarihi: 20/6/2012

48. Amaç MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

49. Kapsam ve istisnalar MADDE 2 – (1) Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır. (2) Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz: a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. c) Ev hizmetleri. ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar. d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

50. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında; a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, b) Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi, c) Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasınıisteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı, ç) Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi, d) Eğitim kurumu: İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösterenşirketler tarafından kurulan müesseseleri, e) Genç çalışan: Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı, f) İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işgüvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanı, g) İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı, ğ) İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, h) İşyeri: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu, ı) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, i) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,