1) Ze względu na wiek. osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r.

1. Powszechny system emerytalny a odrębności wynikające z przynależności do niektórych grup zawodowych. Małgorzata Olszewska Warszawa 15 czerwiec 2011 r.

2. Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych reguluje zasady nabywania prawa do emerytury: • 1) Ze względu na wiek. • osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r. • osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. • 2) Ze względu na rodzaj tytułu ubezpieczenia. • ubezpieczeni będący pracownikami • ubezpieczeni bez względu na rodzaj ubezpieczenia • 3) Ze względu na staż pracy. • co najmniej 15 lat okresów składkowych i nie składkowych dla kobiet • ubezpieczonym bez wymogu określonego okresu składkowego • i nieskładkowego • co najmniej 20 lat okresów składkowych i nie składkowych dla mężczyzn

3. Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych reguluje zasady nabywania prawa do emerytury: 4)Ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej: • kolejarze • górnicy • pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze: • pracownicy organów kontroli państwowej • pracownicy organów administracji celnej • twórcy i artyści • dziennikarze • tzw. służby mundurowe • nauczyciele Odrębne przepisy regulują zasady nabywania uprawnień do emerytury, bez względu na wiek dla nauczycieli

4. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej I. Kolejarze – warunki wymagane do przyznania emerytury Urodzeni przed dniem 01.01.1949 r. • osiągnięty wiek co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn • udowodniony okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei

5. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej • Urodzeni po 31.12.1949 r. a przed dniem 01.01.1969 r. • osiągnięty wiek co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn • udowodniony okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej • 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei • warunki określone w przepisie spełnią do dnia 31.12.2008 r. • nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek • o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa • Pracownicy kolei nie spełniający warunków do emerytury kolejowej mogą • skorzystać z prawa do „wcześniejszej” emerytury z tytułu pracy w szczególnych • warunkach.

6. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej • II. Kolejarze – ustalanie wysokości emerytury • Wysokość emerytury ustala się zgodnie za zasadami określonymi w art. 53 ustawy • z FUS: • 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem • ust. 3 i 4, oraz • po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, • po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych • Dodatkowym przywilejem tej grupy zawodowej jest uwzględnienie • w wymiarze 14 miesięcy za pełny rok pracy na parowym, spalinowym • lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich • oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy.

7. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej III. Górnicy – warunki wymagane do przyznania emerytury Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., jak również urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., mogą nabyć prawo do emerytury górniczej na dotychczasowych lub nowych zasadach obowiązujących od dnia 1 stycznia 2007r. Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. mogą uzyskać prawo do emerytury górniczej na dotychczasowych zasadach jeśli: • do dnia 31 grudnia 2008 roku spełnili warunki wymagane do przyznania tej emerytury od osób urodzonych przed 1949 rokiem, wymienione w art. 34 ustawy emerytalnej, • nie są członkami otwartego funduszu emerytalnego lub złożą wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE do budżetu państwa, • rozwiążą stosunek pracy, jeśli są pracownikami (warunek ten może być spełniony również po dniu 31 grudnia 2008 r.).

8. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948r. mają również nadal możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek, na podstawie art. 48 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006r. Świadczenie to może być im przyznane, jeśli: • do dnia 31 grudnia 2008 roku spełniły warunek wykonywania pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, • nie są członkami otwartego funduszu emerytalnego lub złożą wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE do budżetu państwa, • rozwiążą stosunek pracy, jeśli w nim pozostają (warunek ten może być spełniony również po 31 grudnia 2008 r.).

9. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948r. mogą nabyć prawo do emerytury górniczej na zasadach obowiązujących od dnia 1 stycznia 2007 r. jeśli spełnią warunki wymagane do przyznania tego świadczenia od osób urodzonych przed 1949 rokiem oraz nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożą wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

10. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej IV. Górnicy –ustalanie wysokości emerytury Wysokość emerytury górniczej ustala się na ogólnych zasadach, z tym że przy ustalaniu okresów pracy górniczej stosuje się przeliczniki: • 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy • 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d (np. w przodku bezpośrednio przy urabianiu urobku, w drużynach ratowniczych)

11. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej • 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią (np. pod ziemią przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń). • 1,2 za każdy rok pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego. Należy zwrócić uwagę, iż łączny okres pracy z zastosowaniem przeliczników uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.

12. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej V. Nauczyciele – warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury bez względu na wiek Nauczyciele urodzeni przed dniem 01.01.1949 r. • Udowodniony 30 letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk • dla nieletnich – 25 letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę • nauczyciele spełniający powyższe warunki mogą przejść na emeryturę również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 (np. całkowita likwidacja szkoły, pozostawanie w stanie nieczynnym)

13. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej Nauczyciele urodzeni po dniu 31.12.1948 r., a przed dniem 01.01.1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek jeżeli: • warunki dotyczące wymaganego stażu spełnią do dnia 31.12.2008 r. za wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, który może nastąpić również po tej dacie • nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa. Warto zaznaczyć, że do przyznania prawa do emerytury nie jest wymagane udowodnienie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy jak ma to miejsce w przypadku innych grup zawodowych korzystających z prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

14. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej VI.Emerytury pomostowe - uprawnienia Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ustawa w znacznym stopniu ograniczyła katalog prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniający do emerytury pomostowej.

15. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej Emerytura pomostowa przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: • urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;  • ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;  • osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;  • ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;  • przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze; • po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;  • nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

16. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej Ustawa przewiduje również, prawo do emerytury pomostowej dla osób w wieku niższym niż 55 i 60 lat. Uzależnione jest to od rodzaju Wykonywanej pracy np.: • niektóre prace wykonywane w morskich portach handlowych • nurek, rybak morski, prace przy azbeście • prace górnicze • ratownictwo górskie oraz w niektórych przypadkach od orzeczenia stwierdzającego niezdolność wykonywania prac w szczególnych warunkach: • pilot statków powietrznych, personel pokładowy • prace w hutnictwie np. obsługa wielkich pieców, ręczne kucie w kuźniach • prace maszynistów pojazdów trakcyjnych

17. Zasady nabywania prawa do emerytury ze względu na przynależność do określonej grupy zawodowej Prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem nabycia prawa do emerytury ustalonej decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego określonego w odrębnych przepisach lub z chwilą osiągnięcia wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonej decyzją organu rentowego. Wysokość emerytury pomostowej ustala się wg zreformowanych zasad.

18. Podsumowanie Podstawowym celem reformy systemu emerytalnego było : - określenie jednakowych warunków nabywania prawa do emerytury • wprowadzenie zmian w sposobie ustalania wysokości emerytur Obowiązujące przepisy wskazują, że powstały w systemie odrębne regulacje, które są przywilejami niektórych grup zawodowych.

19. Dziękuję za uwagę